نئوپلاسم(بهانگلیسی:Neoplasm) یا نورویش[۱] نوعی رشد غیر طبیعی و بیش از حدبافت است. رشد نئوپلاسم با بافتهای اطرافش تناسب ندارد.[۲] در بیشتر مواقع این رشد غیر طبیعی باعث ایجاد یک توده میشود، که به آنتومور گفته میشود.[۳]
همچنین سلولهای یک نئوپلاسم زمانی که باید بمیرند، نمیمیرند.[۴]
نئوپلاسم از دو بخش «نئو» به معنی «جدید» و «پلاسم» به معنی «رشد» یا «رشد یافته» تشکیل شده است.[۵]
به فرایند ایجاد نئوپلاسم، «نئوپلازی» گفته میشود.
نسخه دهم طبقه بندی بینالمللی بیماریها (ICD-10) نئوپلاسم را به چهار گروه اصلی تقسیم میکند: خوشخیم (benign)، درجا (insitu)، بدخیم (malignant) و نئوپلاسم با رفتار نامعلوم. به نئوپلاسمهای بدخیم، «سرطان» میگوییم که موضوع رشته سرطانشناسی (انکولوژی) است.[۶]
در نئوپلاسم پس از قطع عامل محرکی که سبب ایجاد این تغییر شده است، رشد وتقسیم سلولی غیر طبیعی ادامه مییابد (مانند قطع سیگار پس از ابتلا بهسرطان ریه)[۷].
معمولاً قبل از بروز نئوپلازی در بدن ابتدا در سلولها الگوی رشد غیرعادی ماننددیسپلازی یامتاپلازی رخ میدهد.
نئوپلاسم میتواندخوشخیم، بالقوه بدخیم یا بدخیم (سرطان) باشد.
نئوپلاسم خوشخیم مانندفیبروئید رحم،استخوانرست و ملانوسیتیک نوی (خالهای پوستی). این نوع تومورها در نقاطی از بدن محدود هستند و جابجایی ومتاستاز نداشته و منجر به سرطان نمیشوند.
نئوپلاسم بالقوه بدخیم مانندکارسینوم درجا. سلولها حالت تهاجمی نداشته و معمولاً به نقاط دیگر گسترش نمییابند، اما قابلیت تبدیل شدن به سرطان را به مرور زمان دارد.
نئوپلاسم بدخیم با نامسرطان شناخته شده و حالتی پیش رونده دارد. احتمالمتاستاز بالاست و بافتهای اطراف آلوده میشوند و در صورت عدم درمان معمولاً کشنده است، مانندسرطان ریه وسرطان کبد.[۸]
مشکلاتژنتیکی واپی ژنتیکی،جهشها و آسیبدیانای میتوانند منجر به تکثیر بیرویه، غیرعادی و کنترل نشدهٔ سلولها و بافتها و بروز نئوپلاسم شوند، اما در برخی تومورها مانندکیست سباسه دلیل ایجاد تومور تکثیر غیرعادی سلولها نیست.کیستهای پستان که معمولاً در هنگامبارداری نمایان میشوند نیز مثال دیگری از این موارد میباشد. در برخی از موارد نادر با وجود متاستاز و گسترش سرطان در بدن، منشأ اولیهٔ سرطان مشخص نیست. این گونه از سرطانهاسرطان با منشأ نامعلوم نام دارند.[۹] نئوپلاسمها همواره موجب ایجاد تومور نشده و در مواردی همچونسرطان خون وکارسینوم درجا نئوپلاسم وجود دارد و منجر به سرطان میشود، اما تومور تشکیل نمیشود.[۱۰]