قبرس دردوران باستان بهخاطر معادنمس خود مشهور بود به طوریکه خود واژه مس درزبانهای اروپایی (برای نمونه copper=مس درزبان انگلیسی) از نام یونانی این جزیره یعنی (Kypros) Κύπρος گرفته شده است.
در متون تاریخی باستان، از قبرس با نامآلاشیا (آلاسیا) یاد شده است. این نام در اسناد اکدی، مصری و هیتی ذکر شده و بیشتر به دلیل ذخایر غنی مس جزیره شهرت داشته است. آلاشیا به عنوان یکی از مهمترین مراکز تولید و صادرات مس در جهان باستان شناخته میشد و نقشی حیاتی در تجارت مدیترانه ایفا میکرد.قبرسیها برای اولین بار درهزاره چهارم پیش از میلاد، به ساخت ابزار مسی روی آوردند.[۲۳] یکی از پایههای اقتصادی امپراتوریهیتیها ذخایر مس جزیره قبرس بود.[۲۴]
قبرس جزیرهای است که در طول تاریخ در تصرفایرانیان،رومیها،یونانیها، مصریها، امپراتوری عثمانی و سرانجام انگلیسیها بوده است؛ اما پس ازجنگ جهانی دوم انگلیس به علت ضعف اقتصادی و کاهش نفوذ جهانی از این جزیره خارج شد. سپس رهبران سه کشورانگلیس،یونان وترکیه به همراه رهبران دو بخش قبرس در ۱۱ فوریه ۱۹۵۹ پیمانی را امضا کردند که به موجب آن مسائل جزیره به نسبت ۷ به ۳ میان یونانیتبارها و ترکتبارها تقسیم شد.
قبرس در سال ۱۹۶۰ استقلال خود را ازبریتانیا کسب کرد و حکومت مستقل قبرس بر پایه مشارکت جوامع ترک و یونانی در اداره امور این جزیره اعلام موجودیت کرد وبریتانیا، یونان و ترکیه حق حاکمیت دولت قبرس را تضمین کردند.
در دسامبر ۱۹۶۳، نمایندگانترک در پی اختلاف بر سر نحوهٔ اجرای این توافق از دولت قبرس بر اثر حادثهکریسمس خونین از قبرس اخراج شدند.[۲۵] با آغاز عملیات نظامی یونانیهای این جزیره،ترکهای قبرس کشور را ترک کردند و این سرآغاز درگیریهای قومی میان ترکها و یونانیها در این جزیره بود که برای ۱۱ سال ادامه پیدا کرد.[۲۶] و در پی بروز درگیری بین دو طرف،سازمان ملل متحد در سال ۱۹۶۴ یک نیروی پاسدار صلح را به این جزیره اعزام داشت که مأموریت آن تا کنون تمدید شده است. در این درگیریها طرف ترک تلفات سنگینتری را متحمل شد و حدود ۴۵ هزار نفر که یک پنجم جمعیت ترکها را شامل میشد آواره شدند.[۲۷] این افراد در حدود ۱۰ سال تا پیش ازحمله سال ۱۹۷۴ ترکیه به قبرس به صورتپناهنده زندگی میکردند.[۲۷] تا اواخر سال ۱۹۶۰ تنش ادامه پیدا کرد و در طی این مدت حدود ۲۶۰ هزار نفر از ترکهای قبرسی مجبور به ترک خانههای خود و مهاجرت به کشورهای دیگر شدند.[۲۸]
در سال ۱۹۷۴، دولت سراسقفماکاریوس سوم، رئیسجمهور وقتقبرس، در کودتایی به رهبرینیکوس سامپسون با هدف پیوستن قبرس بهیونان و تحریک حکومت نظامیان یونان سرنگون شد. این کودتا توسط ارتش یونانیقبرسی با حمایت دولت یونان صورت گرفت.ترکیه، با استناد به موقعیت خود به عنوان یکی از قدرتهای ضامن در توافقنامههای بینالمللی، به حمایت از ترکهای قبرس برخاست و یگانهای ارتش خود را در شمال قبرس مستقر کرد که عملاً باعث تقسیم جزیره شد.[۲۹] بحران قبرس به طور رسمی از دهه ۱۹۵۰ آغاز شد، زمانی که تنشها بین ترکهای قبرس و یونانیهای قبرس بالا گرفت. این بحران از عواملی چون تفاوتهای قومی، مذهبی و ملیگرایی ناشی شد، از جمله جنبشانوسیس که هدفش پیوستن قبرس به یونان بود. در نهایت، این بحران منجر به درگیریهای شدیدتر و تقسیم جزیره شد. پس از حمله ترکیه و اعلام استقلال جمهوری ترکقبرس شمالی در ۱۹۸۳ که فقط از سوی ترکیه به رسمیت شناخته میشود، بحران وارد فاز جدیدی شد.
