ویَن (بهآلمانی:Wien) (تلفظ [vi:n](شنیدنⓘ)) پایتخت کشوراتریش و یکی از استان‌های نه‌گانه کشور اتریش محسوب می‌شود. این شهر بزرگ‌ترین شهر اتریش و نهمین شهر بزرگ دراتحادیه اروپا است. تا قبل از شروع سده بیستم میلادی، وین بزرگ‌ترین شهر آلمانی گ‌زبان اروپا بود. پیش از شروعجنگ جهانی اول این شهر دو میلیون نفر جمعیت داشت.
وین یکی از مراکز مهم فرهنگی و هنری اروپا است. این شهر در کناررود دانوب واقع شده و از دیرباز محل برخورد و همزیستی فرهنگ‌ها و ملت‌های گوناگون بوده است. وین در سده‌های میانه مرکز قدرتهابسبرگ‌ها و سپسامپراتوری اتریش-مجارستان بود و نقشی برجسته در تاریخ سیاسی و فرهنگی اروپا ایفا کرد.[۱]
پیشینهٔ وین به اردوگاه رومی «وینادونا» در سدهٔ یکم میلادی بازمی‌گردد. در سده‌های میانه، خاندان بابنبرگ و پس از آنان هابسبورگ‌ها شهر را به پایتختی نیرومند بدل کردند. شکستامپراتوری عثمانی در محاصرهٔ وین (۱۶۸۳) نقطهٔ عطفی در تاریخ اروپا به‌شمار می‌رود. در دورانماریا ترزا، وین به اوج شکوفایی هنری و فرهنگی رسید.[۱]
وین به‌ویژه به‌خاطرموسیقی کلاسیک شهرت دارد و زادگاه یا محل زندگی آهنگ‌سازانی چونهایدن،موتسارت،بتهوون،شوبرت ویوهان اشتراوس بوده است. تالارها و اپراهای این شهر هنوز از مهم‌ترین مراکز موسیقی جهان به‌شمار می‌روند. افزون بر موسیقی، معماری باروک و کاخ‌هایی چونکاخ شونبرون وکاخ بلودر سیمای هنری وین را شکل داده‌اند.[۱]
در سدهٔ نوزدهم و اوایل قرن بیستم، وین به یکی از مراکز علمی و فکری اروپا تبدیل شد.زیگموند فروید در این شهر بنیانروان‌کاوی را گذاشت.دانشگاه وین و مؤسسات پژوهشی آن نیز نقشی مهم در گسترش دانش در اروپا ایفا کردند.[۱]
وین بهکافه‌ها و زندگی اجتماعی پرجنب‌وجوشش نیز مشهور است. کافه‌های سنتی این شهر محل گردهمایی نویسندگان، هنرمندان و روشنفکران بودند و بخشی از هویت فرهنگی وین را شکل داده‌اند.[۱]
امروزه وین به‌عنوان پایتخت اتریش، یکی از مهم‌ترین مراکز سیاسی، فرهنگی و اقتصادی اروپا است و کیفیت بالای زندگی، شبکهٔ شهری پیشرفته و غنای فرهنگی آن، این شهر را در ردیف پیشروترین شهرهای جهان قرار داده است..[۱]
این شهر در سده ۵ پیش ازمیلاد مسیح بنا و به تدریج به پایتخت اتریش تبدیل شده‌است. نام وین از قدیم مترادف موسیقی، مجالس بزم و رقص والس بوده، اما در دوران پیش از جنگ جهانی اول روی دیگری هم داشت که بسیار ناخوشایند بود. شمار زیادی از اهالی شهر در بیغوله‌ها زندگی می‌کردند، و در سال ۱۹۱۳ حدود ۱۵۰۰ نفر از سکنه وین خودکشی کردند.[۲]
بعد ازجنگ جهانی دوم قوای متفقین آن را به چهار قسمت تحت کنترل شوروی، آمریکا، انگلیس و فرانسه تقسیم کردند. بعد از آن که اتریش قبول کرد برای همیشه بی‌طرف بماند و بهپیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) نپیوندد، نیروهای شوروی در سال ۱۹۵۵ از این شهر خارج شدند.
