انسان مدرن اولیه ۵۵٬۰۰۰ سال قبل ازآفریقا واردشبهقاره هند شدند.[۶]اشتغال طولانی مدتشان، در ابتدا به صورت اشکال مختلفی از انزواهای شکارچی-گردآورنده بود که موجب شد آن منطقه بعد از آفریقا، از نظرتنوع ژنتیکی انسانها تبدیل به متنوعترین منطقه جهان گردد.[۷] حدود ۹۰۰۰ سال پیش در این شبهقاره، زندگی ثابت و مستقر در حواشی غربی حوضه آبریزرود سِند پدیدار گشت که طی هزاره سوم پیش از میلاد به تدریج بهتمدن دره سند تکامل پیدا کرد.[۸] در ۱۲۰۰ پیش از میلاد، فرمی باستانی اززبان سانسکریت، وزبان هندو-اروپایی، از شمال غرب به داخل هند انتشار یافته،[۹] و به صورت زبانریگودا نشر یافت، به گونهای که به عنوان طلوعهندوئیسم در هند ثبت گردیده است.[۱۰]زبانهای دراویدی هند در مناطق شمالی و غربی جایگزین شده است.[۱۱] در ۴۰۰ پیش از میلاد،قشربندی ومحرومیت اجتماعی توسط نظام اجتماعیکاست در هندوئیسم شکل گرفت،[۱۲] وبودیسم وجائینیسم ظهور کرده و از عدم ارتباط رتبهبندی اجتماعی با وراثت پشتیبانی کردند.[۱۳] اتحادهای سیاسی منجر به پیوستنامپراتوری مائوریا وگوپتا در جلگه رود گنگ شد.[۱۴] مجموعه دوران این امپراتوریها پر از خلاقیتهای وسیع بود،[۱۵] اما در آن انحطاط وضعیت زنان،[۱۶] و افزوده شدن دستگاه منظمی از عقایدنجاست نیز مشهود است.[ب][۱۷] پادشاهان میانی در جنوب هند، نوشته جاتی به زبان دراویدی و فرهنگهای مذهبی را به پادشاهانجنوب شرق آسیا صادر نمودند.[۱۸]
در عصرقرون وسطی،مزدیسنا،مسیحیت،اسلام ویهودیت در سواحل جنوبی و غربی هند ریشه دواندند.[۱۹] ارتشهایمسلمان ازآسیای مرکزی بهطور متناوب به سرزمینهای شمالی هند تهاجم میکردند،[۲۰] که در نهایت موجب بنا نهاده شدنسلطاننشین دهلی شده و شمال هند را به سپهر سیاسیدولتهای اسلام دوران قرون وسطی کشاند.[۲۱] در قرن ۱۵ میلادی،امپراتوری ویجایاناگارا، فرهنگ هندوی مرکبی را در هند جنوبی ایجاد نمود.[۲۲] درپنجاب،آیین سیک ظهور نمود که مذهب مستقر و نهادینه شده وقت را رد میکرد.[۲۳]امپراتوری گورکانی در ۱۵۲۶ میلادی، موجب شروع دو قرن صلح نسبی گشته،[۲۴] و میراث درخشانی را از خود در زمینهمعماری برجای گذاشتند.[پ][۲۵] با توسعه تدریجی سلطهکمپانی هند شرقی، هند تبدیل به اقتصاد مستعمراتی شد، ولی از سوی دیگر موجب یکپارچگی حاکمیتی نیز شد.[۲۶]راج بریتانیایی در ۱۸۵۸ آغاز گشت. حق و حقوقی که قولش را به هندیها داده بودند به آهستگی پذیرفته شدند،[۲۷] اما از سوی دیگرتغییرات فناوری معرفی شده و ایدههایی چون آموزش،مدرنیته و زندگی عمومی ریشه دار شدند.[۲۸] سپس تحرکات پیشگامانه و اثرگذار ملی ظهور یافت که از ویژگیهای آن، مقاومت غیر خشونتآمیز بود و تبدیل به عامل عمدهای در پایان دادن به حکومت بریتانیا گشت.[۲۹] در ۱۹۴۷ میلادی، امپراتوری هندی-بریتانیایی به دو قلمرو مستقل تقسیم شد، یکی از آنها قلمرویی با اکثریت هندو (قلمرو هند) و دیگری قلمرویی با اکثریت مسلمان (قلمرو پاکستان) بود و در این میان افراد زیادی کشته و تعداد زیاد دیگری نیز مهاجرت کردند که تا آن زمان سابقه نداشت.[۳۰][۳۱]
هند از ۱۹۵۰ میلادیجمهوری فدرال بوده است که تحت حاکمیتنظام پارلمانی دموکراتیک قرار دارد. جامعه آنتکثرگرا،چندزبانه و چندنژادی بوده است. جمعیت هند از ۱۹۵۱ میلادی که ۳۶۱ میلیون نفر بود به ۱٫۲۱۱ میلیارد نفر در ۲۰۱۱ میلادی رسید.[۳۲] در همان زمان، درآمد سرانه اسمی هند سالانه از ۶۴$ به ۱٬۴۹۸$ افزایش یافته و نرخسواد آن از ۱۶٫۶٪ به ۷۴٪ رسید. هند از یک کشور نسبتاً مفلس و بیچیز در ۱۹۵۱،[۳۳] به اقتصاد عمده و سریع الرشد و همچنین قطب خدماتفناوری اطلاعات تبدیل گشت که طبقه متوسط آن در حال توسعه میباشد.[۳۴] این کشور دارایبرنامه فضایی است که شامل مأموریتهای فرازمینی تکمیل شده یا برنامهریزی شده جهت تکمیل میباشد. فیلم، موسیقی و آموختههای روحانی هند، نقش فزایندهای را در فرهنگ جهانی داراست.[۳۵] هند، نرخ فقر خود را کاهش داده، گرچه که هزینه آن افزایش نابرابری اقتصادی بوده است.[۳۶] هندکشوری دارای سلاح هستهای است و در بین کشورها رتبه بالایی از نظر هزینههای نظامی را داراست. بر رویکشمیر مناقشهای با همسایگانش چونپاکستان و چین دارد که از اواسط قرن بیستم میلادی لاینحل باقی مانده است.[۳۷] از میان چالشهای اجتماعی-اقتصادی که هند با آن مواجه است میتوان به نابرابری نژادی، سوء تغذیه کودکان،[۳۸] و بالارفتن سطح آلودگی هوا[۳۹] اشاره کرد. سرزمین هندابرتنوع (تنوع فراوان) دارد، به گونهای که چهارنقطه داغ تنوع زیستی را دارا میباشد.[۴۰] جنگلهایش ۲۱٫۴٪ از مساحت آن را تشکیل میدهد.[۴۱]حیاتوحش هند که درفرهنگ هندی بهطور سنتی دید مداراگونهای نسبت به آن وجود داشته،[۴۲] در میان این جنگلها و در مناطق حفاظت شده مورد پشتیبانی واقع شده است.
نام: «هند» (و همچنین صورتهای آن در زبانهای غربی ازجمله India در انگلیسی) برگرفته اززبان فارسی باستان است که به جای واژهسانسکریت «سیندو» (Sindhu) بهکار میرفته و نام رودخانهسند بوده است.[۴۳] همچنین واژه «هندوستان» که به عنوان نام کامل این سرزمین در اغلب کشورها از جمله خود هند رواج دارد واژهای فارسی به معنی «سرزمین هندوها» است.[۴۴]
معمولاً در مورد هند کلیگویی میشود و مشخصههایی به کل آن تعمیم داده میشود. هند کشوری پهناور و متنوع است، و گوناگونی ژنتیکی، زبانی، غذایی و لباسی آن با یک قاره قابل مقایسه است.[۴۵]
پهناوری: ۳٬۲۸۷٬۲۶۳ کیلومتر مربع - آبهای داخلی: ۶/۹٪
جمعیت: ۱٬۴۲۲٬۰۰۰٬۰۰۰ نفر (برآورد ۲۰۲۳م)[۴۶] رشد جمعیت: ۱٪ جمعیت هند به احتمال زیاد در سال ۲۰۲۸ با جمعیت چین برابر خواهد شد. این کشور در آن زمان حدود یک میلیارد و ۴۵۰ میلیون نفر جمعیت خواهد داشت.[۴۵]
یکای پول:روپیه هند است که به یکصدپیسه تقسیم میشود. ارزش روپیه در مقطع ده سالهٔ مارس ۲۰۰۴ تا مارس ۲۰۱۴ بین ۳۹ روپیه تا ۶۹ روپیه برای هر دلار آمریکا در نوسان بوده است.[۴۷]
پرچم هند: پرچم ملی کشور هند دارای سه رنگ افقی، از بالا به پایین،زعفرانی،سفید وسبز است. در وسط این پرچم گردونهای با بیست و چهار پره به رنگسرمهای است. رنگ زعفرانی سمبل شجاعت، دلیری، وارستگی و فداکاری، رنگ سفید بیانگر خلوص و حقیقت و رنگ سبز به معنای ایمان، اعتقاد، باروری و حاصلخیزی است. گردونه پرچم که به آندارما چاکرا گفته میشود، نمادی باستانی در آیین بوداست که توسطآشوکا پادشاه قدرتمند قرن چهارم قبل از میلاد به عنوان گردونه قانون استفاده میشد.
