| فیروزآباد فیرزاباد | |
|---|---|
     ساعتگرد از بالا: کاخ اردشیر بابکان،رودخانه فیروزآباد،قلعه دختر،سنگ‌نگاره پادشاهی اردشیر بابکان، تصویر هواییشهر گور و فیروزآباد | |
 | |
| کشور |  ایران |
| استان | فارس |
| شهرستان | فیروزآباد |
| بخش | مرکزی |
| نام(های) دیگر | گور،جور،اردشیرخوره،پیروزآباد |
| نام(های) پیشین | شهر گور |
| سال شهرشدن | دارای قدمت تاریخی در زمان هخامنشیان و بعدها در دوره ساسانیان |
| مردم | |
| جمعیت | ۶۵٬۴۱۷ تن[۱] |
| رشد جمعیت | ۲/۵درصد در سال |
| جغرافیای طبیعی | |
| مساحت | ۱۴۸۹ هکتار[۲] |
| ارتفاع | ۱۳۵۱ متر |
| میانگین دمای سالانه | ۲۰ |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | محمد بیرمی |
| تأسیس شهرداری | ۱۳۱۶[۴] |
| ره‌آورد | قالی،قالیچه،گلیم، گلاب، عرقیات گیاهی، کشاورزی، جاجیم گبه رند، حلوا و ارده اصیل فیروزآباد[۳] |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۷۱۳۸۷۲_۰۷۱۳۸۷۳ |
| شناسهٔ ملی خودرو | ایران۷۳ ط ایران۹۳ و ایران ۸۳ ص، ج، ط |
  فیروزآباد | |
فیروزآباد (بهپارسی میانه:گور یا اردشیرخُوَرَّه، به‌معنی «شکوهاردشیر») شهری در جنوب غربی استان فارس و مرکزشهرستان فیروزآباد است. این شهر در ۱۱۲ کیلومتری جنوبشیراز مرکز استانفارس، و در ۳ کیلومتریشهر گور باستانی قرار دارد که از شهرهای مهم دورهساسانی (به عنوان مرکز ایالتاردشیرخوره) و اوایلدوره اسلامی بوده است، این موضوع باعث شده که شهر جاذبه‌های گردشگری و تاریخی فراوانی از آن دوره داشته باشد و این شهر را به یکی از مقاصد گردشگری استانفارس تبدیل کرده است.
طبقسرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵، این شهر با ۶۵٬۴۱۷ نفر جمعیت،هشتمین شهر پرجمعیت استان فارس و چهارمین شهر پرجمعیت نیمهٔ جنوبی استان بعد ازجهرم وفسا وداراب به‌شمار می‌رود. همچنینشهرستان فیروزآباد ۱۲۱٬۴۱۷ نفر جمعیت داشته است.
آب و هوای شهر فیروزآباد به‌صورت کلی معتدل است، دین مردم این شهر در گذشتهزرتشتی بوده است ولی بعد ازفتح ایران به دست اعراب به‌مرور مردم شهرمسلمان شدند و هم‌اکنون دین عمده مردم شهراسلام و مذهبشیعه دوازده امامی است. زبان مردم شهر اکثریتفارسی با گویش تاجیکی است و همچنین ترک‌هایقشقایی عشایر یا ساکن شهر فیروزآباد و روستاهای اطراف به زبانترکی قشقایی صحبت می‌کنند.
شهر فیروزآباد در راه ارتباطیشیراز به بندرعسلویه وسیراف و دیگر بنادر جنوبی کشور در منطقهپارس جنوبی قرار دارد، و این موضوع به گسترش اقتصاد شهر فیروزآباد در سالیان اخیر کمک زیادی کرده، همچنین گسترش منابعگاز طبیعی در جنوب، به اقتصاد این شهر رونق داده و پروژه‌های تجاری زیادی در این شهر ساخته شده و در حال ساخت است.
شهر و شهرستان فیروزآباد از نظر کارخانه‌های صنعتی نیز از شهرهای در حال پیشرفت ایران است و از کارخانجات مهم آن می‌توان بهکارخانه کربنات سدیم کاوه فیروزآباد که بزرگ‌ترین کارخانه‌های کربنات سدیم خاورمیانه است[۵] و کارخانه سیمان فارس نو[۶] اشاره کرد.
