بر اساس تعریف مندرج درپیمان اتاوا مین هر وسیلهای است که روی سطح زمین یا زیر خاک قرار میگیرد و طوری طراحی شده که در اثر حضور، نزدیکی یا با تماس یک فرد منفجر شود.[۱]
در حال حاضر ۱۲۰ تا ۱۴۰ میلیون مین در جهان کار گذاشته شده که ۴ میلیون آن باقیماندهجنگ جهانی دوم است و ۲۳۰ میلیون مین نیز در انبار های نظامی وجود دارد. سرعت مینگذاری ۴ برابر بیش از سرعت خنثیسازی مینها است و گردآوری مینهای کارگذاشته شده کنونی به ۳۰۰ میلیارددلار هزینه و هزار سال زمان نیاز دارد.[۲]
استفاده از مین به عنوان یک تاکتیک نظامی بسیار بحثبرانگیز است. مینها تفاوتی بین نظامیان و غیرنظامیان قائل نیستند و پس از پایان درگیری هم همچنان خطرناک باقیمانده و زمینها را تا مدتها گذرناپذیر و غیرقابل استفاده میکنند. در بسیاری از موارد هم مکان دقیق مینگذاری مشخص نیست و این کار مینروبی را دشوار و آهسته میکند. این خطرات باعث شده تا مناطق دارای زمینهای مینگذاریشده با مشکلات بزرگی در زمینه سکونت مجدد، کشاورزی و گردشگری روبرو باشند. تلاش بینالمللی برای منع کاربرد مین به ویژهمینهای ضدنفر در قالبپیمان اتاوا در سال ۱۹۹۷ با نام کامل کنوانسیون ممنوعیت استفاده، تولید، انبار و نقل و انتقال مینهای ضد نفر و نابودی آنها متجلی شده است. تاکنون ۱۵۶ کشور با امضای این پیمان بینالمللی پذیرفتهاند که از تولید، استفاده، طراحی، ذخیره و تجارت مینهای ضد نفر خودداری کنند. در بین کشورهایی که به این پیمان نپیوستهاند سه عضو دائمشورای امنیت؛ چین،روسیه و آمریکا هم قرار دارند. بر اساس گزارش سال ۲۰۱۰ کمپین نظارت بر مینهای زمینی ۱۲ کشور چین، کوبا، هند، ایران، میانمار، کره شمالی، کره جنوبی، پاکستان، روسیه، سنگاپور، آمریکا و ویتنام همچنان تولیدکننده مین ضدنفر هستند. البته کشورهایچین،آمریکا،ویتنام وایران اعلام کردهاند که هماکنون در حال تولیدمین ضد نفر نیستند.[۳]
مین جهنده ضدنفر (Bounding mine): نوعی مین ضدنفر با خرج کوچک که بدنه مین را به هوا پرتاب کند و در بلندی ۳ یا ۴سانتیمتر منفجر میشود و تکههای آن در همه جهتها پرتاب میشود.
مین شیمیایی (Chemical mine): دارای مواد شیمیایی سمی برای کشتن افراد یا از کار انداختن یا آلوده کردن وسایل و زمین است.
مین دورفرمان (Controlled mine): از راه دور هدایت و منفجر میشود.
مین تأخیری (Delayed action mine): مدتی پس از تحریک شدن منفجر میشود و اغلب پشت سر نیروهای عقبنشینیکننده و برای به ستوه آوردن و انهدام نیروهای تعقیبکننده دشمن بهکار میرود.
مین آموزشی (Training mine): مانند مین جنگی است و ماده منفجره ندارد.
مین تمرینی (Drill mine): گونهای مین آموزشی که از دید اندازه و شکل و وزن مانند مین جنگی است و برای تمرینهایلجستیکی بهکار میشود.
مین مشقی (Practice mine): نوعی مین آموزشی که از دید اندازه و شکل و وزن مشابه مین جنگی است وماسوره آن مقدار کمی ماده منفجرهکُندشکن یادودزا دارد.
مین بیاثر (Inert mine): گونهای مین آموزشی که از دید اندازه و شکل و وزن مانند مین جنگی است؛ اما همه مواد منفجره و آتشزای آن بیاثر است.
مین فوگاز (Fougasse): نوعی مین است که بجای مواد منفجره از بنزین استفاده میشود، این مورد در جنگ باعث نابودی فرد فعال کننده مین و لو رفتن موقعیت بقیه گروه میشود.
مین کلیمور (Claymore mine) : نوعی مین ضد نفر است که استفاده ان بر موارد جنگ های شهری استفاده میشود این مین از نوع لیزری یا صودی بوده و درصورت فعال شدن تکه های ضایعات آهن را پرتاب میکند.
مین مهارشده (Moored mine): با استفاده ازلنگر به کف دریا (در مناطق حساس دریا) مهار میشود. این مین در ژرفای متناسب باآبخور کشتیها غوطهور است و با برخورد بدنه کشتی به آن منفجر میشود.
مین پخشی (Scatterable mine): هواپیما یابالگرد یاتوپخانه یاخودروها آن را پخش میکنند و در زیر خاک قرار داده نمیشود.
در حال حاضر کشورهایمصر،ایران وافغانستان دارای بیشترین اراضی آلوده به مین در سراسر جهان هستند.
ایراندر حدود ۴۲۰۰۰کیلومتر مربع از اراضی ایران آلوده به مینهای بهجا مانده و عملنکردهجنگ ایران و عراق است که نظامیان عراقی در زمان اشغال این مناطق در زمین تعبیه کردهاند.[۱] دولت ایران نیز همچنان به تولید، استفاده و صادرات مینهای ضدنفر ادامه میدهد و معتقد است استفاده از این مینها تنها راه مؤثر برای تأمین امنیت مرزهای طولانی این کشور است. بر همین اساس بخشهایی ازمرزهای ایران با افغانستان، پاکستان و عراق مینگذاری شدهاست. در جریان درگیریهای دهه ۱۳۶۰ در کردستان هم بسیاری از اراضی این منطقه مینگذاری شدند.[۴]