قاهِره (به عربی: قاهِرَة، از ریشهٔ «ق ه ر» در زبان عربی به معنی چیره‌شدن) پایتختمصر[۵] است. قاهره، یکی از بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین شهرهایجهان عرب،خاورمیانه وآفریقا،[۶] و ششمینشهر پرجمعیتجهان است.[۷][۸] این شهر در بخش شمال شرقیمصر در نزدیکیدلتای نیل جای دارد،رود نیل از میانش می‌گذرد، ودریای مدیترانه در ۱۶۵ کیلومتری شمال آن واقع است.[۹]
درحال حاضر این شهر یکپایتخت ملی با طراوت و پر رفت‌وآمد است و به ازای هر مایل مربع یکی از بیشترین تراکم‌هایِ جمعیتی جهان را دارد. با وجود اینکه شهر در تنازع با تأثیرات منفی اجتماعی و محیطیتراکم جمعیت است، ولی همچنان به عنوان مرکز اصلی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی مصر و نخستین مقصد برای گردشگران باقی مانده است. همچنین این شهر محل دفنمحمدرضا پهلوی آخرینپادشاه ایران می‌باشد.
اولین سکونتگاه در منطقهٔ قاهره،فُسطاط بود که آن اولین پایتختمصر پس از اسلام است. این شهر در سالبیستم قمری (۶۴۱ م) با تلاش فاتح مصر از سوی مسلمانان،عمرو بن عاصساخته شد کهمسجد،بازار و بناهای دفاعی مهم‌ترین بخش‌های آن به‌شمار می‌رفت. مسجد آن هنوز پابرجاست ومسجد عمرو عاص نامیده می‌شود. این مسجد را نخستین مسجد درقارهٔ آفریفا می‌دانند.فسطاط دارایارتباط بازرگانی (کاروان‌ها) و فرهنگی با سراسرجهان اسلام بود و یکی ازامصار شمرده می‌شد، از سوی آن فتوحات بعدی مسلمانان درافریقیه ادامه یافت و در دورهٔ فرمانروایان بعدی گسترش و پیدا کرد.
در سال۹۶۹ (میلادی)جوهر صقلی شهری نو را در شمال فسطاط در سه سال بنیان نهاد که آن راالمنصوریة نامید. سپسخلیفهٔ فاطمی،معز لدین‌الله در۷ رمضان۳۶۱ (=۱۱ ژوئن۹۷۲ م)درون آن جای گرفت و آن را پایتخت خلافت فاطمیان قرار داد و آن را القاهِرَة (al-Qahirah)، به معنی شهری که بر آن قاهر/چیره شده، نامید. او در قصری کهجوهر بنا نهاده بود، جای گرفت و در روز دوم رسماً خلافت خود را اعلام کرد. از آن تاریخ، پیروی قاهره ازبغداد (خلافت عباسیان) بریده شد.
دوران فاطمیان، درخشان‌ترین دورهٔ تاریخ قاهره و مصر در سده‌های میانه بوده است. مساحت آن را نزدیک به ۳۴۰ فدان گفته‌اند و دیوارهای آجری شهر را در بر می‌گرفته‌اند.دانشگاه الازهر، به عنوان یکمدرسه در کنارمسجد الازهر در سال۹۷۰ م ساخته شد، که دومین بنیاد کهنِآموزش عالی در جهان به‌شمار می‌رود که همچنان پویایی دارد. همچنین،دروازه‌های بزرگی در قاهره در دوره فاطمی ساخته شد که مشهورترین آن‌ها زویلة، نصر و فتوح نام داشت.