از لحاظ گردشگری بیشتر آثار تاریخی و باستانی این شهر به دورهساسانیان مربوط می‌شود که از نمونه آنها می‌توان بهکاخ اردشیر بابکان (آتشکده)،قلعه دختر،دو نقش برجسته،محوطه باستانی شهر گور،پل مهرنرسه وسنگ‌نوشته مهرنرسه اشاره کرد، چندین مورد از موارد گفته شده با عنوانچشم‌انداز باستان‌شناسی ساسانی منطقه فارس دریونسکو ثبت جهانی شده‌اند.
از مهم‌ترینره آورد و صنایع دستی شهر فیروزآباد می‌توان بهقالی وگلیم اشاره کرد.
با وجود اینکه در گذشته به این شهر «گور» یا اردشیر خوره می‌گفتند اما نامفیروزآباد به این دلیل روی این شهر گذاشته شده است کهشاه فیروز ساسانی (پیروز) که لقب اردشیر بابکان بعد از پیروزی او بر اردوان بود نام این منطقه را فیروزآباد گذاشت، اما نام گور تا مدت‌ها روی این شهر باقی ماند تا در دورهآل بویه که نام آن به فیروزآباد تغییر کرد.[۷]
طبق منابع مختلفی از جملهفارسنامه نوشتهابن بلخی پیشینه این شهر به دورانپیشدادیان (کیانیان) وهخامنشیان بر می‌گردد.ابن بلخی در این خصوص درفارسنامه خود آورده است که: «فیروزآباد که قدیم آن را گور می‌نامیدند به روزگارکیانیان شهر بزرگی بوده و حصاری عظیم داشت.اسکندر ذوالقرنین (مقدونی) چون بهپارس حمله کرد چندان که کوشید نتوانست به حصار شهرگور رخنه کند لذا جهت رودی را که از سر کوه می‌آمد، به طرف شهر برگرداند و در شهر جاری ساخت تا آنکه تمام شهر گور در آب غرق شد. فیروزآباد نسبت به زمین‌های اطرافش در گودی واقع شده است لذا با آب رودخانه‌ای که اسکندر درشهر جاری ساخت، این شهر به یک دریاچه تبدیل شد و این دریاچه تا قرن‌ها باقی ماند، تا این کهاردشیر با تمهیداتی آب دریاچه را تخلیه کرد و شهر جدیدی به جای شهر گور بنا نهاد و آن رااردشیرخوره نامید»[۸] شبیه به این سخن در کتاب‌های دیگری همچونفارسنامه ناصری نیز آمده است.
ادامه تاریخ فیروزآباد به واپسین سال‌هایحکومت پارتیان بازمی‌گردد.اردشیر بابکان سردودمانساسانیان که در زماناردوان پنجم اشکانی حاکمایالت فارس بود، این شهر را در جلگه فیروزآباد بنیاد کرد و آن را اردشیرخورّه (به معنیفر یا شکوه اردشیر) نامید، او همچنین دستور داد قلعه ای در این شهر بنا کنند که همانکاخ اردشیر (آتشکده) است. این شهر در ابتدای حکومتاردشیر و در زمانشورش اردشیر علیه اردوان پنجم نقش پایتخت را بر عهده داشت،[۹] همچنین این شهر در سراسر دوران حکومتاردشیر جایگاه ممتاز خود را نگه داشت، اما پس از پایان دوره حکومتاردشیر به مرور از اهمیت این شهر کاسته شد و تحت الشعاع شهرهای دیگری از جملهبیشاپور وتیسفون قرار گرفت.
اما با وجود تغییر پایتخت شهر گور، همچنان از مهم‌ترین شهرهایپارس در کناراستخر وبیشاپور و به عنوان مرکز ایالتاردشیرخوره که یکی از پنج ایالت اداریپارس بود، باقی ماند.
شهر گور همچنین دارای قلعه دیدبانی موسوم بهقلعه دختر بود که هنوز هم آثار آن به‌جا مانده است.
