منطقه شهری منطقهای با ویژگیِتراکم جمعیتِانسانی بالا و امکانات انسانساخته فراوان در مقایسه با مناطقِ اطرافِ آن است. مناطق شهری ممکن است یکشهر یاشهرک یا یک نقطه شهری کوچک تا متوسط باشد اما این اصطلاح معمولاً بهزیستگاههای انسانیِ با تعاریفِمحدوده روستایی از جملهروستاها وآبادیها گفته نمیشود. یک منطقه شهری، مقداری کوچکتر از منطقهٔ کلانشهری وبخشی از آن است.یک مثال بهتر این است کهمنطقه کلانشهری نیویورک از پنج منطقه شهری به نامهای:
تشکیل شده است که بزرگترین منطقه شهری و کلانشهری جهان است.نیویورک همچنین یازدهمین شهر پرجمعیت جهان را شامل شده است، کل جمعیت نیویورک ۸ میلیون و ۶۲۰ هزار نفر با ۴ میلیون و ۱۵ هزار مرد (۴۸٫۱۲ درصد) و ۴ میلیون و ۴۷ هزار زن (۵۱٫۸۸ درصد) تخمین زده میشود. در نیویورک ۳۲۵٬۰۲۹ زن بیشتر از مردها هستند. در میان مناطق پنجگانه شهر نیویورک سیتی؛ بروکلین و کویینز دارای سطح فرهنگی-اجتماعی پایینتری نسبت به باقی مناطق هستند. لوکسترین، گرانقیمتترین و بالاترین سطوح فرهنگی-اجتماعی مناطق نیویورک به ترتیب زیر است:
منهتن
برانکس
استاتن آیلند
کویینز
بروکلین
طبق گفتهسازمان ملل متحد در نیمه اول سال ۲۰۱۸، ۳ میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر درروستاها و ۴ میلیارد و ۳۰۰ میلیون نفر درشهرها سکونت دارند.[۱][۲]
جمعیت شهری در جهان در سال ۱۹۵۰ تنها ۷۴۶ میلیون نفر بود که در دهههای پس از آن افزایش یافته است و اکنون به حدود ۴/۵ میلیارد نفر رسیده است.[۳] در حدود ۷٫۱ میلیارد نفر در زمین زندگی میکنند.[۴] در سال ۲۰۰۹، شمارِ مردمِ ساکن در مناطق شهری (۳٫۴۲ میلیارد نفر) از تعداد افرادِ ساکن در مناطقِ روستایی (۳٫۴۱ میلیارد نفر) پیشی گرفته و جهان از روستا نشینی به شهرنشینی روآور شده است. اگر آمار جمعیتی روستاها در ایران در همین ویکیپدیا را ببینید، متوجه خواهید شد که اکثریت روستاها نسبت به پنج یا ده سال آینده[۵] این نخستین بار است که بیشترِ جمعیتِ جهان در شهرها زندگی میکنند تا در روستاها.[۶]
مناطق شهری باروند شهرنشینی ایجاد شده و توسعه یافتهاند. اندازه گیریِ حدودِ یک منطقه شهری، در تجزیه و تحلیلِ تراکمِ جمعیت و روندِ گسترشِ شهرها و نیز در تعیینِ جمعیتِ شهری و روستایی اهمیت دارد.
یکمنطقهٔ کلانشهری میتواند شاملِ نه تنها یکمنطقه شهری، بلکه شهرهای حومهٔ آن و شهرهای روی نقشه که به لحاظِ اجتماعی-اقتصادی با هستهٔ مرکزیِ آن شهر رفتوآمد دارند باشد.
تعریفِ رسمیِ این اصلاح و ترکیب در میانِملتها کمی با هم متفاوت است. تعریفِ مناطقِ شهری درکشورهای اروپایی معمولاً بر اساسِ زمینهای با کاربریِ شهری است و در آن دامنهٔ فاصلهها در آن معمولاً بیش از ۲۰۰ متر نیست. در این روش، استفاده ازتصویربرداری ماهوارهای به جایبلوکهای سرشماری در تعیینِ مرزهای منطقه شهری متداول است. اما در کشورهای کمتر توسعه یافته، افزون بر کاربردِکاربریِ زمین[۷] وتراکم؛ گاهی این شرط را هم در نظر میگیرند که باید بخشِ بزرگی از جمعیت -که به طورِ معمول ۷۵٪ کلِ جمعیت در نظر گرفته میشود- در بخشِکشاورزی مشغول به کار نباشد.
یک منطقه شهری (فرانسوی:aire urbaine[۸]) بر اساسِ اداره ملیِ آمارِ فرانسه، یک هستهٔ توسعه یافتهٔ شهری و مقدارِ فعالیت و رفتوآمد به آن است. هنگامی که این مقدار به تراکمِ بزرگتری میرسد، این واحد به چیزی شبیهِ تعریفِ یکمنطقه کلانشهری درایالات متحده بدل میشود.