فیلممرد سوم با بازیاورسون ولز در مورد فضای حاکم بر وین در دوران اشغال آن توسط قوای چهارگانه متفقین است. فیلمنامه این فیلم راگراهام گرین نوشته‌است.این شهر همچنین محل زندگی فرزند نادرشاه،یوهان یوزف فون زملین بوده است.
وین سومین شهر دنیاست که دفترسازمان ملل متحد در آن قرار دارد و دفاتر بین‌المللی برخی از سازمان‌های جهانی ماننداوپک، OSZE وسازمان انرژی اتمی در این شهر استقرار یافته‌است.
بافت مرکزی شهر وین بنا به درخواست دولت این کشور در سال ۲۰۰۱ میلادی از جانب سازمانیونسکو به عنوانمیراث فرهنگی جهانی به ثبت رسیده‌است.
وین در شمال شرقی کشور اتریش و در نزدیکی روددانوب قرار دارد. بر مبنای آخرین داده‌های دقیق جغرافیایی بیشترین درازای شهر وین ۳۱ کیلومتر به شکل طولی بوده است.[۳]این شهر ۴۱۵ کیلومتر مربع مساحت دارد و هم‌اکنون جمعیت آن به ۱٬۷۰۰٬۰۰۰ نفر می‌رسد که از این جمعیت، در حدود ۷۰٬۰۰۰ نفرایرانی می‌باشند.
از دانشگاه‌های دولتی وین می‌تواندانشگاه وین ودانشگاه بودن کولتور وین (BOKU) را نام برد، تحصیل در وین رایگان بود؛ اما در سال‌های اخیر مبلغ ۷۴۵ یورو برای هر ترم به عنوان شهریه دریافت می‌شود و در ضمن همه می‌توانند از امکانات بورسیه تحصیلی برخوردار شوند.دانشگاه فنی وین (TU)نیز بزرگ‌ترین دانشگاه وین در رشته‌های فنی و مهندسی است.
وین در همه روزهای سال پذیرای عده زیادی ازجهانگردان است و در سال حدود ۷ میلیون توریست از آن بازدید می‌کنند که بر اساس آمار، در سال۲۰۰۴ این جمعیت چیزی در حدود ۵/۳ میلیون نفر بوده‌است.
شهر به ۲۳ ناحیه تقسیم می‌شود. ناحیهٔ ۱ همان بخش درونی شهر است که روزگاری درون حصارهای مستحکم قرار داشت. میان «رینگ» و «گورتل» نواحی ۲ تا ۹ و ۲۰ جای گرفته‌اند. بیرون از آن‌ها، در کنار گورترل، بقیهٔ نواحی گسترده شده‌اند. در این‌جا به مهم‌ترین دیدنی‌های شهر اشاره می‌شود، به‌ویژه آن‌ها که در ناحیهٔ مرکزی (۱) قرار دارند"[۴]:
کلیسای جامع اشتفان (Stephansdom) با قدمتی ۹۰۰ ساله بزرگ‌ترین کلیسای شهر به‌شمار می‌رود و در مرکز شهر قرار دارد و یک شاهکار دوره گوتیک محسوب می‌شود. ورود برای عموم رایگان است. یکی از جالب‌ترین قسمت‌های این کلیساسردابه (به آلمانی Katakomben) آن است که بقایای اسکلت قربانیان طاعون در قبرهای دست جمعی آن جا نگهداری می‌شود. کلیسای جامع اشتفان که در میدان اشتفان‌پلاتس قرار دارد. مهم‌ترین کلیسای وین و از برجسته‌ترین کلیساهای گوتیک اروپاست. بنای نخستین آن در سدهٔ دوازدهم ساخته شد. برج جنوبی (با ۱۳۷ متر ارتفاع) از بزرگ‌ترین برج‌های قرون وسطایی است.