قلعه دختر بر فراز کوه تنگاب، ساخته شده که پلکان‌هایی ارتباط فضاهای داخلی آن را میسر می‌سازد. این قلعه با استفاده از مصالحگچ وسنگ ساخته شده و در دوره خود دارای کاربرد نظامی و دفاعی بوده است.[۱۰] این قلعه در شش کیلومتری جاده فیروزآباد بهشیراز در دامنه کوهی مشرف به جاده قرار دارد که پس از طی مسافتی حدود ۳۰۰ متر می‌توان به قلعه دختر رسید. معمارانرومی مشکل قرار دادن سقفی مدور بر روی بنایی چهار گوش در گوشه‌ها را با جلو آوردن تدریجی سنگ یا آجرها به شکلی که پیوسته مدورتر می‌شد، حل کرده بودند اما در قلعه دختر شیوه جدیدی به‌کار گرفته شد که همانا استفاده از سکنج در گوشه هاست. قلعه دختر تماماً از سنگ‌های درشت ساخته و سنگ‌های نما، تراشیده شده‌اند ولی سنگ‌های پی‌ها و داخل دیوارها از قلوه سنگ‌های درشت رودخانه‌ای تشکیل شده‌اند. عظمت بنای قلعه دختر، مبهوت‌کننده است و دیوارهای بلند آن با همه شکستگی و ریخته شدن، هنوز هم شکوهی خیره‌کننده دارند.[۱۱]
دو تن از شاهان ساسانیشاپور یکم وشاپور دوم نیز در آن دوران در این شهر متولد شدند.
همچنین در جریانفتح پارس بدست اعراب آمده است که اهالی گور و استخر چندین بار شورش کردند که همگی به سختی سرکوب شدند، در این بارهابن اثیر می‌گوید: «اعراب چندین سال با اهل گور در جنگ بودند و کسی یارای فتح آن را نداشت. شبی یکی از اعراب در هنگام نماز کیسهٔ نان و گوشتی در کنار خود نهاده بود. ناگهان سگی آمد و آن را برداشت و فرار کرد و از یک راه زیرزمینی وارد شهر شد. این اتفاق سبب شد که مسلمانان از آن راه پنهانی رسیدن به شهر را کشف کنند و با شمشیر آنجا را فتح نمایند.»[۱۲]
گفته می‌شود در زمان فتح گور، این شهر هزاران خانه، دکان و سربازخانه و بناهای دولتی داشته است.[۱۳]
در اوایل دوران اسلامی، اردشیرخورّه – که اکنون به آنگور می‌گفتند- همچنان شهری مهم و پررونق بود.شاهان آل بویه که تختگاه خود را درشیراز قرار داده بودند به گور توجه ویژه داشتند و در آبادانی آن تلاش می‌کردند. چنان‌کهابن بلخی در فارسنامه خود نوشته که: «در قرن پنجم هجری گور (فیروزآباد) دارایمسجد جامع، بیمارستان، مدرسه و کتابخانه‌ای بزرگ (که هفت هزار جلد کتاب داشت و گفته‌اند که نظیر آن همان‌جا نبود) بود.»، همچنین نوشته‌اند که شهر گور در قرن‌های سوم و چهارم هجری شهری نسبتاً بزرگ بود و حصاری از گِل، خندقی در پیرامون و چهار دروازه داشت: دروازه مهر در مشرق، دروازه بهرام در مغرب، دروازه هرمز در شمال و دروازه اردشیر در جنوب.[۱۴]
در قرن چهارم هجری گور شهری غنی و آباد بود با اقلیم معتدل، آب فراوان و بوستان‌ها و گلستان‌های بسیار.[۱۵] چنان‌کهباغ‌های میوه و خانه‌های اعیانی، حومه شهر را تا شعاع یکفرسنگ فرا گرفته بود.[۱۶]
در این منطقه محصولات گوناگونی تولید می‌شد؛عرقیات،میوه،پارچه[۱۷] و جز آن. اما بی‌تردیدگلاب در میان آنها رتبه اول را داشت. گلاب گور وکوار به بسیاری سرزمین‌ها چونچین،هند،بیزانس،مصر،یمن،مغرب عربی واروپا صادر می‌شد.[۱۸] حتی گل سرخ گور در کشورهای اسلامی شناخته شده و به خاطر بوی خوش و شفافیت رنگ نزد عرب زبانزد بود.[۱۹] (امروزه هم در زبان عربی بهگل محمدی،الورد الجوری می‌گویند)