روز استقلال و روز جمهوری: کشور هند در ۲۳ مرداد ۱۳۲۶ (۱۵ اوت ۱۹۴۷) و درست یک روز پس از استقلال پاکستان (ازبریتانیا) استقلال یافته است. قانون اساسی این کشور نیز در ۵ آذر ۱۳۲۸ (۲۶ نوامبر ۱۹۴۹) تصویب شد؛ ولی از آنجا که برخی از مواد آن بلافاصله دستخوش تحول گردید و بخش عمده این قانون در ۶ بهمن ۱۳۲۸ (۲۶ ژانویه ۱۹۵۰) - که به عنوان «روز آغاز» شناخته شده است - عملی گشت. این روز در کشور هند به عنوان «روز جمهوری» جشن گرفته میشود.
در میان ۱۰ ابرشهر بزرگ جهان سه شهر آن در هند واقع شدهاند؛ یعنی یکی بیشتر از چین. طبق آمارسازمان ملل،دهلینو حالا دومین ناحیه شهری بزرگ جهان است،بمبئی (مومبای) در رده هفتم است وکلکته هم در جای دهم قرار دارد. جمعیت دهلی و حومههای بلافصل آن بیش از ۲۲٫۶۵ میلیون نفر است و از این نظر تنها ازتوکیو پایینتر است. در قرن هفدهم دهلی برای مدت کوتاهی پرجمعیتترین شهر جهان بود، اما این شهر در سال ۱۹۶۰ حتی در میان ۳۰ شهر پرجمعیت جهان هم قرار نداشت. از آن پس رشد سالانه جمعیت این شهر بیش از ۴ درصد بوده است. نرخ سالانه رشد جمعیت اخیراً رو به کاهش گذاشته، اما هنوز هم بالای ۳ درصد است. با این نرخ رشد، جمعیت این شهر از طریق زاد و ولد و مهاجرت سالانه ۷۰۰ هزار نفر زیاد میشود، و این افزایش جمعیت فشار زیادی بر منابع پایتخت هند وارد میکند. تأمین آب یکی از مشکلات عمده است. تقریباً یکچهارم خانوارهای ساکن شهر دسترسی دائم به منابع آب ندارند. ۶ شهر بزرگ دیگر هند، یعنیچنای (مدرس)،بنگلور،حیدر آباد،احمدآباد،پونه (پونا) وسورات، در فهرست ۱۰۰ ناحیه شهری بزرگ سازمان ملل قرار دارند.[۴۵]
هند به اینکه بزرگترین دموکراسی جهان است افتخار میکند (رأیدهندگان چینی مستقیماً حاکمانشان را انتخاب نمیکنند). در انتخابات پارلمانی که در سال ۲۰۰۹ برگزار شد، دقیقاً ۴۱۷٬۰۳۷٬۶۰۶ نفر شرکت کردند، و نرخ مشارکت اندکی کمتر از ۶۰ درصد بود. در مجموع ۸۳۰٬۸۶۶ شعبه اخذ رأی وجود داشت.[۴۵]
پیشینه حضور انسان در شبه قاره هند به دویست تا چهارصد هزار سال میرسد. اما اولین تمدن به معنای واقعی در این سرزمین،تمدن دره سند با قدمت نزدیک به سه هزار سال قبل از میلاد است که با تمدنشهر سوخته در ایران همزمان بوده و با آن مراودات نزدیک داشته است و تقریباً پس از ورودآریاییها بین سالهای ۲۰۰۰ تا ۱۸۰۰ پیش از میلاد هر دو از بین رفتهاند.
ورود آریاییها به هند در فرهنگ، دین و ادبیات و نظام اجتماعی این سرزمین بسیار اثرگذار بوده است. از جمله میتوان به شکلگیری زبان سانسکریت، تدوین متون مقدس هندو و پیدایش سیستم طبقاتی جامعه هند اشاره کرد.
اولین امپراتوری در هند با حکومتشاهنشاهی موریا بین سالهای ۳۲۶ تا ۲۰۰ پیش از میلاد شکل گرفت. قدرتمندترین حاکم تاریخ هند تا قبل از گورکانیان،آشوکای بزرگ نام دارد که سومین شاه این سلسله است. وی در تمام جنبههای هنری و اجتماعی و سیستم اداری ازهخامنشیان ایران الهام میگرفت. آثار بسیار مهم حجاری این دوره مانند پیکره چهار شیر (نماد ملی هند) بسیار تحت تأثیر حجاریتخت جمشید است.
از سال ۳۲۷ تا ۳۲۶ پیش از میلاداسکندر به هندوستان حمله میکند.[۴۸]
دومین سلسله قدرتمند به نامامپراتوری گوپتا از سال ۳۲۰ تا ۵۵۰ میلادی در شمال هند حاکمیت داشته و پس از گوپتاها تا قرن سیزده میلادی حکومتهای زیادی در شمال هند با درگیری، شکست و پیروزی یکی پس از دیگری بر روی کار آمدند. با توجه به عدم قدرتمندی این حکومتها، جنوب هند امنیت و آرامش بیشتری نسبت به شمال داشت و سرگرم تعامل و تجارت با اعراب مسلمان و منطقه جنوب آسیا بود و نقش مهمی در روابطخاور میانه باخاور دور ایفا میکرد.[۴۹]
اولین تماس اسلام باآسیای جنوبی، سال هفتصد و یازده میلادی است که مسلمانان تا کنارهٔ رود سند که هماکنون در پاکستان است پیش آمدند. در قرن دهم میلادیسلطان محمود غزنوی منطقهپنجاب را تصرف کرد و بارها به شمال هند حمله کرد. تا قرن سیزدهم تاخت و تازهای زیادی از سوی ایران وآسیای مرکزی به هند صورت میگرفت، اما چندان ماندگار نبودند، تا اینکه در این زمان مسلمانان، شهردهلی را تصرف کردند و اولین حکومت مسلمانان، به نام دوران سلطنت یاغلامان مسلمان را بنیان گذاشتند واسلام رسماً بر هند حاکم شد.[۴۹]
در سال ۱۵۲۶ «بابُر» از نوادگانتیمور لنگ بر هند تسلط یافت و سلسله گورکانیان یا امپراتوری مغولی هند را بنیان گذاشت. این سلسله از ۱۵۲۶ میلادی تا ۱۸۵۷ میلادی در بخش بزرگی از شبه قاره هند فرمانروایی کرد. حکمرانان این سلسله به تدریج تمامی شبه قاره را تحت فرمان گرفتند.اکبر کبیر امپراتور بزرگ این سلسله که سیاست مدارا با غیرمسلمانان هندی را در پیش گرفت را بزرگترین و مقتدرترین پادشاه هند میدانند. اما پس از مدتی بخشهایی از جنوب هند از اختیار آنان خارج شد. این دودمان آخرین دوران طلایی امپراتوریهای اسلامی بهشمار میرود و در نیمه سده ۱۷ میلادی و در زمانشاه جهان بزرگترین و ثروتمندترین امپراتوری جهان بود و نزدیک به سده ۱۸ میلادی در زماناورنگ زیب تقریباً تمامیشبه قاره هند در زیر سلطه گورکانی بود که جدا از بزرگترین و ثروتمندترین امپراتوری جهان به حساب میآمد بلکه بزرگترین قدرت تولیدی در جهان و بزرگترین اقتصاد جهان در آن زمان متعلق به هند بود. در سال ۱۷۳۹ میلادی با حملهنادرشاه افشار به هند مقدمات انقراض این امپراتوری فراهم شد و در سال ۱۸۵۷ پس از سالها نبرد سرانجامکمپانی هند شرقی توانست این امپراتوری را منقرض کرده و سرزمینهای آن را تصرف کند.[۵۰]
در سال ۱۵۱۰ میلادیپرتغالیها به عنوان اولین مهاجماناروپایی درگوا مستقر شدند. هنگامی که طوایف «مراتی» و سیک علیه حکومت پادشاهان گورکانی قیام کردند، بریتانیاییها و فرانسویها در قرن ۱۸ مناطقی برای خود از هند جدا کردند و بنیاد حکومت بریتانیای کبیر در هند استوار گردید.