در وقتی کهمعز لدین‌الله بیامد در مصر سپاهسالاری از آن خلیفه بغداد بود پیش معز آمد به طاعت و معز با لشکر بدان موضع که امروز قاهره است فرود آمد و آن لشکرگاه راقاهره نام نهادند آنچه آن لشکر آن جا راقهر کرد [فتح کرد] و فرمان داد تا هیچ‌کس از لشکر وی به شهر در نرود و به خانه کسی فرو نیاید، و بر آن دشت مصری بنا فرمود و حاشیت خود را فرمود تا هرکس سرایی و بنایی بیناد افکند و آن شهری شد که نظیر آن کم باشد
قاهره در شمال مصر که با ناممصر سفلی شناخته می‌شود، در ۱۶۵ کیلومتری جنوبدریای مدیترانه و ۱۲۰ کیلومتری غربخلیج وآبراه سوئز قرار دارد.[۱۵] شهر در طولرود نیل کشیده‌شده است، بلافاصله در جنوب نقطه‌ای که رود دره محدود به صحرا و شاخه‌های آن را به درون ناحیه پستدلتای نیل ترک می‌کند. هرچندکلانشهر قاهره از نیل به تمام جهات گسترده‌شده، شهر قاهره تنها کرانه شرقی رود و دو جزیره میان آن در مساحتی برابر با ۴۵۳ کیلومتر مربع را شامل می‌شود.[۱۶][۱۷]
بافت تاریخی قاهره در دهه ۶۰ میلادی به‌طور کامل احیا شد. در ابتدا آسیب‌های وارد شده به این شهر شناسایی و در ادامه برنامه مدونی برای بهسازی آن اجرا گردید. آسیب‌های این شهر عبارت بودند از:
ناکافی بودن منابع قابل حصول برای حفاظت از میراث ارزشمند تاریخی در مقایسه با وسعت کار.
مشخص نشدن محدوده‌ای قانونی برای حفاظت و احیا، در چهارچوب برنامه‌ای سازمان یافته از سوی دولت و نهادها.
کامل نبودن بهره‌برداری از توانایی‌های جهانگردی.
وضعیت نامناسب زیرساخت‌های شهری، به‌خصوص حل نشدن معضل آب‌های سطحی.
عدم توجه به وضعیت شهر تاریخی به‌دلیل تمرکز قدرت و ثروت در خارج از آن.
اجتماعات محلی با استطاعت مالی محدود به عنوان عامل فرسودگی شدید بافت‌های تاریخی.
هم‌پوشانی و تداخل مسئولیت و سردرگمی مقامات گوناگون در مورد یادمان‌ها و مدیریت شهر تاریخی.
وارد آمدن تخریب‌ها، آسیب‌ها و از شکل افتادگی‌های شهر تاریخی در اثر ساخت و سازهای مجاز و بر اساس ضوابط و مقررات قانونی.
پایین بودن نرخ اجاره و تأثیر سوء آن بر توجه به نگهداری ساختمان‌های تاریخی
بر اساس موارد فوق که تصویری جامع از آسیب‌ها و دلایل بروز آن‌ها ارائه می‌دهد، دولت مصر پروژه بهسازی شهر قاهره را بر اساس موارد زیر در دستور اجرا قرار داد:
حفاظت میراث شهری و توجه به آن و ارتقای کیفی سطح زندگی شهروندان شهر تاریخی
اجرای طرح راهبردی
بازشناسی محدوده‌های اقدام ویژه سرمایه‌گذاری بین‌المللی
ایجاد نهادهای دولتی و ساختاری سازمانی برای نظارت بر عملیات که قدرت اجرایی لازم را برای از میان بردن موانع داشته باشد.
نام گذاری ستون فقرات شهر تاریخی به عنوان دالان میراث برای جذب جهانگردان و اعطای اولویت در امر بازسازی، بهسازی و حفاظت.
بهبود دسترسی‌های بافت تاریخی قاهره از طریق پیش‌بینی حجم آمد و شد متناسب با ظرفیت محیطی.
حفظ میراث محیط، حمل و نقل، تأسیسات شهری، مباحث اقتصادی-اجتماعی، مسکن و زمین
برخورد مناسب با سطح معابر و مبلمان شهری
بازسازی بازارچه‌ها
ترغیب گروه‌های فعال به ساخت و سازهایی که از لحاظ محیطی مقیاسی سازگار داشته باشند.
