واتیکان ازسریر مقدس که نام حوزهٔاسقف‌نشین این شهر است، متفاوت است. واتیکاندولت‌شهری مستقل است که در سال ۱۹۲۹ با توافق مقامات سریر مقدس وبنیتو موسولینی نخست‌وزیرایتالیا بنیان نهاده شد، اما قدمت سریر مقدس بهاوایل پیدایش مسیحیت می‌رسد. سریر مقدس عالی‌ترین اسقف‌نشین کلیسایکاتولیک و حکومت مرکزی کلیساهای کاتولیک به‌شمار می‌رود و در جامعهٔ بین‌المللی یک واحد مستقل واجد حاکمیت به‌شمار می‌رود که موضوعحقوق بین‌الملل است و در بسیاری از کشورهاسفارتخانه و در بسیاری ازسازمان‌های بین‌المللی عضویت دارد. سفرای این کشور و نمایندگانپاپ نیز به‌طور رسمی نماینده و سفیر سریر مقدس نامیده می‌شوند و نه دولت‌شهر واتیکان. همچنین مصوبات واتیکان بهزبان ایتالیایی منتشر می‌شود اما اسناد رسمی سریر مقدس بهزبان لاتین است. این دو واحد حتیگذرنامه‌های متفاوتی نیز صادر می‌کنند. سریر مقدس گذرنامه‌های دیپلماتیک و خدماتی را صادر می‌کند و واتیکان گذرنامه‌های عادی.کلیسای سن پیر بزرگ‌ترینکلیسای جهان است و در واتیکان قرار دارد.[۶]
نام واتیکان به گونهآگِر واتیکانوس در زمانجمهوری روم دربارهٔ لجنزارهای کرانه باختری رودتیبر آن سوی شهر رم به کار می‌رفت؛ جایی در میانهیانیکولوم و تپه واتیکان ومونته ماریو رو به پایین تا تپهآونتین و رو به بالا تا همریزگاه شاخابهکرمرا.
رومیان، از سر همسایگی این پهنه با وی (Veii)، شهر دشمن اهریمنی آنان،اتروسکان‌ها، همچنین دچار بودن به خیزاب‌های رود تیبر که زمین مردابی و پست واتیکان را در بر می‌گرفت، شوم دانسته و درخور زندگی نمی‌دانستند.
تاسیتوس، تاریخ‌نگار نامدار رومی دربارهٔ رویدادهای سال ۶۹ میلادی، سال چهار فرمانروا می‌نویسد: بخش بزرگی از ارتش شمالی که ویتلیوس را برای فرمانروایی به رم رساند، در گستره ناسالمآگر واتیکانوس اردو زد و دچار مرگ و میر بسیاری در این سرزمین شد. گل‌ها و ژرمن‌ها که تاب گرمای آنجا را نداشتند از روی تشنگی از رواناب‌های آن که نزدیک تیبر بود نوشیده و پیکر ناتوانشان را دچار ناتوانی افزونتری می‌ساختند.
پس از سده یکم میلادی نام دیگری جایآگر واتیکانوس را می‌گیرد.واتیکانوس دربردارنده تپه واتیکان،میدان سن پیتر کنونی و شایدویا دلّا کونسیلیاتسیونه امروزی است.
در دوره پادشاهی روم، به‌ویژه در زمان اگریپینای بزرگتر این پهنه رونق یافت. پس از زهکشی آبهای آن، خانه‌هایی در آن ساخته شد و آگریپینا باغهایی در آن ساخت. فرزند وی،کالیگولا، در میانه باغهای مادرش میدانی برای گردونه سواران ساخت که پس از اونرون آن را به پایان رساند و به میدان نرون آوازه یافت.
کالیگولا هرم سنگی[۸]را ازهلیوپولیس درمصر برای آراستن میانه میدان گردونه سواری خود آورد و امروزه تنها بازمانده آن ساختمان در واتیکان است. در سال ۶۴ میلادی در آتش‌سوزی رم مسیحیان بسیاری کشته شدند. می‌گویند سن پیتر هم در همین میدان وارونه به چلیپا کشیده شد.
آن سوی این میدانگورستانی بود که با ویا کورنلیا از هم جدا می‌شدند. یادمان‌های خاکسپاری و آرامگاه‌ها و گورهای کوچک، همچنین مهراب‌هایی برای ایزدان دینهای گوناگون چندگانه باور در این گورستان جای داشتند که تا زمان ساخت نیایشگاه کنستانتینی سن پیتر در نیمه نخست سده چهارم میلادی بر جای مانده بودند؛ نیز نیایشگاهی برای ایزدبانوی بریگ‌ها،سیبل، و همسر ویآتیس ساخته شده بود که تا دیر زمانی پس از ساختنیایشگاه سن پیتر بر پا بوده و کاربری داشته است.