سپس اختلاف شدیدی در بین سران هند و سران مسلمانان هند که رهبر آنهامحمدعلی جناح بود بهوجود آمد. قصد مسلمانان این بود که کشوری مرکب از مناطق مسلمان هند تشکیل دهند. در آن هنگام بریتانیا قوانینی وضع کرد که بهموجب آن به هند وسیلان و پاکستان استقلال داده شد. در ماه اوت ۱۹۴۷ آخرین سرباز بریتانیایی خاک هند را ترک گفت و در تاریخ ژانویهٔ ۱۹۵۰ هند حکومت جمهوری مستقل خود را اعلام نمود و به عضویتاتحادیه کشورهای مشترکالمنافع بریتانیا درآمد. اختلافات مرزی دولت هند با پاکستان در منطقهٔکشمیر هنوز برطرف نشده است.
هند، بخشی بزرگ ازجنوب آسیا وشبه قاره هند را به خود اختصاص داده است. این کشور با پاکستان، بنگلادش، نپال، بوتان، چین و برمه هممرز است.
جغرافیای هند بسیار متنوع است و شاملبیابان،کوهستان،دشت، تپه وفلات میشود. جغرافیای این بهطور کلی به سه بخش تقسیم میشود:۱) فلات بلندهیمالیا، ۲)جلگه سند و گنگ و ۳) شبه جزیره جنوب هند که مناطق مختلف کوهستانی، دره رودخانهای، کویر، دشت و جنگل را در بر میگیرد. پائینترین سطح هند، در اقیانوس هند، با ارتفاع صفر و بلندترین نقطه این کشور، قلهکانگچنجونگا، با ارتفاع ۸۵۶۸ متر درهیمالیا قرار دارد که سومین قله مرتفع جهان است.[۴۹]
آب و هوای این کشور ازگرمسیری در جنوب تا آب و هوای معتدل در شمال متغیر است. مساحت ناحیهِ قابل کشت هند ۱٫۲۶۹٫۲۱۹کیلومتر مربع (۷۸٪ کل مساحت کشور) است که به دلیل رشد جمعیت و افزایششهرنشینی رو به کاهش است.[۵۱]
سطح نواحی پوشیده ازآب در هند معادل ۳۱۴٫۴۰۰ کیلومتر مربع است و میانگین باران این کشور ۱٫۱۰۰ میلیمتر در سال است. بیش از ۹۲ درصد استفاده آب در هند برای مصارفآب رسانی است که در سال ۱۹۷۴ حدود ۳۸۰ کیلومتر مربع بود و بر اساس پیشبینیها تا سال ۲۰۲۵ به سقف ۱٫۰۵۰ کیلومتر مربع میرسد که برابر با مصارف صنعتی و خانگی است. منابع آبی هند شامل رودخانهها، کانالها، آبگیرها، دریاچهها و سواحل غربی و شرقی اقیانوس هند و سایرخلیجها وخلیج کوچک برای بیش از ۶ میلیون نفر در بخشماهیگیری اشتغال ایجاد کردهاند. هند ششمینکشور تولیدکننده ماهی در سطح جهان و دومین تولیدکنندهِ ماهی بومی در سطح جهان است.[۵۱]
رودخانههای طویل هند، شامل:رود براهماپوترا وایندوس ۲۹۰۰ کیلومتر،گنگ ۲۵۰۰ کیلومتر،گوداواری ۱۴۷۰ کیلومتر،یامونا ۱۳۷۰ کیلومتر، نارمادا ۱۳۰۰ کیلومتر وکریشنا ۱۲۹۰ کیلومتر هستند. هند از آب و هوایی بسیار متنوع بهره میبرد، از شمال به رشتهکوههایهیمالیا ختم میشود و رودخانههای متعددی که از این بلندیها سرچشمه میگیرند هوایی بارانی و خاکی بارآور را به نواحی شمالی هند میبخشند. رودهایگنگ وبراهماپوترا مهمترین این رودخانهها هستند که هر دو بهخلیج بنگال سرازیر میشوند. هندوها همچنین رود گنگ را مقدس میدانند.[۴۹]
هند از زیست جانوری بسیار متنوعی بهره میبرد، منطقه حفاظت شدهای به وسعت ۱۴۱۲ کیلومتر مربع در استانگجرات تنها پناهگاه باقیمانده حدود ۳۰۰شیر آسیایی است. هند زیستگاه بسیاری از پستانداران بزرگ مانندفیل آسیایی،کرگدن هندی تک شاخ وببر میباشد. بیش از ۲۰۰۰ گونهپرنده و سه نوعتمساح در این کشور زندگی میکنند.
هند زمانی برای خود یک قاره بود. بیش از ۱۰۰ میلیون سال پیش، یعنی موقعی کهدایناسورها روی کره زمین پرسه میزدند، بیشتر سرزمین فعلی هند یک جزیره بود. این تکه خشکی از یک ابرقاره بنامگوندوانالند (نامی که از منطقه جنگلی گوندوانا در مرکز هند گرفته شده) جدا شده بود، و به آرامی به سمت شمال حرکت میکرد. حدود ۵۰ میلیون سال پیش، یعنی زمانی که نسل دایناسورها دیگر منقرض شده بود، صفحه قارهای هند با صفحه آسیا برخورد کرد. در نتیجه این برخورد خط ساحلی هر دو قاره تاب برداشت ورشته کوه هیمالیا را ایجاد کرد. این کوهها جوانترین – و البته بلندترین – رشته کوه جهان هستند. شواهد این اتفاقات را میتوان در صدفهای دریایی فسیل شدهای پیدا کرد که هنوز هم در ارتفاعات بالا در این کوهها یافت میشوند. صفحهای که شبه قاره روی آن قرار گرفته، همچنان به آرامی بهسوی شمال در حرکت است، و بههمین دلیل هم ارتفاع کوهاورست هر سال اندکی بیشتر میشود.[۴۵]
آب و هوای هند دارای تنوع بسیار قابل توجهی است و از کوهستانهای همیشه پوشیده از برف هیمالیا تا منطقه گرمسیری در میانه و جنوب و کویر خشک غرب (بیابان تار) این کشور را دربر میگیرد.
چهار فصل هند شامل:سرد و خشک از ماه دسامبر تا فوریه،گرم و خشک از ماه مارس تا مه،فصل بارش از ماه ژوئن تا سپتامبر ومعتدل در ماههای اکتبر و نوامبر است. بهطور میانگین ۱۰۰۰ تا۱۵۰۰ میلیمتر باران در سال، تقریباً سراسر هند را دربر میگیرد که این مقدار به ۲۵۰۰ میلیمتر در سواحل و ناحیه شمال شرقی هند میرسد.[۴۹] میانگین بارندگی سالانه دربنگال غربی به بیش از ۱۱هزار میلیمتر در سال میرسد.[۴۹]
در قاره آسیا یک بازی ۴ نفره بین چین، هند،ژاپن وایالات متحده آمریکا در جریان است. هند عضو ناظر پیمان امنیتیسازمان همکاری شانگهای میباشد. هند با رهبران چین برای رفع اختلافات مرزی وارد مذاکره شده است. چین هم قصد دارد با دور زدن اتحاد ژاپن و آمریکا و دنبال کردن سیاست «دیپلماسی نامتقارن» جایگاه نوینی در عرصه جهانی برای خود تعریف کند. یانگ بایون، کارشناس مرکز تحقیقات آسیا واقیانوس آرام در دانشگاه بیدا درپکن میگوید: «ما با هند نقاط مشترک بسیاری داریم از جمله تمدنی درخشان، دوران تحقیر استعماری و جمعیت بالا» او با ارائه این فهرست میخواهد نشان دهد که بین این دو غول آسیایی شباهتها بیش از تفاوتها است.
بازگشایی گذرگاههای مرزی به ویژه گذرگاه ناتو لا (Nathu la pass) - که در ارتفاع ۴۰۰۰ متری از سطح دریا واقع شده و زمانی یکی از راههای ارتباطی معروفجاده ابریشم بوده است - پس از ۵۰ سال نشانگر قدمی بزرگ به جلو در روابط بین دو دولت است. روابطی که بر اثر حمایت سنتی هندیها از خودمختاری تبت و پناه دادن بهدالایی لاما رهبر معنوی بودائیان جهان و همچنین اختلافات مرزی کهنه سالهای متمادی دستخوش تنشهای همیشگی بود.
حکومت هند را بزرگتریندموکراسی جهان مینامند.[۵۴][۵۵]استقلال هند (که در آن هنگام پاکستان، بنگلادش و نپال را هم دربر میگرفت) در ۱۵ اوت ۱۹۴۷ (برابر ۲۳ مرداد ۱۳۲۶) اعلام شد.جواهر لعل نهرو که «پاندیت» به معنی «معلم» خوانده میشد و یکی از بزرگترین رهبران جنبش استقلال هند ازکنگره ملی هند بود به عنوان اولیننخستوزیر هند انتخاب شد.