عرق شکوفهنخل، عرقبومادران، عرقزعفران و عرقبید از دیگر فراورده‌های گیاهی‌ای بود که از بوستان‌های گور به دست می‌آمد.[۱۸]
معماری شهرگور به صورت معماری ساسانی بنا شده است، الگو ساختمانی شهر به‌صورت دایره‌ای بوده و مرکز آن مناره‌ای قرار داشته که بهمناره شهر گور یا مناره میلو مشهور است. گفته می‌شود پس از مرگ اردشیر در سال ۲۴۱ میلادی، الگوی ساختمانی شهر فیروزآباد (گور)، مورد تقلید بسیار قرار گرفته و تا سده‌های میانه، نزدیک به چهار صد شهر به این شکل بنا شده است.[۲۰] از جمله دیگر شهرها با معماری دایره‌ای شکل می‌توان بهدارابگرد وهمدان اشاره کرد.[۲۱]
دربارهٔ تغییر نام، در کتاب فارسنامه ناصری در صفحه ۱۴۱۹ چنین آمده است که: «مشهور است که امیرعضدالدوله دیلمی سالی چندین بار ازشیراز به گور می‌رفت، ظرفای شیراز گفتند هر آدمی یک بار به گور رفته بر نمی‌گردد و پادشاه ما در سالی چندین بار به گور رفته، زنده بازگردد، و این سخن برای این است که گور به معنیقبر هم باشد و عضدالدوله فرمود هرکس بعد از این، این شهر و بلوک را گور بگوید به مؤاخذه خواهد رسید، باید شهر و بلوک را فیروزآباد گویند و تاکنون فیروزآباد گویند.»
در همین کتاب نوشته شده کهشاه فیروز ساسانی (پیروز) که لقب اردشیر بابکان بعد از پیروزی او بر اردوان بود، نام این بلوک را فیروزآباد گذاشت ولی «گور» نام آن شهر برای مدت‌ها باقی ماند.[۲۲]
در حدود قرن هفتم هجری فیروزآباد کهن رفته‌رفته متروک شد و به جای آن بیرون باروی شهر قصبه‌ای سر برآورد به نام کوشک[۲۲] که شهر فعلی فیروزآباد حاصل گسترش آن است. عمارت حاج عمادالملک، قلعه‌ای کوچک و بازار مهم‌ترین بخشهای این قصبه تا دوره قاجاریان بودند.[۲۳]
شهر فیروزآباد آب و هوای معتدلی دارد،میرزا حسن حسینی فسائی درفارسنامه خود می‌آورد: «بلوک فیروزآباد جنوبی شیراز افتاده، آخر سردسیرات و اول گرمسیرات فارس است، هوائی در کمال اعتدال و آبی در نهایت گوارائی دارد.»،[۲۴] محصولات کشاورزی متنوعی در این منطقه کشت می‌شود از جملهگندم،جو،برنج،مرکبات و غیره.[۲۵]
سوغات شهر فیروزآباد صنایع دستی مانندقالی،قالیچه،گلیم وجاجیم و همچنینگلاب وعرقیات است و همچنین از غذاهای سنتی و محلی این منطقه می‌توان آش دوغ و بریشلیگ را معرفی کرد.[۲۶]
فیروزآباد در سال‌های اخیر و در پی گسترش منطقه انرژیپارس جنوبی و همچنین به دلیل قرارگیری در مسیرخلیج فارس و بنادر جنوب، در حال رونق اقتصادی بوده و پروژه‌های تجاری و تفریحی متعددی در این شهر در حال ساخت می‌باشد. این شهر دورنمای روشنی را برای خود متصور بوده و در حال تبدیل شدن به یک شهر تجاری است. فیروزآباد بهبندر سیراف وبندر عسلویه جاده مستقیم داشته و همچنین بهبندر بوشهر متصل است. فاصله هوایی فیروزآباد تا دریا ۱۲۰ کیلومتر است.[۲۷][۲۸] همچنین پروژه در حال ساخت راه‌آهن شیراز-بوشهر نیز از فیروزآباد می‌گذرد[۲۹]
شهرستان فیروزآباد واجد ۱۰۷ اثر تاریخی است که از این ۱۰۷ اثر، تعداد ۲۹ اثر در منطقهجبل انارویه یا کوهنارو، ۱۸ اثر در بخشمیمند و سایر آثار در بخش مرکزی فیروزآباد می‌باشد. از این تعداد اثر تاریخی، ۵ اثر تحت عنوانچشم‌انداز باستان‌شناسی ساسانی منطقه فارس درمیراث جهانی یونسکو ثبت شده می‌باشند، این ۵ اثر عبارتند ازکاخ اردشیر بابکان،قلعه دختر،دو نقش برجسته وشهر باستانی گور.
