دودمان کارن‌وند | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۵۵۰ میلادی–سده ۱۱ میلادی | |||||||||
 در زمان مازیار دودمان کارنوندیجنبش سرخ جامگان را به پا کرد و رنگ سرخ نماد آنان شد. | |||||||||
| پایتخت | فریم (ساری) | ||||||||
| زبان(های) رایج | تبری وفارسی میانه | ||||||||
| دین(ها) | مزدیسنا | ||||||||
| حکومت | سلطنتی | ||||||||
| اسپهبد،گرشاه | |||||||||
• ۵۵۴ تا ۵۹۱ | کارن پسر سوخرا | ||||||||
• ۸۱۷ تا ۸۳۸ | مازیار | ||||||||
| دوره تاریخی | سده های میانه | ||||||||
• بنیان‌گذاری | ۵۵۰ میلادی | ||||||||
| اواخر سده ۸ میلادی | |||||||||
| سده ۹ میلادی | |||||||||
• فروپاشی | سده ۱۱ میلادی | ||||||||
| |||||||||
| بخشی از مجموعه مقالات تاریخطبرستان ودیلم |
 |
والی‌های ایرانی-اسلامی |
 گرگان •  طبرستان •  گیلان •  تالش |
قارنوندیان یاکارن‌وندیان یاسوخرائیان خاندانیایرانی‌تبار و گروهی از اسپهبدانتبرستان بودند. مرکز حکومت قارنوندیان درپریم بوده است. پادشاهان این دودمان کهمازیار نیز از آن بود، به دلیل آنکه تبارشان بهسوخرا می‌رسید بهسوخرائیان و به سبب انتسابشان بهخاندان کارن بهکارن‌وندیان معروفند، و هریک از اسپهبدان این دودمان به لقبگَرشاه (شاه کوهستان) شناخته می‌شدند.[۱][۲]
آغاز شاهی این دودمان در تبرستان از زمانانوشیروان خسرو یکم پسرکواد یکم بود که با از میان برداشتن برادر خودکیوس که از سوی پدرش قباد یا کواد فرمانروای تبرستان شده بود، قارن پسر سوخرا را از سال ۵۶۵ میلادی و بعد رتبهٔ سپهبدی تبرستان داد و حکومت این ناحیه را وارث به خانواده او ویژه گردانید. خود سوخرا پسر ویشاپور سرکردهٔ کارن بود.خاندان کارن یا خاندان کارن پهلوی (بهپارسی میانه:کارِن پَهلَوْ) یک خاندان ایرانی (آریایی) وسکایی‌تبار[۳][۴] و یکی ازهفت خاندان ممتاز ایران باستان در عصر اشکانیان و ساسانیان بودند.خاندان کارن خود را از نسلکارن کاوگان ( فرزندکاوه آهنگر) می‌دانستند که تبرستان در قلمرو فرمانروایی آنها بود.[۵]خاندان کارن در قسمتی ازماد (ماه نهاوند) فرمان می‌راند و بعدها نسب نامه خود را در حماسه‌ها بهکاوه آهنگر رساند.[۶] از دورهپیروز یکم خاندان کارن شجره نامه خود را بهمنوچهر می‌رساندند.[۷]
ونداد هرمزد ومازیار دو تن از اسپهبدان این دودمان بودند که علیهخلافت عباسیان قیام کردند.شورش تبرستان به رهبری وندادهرمزد در قیام اول باعث افزایش بیشتر استقلال تبرستان شد و قیام تبرستان به رهبری مازیار، هر دو به شکست انجامید و قدرت و قلمرو کاروندیان از دست رفت. تبار مازیار که آخرین اسپهبد کارنوندی بود، از این قرار است: مازیار پسر کارن، کارن پسروندادهرمزد، وندادهرمزد از نواده‌های کارن بزرگ بود.[نیازمند منبع]
مهم‌ترین آبادیشهریارکوهآسران بوده است. آخرین فرمانروای قارنوندآسران درشهریارکوهملک محمود ولاش (بلاش) بوده است که در سده ۱۴ میلادی درجنگ بامیر عمادالدین سرسلسلهحکمرانان مرتضوی تبرستان شکست خورده و به ناچار به اصفهان عزیمت می‌کند و بدین ترتیب حکومت محدود قارن‌وندان نابود می‌شودمیرعماد برای جلوگیری از «شورش مردمچاشم در حمایت از ملک محمود بلاش» ۴۰۰ خانوار آنانرا بهخلرد می‌کوچاند.[نیازمند منبع]
|تاریخ بازدید=،|تاریخ= را بررسی کنید (کمک)|تاریخ بازیابی= نیاز به وارد کردن|پیوند= دارد (کمک) | این یکمقالهٔ خرد تاریخ است. می‌توانید باگسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
| دودمان |  | |
|---|---|---|
| فرهنگ | ||
| جنگ‌ها | ||
| بازماندگان | ||
| مرتبط | ||
اسامی غالباً اختصاری هستند و از برخی جزئیات صرف نظر شده‌است. • گاهشماری میلادی در ردیف زیرین و قرونهجری در بالا قابل رؤیت هستند. • از دورهحمله عرب‌ها تاشاه عباس کبیر (۶۵۰ تا ۱۵۹۸ میلادی) در سالشمار درج شده؛ لذا بازه‌های مرتبط باکارنوندیان وسادات عمادی ناقص هستند و از برخی دودمان‌ها (مانندزرمهرشاهیان ودادوی) صرف نظر شده‌است. | |
 | |
ساسانی‌تباران: گاوباره، دابویگان، پادوسپانیان، کارنوندیان، باوندیان،دوره شیعیان: علویان طبرستان، زیاریان، بوییان، اسماعیلیان الموت، ایلخانان، سربداران، چلاویان، مرعشیان، سادات عمادی، روزافزون، حاکمان نامرتبط. |