مُلتَحِمه (بهانگلیسی:Conjunctiva)غشا مخاطی نازک و شفافی است که سطح داخلیپلکها را مفروش کرده و بخش پیشین (قدامی)صلبیه را میپوشاند.ملتحمه پشت پلکها و قسمت جلویصُلبیه را پوشانده و در لبه پلک به پوست و در وسط بهقرنیه متصل میشود. واژهٔ ملتحمه، مؤنث ملتحم و به معنی لحیمشده، جوشخورده و بههمپیوستهاست.[۱]
ملتحمه به دو قسمت پیازی (روی کره چشم) و پلکی تقسیم میشود. محل رسیدن این دو ملتحمه به همچین ملتحمهای نامیده میشود.
پلکهای فوقانی و تحتانی چشم را مفروش میکند. این قسمت اتصال محکمی باصفحههای نگهدار (تارس) دارد. ملتحمهٔ پلک پردهای است نازک و شفاف و قرمزرنگ که مجاور صفحه نگهدار (تیغهٔ لیفی که ضخامت پلک را به وجود آوردهاست) و ماهیچهٔ پلکی است و دارای چینهایی است که به عضلهٔ پلکی چسبندگی مختصری دارد، ولی قسمتی از ملتحمه که مجاور با صفحه نگهدار است به آن کاملاً ملصق است. پردهٔ ملتحمه در امتداد کنار آزاد پلکها تبدیل به پوست میشود.
ملتحمهٔ پیازی یا ملتحمهٔ کرهٔ چشم
Bulbar یا ocular conjunctiva
ملتحمهٔ کره چشم در امتداد ملتحمهٔ پلک قرار دارد و پوششی برای صلبیه است و ار ورای ملتحمه شفاف میتوان صلبیه را به شکل سفیدی چشم مشاهده نمود. میانگین ضخامت غشای ملتحمه کره چشم ۳۳میکرون است.[۲] ملتحمهٔ پلک چشم و کره چشم تشکیل یک بنبست عمقی را میدهد که به آن چین میگویند و در هر چشم دو چین فوقانی و تحتانی داریم.
چین ملتحمهای
Fornix conjunctiva
چینی از مخاط است که ملتحمهای پلکی را به ملتحمه کره چشمی وصل میکند. چینهای بالایی و پایینی نواحی بینابینی ملتحمه کره چشمی و ملتحمه پلکی هستند. این ملتحمه دارای پیوندهای سست با بافت زیر خود بوده و ممکن است به میزان درخور توجهی متورم شود.
در ضخامت هر پلک چشم یک نوار ازبافت همبند محکم به پهنای تقریبی دونیم سانتیمتر وجود دارد که به آن صفحه نگهدار (تارس/تارسوس) گویند. در بین این صفحهٔ همبندی و پوست پلک، رشتههای عضلانیماهیچه حلقوی چشم دیده میشود. در جوف صفحههای نگهدار بالایی و پایینی تعدادی از غدد نگهدار (تارسال) وجود دارند که با ترشح چربی باعث جلوگیری از به هم چسبیدن پلکها میشوند.
لایه پوششی (اپیتلیال) حاویپوشش لایهدار استوانهای[۳] میباشد وموسین ترشح میکنند. (موسین جز مرطوبکننده موجود در لایه اشکی قرنیه میباشد و موجب همواری سطح اپیتلیوم فرنیه و مرطوبسازی آن میشود).
لایه زمینهای (استرومایی) دربرگیرنده رگهای خونی و اعصاب،غدد کراوز وولفرینگ است. یک منبع خونرسانی غنی در ناحیه فورنیکسها وجود دارد که از طریق سرخرگ و سیاهرگ مژگانی قدامی، سرخرگ و سیاهرگ پلکی داخلی فوقانی و تحتانی و سرخرگ و سیاهرگ ملتحمهای تأمین میشود.