Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


پرش به محتوا
ویکی‌پدیادانشنامهٔ آزاد
جستجو

میتانی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پادشاهی میتانی

میتانیه
Mitanni
۱۵۰۰ پیش از میلاد–۱۳۰۰ پیش از میلاد
قلمرو پادشاهی میتانی در ۱۴۰۰ پیش از میلاد.
قلمرو پادشاهی میتانی در ۱۴۰۰ پیش از میلاد.
پایتختواشوکانی
زبان(های) رایجحوریا،هیتانی
دین(ها)
پاگانیسم
آیین هندوایرانی(سنگ نبشته میتانی)
حکومتپادشاهی مطلقه
• ۱۵۰۰ ق. م
کیرتا
• ۱۳۰۰ ق. م
شاتواره دوم
دوره تاریخیعصر آهن
• بنیان‌گذاری
۱۵۰۰ پیش از میلاد
• فروپاشی
۱۳۰۰ پیش از میلاد
امروز بخشی از ارمنستان
 ترکیه
 عراق
 سوریه
 ایران
امپراتوری آشور
کشور آشور
شهرهای آشور
مرزهای آشور
جنگ‌های آشور
سلاطین آشور
مستعمرات آشور
خدای جنگ آشور
رقیبان آشور
فــــلات ایـــــران
آسیـــای صـغـیـر
آسیــای مـقــدم
افـــریـــقــــــــــا

تمدن میتانی یکی از تمدن‌های باستانیآریایی درغربایران وشمالمیان دو رود[۱] و جنوبآناتولی بوده‌اند. میتانی‌ها که مردمانی بازبان هندو ایرانی بودند.[۲] درشمالمیان دو رود در کنار سایر اقوام این مناطق ساکن بودند. صاحب‌نظران با توجه به اسناد و شواهد مختلف نظیر نام‌هایپادشاهان،دین،زبان و آثار بجا مانده، میتانی‌ها را جزو نخستین گروه از اقوام آریایی می‌دانند که بهفلات ایران و آناتولی وارد شدند.[۳]

خاندان شاهی میتانی بعد ازکاسی‌هابابل را گشوده و در سده‌های ۱۲ تا ۱۵ پیش از میلاد درمیانرودان فرمانروایی کردند. واژگان هند و اروپایی و نام‌های هند و ایرانی زیادی میان میتانی‌ها مشترک است؛ تمدن میتانی، تحت نفوذ فرهنگ هندو-آریایی بود و در فهرست خدایان میتانی، نام چهار خدا (میترا،ورونا،ایندرا،اشوین‌ها) ذکر شده که اسم‌های قدیمی دارند و درریگ ودا هم ذکر شده‌است[۴][۵] و محتملا نشان از این دارد که میتانی‌هادین ودائی داشته‌اند.[۵]

تمدن میتانی در بزرگ‌ترین گستره خود در زمان فرمانروایی «براترنا»، ق. ۱۵ قبل از میلاد

نبرد میتانی و مصر و معاهده صلح

[ویرایش]

میتانی‌ها در پی گسترش قلمروشان تا سواحل مدیترانه از جنوب با مصر هم‌مرز شدند و نبردهایی مابین این دو تمدن شکل گرفت. درگیری در سوریه، بین مصر و میتانی برای چندین نسل ادامه یافت تا اینکه یک معاهده صلح بین آمنهوتپ سوم و شاه شوترنا دوم منعقد شد، و در نهایت مرز بین این دو امپراتوری‌های رو به رشد، در نزدیکی قطنا و کادش، یعنی مرزسوریه و لبنان امروزی قرار گرفت.[۶]

نهرین

[ویرایش]

نهرین لغتی است که مصریان سرزمین تحت حکومت میتانی‌ها را بدین نام می‌شناختند. منابع مصری میتانی را، «نَهرین» می‌نامیدند که از واژهرود، در زبان اکدی‌ها گرفته شده‌است.

سنگ‌نبشته میتانی

[ویرایش]

مرز شمالی که میتانی را از هیتی‌ها و سایر ایالت‌های هوری جدا کند هرگز ثابت نشده‌است[۷] و تمدن میتانی با شاهانیهیتی و دیگر حکمرانان زمان خود روابط و پیمان‌ها داشتند. در دژنیشتبغازکوی متعلق بههیتی‌ها و نیز در میان مدارک بازیافته درنامه‌های عمارنه اشارات فراوان راجع به شاهان میتانی آمده‌است.سنگ‌نبشتهٔ معروف میتانی که در زمان نگارش آن به سال ۱۳۱۷ پیش از میلاد می‌رسد مربوط به پیمان‌نامه‌ای است که میان شاه میتانی و شاههیتی بسته‌شده. ایزدانی که در این سنگ‌نبشته از آنان یاد شده، عبارتند ازایندرا،ورونا،مهر، وناسیته. با وجود هندوآریایی بودن این خدایان، زبان مردم عادی، مشخصا زبان هوری بوده، که نه هندواروپایی است و نه سامی.[۸] شباهت‌های برخی از نام‌ها و اصطلاحات میتانی به زبانهای هند و آریایی نشان می‌دهد که هند و آریاییان خود را در جریان گسترش هندو آریایی بر جمعیت هوری تحمیل کردند.[۹]