.svg)
در چند قرن اخیر گروه‌های عشایری همواره در منطقه فیروزآباد حضور قابل توجهی داشتند (هم در فصول ییلاقی و هم در فصول قشلاقی). عمده عشایر منطقه از ایلقشقایی هستند، طوایف مختلفی از جملهدره‌شوری،عمله،شش بلوکی،کشکولی بزرگ وکشکولی کوچک در این منطقه حضور دارند، به جهت حضور قابل توجه آنها در این منطقه بسیاری فیروزآباد را مرکز سیاسیایل قشقایی نامیدند،[۳۰] همچنین گروه‌های عشایری مختلف دیگری مانندلرهای بویراحمدی، کوهمره ای‌ها (عمدتاً گروهکوهمره سرخی) و برخی طوایف محلیفارس زبان دیگر مانند طایفه کهکی[۳۱] نیز در این منطقه زندگی می‌کنند. جمعیت عشایر فیروزآباد طبق اعلام سازمان امور عشایر استان فارس در آخرین سرشماری حدود ۳۵۰۰ خانوار بوده است.[۳۲]
شهر فیروزآباد در نیمه غربی و جنوبی استان فارس قرار گرفته، این شهر مساحتی در حدود ۱۴۸۹ هکتار دارد. این شهر در فاصله ۱۱۲ کیلومتری از شیراز قرار دارد، مهم‌ترین روش‌های دسترسی به این شهر از شیراز عبور می‌کنند.
ارتفاع این شهر از سطح دریا ۱۳۵۱ متر است و مختصات جغرافیایی این شهر عبارتست از ۲۸ درجه و ۵۰ دقیقه شمالی و ۵۲ درجه و ۳۴ دقیقه شرقی،رودخانه فیروزآباد یک رودخانه دائمی در استان فارس است به طول ۱۸۰ کیلومتر وسد تنگاب بر روی این رود بنا شده.
 | کوار | شیراز | کازرون | |
| خفر |  | فراشبند | ||
 فیروزآباد  | ||||
 | ||||
| جهرم | قیروکارزین | فراشبند |
آب و هوای شهر فیروزآباد معتدل مایل بهگرم ونیمه خشک است. میانگین دمای سالانه این شهر هم حدود ۲۰ درجه سانتیگراد است.
| داده‌های اقلیم فیروزآباد | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ماه | ژانویه | فوریه | مارس | آوریل | مه | ژوئن | ژوئیه | اوت | سپتامبر | اکتبر | نوامبر | دسامبر | سال |
| سابقهٔ بیش‌ترین °C (°F) | ۲۵٫۲ (۷۷) | ۲۴٫۴ (۷۶) | ۲۸٫۸ (۸۴) | ۳۱٫۶ (۸۹) | ۳۸٫۲ (۱۰۱) | ۴۲٫۰ (۱۰۸) | ۴۲٫۷ (۱۰۹) | ۴۲٫۴ (۱۰۸) | ۳۹٫۶ (۱۰۳) | ۳۵٫۸ (۹۶) | ۳۱٫۶ (۸۹) | ۲۵٫۸ (۷۸) | ۴۲٫۷ (۱۰۹) |
| میانگین بیش‌ترین °C (°F) | ۱۲٫۱ (۵۴) | ۱۴٫۱ (۵۷) | ۱۸٫۸ (۶۶) | ۲۴٫۴ (۷۶) | ۳۱٫۳ (۸۸) | ۳۵٫۷ (۹۶) | ۳۶٫۹ (۹۸) | ۳۶٫۱ (۹۷) | ۳۲٫۸ (۹۱) | ۲۷٫۵ (۸۲) | ۱۹٫۲ (۶۷) | ۱۴٫۶ (۵۸) | ۲۵٫۲۹ (۷۷٫۵) |
| میانگین روزانه °C (°F) | ۷٫۲ (۴۵) | ۹٫۲ (۴۹) | ۱۳٫۴ (۵۶) | ۱۸٫۹ (۶۶) | ۲۵٫۳ (۷۸) | ۲۹٫۳ (۸۵) | ۳۰٫۷ (۸۷) | ۲۹٫۸ (۸۶) | ۲۶٫۶ (۸۰) | ۲۱٫۷ (۷۱) | ۱۴٫۱ (۵۷) | ۹٫۵ (۴۹) | ۱۹٫۶۴ (۶۷٫۴) |
