وی شیشکا (بهانگلیسی:Vaisheshika) مکتب وی شیشکا یکی از شش مکتب فلسفیهندویی است.[۱]
وی شیشکا، به سانِ دیگر مکتبهای هندو، قائل به جوهری به نامروح (آتمن) است.
روح به دو نوع تفکیک شدهاست:
- روح فردی (جیوآتما) که همانا روح مخصوص به هر بدن است.
- روح اعلی (پرَم آتما) که خالق جهان و همان ایشوره یگانه و بی همتاست.
روح در این مکتب همانا مُدرک کلیات، محمل ادراکات، مایه حیات، عاملخودآگاهی و وحدت بوده و به تعداد افراد بشر متعدد است.دمیدن نفَس، باز دمیدن نفَس، بسته شدن پلکهای چشم، بازشدن پلکهای چشم، جنبش ذهن و خواص دیگر حواس، و نیز لذت، الم، میل، و بیزاری، همگی علامت روح است.
و با تکیه بر لزوم مصداقی برای لفظ ومفهوم «من»، و اینکه این مصداق نمیتواند جسم یا یکی از اعراض جسم باشد، به اثبات روح میرسد.
آنچه که وی شیشکا را در این مسئله از برخی مکتبها، مانند ادویتهودانتا، جدا میکند، این است که وی شیشکا روح فردی را امری واقعی و متکثر به تعداد موجودات زنده میداند.[۲]
برخی مکاتب فلسفیهند نظیر مکتب «چارواکا»، «جایتا»،بودا، «نیایا»، «وی شیشکا»، «سانکهای» ،یوگا، «میمامساً»ودانتا مطرح است.
از وجوه مشترک این مکاتب، میتوان به این موارد، اشاره کرد: «چگونگی زیستن به بهتریننحو ممکن»، «توجه به رنج انسان در زندگی»، «اعتقاد به یک نظم اخلاقی لایزال در هستی»، «هستی را منزلگاه اخلاق دانستن»، «جهل نسبت به واقعیت، یگانه علت رنج و اسارت»، «مراقبهٔ (مدیتیشن) مداوم»، «مهار نفس برای تمرکز ذهن بر روی حقایق نظری» و «اعتقاد به رهایی و آزادی به منزلهٔ والاترین هدف زندگی».
- ↑علی موحدیان عطار،مکتب وی شیشکا (طبیعیات هندی)، فصلنامه هفتآسمان» پاییز ۱۳۸۶ – شماره ۳۵ (از صفحه ۴۵ تا ۷۸)
- ↑دریندرا موهان داتا؛ ساتیش چاندرا چاترچی،معرفی مکتبهای فلسفی هند، مترجم فرناز ناظرزاده کرمانی، ناشر دانشگاه ادیان و مذاهب، ۱۳۹۴- ص ۴۵۱–۴۵۲