قانون اساسی هند در سال ۱۹۴۹ به تصویب رسید و از ۲۶ ژانویه ۱۹۵۰ به اجرا درآمد که از آن هنگام تاکنون بدون تغییر اساسی با موفقیت اجرا شده است. این قانون به دولتهای ایالتی اختیارات گستردهای اعطا کرده است. در نظام سیاسی هند، نخستوزیر بالاترین مقام اجرایی کشور است ورئیسجمهور مقامی تشریفاتی است که معمولاً از میان چهرههای دارای محبوبیت گسترده در سراسر کشور انتخاب میشود.
حزبی که اکثریت آرا را در انتخابات به دست آورد، نخستوزیر را تعیین میکند و با احزاب ائتلافی هیئت دولت را تشکیل میدهد. رئیسجمهور از جمعبندی آراء نمایندگان مجالس مرکزی و ایالتی از میان کاندیداهای احزاب تعیین میگردد. کمیسیون انتخابات این کشور یک نهاد مستقل دولتی است که اختیار کامل در تشخیص شرایط برگزاری و نظارت کامل بر برگزاری انتخابات را دارد. حداقل سن قانونی رایدهندگان ۱۸ سال است.[۴۹]
قوه مقننه هند دربرگیرنده دو مجلس با نامهایلوکسابا (مجلس عوام) وراجیاسابا (مجلس سنا) ست. نمایندگان راجیا سابا ۲۵۰ نفرند که ۱۲ تن را رئیسجمهور و بقیه را نمایندگان مجالس ایالتی برمیگزیند. سناتورها باید در زمینهادبیات،علم،هنر و مسائل اجتماعی متخصص باشند. همچنین ریاست جلسات این مجلس با معاون رئیسجمهور است. لوک سابا ۵۴۵ نماینده دارد که ۵۳۰ تن با رأی مستقیم شهروندان و ۱۳ تن از ۷ فرمانداری کل انتخاب میشوند، ۲ نفر را نیز رئیسجمهور از میان بریتانیاییهای هندیتبار برمیگزیند. نخستوزیر از سوی حزب حاکم در مجلسلوک سابا معرفی میشود.
اولینانتخابات سراسری هند در ۱۹۵۲ برگزارشد. از آن زمان تا سال ۱۹۶۷کنگره ملی هند پیوسته بیش از ۷۳٪ کرسیهای لوک سابا را در اختیار داشت، اما پس از آن احزاب دیگر به ویژه حزب ناسیونالیستبهاراتیا جاناتا و احزاب ایالتی رشد چشمگیری را در محبوبیت خود شاهد بودهاند.
تنها یک بار وقفهای در روند دمکراسی این کشور ایجاد شد. آن هم در اواخر دهه ۱۹۷۰ بود که درگیریهای داخلی منجر به اعلام حالت فوقالعاده از سویایندیرا گاندی و در نهایت سرنگونی دولت وی توسطارتش هند شد. گفتنی است یکی از مهمترین عوامل نارضایتی از ایندیرا گاندی برنامههای او برای ترویجتنظیم خانواده به منظور کاهش رشد سرسامآور جمعیت بود.
رئیسجمهوری هند بهطور غیرمستقیم با آرایمجلس هند که شامل مجالس قانونگذاری (مجلس نمایندگان)، معروف به لوکسابا کهمجلس سفلی گویند ومجلس علیا معروف به راجیا سابا و همچنین مجلس قانونگذاری ایالتها انتخاب میشود.
در انتخابات ریاست جمهوری هند علاوه بر نمایندگان پارلمانی، نمایندگان کشوری در ایالتهای مختلف (مجالس ایالتی) نیز شرکت میکنند که با احتساب رأی نمایندگان پارلمان در مجموع ۴۸۹۶ نماینده هستند که رئیسجمهور را برای یک دوره پنج ساله انتخاب میکنند.[۵۶]
سمت ریاست جمهوری هند هرچند حالت تشریفاتی دارد اما این سمت بالاترین مقام اجرایی بوده و از اختیارات قانونی گستردهای برخوردار است.رئیسجمهوری رئیس رسمی قوای مقننه، مجریه و قضاییه و همچنین فرمانده کل نیروهای مسلح این کشور است.
بر اساس ماده ۵۳ قانون اساسی هند، رئیسجمهوری میتواند از قدرتهای قانونی خود بهطور مستقیم، به استثنای موارد بسیار معدودی استفاده کند، ولی شورای وزرای تحت ریاست نخستوزیر همه قدرتهای رئیسجمهوری را عملاً اجرا میکند.[۵۷]
بیش از ۷۰۰ حزب سیاسی در هند وجود دارد که به سه گروه ملی، منطقهای (ایالتی) و محلی تقسیم میشوند. از میان آنهاکنگره ملی هند (INC)،حزب بهاراتیا جاناتا (BJP) و حزب کمونیست مارکسیست هند (CPI-M) از بزرگترین احزاب بهشمار میروند.
حزب کنگره ملی هند در سال ۱۸۸۵ تأسیس شد و در سال ۱۹۱۴ با ورودمهاتما گاندی به این حزب دوره جدیدی در فعالیتهای آن آغاز گردید. گاندی با رهبری حزب کنگره پرچمدار نهضت استقلال هند شد و در اثر مبارزات این حزب، سرانجام هند در سال ۱۹۴۷ به استقلال رسید. حکومت هند پس از استقلال، بیش از چهار دهه در دست حزب کنگره قرار داشت.
حزب بهاراتیا جاناتا (BJP) که در سال ۱۹۸۰ تأسیس شد، طی ۲۰ سال به تدریج از قدرت چشمگیری برخوردار گردید. پس از واقعه تخریبمسجد بابری، این حزب توانست طی سالهای ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۴ قدرت را در دست داشته باشد. این حزب اگرچه مجدداً قدرت را به حزب کنگره واگذار کرد، ولی همچنان به عنوان یک رقیب جدی برای حزب کنگره باقیماند.[۴۹]
هند یک جمهوری فدرال است که از زمان استقلال، دولتی مردمسالار داشته است. سیاست هند در قبضهٔ میانه-چپروها، کنگره ملی هند (INC)، راستیها، حزب بهاراتیا جاناتا، چپیها، حزب کمونیست هند (CPI)، حزب کمونیست هند (مارکسیست) و تعدادی حزب منطقهای که یا میانه-راست یا میانه-چپ هستند. با وجود طیف سیاسی گسترده و مختلف این احزاب، لزوم تشکیلدولت ائتلافی برای ایجاد حکومت، افزایش افراد طبقهِ اجتماعی متوسط که خواستار لیبرال شدن و کنترلکسری بودجه بهویژه در سطوح دولتی هستند. بهاین معنا است که تمامی احزاب سیاسی دیدی متعادل نسبت به اصلاحات اقتصادی دارند.
هند به تبعیت از حقوق انگلستان از نظام حقوقیکامن لا پیروی میکند. تشکیلات قضائی این کشور نیز با وجود پذیرشفدرالیسم در قانون اساسی بسیار منسجم است و تمایل زیادی به یکپارچگی دارد. سلسله مراتبدادگاهها در این کشور به این صورت است:
دیوان عالی هند از یک رئیس و ۲۵ قاضی عضو تشکیل میشود که توسط رئیسجمهور پس از مشورت با رئیس دیوان و وزرای کابینه انتخاب میشوند. رئیس دیوان نیز از سوی رئیسجمهور با مشورت قضات دیوان و دادگاههای عالی ایالتی تعیین میشود. دیوان عالی این کشور از لحاظ گستردگی اختیارات در موقعیت کمنظیری قرار دارد. این دیوان نقش نگهبان قانون اساسی را ایفا میکند و توان لغو قوانین مجلس فدرال و مجالس ایالتی را داراست و در موارد اختلاف میان دولت فدرال و دولتهای ایالتی رأی دیوان حرف آخر را میزند. این دیوان به مانندمجلس اعیان بریتانیا بالاترین مرجع پژوهش در کشور است و در مواردی که حکم اعدام صادر شده، استیناف از دیوان به شکل یک حق پذیرفته شده است.
دادگاههای تالی دارای شعب کیفری و حقوقی میباشند و در سطح شهرها فعالیت میکنند البته در روستاها خانههای انصاف (پنجایات) نیز وجود دارد که معتمدین محلی به حل اختلاف از طریق کدخدامنشی مبادرت میکنند.
علاوه بر این قوه قضائیه از قوه مقننه کاملاً مستقل است، حقوق و مزایای قضات و مخارج نظام قضائی از ردیف بودجه مجزایی تأمین میشود که مستلزم رایگیری در پارلمان نیست، مجلس حتی از بحث دربارهٔ اختیارات و تصمیمات قضات دیوان عالی و دادگاههای عالی ممنوع است مگر زمانی که پیشنهاد برکناری قاضی توسط رئیسجمهور مطرح شود ومجلس با دو سوم آراء آن را تصویب کند.