دید قبرس از بالادشت مرکزی مسائوریا بین دو رشتهکوه اصلی قبرس
قبرس، پس ازسیسیل وساردنی، سومین جزیره بزرگ دریای مدیترانه است. درازای جزیره قبرس در طولانیترین شکل خود ۲۴۰ کیلومتر و پهنای آن در عریضترین حالت، ۱۰۰ کیلومتر است. کرانههای ترکیه در ۷۵ کیلومتری شمال قبرس قرار دارند. منابع مختلف، قبرس را از دید جغرافیایی، گاه جزئی ازاروپا، گاه بخشی ازغرب آسیا و گاه درخاورمیانه بهشمار آوردهاند.[۳۰][۳۱]
در جزیره قبرس دو رشتهکوه اصلی خودنمایی میکنند،کوهستان ترودوز و کوهستان کوچکترکیرنیا. دشت مرکزی میان این رشتهکوه،مسائوریا نام دارد. این دشت توسط رودخانه پدیهئوس آبیاری میشود که طولانیتر رود جزیره نیز هست. کوههای ترودوس بیشتر مناطق جنوب و غربی قبرس را دربر میگیرند و کمابیش نیمی از جزیره در اختیار این کوهستان است. بلندترین نقطه در قبرس،کوه المپوس است که در مرکز کوهستان ترودوس واقع شده و ۱۹۵۲ متر ارتفاع دارد. کوهستان کمپهناتر کیرنیا که در امتداد کرانههای شمالی جزیره قرار گرفته به نسبت ترودوس مساحت بسیار کمتری را اشغال کرده و بلندیهای آن نیز کمارتفاعترند. بلندترین نقطه کیرنیا ۱۰۲۴ متر بالاتر از سطح دریا است. جزیره قبرس از نظر زمینشناختی بخشی ازصفحه آناتولی بهشمار میآید.[۳۲]
قبرسیهای یونان در بخش جنوبی و قبرسیهای ترکیه در بخش شمالی قبرس قرار دارند که با مرزی به نام «خط سبز» تفکیک شدهاند که تانیکوزیا (لفگوشا) کشیده میشود؛ و پایتخت قبرس شمالی و جنوبی را به دو بخش تقسیم میکند. در حال حاضر پنج تقاطع مرزی وجود دارد که ۲۴ ساعته برای عبور و مرور شهروندان باز است.[۳۳]
قبرس دارای تابستانهای گرم و خشک و زمستانهای معتدل است. حدود ۱۲٪ زمینهای آن زیر کشت بوده و در آنمرکبات،سیبزمینی،گندم،زیتون وجو به عمل میآید. پرورشگوسفند،بز وخوک نیز رایج است.
روابط سه جانبه قبرس،اسرائیل ویونان در سال ۲۰۲۳ میلادی
جزیره قبرس در پی اختلاف بین آتن و آنکارا در سال ۱۹۷۴ و پس از درگیریهای نظامی بین دو کشور به دو بخش ترکنشین (شمالی) و یونانینشین (جنوبی) تجزیه شد.بخش جنوبی و یونانینشین قبرس به عنوان یک کشور مستقل توسط سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته میشود و عضواتحادیه اروپا است، ولی بخش شمالی (ترکنشین) جزیره قبرس فقط توسط ترکیه به عنوان یک کشور به رسمیت شناخته شده است.از سال ۱۹۷۴ تاکنون تمام تلاشهایسازمان ملل متحد و دیگر مجامع بینالمللی برای حل مسئله قبرس و وحدت مجدد دو بخش این جزیره که یکی از مشکلات اصلی و اختلافات بین آتن و آنکارا محسوب میشود، به بنبست خورده است.
طی سالهای ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ میلادیسازمان ملل متحد دور جدیدی از تلاش دیپلماتیک را برای به نتیجه رساندن مذاکرات وحدت قبرس پیش برد و پس از گفتگوی مستمر درسوئیس، دور نهایی این مذاکرات از صبح پنجشنبه ۶ ژوئیه ۲۰۱۷ با میانجیگری مستقیمآنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد و با حضور رؤسای دولت دو بخشیونانی و ترکنشین قبرس آغاز شد و تا ساعت ۳ بامداد جمعه ۷ ژوئیه ادامه یافت. گوترش طی این دور از میانجیگری تلاش کرد تانیکوس آناستاسیادیس رئیس دولت بخش یونانی و مصطفی آکینچی رئیس دولت بخش ترکنشین را برای دست یابی به توافق نهایی مجاب کند. این گفتگوها روز جمعه با شکست مواجه شد و آنتونیو گوترش پس از پایان مذاکرات در یکنشست خبری گفت: «بسیار متأسفم که بگویم با وجود تعهد و تلاش همه هیئتهای مذاکره کننده و دیگر طرفها … کنفرانس قبرس بدون رسیدن به نتیجه پایان یافت.»
