وارنا سومین شهر بزرگ بلغارستان و بزرگ‌ترین شهر و استراحتگاه ساحلی در ساحلدریای سیاه بلغارستان و منطقه شمال بلغارستان است. این شهر به‌طور راهبردی در خلیج وارنا واقع شده و از سه هزار سال پیش مرکز مهم اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بوده است.
این شهر در گذشته به نام اودسوس شناخته می‌شد و از یک سکونتگاه ساحلی تراکیه‌ای به یک بندر بزرگ در دریای سیاه تبدیل شد. این شهر طی سال‌های ۱۹۴۹ تا ۱۹۵۶ به ناماستالین نامیده می‌شد.
در دوران پیشاتاریخی، منطقهٔ وارنا محل سکونت تمدن‌های باستانی بود. گنجینه طلای وارنا، که به‌عنوان قدیمی‌ترین گنجینه طلای جهان شناخته می‌شود، در نکرپولیس وارنا کشف شد و به ۴۶۰۰ تا ۴۲۰۰ پیش از میلاد بازمی‌گردد.
تاریخ کلاسیک و رومی: این شهر توسط یونانیان میله‌توسی به نام اودسوس تأسیس شد و به یک مرکز تجاری و فرهنگی تبدیل شد. در دوران روم، دارای حمام‌های بزرگ رومی بود که اکنون بزرگ‌ترین حمام‌های روم باستان در بلغارستان هستند.
دوران بیزانس و بلغارستان: کنترل وارنا بین امپراتوری بیزانس و امپراتوری اول و دوم بلغارستان دست به دست می‌شد. این شهر در دوران بلغارستان به یک مرکز مهم مذهبی و فرهنگی تبدیل شد.
نبرد وارنا (۱۴۴۴): یکی از آخرین نبردهای بزرگ جنگ‌های صلیبی اروپا در نزدیکی این شهر رخ داد که در آنصلیبیون به رهبری لادیسلاو سوم لهستانی از عثمانی‌ها شکست خوردند.
دوران عثمانی: وارنا به‌عنوان یک مرکز مهم تجاری و کشتی‌سازی برای امپراتوری عثمانی باقی ماند و یکی از قلعه‌های چهارتایی عثمانی بود که منطقه دوبروجا را از بقیه بلغارستان جدا می‌کرد.
امروزی: امروز وارنا به‌عنوان پایتخت دریایی بلغارستان شناخته می‌شود و دارای مراکز مهمی در زمینه‌های بازرگانی، ترابری، آموزش، گردشگری، سرگرمی و بهداشت است. این شهر همچنین مقر نیروی دریایی بلغارستان و مرکز جوانان اروپا در سال ۲۰۱۷ بود.
وارنا پس ازصوفیه وپلوودیو سومین شهر بزرگ بلغارستان است.
وارنا با ۳۵۱٬۵۵۲ نفر جمعیت (سال ۲۰۰۶) بر کرانهدریای سیاه در نزدیکیدریاچه وارنا واقع شده و بندر مهمی در بخش شرقی بلغارستان بشمار می‌رود.
این شهر در ۴۷۰ کیلومتری شمال شرقی صوفیه (پایتخت) قرار دارد و شهرهای مهم اطراف آن عبارتند از :دوبریخ (۴۵ کیلومتر شمالی)- شومن(۸۰ کیلومتر غربی) و بورگاس (۱۴۵ کیلومتر جنوب غربی).