| میانگین کم‌ترین °C (°F) | ۱٫۹ (۳۵) | ۳٫۵ (۳۸) | ۶٫۹ (۴۴) | ۱۲٫۰ (۵۴) | ۱۷٫۶ (۶۴) | ۲۱٫۳ (۷۰) | ۲۳٫۳ (۷۴) | ۲۲٫۲ (۷۲) | ۱۹٫۳ (۶۷) | ۱۴٫۹ (۵۹) | ۸٫۵ (۴۷) | ۴٫۰ (۳۹) | ۱۲٫۹۵ (۵۵٫۳) |
| سابقهٔ کم‌ترین °C (°F) | −۲٫۰ (۲۸) | −۵٫۲ (۲۳) | −۲٫۰ (۲۸) | ۱٫۶ (۳۵) | ۶٫۶ (۴۴) | ۱۴٫۴ (۵۸) | ۱۹٫۴ (۶۷) | ۲۰٫۰ (۶۸) | ۱۶٫۴ (۶۲) | ۹٫۶ (۴۹) | ۱٫۴ (۳۵) | −۰٫۲ (۳۲) | −۵٫۲ (۲۳) |
| بارندگی میلی‌متر (اینچ) | ۷۶٫۸ (۳٫۰۲) | ۸۹٫۱ (۳٫۵۱) | ۳۵٫۹ (۱٫۴۱) | ۵۳٫۰ (۲٫۰۹) | ۱۱٫۵ (۰٫۴۵) | ۰٫۴ (۰٫۰۲) | ۲٫۲ (۰٫۰۹) | ۲٫۰ (۰٫۰۸) | ۱٫۹ (۰٫۰۷) | ۲٫۱ (۰٫۰۸) | ۳۲٫۴ (۱٫۲۸) | ۶۵٫۲ (۲٫۵۷) | ۳۷۲٫۵ (۱۴٫۶۷) |
| منبع: Normals[۱], Extremes and precipitation[۲] | |||||||||||||
بر پایهسرشماری عمومی نفوس و مسکن درسال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۶۵٬۴۱۷ نفر بوده است و بدین ترتیب فیروزآبادهشتمین شهر پرجمعیت استان فارس به‌شمار می‌رود،[۳۳] همچنین جمعیت شهرستان فیروزآباد ۱۲۱٬۴۱۷ نفر بوده است که فیروزآباد راهشتمین شهرستان پرجمعیت استان فارس می‌کند.
| جمعیت تاریخی | ||
|---|---|---|
| سال | جمعیت | ±% |
| ۱۳۳۵ | ۵٬۷۴۷ | — |
| ۱۳۴۵ | ۸٬۷۱۸ | ۵۱٫۷٪+ |
| ۱۳۵۵ | ۱۴٬۱۶۴ | ۶۲٫۵٪+ |
| ۱۳۶۵ | ۳۴٬۴۳۳ | ۱۴۳٫۱٪+ |
| ۱۳۷۰ | ۴۳٬۴۲۴ | ۲۶٫۱٪+ |
| ۱۳۷۵ | ۵۰٬۰۵۱ | ۱۵٫۳٪+ |
| ۱۳۸۵ | ۵۹٬۳۰۶ | ۱۸٫۵٪+ |
| ۱۳۹۰ | ۶۴٬۹۶۹ | ۹٫۵٪+ |
| ۱۳۹۵ | ۶۵٬۴۱۷ | ۰٫۷٪+ |
مردم فیروزآباد از لحاظ تبار و زبان یکسان نیستند، مردم یکجانشین و بومی این شهرفارس زبان می‌باشند که اکثریت مردم این شهر هستند و گویش آنها گویشتاجیکی است که شبیه بهفارسی معیار است ولی ویژگی‌های باستانی تر بیشتری را در خود نگه داشته، بخش قابل توجهی دیگری از ساکنان این منطقهقشقایی هستند که در گذشته عشایر بودند و به مرور ساکن شدند و به زبانترکی قشقایی تکلم می‌کنند. همچنین برخی از عشایر در فیروزآباد نیز دارای گویشکوهمره‌ای هستند. اکثر مردم این منطقه به شغل کشاورزی سرگرم هستند.[۳۴][۳۵][۳۶]
دین مردم شهر گور در قبل ازفتح پارس بدست اعراب و در اوایل دوره اسلامی،زرتشتی بوده، و همچنین تا چند قرن پس از سلطه اعراب همچنانزرتشتی باقی مانده است،[۹] ولی به مرور زمان مردم منطقه مسلمان شدند و دین کنونی اکثریت مردم شهر فیروزآباداسلام و مذهبشیعه دوازده‌امامی است، البته طبق برخی منابع در دوره ای از تاریخ شهر گور در کناربیشاپور ودارابگرد از شهرهایاسقف‌نشین ایران محسوب می‌شده است.[۱۳][۳۷]
