مَدفوع (بهانگلیسی:feces) پس‌مانده غذایی جانوران است که به شکل ماده‌ای خمیری و نیمه‌جامد از مجاری گوارشی بدنجانوران و از راهمقعد خارج می‌شود.
نام‌ها
انواع نام‌های مدفوع جانوران بسته شرایط و صاحب مدفوع متفاوت است. در زبان عامیانه، نام‌های «گوه»، «گُه»، «گی»، «عَن» و «پی‌پی» برای توصیفمدفوع انسانی به کار می‌رود. اما بسیاری مدفوع‌های حیوانی بسته به گروه حیوان نام مخصوصی به خود گرفته‌اند. ازجمله اینکه مدفوعچهارپایان را «پِهِن» و «سِرگین»، مدفوعگاوسانان را «تاپاله» و مدفوعپرندگان را «فَضلِه» می‌نامند. همچنین مدفوع برخی از حیوانات نامی مخصوص به خود دارند. مانند «پِشگِل» که تنها برای مدفوعگوسفندان، «پیخال» که تنها برای مدفوعمرغان وعنبرنسارا تنها که برای مدفوعالاغ ماده به کار می‌رود.
در دیگر اصطلاحات عامیانه کمتر رایج، کلمات «سُندِه» (به معنای مدفوع سنگین) و کِکِه نیز برای اشاره به مدفوع انسانی به کار می‌رود. درفقه اسلامی، «غایط» را نیز برای توصیف مدفوع و نجاست به‌کار می‌برند.
کاربرد
مدفوع تازهٔ خرس
با وجودی که مدفوع به‌عنوان بی‌استفاده‌ترین مواد از بدنِ موجودات شناخته می‌شود، اما این ماده به‌عنوانکود و سوخت مورد استفاده قرار می‌گیرد. از مدفوعگاو وگوسفند به‌عنوانکود حیوانی حتی در شهرها برای کاشتِچمنپارک‌ها و کناربزرگراه‌ها استفاده می‌شود.
در بعضی کشورها، از مدفوع انسانی نیز به‌عنوانکود در مزارع کشاورزی استفاده می‌شود.استفاده از مدفوع به‌عنوان سوخت نیز در برخی کشورها که مشکل تأمین سوخت دارند بسیار کاربردی است. از مدفوع گوسفند مستقیماً برای گرم کردنتنورهاینانوایی استفاده می‌شود. روستانشینان، ابتدا مدفوع گاو را به‌شکل قطعه‌های دایره شکلی به‌نام کَتَم درمی‌آورند و بعد از خشکاندنِ آنها در آفتاب، از آن برای گرم کردن اجاق‌های پخت‌وپز استفاده می‌کنند.
انواع مدفوع انسان
نمودار مدفوع بریستول، مدفوع انسان را ازنظر شکل به هفت دسته تقسیم می‌کند. در این نمودار، انواع ۱ و ۲ نشان ازیبوست دارند. نوع‌های ۳ و ۴ شکل‌های ایده‌آل مدفوع هستند. انواع ۵ تا ۷ نیزاسهال ملایم تا شدید را نشان می‌دهند. در این مورد هر یک از کودهای متفاوت دارای دسته‌بندی متفاوت‌تری از نظر رقت و میزان آنتی باکتریال‌ها هستند.
برخی جانوران، مانندخوکچه هندی، به دلیل ضعف دستگاه گوارش خود، مقداری از مواد موردنیاز بدن خودشان را دفع می‌کنند، و به همین خاطر به مدفوع‌خواری نیاز پیدا می‌کنند. خوکچهٔ هندی، بلافاصله پس از دفع مدفوع، آن را می‌خورَد.خوک،گاو و مرغ نیز ازجمله جانوران مدفوع‌خوار هستند.
انسان موجودی پیخال‌خوار نیست؛ اما بنا به دلایلی چون گرایش جنسیِمدفوع دوستی، پزشکی و فرهنگی، پیخال‌خواری در انسان دیده می‌شود. پیخال‌خواری در برخی بیمارانِ مبتلا بهروان‌پریشی یااسکیزوفرنی[۱] وافسردگی[۲] دیده شده‌است.
.jpg)