اقتصاد هند چهارمین اقتصاد بزرگ جهان است. هند بهرغم رکود اقتصادی جهانی با رشد اقتصادی متوسط بالاتر از ۸ درصد طی چند سال گذشته به یک قدرت اقتصادی تبدیل شده است. این میزان رشد نزدیک به رشد اقتصادی کشور همسایه آن چین است. طبق سنجشی که در موردبرابری قدرت خرید صورت گرفته، اقتصاد هند با داشتنتولید ناخالص داخلی (GDP) ۶۱۱/۳ تریلیون دلار، درمقام چهارم را دارد.[۵۱]
اقتصاد هند ممکن است در مراحل اولیه یک رونق تاریخی باشد. آمارهای منتشر شده اخیر نشان میدهد که رشد اقتصادی در سهماهه سوم سال ۲۰۲۳ به نرخ سالانه ۷٫۶ درصد رسیده است. در چند هفته گذشته، چهار پیشبینی بینالمللی پیشبینی رشد خود را برای سال از میانگین ۵٫۹ درصد به یکی از ۶٫۵ درصد افزایش دادهاند. بورس ملی هند اکنون با بورس اوراق بهادار هنگ کنگ برای عنوان هفتمین بورس بزرگ جهان همگام شده است.[۵۹]
با این وجود میلیونها نفر هنوز در فقر شدید زندگی میکنند و درآمد سرانه ۷۲۰ دلار آمریکا برابر با ۳۶۵ پوند در سال است. مشکلات زیربنایی نیز در هند ادامه دارد.
اگرچه هنوز بیش از ۳۴٪ جمعیت هند کمتر از یکدلار آمریکا در روز درآمد دارند (رتبه ۲۲ دنیا) و حدود ۸۰٪ مردم با کمتر از دو دلار در روز زندگی میکنند، (رتبه ۱۶دنیا) و بیش از ۳۰۰ میلیون نفر در زیر خط فقر زندگی میکنند، اما پیشرفتهای اقتصادی عظیم این کشور در چند سال اخیر رشد اقتصادی هند را به رقم ۸٪ رسانده و کارشناسان پیشبینی میکنند، در سالهای آینده هند به رشد اقتصادی ۱۰٪ در سال نیز دست خواهد یافت.
اگر روزی نام هند، فقر و تنگدستی را به یاد میآورده است، اکنون پیشرفتهای اقتصادی و رنسانس علمی این کشور توجه همگان را به خود جلب کرده است. مدتهاست که سرمایهگذاریهای عظیم خارجی در این کشور امری عادی بهشمار میآید و فروش کالاهای هندی در بازارهای جهان به شدت افزایش یافته است.
کارشناسان سرآغاز پیشرفتهای اقتصادی هند را سال ۱۹۹۱ میدانند. در این سالمانموهان سینگ وزیر دارایی وقت هند، برنامههایی را برای خروج کشور ازاقتصاد دستوری به تصویب رساند و به تدریج به اجرا درآورد. از آن زمان به بعد به تدریج قوانین مالیاتیِ دست و پاگیر لغو شدند، قوانین صادرات و واردات کشور تعدیل شدند، امکان سرمایهگذاری خارجی فراهم آمد و امنیت سرمایههای داخلی تأمین شد. مانموهان سینگ اکنون نخستوزیر هند است و توسعهٔ طرحهایی را که خود شروع کرده ادامه میدهد.
هند همیشه یکی از منابع و استعدادها برای سرمایهگذاران جهانی بوده است. پیشاز این سیاستهای خشک مربوط به سرمایهگذاری مستقیم این کشور، مانع بزرگی در این زمینه محسوب میشد. اما در مارس ۲۰۰۵، دولت با اصلاح و تعدیل قوانین مربوط، سرمایهگذاری مستقیم خارجی تا حد ۱۰۰٪ را در تجارت و اقتصاد مجاز اعلام کرد.[۶۲] در نتیجه یک سری اصلاحات اقتصادی مثبت و خوشبینانه که به منظور حذف نظارت دولت از اقتصاد و سرمایهگذاری خارجی صورت گرفته، هند را به یکی از کشورهای پیشرو در منطقه آسیا-اقیانوسیه تبدیل کرده است که با سرعت بالا در حال رشد و پیشروی است.
صنعت خودروسازی هند، دومین صنعت با رشد سریع در جهان که فروش داخلی خود را ۲۶ درصد در طی سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۰، و صادرات را تا ۳۶ درصد در طی سالهای ۲۰۰۸–۲۰۰۹ افزایش داده است که آماری مطلوب است.
شرکتهای معتبر خودروسازی جهان مانندبامو،مرسدس-بنز،آئودی،تسلا موتورز و … در این کشور فعال هستند و به تولید خودرو در هند میپردازند.
در پایان سال ۲۰۱۱، صنعت فناوری اطلاعات هند ۲٫۸ میلیون کارمند حرفهای را به کار گرفت و درآمدی نزدیک به ۱۰۰ میلیارد دلار معادل ۷٫۵ درصد از تولید ناخالص داخلی هند را ایجاد کرد و ۲۶ درصد از صادرات کالاهای هند را به خود اختصاص داد.[۶۵]
صنعت داروسازی در هند یکی از مهمترین بازارهای نوظهور برای صنعت داروسازی جهانی است.
به عقیده کارشناسان انتظار میرفت که ارزش بازار دارویی هند تا سال ۲۰۲۰ به ۴۸٫۵ میلیارد دلار برسد. هند در بین ۱۲ مقصد برتر بیوتکنولوژی در جهان قرار دارد. صنعت بیوتکنولوژی هند در سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۳، ۱۵٫۱ درصد رشد کرد و درآمد خود را از ۲۰۴٫۴ میلیارد پوند (روپیه هند) به ۲۳۵٫۲۴ میلیارد پوند (۳٫۹۴ میلیارد دلار آمریکا در نرخ ارز ژوئن ۲۰۱۳) افزایش داد.[۶۶]
در حال حاضر گرانی قیمت نفت با توجه به ذخایر اندک نفتی و نیاز روزافزون کشور در حال توسعه هند به انرژی، مهمترین تهدید علیه اقتصاد این کشور بهحساب میآید. هندیها برای رفع این مشکل به دنبال تولیدانرژی اتمی با کمک ایالات متحده هستند.
سهمانرژی تجدید پذیر در تولید برق هند در سال ۲۰۲۴ حدود ۴۶ درصد بود، دولت هند به رهبری نخستوزیرنارندرا مودی، هدفهای بلندپروازانهای برای دستیابی به انتشار خالص کربن صفر تا سال ۲۰۷۰ تعیین کرده است. یکی از این اهداف، دستیابی به ۵۰۰ گیگاوات ظرفیت انرژیهای تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۰ است. این هدفها نیازمند سرمایهگذاریهای کلان و تلاشهای همهجانبه در جهت تسریع گذار به انرژیهای پاک است.[۶۷]
هند در سال ۱۹۷۴ اولینبمب اتمی خود را آزمایش کرد و در سالهای اخیر توان هستهای خود را تا حد قابل ملاحظهای افزایش داده، هند بیست و دو نیروگاه هستهای دارد که برخی با کمک روسیه، آمریکا یا فرانسه ساخته شده و برخی مانندنیروگاه کاکراپار با تکیه بر فناوری بومی ساخته شدهاند.[۶۸]
ایجاد خط لوله و خرید گاز از کشورهای خاورمیانه مانند ایران وقطر از دیگر برنامههای این کشور است. هندیها همچنین سابقهای طولانی و موفقیتآمیز در استفاده از انرژیهای نو مانندزیستگاز (تولید گاز از زباله) دارند.
برنج هندی از جمله صادرات مهم هند از محصولات کشاورزی بشمار میرود.
هند پس از چین دومین کشور دنیا از نظر ارزش تولیدات کشاورزی است. ارزش محصولات کشاورزی این کشور در سال ۲۰۰۵ بیش از ۱۵۰ میلیارد دلار برآورد شده است.
هند با تولید ۹۷۹٬۰۰۰ تنچای دومین تولیدکننده چای دنیا و چهارمین صادرکننده این محصول پس ازکنیا،سریلانکا و چین است. محصول اصلی کشاورزان هندی مانند دیگر کشورهای شرق آسیابرنج است و این کشور پس از چین دومین تولیدکننده برنج دنیاست.فائو در سال ۲۰۲۰ میزان تولید برنج هند را ۱۷۸ میلیون تن برآورد کرده است. هند همچنین رتبه اول دنیا در تولیدموز،ارزن،کنف وبادام زمینی و رتبه دوم در تولیدذرت،نیشکر وشاهدانه را داراست. این کشور در سال ۲۰۲۰ با تولید ۳۱ میلیون و ۵۰۴ هزار تن موز بزرگترین تولیدکننده این محصول بوده است.[۶۹]
وجود صدها میلیون راسگاو در هند این کشور را اولین مسکن این حیوان در دنیا ساخته است. اصل ۴۸ قانون اساسی هند کشتن گاو را ممنوع کرده[۷۰] اگرچه دین هندو خوردن گوشت گاو را ممنوع کرده اما ازشیر آنها استفاده زیادی میشود.