منطقه فیروزآباد از مکان‌های پرظرفیت برای گردشگری است و آثار باستانی ارزنده‌ای از اوایل دوران ساسانی در خود دارد که میراث‌های جهانی[۳۸]کاخ اردشیر بابکان،قلعه دختر،شهر گور،سنگ‌نگاره پادشاهی اردشیر بابکان وسنگ‌نگاره پیروزی اردشیر بابکان در مجاورت شهر،[۳۹] چهار طاقیجبل انارویه،چهارطاقی کنار سیاه در ۲۰ کیلومتری شهر مربوط به دورهساسانی از جمله آنهاست.[۴۰]
از جاذبه‌های طبیعی فیروزآباد نیز می‌توان بهچشمه حنیفقان در ۲۵ کیلومتری شهر، تنگ خرقه در ۲۰ کیلومتری، روستایرودبال در ۲۰ کیلومتری، تنگهایقر در ۳۵ کیلومتری،سد تنگاب در ۱۲ کیلومتری و جنگل‌های بادام کوهی اطراف شهر را نام برد.[۴۱]
در مجموع شهرستان فیروزآباد دارای ۱۰۷ اثر ملی و ۵ اثر ثبت جهانی به شرح زیر می‌باشد:[۴۲]
| تصویر | موقعیت | شماره ثبت آثار ملی | تاریخ ثبت ملی | |
|---|---|---|---|---|
| قلعه دختر |  | فیروزآباد ۲۸°۵۵′۱۵″ شمالی۵۲°۳۱′۴۸″ شرقی / ۲۸٫۹۲۰۸۳°شمالی۵۲٫۵۳۰۰۰°شرقی /28.92083; 52.53000 | ۲۶۹ | ۱۲ اسفند ۱۳۱۵ |
| سنگ‌نگاره پادشاهی اردشیر بابکان | _V1.JPG) | فیروزآباد ۲۸°۵۵′۰۰″ شمالی۵۲°۳۲′۱۵″ شرقی / ۲۸٫۹۱۶۶۷°شمالی۵۲٫۵۳۷۵۰°شرقی /28.91667; 52.53750 | ۲۶۸ | ۱۲ اسفند ۱۳۱۵ |
| سنگ‌نگاره پیروزی اردشیر بر اردوان |  | فیروزآباد ۲۸°۵۴′۳۶″ شمالی۵۲°۳۲′۲۷″ شرقی / ۲۸٫۹۱۰۰۰°شمالی۵۲٫۵۴۰۸۳°شرقی /28.91000; 52.54083 | ۲۶۸ | ۱۲ اسفند ۱۳۱۵ |
| اردشیرخوره (شهر گور) |  | فیروزآباد ۲۸°۵۱′۰۸″ شمالی۵۲°۳۱′۵۷″ شرقی / ۲۸٫۸۵۲۲۲°شمالی۵۲٫۵۳۲۵۰°شرقی /28.85222; 52.53250 | ۱۷ | ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ |
| کاخ اردشیر بابکان |  | فیروزآباد ۲۸°۵۳′۵۳″ شمالی۵۲°۳۲′۲۱″ شرقی / ۲۸٫۸۹۸۰۶°شمالی۵۲٫۵۳۹۱۷°شرقی /28.89806; 52.53917 | ۸۹ | ۱۵ دی ۱۳۱۰ |
بیمارستان قائم یک بیمارستان عمومی درمانی تحت پوششدانشگاه علوم پزشکی شیراز با مساحت کلی ۱۵ هکتار است که در دی ماه ۷۸ با ۹۶ تخت مصوب و بخشهای مختلفی از جملهداروخانه،رادیولوژی،اتاق عمل،بخش مراقبت‌های ویژه و … افتتاح گردیده است.[۴۳]
در آذر سال ۹۶ کلنگ درمانگاه تأمین اجتماعی فیروزآباد در زمینی به مساحت ۵ هزارمتر مربع و زیر بنای ۲ هزار متر مربع توسط وزیرکار و رفاه اجتماعی وقت به زمین زده شد و هم‌اکنون با پیشرفت قابل قبول در حال احداث است.[۴۴] همچنین در شهر فیروزآباد دو درمانگاه شبانه‌روزی شفا و امین و درمانگاه امام خمینی نیز وجود دارد.[۴۵]
از کتابخانه‌های عمومی شهر فیروزآباد می‌توان کتابخانه سروش که در سال ۱۳۷۷ شمسی تأسیس شد[۴۶] و کتابخانه عمومی روزبه را نام برد.[۴۷]