جانمایی دقیق ساختمان‌های نوساز بر روی زمین‌های بایر یا مخروبه به منظور تأکید بر شان و اهمیت مجموعه‌های یادمانی.
نوسازی پایه اقتصادی
افزایش سرمایه‌گذاری و بهسازی ساختار مالی برای گردآوری سرمایه
هنرهای نمایشی:خانهٔ اپرایقاهره جدید (کانون فرهنگی ملی) در سال ۱۹۸۰ و پس از اینکه خانهٔ اپرای اصلی متعلق به سده نوزدهم در سال ۱۹۷۱ در آتش ویران شد، مورد بازسازی قرار گرفت و اکنون عرصهٔ اصلی برای هنرهای نمایشی شهر است. در خانهٔ اپرای قاهره تئاتر سیاحتی و برنامهٔ گروه‌های موسیقی،باله و شرکتاُپرای باله وارکستر قاهره برنامه اجرا می‌کنند.
اپرای قاهره در جایگاه‌های نمایشی شبیه به پارک ناحیهٔ جزیره (Gazirah Exhibition Grounds) واقع شده است که شامل تئاتر در فضای آزاد، آمفی تئاتر و دو سالن سرپوشیده است. مرکز مجهز و جدیدتر کنفرانس بین‌المللی قاهره با گنجایش ۲۵۰۰ صندلی در حومهٔ شهری مدینه النصر (Madinat Nasr)، پیشکشی از جانب چینی‌ها در سال ۱۹۹۱ بود. این مرکز در سال بعد و با اجرای بالهٔ گریگورویچ بالت (Grigorovich Ballet) از تئاتر بولشوی روسیه، گشایش یافت.جایگاه‌های اجرای مردمی قاهره اسلامی به ویژه در دورهٔ تعطیلات ماه رمضان خانهٔ مجموعه‌های هنری زینب خاتون (Zeinab Khatoun) و القاری (Al-Ghouri) هستند. نمایش‌ها و کنسرت‌ها نیز در تالار اورت (Ewart Hall) و سالن تئاتر والاس (Wallace Theater)، واقع در محوطهٔ دانشگاه آمریکایی قاهره، به اجرا در می‌آید.قاهره مرکزی برای تئاتر مشروع عربی است اگرچه این اجرائات در معرض سانسور دولتی هستند. رقص باله و مدرن از محبوبیت قابل ملاحظه‌ای در قاهره برخوردارند، شرکت رقص باله (بالهٔ قاهره) در سال ۱۹۶۰ و با کمک اتحاد جماهیر شوروی که معلمان رقص خود را برای آموزش اعضای شرکت به قاهره فرستاد، تأسیس شد. هر چند با اخراج مشاوران شوروی از مصر در سال ۱۹۷۲ اجرای بالهٔ روسی نیز پایان یافت. بعد از این از کیفیت کاری گروه‌های هنری کاسته شد ولی در سال ۱۹۹۱ و با اضافه شدن رقصنده‌هایی از روسیه وایتالیا این گروه‌ها تقویت شدند.
قاهره را نیز پایتخت سینمای جهان عرب می‌دانند، تئاتر عروسکی قاهره از اکتبر تا می و در باغهای ازبکیه (Ezbekiyya Gardens) واقع در شمال آتابا (Ataba)، به اجرا در می‌آید.[۱۸]
↑Cairo Metropolitan is enlarged to cover all the area within the Governorate limits. Government statistics consider that the whole governorate is urban and the whole governorate is treated like as the metropolitan-city of Cairo. Governorate Cairo is considered a city-proper and functions as a municipality. The city of Alexandria is on the same principle as the city of Cairo, being a governorate-city. Because of this, it is difficult to divide Cairo into urban, rural, subdivisions, or to eliminate certain parts of the metropolitan administrative territory on various theme (unofficial statistics and data).
↑"Seoul -Sister Cities [via WayBackMachine]".Seoul Metropolitan Government (archived 2012-04-25). Archived from the original on 25 March 2012. Retrieved2013-08-23.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی (link)
.jpg)
-edit2.jpg)
.svg)
.jpg){kind=link}