کاخ شونبرون (Schloss Schönbrunn): در شون‌برونر شتراسه. اقامتگاه تابستانی خاندان هابسبورگ، ساختهٔ سدهٔ هفدهم و گسترش‌یافته در سدهٔ هجدهم. این مجموعه با باغ‌های پهناورش یکی از میراث‌های جهانی یونسکو است. این کاخ از دیدنی‌ترین جاهای وین است که در دورهباروک و حدود سال ۱۷۰۰ میلادی بنا شده‌است و در آن سالنی قرار دارد که به سالن ایرانی مشهور بوده و معماری آن نیز به سبکمعماری ایرانی است. در زبان آلمانی شون به معنای زیبا و برون به معنایچشمه است. همچنین شونبرون دارای یکگلخانه بسیار بزرگ و مجهز بوده که در نوع خود بی‌نظیر است و تنوع گیاهانی که در آن کاشته‌اند تا آنجاست که تا صد سال پیش در آن درختانار می‌کاشتند. صدها گونهرز در فضای باز این قصر کاشته شده که به صورت فصلی دوباره کاشته می‌شوند.
هافبورگ قصر سلطنتی اتریش است و طی بیش از ششصد سال محل زندگی پادشاهان اتریش از اولینشان رودولف اول در سال ۱۲۷۳ تا آخرینشان کارل اول در سال ۱۹۱۸ بوده‌است.
کاخ بلودره (Belvedere): در رن‌وگ، مجموعه‌ای شامل دو کاخ (بالا و پایین) که برای شاهزاده اوژن ساووی ساخته شد. اکنون موزه‌ای مهم است. شامل موزه‌ها و گالری‌های مختلفی است و آثار مهمی ازگوستاو کلیمت واگون شیله در آن نگهداری می‌شود. تابلوی معروفبوسه اثر کلیمت در این مکان نگهداری می‌شود.
شورای قدیم شهر (Altes Rathaus): در خیابان ویپلینگر، ۱۳۱۶ ساخته شد. ساختمان بارها تغییر کاربری داده است. اکنون انجمن‌هایی در آن مستقرند.
کلیسای مریم در گشتاده (Maria am Gestade): کلیسایی کوچک اما بلندمرتبه در خیابان زالوِاتورگاسه. راه‌پلهٔ باریکی به ورودی آن می‌رسد. فضای داخلی با نقش‌مایه‌های گوتیک و محرابی رومی آراسته است.
میدان «آم هوف» (Am Hof): میدانی باروک با کلیسای بزرگی که از ۱۶۶۲ قدمت دارد.
کاخ داون-کینسکی (Palais Daun-Kinsky): در خیابان فریونگ ۴، ساختهٔ یوهان لوکاس فون هیلدبراندت (۱۶۶۸–۱۷۴۵).
کاخ و باغ لیختن‌اشتاین (Stadt- und Gartenpalais Liechtenstein): در خیابان بانک‌گاسه ۹، از برجسته‌ترین نمونه‌های باروک در وین.
هوفبورگ (Hofburg): در میدان میخائیلرپلاتس. نخستین بار در سدهٔ ۱۳ میلادی ساخته شد. این کاخ در دوره‌های بعد گسترش یافت و تا پایان پادشاهی هابسبورگ محل اقامت امپراتوران بود. اکنون مجموعه‌ای گسترده است شامل کتابخانهٔ ملی، موزه‌ها، تالار سواره‌نظام اسپانیایی، خزانهٔ سلطنتی و تالارهای باروک.
کلیسای آگوستین (Augustinerkirche): در خیابان آگوستینر. در ۱۳۲۷ ساخته شد و کلیسای مخصوص مراسم درباری بود. یادبودهای متعددی از خاندان هابسبورگ و حتی آرامگاه قلب ماری آنتوانت در این‌جا قرار دارد.
میدان میخائیلرپلاتس (Michaelerplatz): یکی از میدان‌های اصلی ورودی به هوفبورگ.
میدان «نویِر مارکت» (Neuer Markt) که به معنی بازار نو است: با فوارهٔ زیبای «ورنمایلونگ‌برونن» (فوارهٔ ازدواج).
خیابان گرا‌بن (Graben): خیابانی پررفت‌وآمد در مرکز وین، که از سدهٔ ۱۳ به‌عنوان گذرگاه اصلی شناخته می‌شد.