بازمانده این ساخته‌ها کمابیش تا زمانی که به دستور پاپپیوس دوازدهم در سالهای ۱۹۳۹ تا ۱۹۴۱ بگونه سامان مند کاوش شدند، با هر بازسازی و نوسازی در واتیکان سر از خاک برمی‌آوردند.
در سال ۳۲۶ میلادی نیایشگاهی بر روی جایی که آرامگاه سن پیتر پنداشته می‌شد، ساخته شد.
شهر واتیکان - کوچک‌ترین کشور مستقل جهان - در ۱۱ فوریه ۱۹۲۹ طبقپیمان لاتران تأسیس شد. این عهدنامه بین «موسولینی» رئیس وقت دولتایتالیا وپیپسی (papacy) - دفتر پاپ بالاترین قدرت کلیسای کاتولیک رم - پس از سال‌ها مجادله منعقد شد. در سال ۱۹۸۴ باکنکوردا - پیمان پاپ و دولت - عهدنامه جدیدی جایگزین شد. این عهدنامه جدید مانند عهدنامه قبلی، استقلال کاملکلیسای کاتولیک را در داخل شهر واتیکان به رسمیت می‌شناسد.[۹]
شیوه کشورداری در واتیکان، پادشاهی مطلق گزینشی است. پاپ را گروهی از کشیشان والاجاه برمی‌گزینند و پاپ اختیار بدون مرزی در گزینش کارگزاران خود و قانونگذاری و داوری دربارهٔ رویدادهای پیش آمده دارد.
جایگاه برتر در سرپرستی شهر،پاپ اعظم است که در بالاترین جایگاه است و حق قانونگذاری، قضاوت و اداره دولت تنها از آنِ اوست.
به دلیل پیشینهٔ تاریخی که دارد دولت حاکم بر واتیکان ساختاری خاص و بی همتا دارد و پس از پاپ که در بالاترین رده است، دبیران رسمی منطقه مانند فرماندار و نماینده پاپ اعظم در کمیسیون اند که نه تنها این اعضا بلکه دیگران نیز از سوی شخص پاپ گزینش و با خواست وی از مقام خود برکنار می‌شوند.
از روی همین ساختار ویژه است که این شیوه پادشاهی را پادشاهی ارث ناپذیر گزینشی مطلقه و همچون گونه ای کمیاب دسته‌بندی کرده‌اند.
فرماندار شهر که در بسیاری از مواقع به عنوانرئیس‌جمهور واتیکان مطرح می‌شود، وظیفه‌ای شبیه یکشهردار یا مدیر اجرایی دارد.
واتیکان دارای چند گروه و هسته امنیتی است، یکی گارد امنیتیسوییس که نیرویارتش آن به صورت داوطلبانه از میان شهروندانسوئیسی تشکیل شده است و دیگری «corpo della Gendarmeria» که نه تنها به عنوان نیروی ارتش منطقه واتیکان محسوب می‌شوند بلکه به عنوانمحافظان شخصیپاپ نیز انجام وظیفه می‌کنند.[۱۰]
همچنین واحدی به نام «پلیس واتیکان» نیز وجود دارد.[۱۱] شهر واتیکان دارای زندان نیست، اما در ساختمان پلیس واتیکان سه سلول وجود دارد.[۱۲]
واتیکان دارایسیستم قضایی جهت برخورد با تخلفات اداری روحانیون است که به «دادگاه تریبونال واتیکان» مشهور است.[۱۳]
واتیکان که کوچک‌ترینایالت خودمختاراروپایی محسوب می‌شود، بر روی تپه‌ای به همین نام در شمال غرب شهر بزرگرم واقع شده و گرداگرد آن را دیواری احاطه کرده است تا شهر و به خصوصپاپ اعظم را از خطر حملات خارجی محافظت کند.
واتیکان کوچک‌ترین منطقه خودمختار و مستقل در جهان به‌شمار می‌رود و کل آن تنها ۴۴هکتار است. آب و هوای مدیترانه‌ای تابستان‌های گرم و خشک و زمستان‌هایی بارانی را برای آن به ارمغان می‌آورد و مانند شهررم درجه دمای آن متغیر است. مه و بخار پراکنده در هوای شهر که ناشی از فواره بزرگ و عظیم‌الجثه سینت پیتر باسیلیکا است نیز موجب رطوبت هوا و پراکنش دائمی قطرات آب در هوا می‌شود.[۱۴] این شهر کوچک اما مقتدر، تمامی نیازهای خود را برآورده می‌کند و دارای ادارهپست،آتش‌نشانی، نیروهایپلیس، ایستگاهراه‌آهن، شبکه‌های نیرویبرق،رستوران‌ها، بانک و شبکه انحصاریاینترنتی است.