هند بهعنوان کانونایدز آسیا شناختهمیشود. این کشور با داشتن دو میلیون و ۱۰۰ هزار بیمار مبتلا به ایدز، رتبه سوم جمعیت مبتلایان به این بیماری را در میان تمام کشورهای جهان دارد. ۶۴ درصد از افراد آلوده به این ویروس در هند به خدمات درمانی ضدویروس ایدز دسترسی ندارند. البته شمار مبتلایان به ایدز در هندوستان در حدفاصل سالهای ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۳ میلادی ۱۹ درصد کاهش یافته است.[۷۱]
نظام اجتماعی هند بر اساس نظامی طبقاتی است که مردم را در ۵کاست طبقهبندی میکند. هند دارای یکی از بالاترین آمارهایتجاوز جنسی در جهان است. بر اساس گزارشها، در سال ۲۰۱۹ میلادی بیش از ۲۲ هزار مورد تجاوز جنسی ثبت شد. بسیاری میگویند آمارها از این رقم بالاتر است و بسیاری از موارد تجاوزهای جنسی به دلایل مختلف از جمله مسایل خانوادگی و قبیلهای گزارش نمیشود. گزارشهای پلیس هند میگوید که در هر ۲۰ ساعت یک مورد تجاوز گزارش میشود. نتایج یک پژوهش سازمان ملل دربارهٔ شش کشور شرق و جنوب شرق آسیا منتشر شده که مطابق آن تقریباً یک چهارم مردانی که به پرسشهای این تحقیق پاسخ دادهاند، دست کم به یک زن تجاوز کردهاند.[۷۲]
هند اولین کشور پرجمعیت دنیا است و نزدیک به یک ششم جمعیت جهان را در خود جای داده است. تنوعتباری،فرهنگی،زبانی ومذهبی به اینکشور چشماندازی شگرف از همزیستی مسالمتآمیز میان اعتقادات گوناگون بخشیده است.تبار مردم هند، شامل: ۷۲ ٪هندوآریایی، ۲۵ ٪دراویدی و ۳ ٪تبار زرد است[۷۳][۷۴] که این تبار بر اساس شرایط مکانی، فرهنگی و دینی نیز دارای تقسیمات خاص خود هستند.
۶۱٪ مردم هند باسواد هستند که این آمار در مردان ۷۳٫۴٪ و در زنان ۴۷٫۸٪ میباشد.[۵۱]
نمودار دایرهای از درصد زبانهای بومی زبانهای هندی
تنوع زبانی در هند شاید از هر کشور دیگری بیشتر باشد. شمار دقیق زبانهایی که در هند به آنها تکلم میشود احتمالاً از ۱۰۰۰ بیشتر است، اما تعیین مرز مشخص میان زبانها دشوار است. در سرشماری سال ۱۹۶۱ هند جمعاً ۱۶۵۲ زبان ثبت شد، اما ممکن است برخی از آنها گویشهای مختلف یک زبان واحد بوده باشند، و بعضی از آنها نیز از آن موقع تابحال منسوخ شدهاند.[۴۵]
در هند ۴۲۸ زبان وجود دارد که ۴۱۵ زبان زنده هستند و کاربرد دارند و ۱۳ زبان امروزه منسوخ شده است.[۷۵]
منطقههای زبانی در هند
طبق آمار رسمی دولت در سال ۲۰۰۱، در سرزمین هند ۲۹ زبان دارای گویشور بالای یک میلیون نفر است و ۱۲۲ زبان دیگر دارای گویشورانی بیش از ده هزار نفر هستند.[۷۶] تعداد گویشها، لهجهها و زبانهایی که روزانه در این کشور مکالمه میشود بسیار بیشتر است. در حالی که زبانهای هندی و انگلیسی ارتباطات رسمی و امور دولتی را برعهده دارند، هر ایالت دارای زبانهای رسمی و ملی ویژه خود است برای نمونه زبان رسمی ایالت دهلی یا ناحیه ملی پایتخت به ترتیب انگلیسی، اردو و هندی است.
زبانهای سانسکریت و تامیل، زبانهای اصلی و سنتی هند شناخته میشوند و در طول تاریخ طولانی این سرزمین در تغییر و تحول زبانهای رایج در این منطقه زبانهایفارسی وانگلیسی نقش مهمی بر عهده داشتهاند. سالیان دراز حکومت استعماری بریتانیا بر شبه قاره هند و انجام بخش عمدهای از امور اداری به زبان انگلیسی موجب شده این زبان، زبان دوم بسیاری از مردم هند باشد.
نمونه صحبتهای یک هندی زبان
شش زبان عمده این کشور عبارتند ازهندی،بنگالی،تلوگو،مراتی،تامیل واردو. بیش از ۵۰ میلیون نفر به هر یک از این زبانها صحبت میکنند. ۱۲۲ زبان هم وجود دارند که بیش از یک میلیون نفر به هر یک از آنها حرف میزنند. هند زبان ملی سراسری ندارد. هندی وانگلیسی هر دو زبان رسمی کشور هستند. البته تهیهکنندگانقانون اساسی هند در نظر داشتند که رسمیت زبان انگلیسی موقتی باشد، اما کسانی که به زبانهایی غیر از هندی تکلم میکردند (بهخصوص تامیلزبانها)، با برتری یافتن این زبان بر زبانهای دیگر مخالف بودند و همین باعث شد که انگلیسی یکی از دو زبان رسمی کشور باقی بماند. زبانهای مورد استفاده در هند به چهار گروه زبانی عمده جهان تعلق دارند: هند و اروپایی، دراویدی، آسترا- آسیایی و تبتی- برمهای. تا اواسط قرن بیستم گروه زبانی بانتو، که در آفریقا ریشه دارد هم در هند مورد استفاده بود. مهاجران سیدی زبانی که از شرق آفریقا به غرب هند مهاجرت کرده بودند به این زبان تکلم میکردند.
فارسی پیش از آنکه هند مستعمره انگلستان شود، دومین زبان رسمی این کشور و زبان فرهنگی و علمی بهشمار میرفت. اما پس از استعمار انگلیسیها در سال ۱۸۳۲، انگلیسی به تدریج جایگزین فارسی شد.
زبان فارسی در دورهٔغزنویان به هند راه یافت در آن دوره پارسی، زبان ادبیات، شعر، فرهنگ و دانش بود. با فتح شمال هند توسطسلطان محمود غزنوی، فرهنگ و ادبیات فارسی بهلاهور راه یافت، که بعدها شعرای مشهوری همچونمسعود سعد سلمان در هندوستان پرورش یافتند.[۷۹] لاهور، تحت حکومت غزنویان در قرن یازدهم، دانشمندان پارسی را از خراسان، هند و آسیای مرکزی جلب کرد و به یک مرکز مهم فرهنگی زبان و ادبیات فارسی تبدیل شد.[۸۰][۸۱] با تأسیسامپراتوری گورکانی، زبان فارسی به اوج پیشرفت خود در هند رسید و زبان رسمی و در سراسر هندوستان گسترش یافت. تأثیر ظهور این خاندان در هند، گسترش و رونق زبان فارسی را به حدی رسانید که ادبیات فارسی نه تنها مایه حیات روحی مردم عام شد بلکه این زبان، زبان رسمی درباریان نیز گردید. این رویکرد باعث هجرت بسیاری از هنرمندان، نویسندگان و شاعران از ایران به هند شد.[۸۲] دوران طلایی ادب فارسی در هند، دورهٔاکبر کبیر (اکْبَرشاه) است. به امر وی وزیرش تودارمال فرمانی را صادر کرد که به موجب آن، زبان فارسی، زبان تمام امپراتوری اعلام شد. همچنین به فرمان اکبرشاه برخی از کتابهای مهم هندوان ازسانسکریت به نظم و نثر فارسی ترجمه شد و بر غنای ادب فارسی افزوده گردید. اگر در دورهٔ غزنویان مرکز زبان فارسی در هند تنها شهر لاهور بود، این مرکزیت در سدههای بعدی به ترتیب به مولتان ودهلی و اگره منتقل گردید. علاوه بر شاعران، دانشمندان و نویسندگان ایرانی که در مدت چند سده به هند مهاجرت کردند، از هندیان اعم از مسلمان و هندو، شاعران و نویسندگان و عالمان بزرگی ظهور کردند که آثارشان به فارسی است. دوران فرمانروایی گورکانیان هند با دورهٔ فرمانروایی دودمان صفوی در ایران همزمان است که این خود به گونهای ناخواسته یکی از عوامل مؤثر در نیرو گرفتن زبان پارسی در هند بهشمار میرود. نوع نگاه پادشاهان صفوی به ادبیات و فرهنگ به گونهای بود که شاعران و نویسندگان ایران را از بخشش و نواخت پادشاهان صفوی ناامید میکرد و آنان گاه ناگزیر و گاه مشتاقانه رهسپار دربار ادبپرور گورکانی میشدند.[۸۳] در این دوره، هنر هند با هنر و ادبیات پارسی ادغام شد.[۸۴]
زبان فارسی هشت قرن پیش وارد هند شد، ۷۰۰ سال بر تارک اندیشه، روابط، سیاست، اقتصاد و فرهنگ مردم هند حاکمیت داشت. به گونهای که کلیه آثار مهم فرهنگی، مذهبی، سیاسی، ادبی، مکاتبات، اسناد شخصی و دولتی و احکام قضایی هند به زبان فارسی نوشته میشد. لازم است ذکر شود که هماکنون در دانشگاهها و کالجهای هند بیش از پنجاه بخش زبان فارسی به فعالیت اشتغال دارند و بیش از یکصد مدرسه و دبیرستان فعالانه به تدریس زبان فارسی میپردازند.[۴۹]
زبان فارسی از آن رو که قرنها زبان رسمی دربار گورکانیان هند بود، تأثیر قابل ملاحظهای بر زبانهای رایج در شبه قاره هند بهویژه بر زبان اردو داشته است.