خیابان رینگ (Ringstrasse): خیابانی دایره‌ای که مرکز تاریخی شهر را در بر می‌گیرد و میان سال‌های ۱۸۵۷ تا ۱۸۸۳ ساخته شد. بسیاری از بناهای باشکوه وین در کنار این خیابان هستند: پارلمان، تالار شهر، دانشگاه و تئاتر بورگ.
میدان کارل (Karlsplatz) و کلیسای کارلس‌کیرشه (Karlskirche): شاهکار معماری باروک (۱۷۱۶–۱۷۳۷) به فرمان امپراتور کارل ششم.
میدان شوارتسن‌برگ (Schwarzenbergplatz): با مجسمهٔ یادبود ارتش سرخ و بناهای تاریخی.
وینپایتخت جهانی موسیقی است و در تمام جهان شهر و زادگاه بسیاری ازآهنگسازان و بزرگانموسیقی شناخته می‌شود.دانشگاه موسیقی و هنرهای نمایشی وین که یکدانشگاه دولتی است، بزرگ‌ترین و معتبرترین دانشگاه موسیقی و هنرهای نمایشی وین است. همچنین مدرسه‌ها، هنرستان‌ها و کنسرواتوارهای خصوصی موسیقی فراوان دیگری نیز به آموزش علاقه‌مندان و هنرجویان موسیقی در وین می‌پردازند.
در وین ۳۵ خانه وجود دارد کهبتهوون چندی در آن‌ها زندگی کرده‌است. معروف‌ترین ارکستر دنیا،ارکستر فلارمونیک وین است که چندین نسل در آن می‌نوازند. به‌طوری‌که گاه پدر، پسر و نوه در یک شب با این ارکستر اجرا دارند و علاقه به موسیقی به صورت سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود. با اینارکسترها چند موسیقیدان و نوازنده ایرانی نیز همکاری دارند.
در وین فرهنگ کافه‌نشینی اهمیت بسیاری داشت و هنوز هم ادامه دارد. یکی از دلایل اهمیت زیاد کافه‌ها این بود که همه‌جور آدمی به آن‌ها می‌رفت، و در نتیجه حوزه‌ها و علایق مختلف به رشد یکدیگر کمک می‌کردند. در واقع، مرزهای نظری که بعدها در تفکر غربی خیلی پررنگ و برجسته شدند، در آن زمان کاملاً انعطاف‌پذیر بودند.
قصه‌ای وجود دارد که می‌گوید وقتیترکان عثمانی در سال ۱۶۸۳ از ادامه محاصره وین منصرف شدند و عقب‌نشینی کردند، گونی‌هایقهوه زیادی را در اطراف شهر به جای گذاشتند، و اولین کافه‌های وین با استفاده از این گونی‌های قهوه به‌راه افتاد.
چارلز امرسون، نویسنده کتاب «۱۹۱۳: در جستجوی جهان پیش از جنگ بزرگ» می‌گوید: «فرهنگکافه نشینی، و بحث و گفتگو در کافه‌ها هنوز هم بخش مهمی از زندگی وینی است. حلقه روشنفکران وینی نسبتاً کوچک بود و همه یکدیگر را می‌شناختند و این باعث می‌شد که تبادل ایده‌ها از حوزه‌های فرهنگی مختلف به‌راحتی انجام شود.»
او اضافه می‌کند که چنین وضعیتی برای دگراندیشان سیاسی و کسانی که از کشورشان فرار کرده بودند، مطلوب بود: «حکومت مرکزی قدرت فوق‌العاده زیادی نداشت و تا حدی سهل‌انگار بود. اگر در اروپا به‌دنبال جایی برای پنهان شدن بودید که بتوانید در آن با افراد جالب زیادی آشنا شوید، وین انتخاب مناسبی بود.»
کافه لانتمان (Café Landtmann)، پاتوقفروید، هنوز در بلوار معروف رینگ است. این بلوار به‌دور منطقه تاریخی مرکزی شهر، موسوم به اینر اشتات (Innere Stadt)، کشیده شده‌است.
تروتسکی وهیتلر مشتریکافه سنترال (Café Central) بودند که با کافه لانتمان فقط چند دقیقه پیاده فاصله داشت.[۲]
-Stephansdom_Vienna_July_2008_(31).jpg)
.svg)