مراکز آموزش عالی و دانشگاه‌های شهر فیروزآباد عبارتند از:
شهر فیروزآباد از شبکه‌های راه‌آهن، جاده‌ها و فرودگاه‌های نزدیک بهره‌مند است. مهم‌ترین مسیر ارتباطی این شهر، مسیر شیراز است. از طریق جاده فیروزآباد-شیراز، می‌توان از اکثر شهرهای شمال و مرکز ایران به فیروزآباد دسترسی داشت.
برای ارتباط با فیروزآباد از طریق جاده بوشهر، می‌توان از مسیر بوشهر - اهرم - فراشبند - فیروزآباد استفاده کرد. همچنین، برای سفر از بندرعباس، مسیر بندرعباس - لار - خنج - قیر - فیروزآباد پیشنهاد می‌شود.
نزدیک‌ترین فرودگاه به شهر فیروزآباد، فرودگاه بین‌المللی شهید دستغیب شیراز است که در فاصله حدود ۱۰۵ کیلومتری قرار دارد. همچنین، نزدیک‌ترین ایستگاه راه‌آهن، ایستگاه راه‌آهن شیراز است.
شایان ذکر است پروژه راه‌آهن شیراز-بوشهر در حال ساخت است و از شهر فیروزآباد عبور می‌کند؛ بنابراین، پس از اتمام این پروژه، ایستگاه راه‌آهن فیروزآباد راه‌اندازی خواهد شد.[۴۸]
اقتصاد شهر فیروزآباد در سالیان اخیر به دلیل قرار گرفتن در راهشیراز به بنادر جنوبی کشور از جملهعسلویه،سیراف وبوشهر و همچنین گسترش منابعگاز طبیعیپارس جنوبی در جنوب، رونق یافته و پروژه‌های تجاری زیادی در این شهر ساخته شده و در حال ساخت است. علاوه بر این میدان‌های گازیآغار ودالان نیز به صورت مشترک در شهرستان‌هایفیروزآباد،فراشبند وقیر و کارزین قرار گرفته با ۲۷ حلقه چاه تولید روزانه بیش از صد میلیون متر مکعب گاز را دارد که از طریق لوله بهپالایشگاه فراشبند فرستاده می‌شوند.[۴۹][۵۰]
شهر فیروزآباد در حال حاضر دارای یک شهرک صنعتی فعال می‌باشد[۵۱] و از مهم‌ترین کارخانه‌های آن می‌توانکارخانه کربنات سدیم کاوه فیروزآباد، کارخانه سیمان فارس نو اشاره کرد.[۵۲]
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامپارس وارد نشده است. (صفحهٔراهنما را مطالعه کنید.).<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامجمعیت شهر وارد نشده است. (صفحهٔراهنما را مطالعه کنید.).
در میان واژهها از ویکیواژه
در میان تصاویر و رسانهها از ویکیانبار
در میان خبرها از ویکیخبر
در میان گفتاوردها از ویکیگفتاورد
در میان متون از ویکینبشته
در میان کتابها از ویکیکتاب
در میان مراجع از ویکیدانشگاه| بیشتر از ۱۰۰ هزار نفر |  | |
|---|---|---|
| ۵۰ تا ۱۰۰ هزار نفر | ||
| ۲۵ تا ۵۰ هزار نفر | ||
| ۱۰ تا ۲۵ هزار نفر | ||
| کمتر از ۱۰ هزار نفر | ||
|   _(14594614317).jpg) | ||||||||||||||