مایک پنس معاونرئیسجمهوری ایالات متحده نیز از طریق تلفن با طرفین گفتگو کرد و از آنها خواست همه تلاش خود را برای «استفاده از این فرصت تاریخی» و رسیدن به توافق نهایی بر سر وحدت این جزیره واقع دردریای مدیترانه بکنند.
با وجود شکست آخرین دور مذاکرات در ژوئیه ۲۰۱۷ اسپن بارت آید مشاور ویژه سازمان ملل متحد در امور قبرس در مقام خود باقی خواهد ماند و به تلاشهای خود برای از سرگیری گفتگوها با هدف وحدت دوباره قبرس همچنان ادامه خواهد داد.[۳۶]
در شهریورماه ۱۳۹۶ خبر رسید که دولت بخش یونانینشین قبرس در آبهای اطراف این جزیره در دریای مدیترانه یک مخزن ۲۸ میلیاردمتر مکعبیگاز طبیعی کشف کرده است. این میزان گاز کشف شده معادل مصرف هفتماهه ترکیه است اما برای جزیره کوچک و کم جمعیت قبرس ذخیره قابل توجهی بهشمار میآید. شرکتهایی که به نام قبرس در منطقه فعالیت میکنند، برای کشف ذخایر بزرگتر در اطراف این کشور و در آبهای دریای مدیترانه در تلاش هستند.[۳۷]
قبرس در سال ۲۰۱۳ قوانین خود در رابطه با دریافتتابعیت را تغییر داد. طبق این قوانین جدید، متقاضیان لازم نیست ثابت کنند که به زبان محلی سخن میگویند یا برای زمانی طولانی در این جزیره ساکن بودهاند. یک سرمایهگذاری مسکن دو میلیون یورویی یا دو و نیم میلیون یورویی در حوزه شرکتها یااوراق قرضه دولتی کفایت میکند. طی چند سال، صدها ثروتمند روس و اوکراینی، از جمله شماری از مظنونان به فساد مالی، از طریق برنامه مناقشهبرانگیز صدورروادید، از دولت قبرسگذرنامه گرفته و بدینترتیب عملاً امکان ورود همیشگی به کشورهای امضاکنندهٔ توافقنامهشنگن را یافتهاند. دولت نیکوزیا از سال ۲۰۱۳ میلادی بمعامله گذرنامه بیش از ۴ میلیارد یورو درآمد داشته است. تنها در سال ۲۰۱۶ بیش از ۴۰۰ گذرنامه به این شکل در قبرس فروخته شدهاند.[۳۸]
↑Karoulla-Vrikki, Dimitra (2009). "Greek in Cyprus: Identity Oscillations and Language Planning". In Georgakopoulou, Alexandra; Silk, M.S. (eds) (eds.).Standard languages and language standards: Greek, past and present. Ashgate Publishing. p. 188.ISBN0-7546-6437-6.{{cite book}}:|editor2-first= has generic name (help)
Cyprus-Conflict.netبایگانیشده در ۱۲ ژانویه ۲۰۱۴ توسطWayback Machine An independent and comprehensive website dedicated to the Cyprus conflict, containing a detailed narrative as well as documents, reports and eye-witness accounts.
Bryant, Rebecca; Papadakis, Yiannis (2012),Cyprus and the Politics of Memory: History, Community and Conflict, I.B.Tauris,ISBN1-78076-107-4
Broome, Benjamin J. (2004), "Building a Shared Future across the Divide: Identity and Conflict in Cyprus", in Fong, Mary; Chuang, Rueyling (eds.) (eds.),Communicating Ethnic and Cultural Identity, Rowman & Littlefield,ISBN0-7425-1739-X{{citation}}:|editor2-first= has generic name (help)
۱۴. از 2009 part ofسنت هلنا، اسنشن و تریستان دا کونا; Ascension Island (1922–) and Tristan da Cunha (1938–) were previously dependencies of Saint Helena.
۱۵. Both claimed in 1908; territories formed in 1962 (British Antarctic Territory) and 1985 (South Georgia and the South Sandwich Islands).