در هند ادیان مختلف و فرقههای مذهبی گوناگون وجود دارد که اغلب آنها ازهندوئیسم،اسلام وآیین بودایی نشات گرفتهاند.
حدود ۸۰ درصد مردم هند پیرو آئینهای هندو و حدود ۱۵٪ مسلمان هستند. هند همچنین بیش از ۲٫۳٪مسیحی و ۲٫۱٪سیک دارد. هند اگرچه زادگاه آئین بودا بوده، اما جمعیت بودائیان هند در حال حاضر تنها حدود ۰٫۸٪ برآورد میشود. علاوهبر آن پیروان آیینجینیسم ۰٫۸٪ و مجموع پیروان دینزرتشتی،یهودی،بهایی و بقیه مذاهب ۰٫۴٪ میباشد.[۸۸] با این وجود هند بزرگترین اجتماع فرقهاحمدیه و مذاهب ایرانی بهائی و زرتشتی در سراسر جهان است. مسلمانان بیشتر در دهلی، بنگال غربی و نواحی شمال غربی کشور زندگی میکنند و در کشمیر، بیشتر جمعیت را تشکیل دادهاند. به این ترتیب هند پس ازاندونزی و پاکستان پرشمارترین جمعیت مسلمان جهان را داراست.[۴۹]
زرتشتیان، از مهمترین اقلیتهای دینی هند هستند که بهپارسی معروفند و طی بیش از پنج سده اولیه حمله اعراب به ایران، از ایران به هند مهاجرت کردهاند و بیشتر در مناطق مختلف گجرات و مهاراشترا به مرکزیت بمبئیاقامت دارند. اگر چه جمعیت آنان کمتر از۲۰۰ هزار نفر است، اما نزدیک به ۱۷ ٪ اقتصاد هند را در دست دارند. شرکتهای بزرگی مانند: «تاتا» و «گودریج»، متعلق به زرتشتیان است. گروه دیگری از اقلیتهای کم جمعیتبهرهها هستند که قدرت اقتصادی مهمی در هند دارند. صاحب شرکت معروف «ویپرو» که جزو ثروتمندترین افراد جهان میباشد، از این فرقه است.[۴۹]
هند دومین (یا سومین) جمعیت بزرگمسلمانان جهان را در خود جای داده است. تنها کمتر از ۱۵ درصد جمعیت آن مسلمانند، اما کل جمعیت این کشور آنقدر زیاد است که با همین نسبت اندک هم جمعیت مسلمانان آن از جمعیت مسلمانان همه کشورهایی که اکثریت مردمانشان مسلمان هستند، به جزاندونزی و شایدپاکستان، بیشتر است. شمار مسلمانان هند و پاکستان تقریباً مساوی است. تصور میشود که اولین مسلمانان هند بازرگانانی بودهاند که در دوران حیات محمد به منطقه کرالا سفر کردند. در زمان استقلال هند میلیونها مسلمان به پاکستان شرقی و غربی (که در سال ۱۹۷۱ بنگلادش نام گرفت) مهاجرت کردند، اما عده بسیار زیادی هم در هند باقی ماندند. امروزه تنها مناطقی در هند که اکثریت جمعیتشان را مسلمانان تشکیل میدهند،دره کشمیر و منطقه کوچکلاکشادویپ دراقیانوس هند هستند. مسلمانان هند در سراسر بقیه کشور پراکندهاند، هرچند که در مناطق شمال شرقی و ایالت پنجاب تقریباً اثری از آنها نیست.[۴۵]
تاریخ آغاز انتشار مطبوعات در هند به ۱۷۸۵ (۲۳۶ سال پیش) برمیگردد. روزنامهٔحبلالمتین که از قدیمیترین مطبوعات فارسیزبان است توسط «مؤیدالاسلام» در کلکته نیز منتشر میشده است. هند بزرگترین کشور در زمینه چاپ مطبوعات است. آمار رسمی ارائه شده تا پایان ماه مارس ۲۰۰۶، حاکی از تعداد ۶۲٫۴۸۳ روزنامه و نشریه در حال انتشار در سراسر هند میباشد که ۱۲۳ زبان را شامل میشود.تایمز هند با شمارگان بیش از ۳٫۱۴ میلیون، پرتیراژترین روزنامه انگلیسی زبان جهان است.[۹۰]
همچنین بیش از ۱۴۰ کانال تلویزیونی ماهوارهای از داخل هند برنامه پخش میکنند که ۱۹ کانال دولتی و بقیه خصوصی هستند.
صنعت فیلمسازی هند بزرگترین صنعت سینمای دنیاست.[۵۳] هر سال در هند بیش از ۹۰۰ فیلم ساخته میشود که این تعداد بسیار بیشتر از رقم تولیدات سینمایی آمریکاست. محصولاتبالیوود یا مرکز ساخت فیلمهای تجاری هند در این کشور و بسیاری از کشورهای دیگر به ویژه کشورهای منطقه محبوبیت فراوانی دارد.
بر اساس قوانین هند، خارجیان میتوانند تا ۲۶ درصد در زمینه رسانههای خبری در هند سرمایهگذاری کنند.