در کاوش‌های اخیر (۲۰۱۷) در جنوب ترکیه، در خرابه‌های یک معبد، آثار آیینی و مهر استوانه ای میتانی پیدا شده‌است که مربوط به ۱۷۶۰–۱۶۱۰ قبل از میلاد است و قدیمی‌ترین آثار یافت شده از دورهٔ میتانی می‌باشند.[۱۰]

در قرن سیزدهم قبل از میلاد، هجوم هیتی‌ها از سمت غرب و آشوریان از جنوب، به امپراتوری میتانی پایان داد و این امپراتوری بین دو قدرت فاتح تقسیم شد.

جستارهای وابسته

[ویرایش]

پانویس

[ویرایش]
  1. «نسخه آرشیو شده»(PDF). بایگانی‌شده ازاصلی(PDF) در ۱۱ اکتبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در۲۵ دسامبر ۲۰۰۸.
  2. "Mitanni | ancient empire, Mesopotamia, Asia".Encyclopedia Britannica(به انگلیسی). Retrieved2021-08-31.
  3. «دانشنامه ایران - مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی - کتابخانه مدرسه فقاهت».lib.eshia.ir. دریافت‌شده در۲۰۲۲-۱۲-۲۴.
  4. ایران باستان. پی.آر.اس. موری. شهرام جلیلیان. ۱۳۸۰ ص. ۳۷
  5. ۵٫۰۵٫۱Daniyal, Shoaib (2015-06-30)."Fact check: India wasn't the first place Sanskrit was recorded – it was Syria".Scroll.in(به انگلیسی). Retrieved2021-10-05.
  6. "Blog Post #16: Forgotten Kingdom: The Mitanni, with Mara Horowitz – Peopling the Past".Peopling the Past – Real People in the Ancient World and the People who Study Them(به انگلیسی). 2021-02-26. Retrieved2021-11-28.
  7. "history of Mesopotamia".Encyclopedia Britannica(به انگلیسی). Retrieved2021-12-16.
  8. Roux, Georges (1966). Ancient Iraq. Penguin Books. p. 234.
  9. "Journal of the American Oriental Society".Wikipedia(به انگلیسی). 2021-04-19.
  10. Ay, Eyyüp (۲۰۲۱).«A Hurrian-Mitanni Temple in Müslümantepe in The Upper Tigris and New Findings».

منابع

[ویرایش]
  • بنونیست، امیل. دین ایرانی. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، ۱۳۵۴
  • تاریخ ماد. ایگور میخائیلویچ دیاکونوف. ترجمه کریم کشاورز، تهران:نشر امیرکبیر.
  • Sedghinejad، Hamid؛ نژاد، حمید صدقی.«میتانی‌ها».اطلس تاریخ ایران. دریافت‌شده در۲۰۲۱-۱۱-۲۶.
  • "میتانی – تاریخ فا".تاریخ فا – تاریخ و تمدن سرزمین پارس |(به پشتو). 2016-08-16. Retrieved2021-11-26.{{cite web}}: نگهداری CS1: نقطه‌گذاری اضافه (link)
  • مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Naharin». دردانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۸ نوامبر ۲۰۲۱.

پیوند به بیرون

[ویرایش]
گروه‌های قومی
گروه‌های قومی مرتبط
مردمان باستانی
منشأ
زبان‌ها
دین‌های ایرانی
تمدن‌هایعصر برنز
ناحیهمدیترانه ( ۳۳۰۰ تا ۱۲۰۰ پ م.)
بین النهرین (۳۳۰۰ تا ۱۲۰۰ پ م.)
ایران،قفقاز،آسیای مرکزی وجنوب آسیا
(۳۳۰۰ تا ۱۲۰۰ پ م.)
شرق آسیا وجنوب شرق آسیا
(از ۲۹۰۰ (پیش از میلاد) تا ۱(میلاد) )
اروپا (۲۹۰۰ تا ۵۰۰ پ م.)
آفریقا (از ۲۳۰۰ پ م.)
قاره آمریکا (از ۱۰۰ تا ۱۵۰۰میلادی)
جغرافیا
کهن
امروزی
یک مهر استوانه‌ای بین النهرین باستان.
تاریخ
پیشاتاریخ
تاریخی
زبان‌ها
فرهنگ و جامعه
باستان‌شناسی
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=میتانی&oldid=42451942»
رده‌ها:
رده‌های پنهان:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp