فیلسوف به کسی گویند که طراح یکمکتبفلسفی مستقل یا حداقل طراح یک نظریهٔ فلسفی مستقل باشد. فلسفهٔ پدر تمامعلوم و به ویژه بنیانعلوم انسانی است.[۱]
او دانشمندی است که در اصول اولیهتحقیق می کند، چیزهای مختلف و منحصر به فرد رااختراع می کند و با هوشی بسیار و تیزبینی منحصر به فرد درآنالیز و تبیین امور و پدیده ها تلاش می کند.[۲]
فیثاغورس نخستین کسی بود که خود را فیلسوف (بهیونانی:φιλόσοφος،philosophos) یافیلاسوفا (به پارسی میانه: فلسفه‌دان، filāsōfā)[۳] نامید. او به جای این‌که خود را مردِ دانا (sophos) بنامد، خود را philo (دوستدارِ) sophos (دانایی) نامید؛ چراکه نهادن نام «مردِ دانا» بر خود را نشانهٔ گستاخی می‌دانسته‌است.[۴][۵]
واژهٔفلسفه (خِرَد دوستی) شکل معرَّب (= عربی شده) کلمهٔ فیلوسوفیا (philosophia در یونانی φιλοσοφία) است که درزبانِ یونانی به معنای خِرَد دوستی یا دوستاری خِرَد است زیرا کلمهٔ philos به معنای دوست داشتن و واژه sophia به معنای دانایی است. اما این واژه در معنای خاص آنْ به دانشی گفته می‌شود که از احوال «موجودی» بحث می‌کند که از آن جهتْ موجود است.[۶][۷]
به گفتهٔافلاطون، فیلسوف (خِرَد دوست) به کسی گفته می‌شود که در پی شناسایی امور ازلی و حقایق اشیاء و علم به عِلَل و مبادی آن‌ها است.[۸]