↑"A Chinese pilgrim also recorded evidence of the caste system as he could observe it. According to this evidence the treatment meted out to untouchables such as the Chandalas was very similar to that which they experienced in later periods. This would contradict assertions that this rigid form of the caste system emerged in India only as a reaction to the Islamic conquest."[۱۷]
↑"Shah Jahan eventually sent her body 800 km (500 mi) to Agra for burial in the Rauza-i Munauwara ("Illuminated Tomb") – a personal tribute and a stone manifestation of his imperial power. This tomb has been celebrated globally as the Taj Mahal."[۲۵]
↑(a)Dyson, Tim (2018),A Population History of India: From the First Modern People to the Present Day, Oxford University Press, p. 1,ISBN978-0-19-882905-8,Modern human beings—Homo sapiens—originated in Africa. Then, intermittently, sometime between 60,000 and 80,000 years ago, tiny groups of them began to enter the north-west of the Indian subcontinent. It seems likely that initially they came by way of the coast. … it is virtually certain that there were Homo sapiens in the subcontinent 55,000 years ago, even though the earliest fossils that have been found of them date to only about 30,000 years before the present. (page 1) (b)Michael D. Petraglia;Bridget Allchin (22 May 2007).The Evolution and History of Human Populations in South Asia: Inter-disciplinary Studies in Archaeology, Biological Anthropology, Linguistics and Genetics. Springer Science & Business Media. p. 6.ISBN978-1-4020-5562-1.Y-Chromosome and Mt-DNA data support the colonization of South Asia by modern humans originating in Africa. … Coalescence dates for most non-European populations average to between 73–55 ka. (c)Fisher, Michael H. (2018),An Environmental History of India: From Earliest Times to the Twenty-First Century, Cambridge University Press, p. 23,ISBN978-1-107-11162-2,Scholars estimate that the first successful expansion of the Homo sapiens range beyond Africa and across the Arabian Peninsula occurred from as early as 80,000 years ago to as late as 40,000 years ago, although there may have been prior unsuccessful emigrations. Some of their descendants extended the human range ever further in each generation, spreading into each habitable land they encountered. One human channel was along the warm and productive coastal lands of the Persian Gulf and northern Indian Ocean. Eventually, various bands entered India between 75,000 years ago and 35,000 years ago. (page 23)
↑(a)Lowe, John J. (2015).Participles in Rigvedic Sanskrit: The syntax and semantics of adjectival verb forms. Oxford University Press. pp. 1–2.ISBN978-0-19-100505-3.(The Rigveda) consists of 1,028 hymns (suktas), highly crafted poetic compositions originally intended for recital during rituals and for the invocation of and communication with the Indo-Aryan gods. Modern scholarly opinion largely agrees that these hymns were composed between around 1500 BCE and 1200 BCE, during the eastward migration of the Indo-Aryan tribes from the mountains of what is today northern Afghanistan across the Punjab into north India., Witzel, Michael (2008)."Vedas and Upanisads". In Gavin Flood (ed.).The Blackwell Companion to Hinduism. John Wiley & Sons. pp. 68–70.ISBN978-0-470-99868-7.It is known from internal evidence that the Vedic texts were orally composed in northern India, at first in the Greater Punjab and later on also in more eastern areas, including northern Bihar, between ca. 1500 BCE and ca. 500–400 BCE. The oldest text, the Rgveda, must have been more or less contemporary with the Mitanni texts of northern Syria/Iraq (1450–1350 BCE); … The Vedic texts were orally composed and transmitted, without the use of script, in an unbroken line of transmission from teacher to student that was formalized early on. This ensured an impeccable textual transmission superior to the classical texts of other cultures; it is in fact something of atape-recording of ca. 1500–500 BCE. Not just the actual words, but even the long-lost musical (tonal) accent (as in old Greek or in Japanese) has been preserved up to the present. (pp. 68–69) … The RV text was composed before the introduction and massive use of iron, that is before ca. 1200–1000 BCE. (p. 70) (c)Doniger, Wendy (3 February 2014),On Hinduism, Oxford University Press, pp. xviii, 10,ISBN978-0-19-936009-3,A Chronology of Hinduism: ca. 1500-1000 BCE Rig Veda; ca. 1200-900 BCE Yajur Veda, Sama Veda and Atharva Veda (p. xviii); Hindu texts began with theRig Veda ('Knowledge of Verses'), composed in northwest India around 1500 BCE (p. 10) (d)Ludden, David (2013),India and South Asia: A Short History, Oneworld Publications, p. 19,ISBN978-1-78074-108-6,In Punjab, a dry region with grasslands watered by five rivers (hence ‘panch’ and ‘ab’) draining the western Himalayas, one prehistoric culture left no material remains, but some of its ritual texts were preserved orally over the millennia. The culture is called Aryan, and evidence in its texts indicates that it spread slowly south-east, following the course of the Yamuna and Ganga Rivers. Its elite called itself Arya (pure) and distinguished themselves sharply from others. Aryans led kin groups organized as nomadic horse-herding tribes. Their ritual texts are called Vedas, composed in Sanskrit.Vedic Sanskrit is recorded only in hymns that were part of Vedic rituals to Aryan gods. To be Aryan apparently meant to belong to the elite among pastoral tribes. Texts that record Aryan culture are not precisely datable, but they seem to begin around 1200 BCE with four collections of Vedic hymns (Rg, Sama, Yajur, and Artharva). (e)Dyson, Tim (2018),A Population History of India: From the First Modern People to the Present Day, Oxford University Press, pp. 14–15,ISBN978-0-19-882905-8 Quote: "Although the collapse of the Indus valley civilization is no longer believed to have been due to an ‘Aryan invasion’ it is widely thought that, at roughly the same time, or perhaps a few centuries later, new Indo-Aryan-speaking people and influences began to enter the subcontinent from the north-west. Detailed evidence is lacking. Nevertheless, a predecessor of the language that would eventually be called Sanskrit was probably introduced into the north-west sometime between 3,900 and 3,000 years ago. This language was related to one then spoken in eastern Iran; and both of these languages belonged to the Indo-European language family. … It seems likely that various small-scale migrations were involved in the gradual introduction of the predecessor language and associated cultural characteristics. However, there may not have been a tight relationship between movements of people on the one hand, and changes in language and culture on the other. Moreover, the process whereby a dynamic new force gradually arose—a people with a distinct ideology who eventually seem to have referred to themselves as ‘Arya’—was certainly two-way. That is, it involved a blending of new features which came from outside with other features—probably including some surviving Harappan influences—that were already present. Anyhow, it would be quite a few centuries before Sanskrit was written down. And the hymns and stories of the Arya people—especially the Vedas and the later Mahabharata and Ramayana epics—are poor guides as to historical events. Of course, the emerging Arya were to have a huge impact on the history of the subcontinent. Nevertheless, little is known about their early presence."; (f)Robb, Peter (2011),A History of India, Macmillan, pp. 46–,ISBN978-0-230-34549-2,The expansion of Aryan culture is supposed to have begun around 1500 BCE. It should not be thought that this Aryan emergence (though it implies some migration) necessarily meant either a sudden invasion of new peoples, or a complete break with earlier traditions. It comprises a set of cultural ideas and practices, upheld by a Sanskrit-speaking elite, or Aryans. The features of this society are recorded in the Vedas.[پیوند مرده]
↑(a)Jamison, Stephanie; Brereton, Joel (2020),The Rigveda, Oxford University Press, pp. 2, 4,ISBN978-0-19-063339-4,The RgVeda is one of the four Vedas, which together constitute the oldest texts in Sanskrit and the earliest evidence for what will become Hinduism. (p. 2) Although Vedic religion is very different in many regards from what is known as Classical Hinduism, the seeds are there. Gods like Visnu and Siva (under the name Rudra), who will become so dominant later, are already present in the Rgveda, though in roles both lesser than and different from those they will later play, and the principal Rgvedic gods like Indra remain in later Hinduism, though in diminished capacity (p. 4).; (b)Flood, Gavin (20 August 2020),"Introduction", in Gavin Flood (ed.),The Oxford History of Hinduism: Hindu Practice: Hindu Practice, OUP Oxford, pp. 4–,ISBN978-0-19-105322-1,I take the term ‘Hinduism to meaningfully denote a range and history of practice characterized by a number of features, particularly reference to Vedic textual and sacrificial origins, belonging to endogamous social units (jati/varna), participating in practices that involve making an offering to a deity and receiving a blessing (puja), and a first-level cultural polytheism (although many Hindus adhere to a second-level monotheism in which many gods are regarded as emanations or manifestations of the one, supreme being).; (c)Michaels, Axel (2017). Patrick Olivelle, Donald R. Davis (ed.).The Oxford History of Hinduism: Hindu Law: A New History of Dharmaśāstra. Oxford: Oxford University Press. pp. 86–97.ISBN978-0-19-100709-5.Almost all traditional Hindu families observe until today at least threesamskaras (initiation, marriage, and death ritual). Most other rituals have lost their popularity, are combined with other rites of passage, or are drastically shortened. Althoughsamskaras vary from region to region, from class (varna) to class, and from caste to caste, their core elements remain the same owing to the common source, the Veda, and a common priestly tradition preserved by theBrahmin priests. (p 86) (d)Flood, Gavin D. (1996).An Introduction to Hinduism. Cambridge University Press. p. 35.ISBN978-0-521-43878-0.It is this Sansrit, vedic, tradition which has maintained a continuity into modern times and which has provided the most important resource and inspiration for Hindu traditions and individuals. The Veda is the foundation for most later developments in what is known as Hinduism.
↑(a)"Kashmir, region Indian subcontinent",Encyclopaedia Britannica, archived fromthe original on 13 August 2019, retrieved15 August 2019,Kashmir, region of the northwestern Indian subcontinent... has been the subject of dispute between India and Pakistan since the partition of the Indian subcontinent in 1947.; (b)Pletcher, Kenneth,"Aksai Chin, Plateau Region, Asia",Encyclopaedia Britannica, archived fromthe original on 2 April 2019, retrieved16 August 2019,Aksai Chin, Chinese (Pinyin) Aksayqin, portion of the Kashmir region, … constitutes nearly all the territory of the Chinese-administered sector of Kashmir that is claimed by India; (c)C. E Bosworth (2006)."Kashmir".Encyclopedia Americana: Jefferson to Latin.Encyclopedia Americana.Scholastic Library Publishing. p. 328.ISBN978-0-7172-0139-6.KASHMIR, kash'mer, the northernmost region of the Indian subcontinent, administered partly by India, partly by Pakistan, and partly by China. The region has been the subject of a bitter dispute between India and Pakistan since they became independent in 1947
↑Ziad, Homayra (2006). "Ghaznavids". In Meri, J. Medieval Islamic Civilization: An Encyclopedia. Routledge.p294.
↑Alam, Muzaffar; Nalini, Françoise Delvoye; Gaborieau, Marc (2000). The making of Indo-Persian Culture: Indian and French Studies. Manohar Publishers & Distributors. p24.
↑Spooner, Brian; Hanaway, William L. (2012). Literacy in the Persianate World: Writing and the Social Order. University of Pennsylvania Press. p284.
↑ملا احمد تتوی، آصف خان قزوینی (۱۳۸۲). تاریخ الفی. اول. تهران: شرکت انتشارات علمی فرهنگی. ص. ۱. شابک ۹۶۴۴۴۵۲۷۳۹.