از ابزارهای تبلیغاتی واتیکان می‌توان به رادیو واتیکان وتلویزیون واتیکان و همچنین وبگاه‌های مختلفاینترنتی وشبکه‌های اجتماعی وابسته به دربار واتیکان اشاره کرد. نشریهرومانو (L'Osservatore Romano) که به صورت روزانه درایتالیا و به صورت هفتگی درانگلستان،اسپانیا،آلمان وفرانسه و ماهیانه درلهستان چاپ می‌شود، از سوی یکشرکت خصوصی تحت نظارت افراد غیر روحانی کاتولیک منتشر می‌شود، اما اطلاعات رسمی و اداری آن تحت کنترل دربار واتیکان است. در این نشریه مقالات و نوشته‌های رسمی که اطلاعات کلیسا را دربردارد باعنوان «Actapostlica sedis» درج می‌شود.
موزه واتیکان یکی از دیدنی‌های مهم شهر واتیکان است.
این کشور کم جمعیت‌ترین کشور جهان بوده و دارای حدود ۸۰۰ نفر جمعیت می‌باشد. از این تعداد ۴۵۰ نفر شهروند واتیکان بوده و بقیه مجوز اقامت در شهر را دارند. حدود نیمی از شهروندان واتیکان در این شهر زندگی نمی‌کنند و به مناسبت شغل خود (بیشتر به عنواندیپلمات) در کشورهای دیگر دنیا سکونت دارند.[۱۸]
زبان رسمی مردم دولت واتیکانایتالیایی است و تمام قوانین و مقررات آن به این زبان منتشر می‌شوند. زبان مکالمات روزمره هم معمولاً ایتالیایی است. اما زبان رسمی سریر مقدس لاتین و زبان دیپلماتیک سریر مقدس هم فرانسوی است. زبان اصلی گارد امنیتیآلمانی است.
دولت واتیکان روابط دیپلماتیکی ندارد و روابط خارجی واتیکان از طریق وزارت امورخارجهسریر مقدس انجام می‌شود که نام حوزه اسقف‌نشین شهر رم و مرکز کلیساهای کاتولیک دنیاست.
لازم به‌ذکر است که کشور واتیکان در تعیین بسیاری از موارد فرهنگی و سیاسی جهان مسیحیّت نقش مهمی را ایفا می‌نماید و سالانه تعداد زیادی از مردم از این کشور بازدید می‌نمایند. از این جهت به صورت تخصّصی از طریق درآمدجهانگردان مذهبی سالیانه مقدار زیادی درآمد وارد این کشور می‌گردد.
شهر واتیکان به خودی خود ازتاریخ فرهنگی قابل‌توجهی برخوردار است. ساختمان‌هایی چونکلیسای سن پیترو و نمازخانهٔسیستین از زیباترین آثار هنری جهان است و آثار ارزشمندی از هنرمندان بزرگ تاریخ چونمیکل آنژ وبوتیچلی را در خود جای داده است.
کتابخانه بزرگ شهر و مجموعه‌های ارزشمندموزه آن حاوی اطلاعات تاریخی شگرفی است که به لحاظ علمی و فرهنگی بسیار باارزشند.
در سال ۱۹۸۴ سازمان جهانییونسکو، شهر واتیکان را در فهرست مناطق تاریخی خود ثبت کرد و تنها نمونه‌ای است که در آن کل یک کشور به‌عنوان اثری تاریخی ثبت می‌شود.
آنچه جالب توجه است، حضور چشمگیر مردان در شهر است زیرا ساکنان اصلی آن را مردان تشکیل می‌دهند و جمعیتی کثیر از زن‌ها در واتیکان دیده می‌شوند.
حضور گردشگران و زائران به زندگی روزانه شهر تنوع خاصی می‌بخشد و دیدار پاپ اعظم درمراسم عشای ربانی و نیز آیین مذهبی و جشن‌ها برای آن‌ها بسیار جالب است.
زبان رسمی واتیکان لاتین است و به عنوان مثال تنظیمات دستگاه‌های خودپرداز در واتیکان به زبان لاتین هم نوشته شده‌اند.[۱۹]
↑Holy See (Vatican City)(به انگلیسی) (CIA — The World Factbook ed.), archived fromthe original on 10 January 2019, retrieved9 June 2008 Retrieved on 2007-02-22.
.svg)
.svg)
.svg)
