نفت سفید،نفت چراغ یاکِروزِن (بهانگلیسی:Kerosene) یکی از ترکیبات نفتی و مواد سوختی است. نفت سفید در گذشته کاربرد گستردهای در بخش خانگی به عنوان سوخت وسایل گرمایشی و پختوپز داشت[۱] که امروزه در بسیاری از نقاط باگاز شهری وگاز مایع جایگزین شدهاست.[۲]
قدیمیترین متنی که روش استحصال نفت سفید از نفت خام را توضیح داده، نوشتهمحمد بن زکریای رازی دانشمند ایرانی است. وی که بیشتر عمرش را دربغداد به عنوانشیمیدان و پزشک میگذراند در «کتاب الاسرار» دو روش را برای تولید نفت سفید توضیح داده است. نفت سفید در آن زمان در چراغهای نفتی معروف به «نفاطه» برای تولید گرما و روشنایی استفاده میشد.[۳]
در جنوب شرقیآسیا،بریتانیا وآفریقای جنوبی به این مادهپارافین گفته میشود؛ نفت چراغ،هیدروکربنی قابل اشتعال به صورت مایع است. واژهکروزن (بهانگلیسی:Kerosene) که در انگلیسی به جای نفت چراغ به کار میرود، از واژهیونانیکروس (به معنایموم) گرفته شده و برای نخستین بار به عنوان یک نشان بازرگانی توسطآبراهام گنسر بکار رفته است.
نفت چراغ بیشتر به عنوان سوخت هواپیماهای دارایموتور جت (سوخت جت) و برخیراکتها بکار میرود اما در مواردی به عنوان سوخت گرمایشی و آتشبازیها نیز از آن استفاده میشود. در بخشهایی ازآسیا که نفت چراغ جزو یارانههای دولتی است، آن را به عنوان سوخت موتور قایقهای کوچک ماهیگیری به کار میبرند.
با توجه به کمتر بودن جِرم حجمیِ نفت سفید نسبت به آب، در فرآینداستخراج مواد معدنی مانندمس (چون به عنوان حلالِآلی مس را از فاز آبیِ اولیه جدا میکند)،سدیم،پتاسیم وروبیدیم از نفت سفید استفاده میشود.
نفت سفید گاهی در زبان گفتاری به نادرستی و کوتاهینفت خوانده میشود.
نفت سفید (Kerosene) برشی است ازنفت خام که گستره جوش آن پس ازبنزین قرار گرفته است و شامل هیدروکربنهای ۱۰ تا ۱۵ کربنه می باشد. نقطه ۶۵ درصد تقطیر این برش باید کمتر از ۲۵۰ درجه سانتی گراد ونقطه جوش ۸۰ درصد آن نیز پایینتر از ۲۸۵ درجه سانتیگراد باشد.[۴] این فرآورده در حالت طبیعی بیرنگ و با توجه به تصفیههای ویژهای که روی آن انجام میگیرد، فاقد هرگونه بوی تند و نامطبوع است.[۵]
نفت چراغ مادهای باچگالی ۰٫۷۸ تا ۰٫۸۱ g/cm۳، سبُک و شفاف است که به وسیلهٔ هیدروکربنها شکل میگیرد. این ماده با روشتقطیر جزء به جزء نفت در درجه ۱۵۰ تا ۲۷۵ درجهسانتیگراد به دست میآید و در نتیجه این کار زنجیرههای کربنی با یکدیگر ترکیب میگردند که در هرمولکول ۶ تا ۱۶اتمکربن موجود است.[۶]
نقطه اشتعال نفت چراغ میان ۳۷ تا ۶۵ درجه سانتیگراد (۱۰۰ تا ۱۵۰ درجهفارنهایت) ودمای اشتعال خودکار آن ۲۲۰ درجه سانتیگراد (۴۲۸ درجه فارنهایت) میباشد.