Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


پرش به محتوا
ویکی‌پدیادانشنامهٔ آزاد
جستجو

فشار خون بالا

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
Medical condition
هیپرتانسیون
نام‌های دیگرفشار خون شریانی، فشار خون بالا
فشارسنج بازویی خودکار که فشار خونشریانی را نشان می‌دهد (بافشار خون سیستولیک ۱۵۸ میلی‌متر جیوه وفشار خون دیاستولیک ۹۹ میلی‌متر جیوه، باضربان قلب ۸۰ ضربه در دقیقه نشان داده می‌شود)
تخصصکاردیولوژی،نفرولوژی
نشانه‌هانشانه‌ای ندارد[۱]
عوارضبیماری عروق کرونر قلب،سکته مغزی،نارسایی قلبی،بیماری شریانی محیطی،کاهش بینایی،بیماری مزمن کلیه، زوال عقل[۲][۳][۴]
علتمعمولاً سبک زندگی و عوامل ژنتیکی[۵]
عوامل خطرکمبود خواب،نمک اضافی،اضافه‌وزن بدن،سیگار کشیدن،الکل[۱][۵]
روش تشخیصResting blood pressure in adults
≥ 140/90 mmHg[۶]
درمانLifestyle changes, medications[۷]
فراوانی33% (all adults), 16% (diagnosed)
(globally, 2019)[۸][۹]
مرگ‌ها10.4 million; 19% of deaths
(globally, 2019)[۸]
طبقه‌بندی و منابع بیرونی
پیشنت پلاسهیپرتانسیون

هیپرتانسیون (hypertension) که همچنین تحت عنوان فشار خون بالا شناخته می‌شود، یکبیماری پزشکیدرازمدت است که در آنفشار خون درشریان‌ها به‌طور مداوم بالا می‌رود.[۱۰] فشار خون بالا معمولاً به خودی خود نشانه‌ای ایجاد نمی‌کند.[۱] بااین‌حال، این بیماری یک عامل خطر اصلی برایسکته مغزی،بیماری عروق کرونر قلب،نارسایی قلبی،فیبریلاسیون دهلیزی،بیماری شریانی محیطی،از دست دادن بینایی،بیماری مزمن کلیه ودمانس است.[۲][۳][۴][۱۱] هیپرتانسیون یکی از علل اصلی مرگ‌ومیر پره‌ماچور (نارس) در سراسر جهان است.[۶]

فشار خون بالا به دو دستههیپرتانسیون اولیه (اساسی) یاهیپرتانسیون ثانویه طبقه‌بندی می‌شود.[۵] حدود ۹۰ تا ۹۵ درصد موارد، از نوع اولیه هستند که به‌عنوان فشار خون بالا به دلیل سبک زندگی غیراختصاصی و عواملژنتیکی تعریف می‌شوند.[۵] عوامل مرتبط با سبک زندگی که خطر ابتلا را افزایش می‌دهند شامل مصرف بیش از حدنمک در رژیم غذایی،وزن بالای بدن،سیگار کشیدن،عدم فعالیت بدنی و مصرفالکل است.[۱][۵] ۵ تا ۱۰ درصد باقی‌مانده موارد، به‌عنوان هیپرتانسیون ثانویه طبقه‌بندی می‌شوند که به فشار خون بالا به دلیل یک علت کاملاً مشخص مانندبیماری مزمن کلیه،تنگ شدن شریان‌های کلیه، اختلالغدد درون‌ریز یا استفاده ازقرص‌های ضدبارداری اطلاق می‌شوند.[۵]

فشار خون با دو روش اندازه‌گیری طبقه‌بندی می‌شود، فشار خونسیستولیک (عدد اول) و فشار خوندیاستولیک (عدد دوم).[۱] برای اکثر بزرگسالان، فشار خون طبیعی در حالت استراحت درون محدوده سیستولیک ۱۰۰ تا ۱۴۰میلی‌متر جیوه و دیاستولیک ۶۰ تا ۹۰ میلی‌متر جیوه است.[۱۲][۱۳] برای اکثر بزرگسالان، فشار خون بالا زمانی وجود دارد که فشار خون در حالت استراحت به‌طور مداوم ۱۳۰/۸۰ یا ۱۴۰/۹۰ میلی‌متر جیوه یا بالاتر باشد.[۵][۱۲][۱۳] اعداد متفاوتی برای کودکان اعمال می‌شود.[۱۴] به نظر می‌رسد کهپایش سرپایی فشار خون در طول یک دوره ۲۴ ساعته، دقیق‌تر ازاندازه‌گیری فشار خون در مطب است.[۵][۱۰]

تغییرات سبک زندگی و مصرف داروها می‌توانند فشار خون را کاهش داده و خطر عوارض مربوط به سلامت را کاهش دهند.[۷] تغییرات سبک زندگی شاملکاهش وزن،ورزش،کاهش مصرف نمک، کاهشمصرف الکل ورژیم غذایی سالم است.[۵] اگر تغییرات سبک زندگی کافی نباشد، ازداروهای فشار خون استفاده می‌شود.[۷] مصرف همزمان حداکثر سه دارو می‌تواند فشار خون را در ۹۰٪ افراد کنترل کند.[۵] درمان فشار خون شریانی نسبتا بالا (که به‌صورت فشار خون بیش از ۱۶۰/۱۰۰ میلی‌متر جیوه تعریف می‌شود) با استفاده از دارو با افزایشامید به زندگی همراه است.[۱۵] تأثیر درمان فشار خون میان ۱۳۰/۸۰ میلی‌متر جیوه و ۱۶۰/۱۰۰ میلی‌متر جیوه کمتر مشخص است، برخی مرورها مزیت درمان را نشان می‌دهند[۱۲][۱۶][۱۷][۱۸] و برخی دیگر مزیت آن را نامشخص می‌دانند.[۱۹][۲۰] فشار خون بالا، ۳۳٪ از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.[۸] حدود نیمی از افراد مبتلا به فشار خون بالا از ابتلا به آن اطلاعی ندارند.[۸] گمان می‌رود که در سال ۲۰۱۹، فشار خون بالا عامل ۱۹٪ از کل مرگ‌ومیرها بوده است (۱۰٫۴ میلیون نفر در سطح جهان).[۸]

خلاصه ویدیو (فیلمنامه)

علائم و نشانه‌ها

[ویرایش]

هیپرتانسیون به ندرت بانشانه همراه است.[۱] نیمی از افراد مبتلا به هیپرتانسیون از وجود آن بی‌اطلاع هستند.[۸] هیپرتانسیون معمولاً در معایناتغربالگری سلامت یا هنگام مراجعه به پزشک برای یک مشکل نامرتبط شناسایی می‌شود.

برخی از افراد مبتلا به فشار خون بالا،سردرد، و همچنینسبکی سر،سرگیجه،وزوز گوش (وزوز یا صدای خش‌خش در گوش)، تغییر بینایی یا اپیزودهایی ازغش کردن را گزارش می‌دهند.[۲۱] بااین‌حال، این نشانه‌ها ممکن است بهاضطراب مرتبط با آن مربوط باشند تا خود فشار خون بالا.[۲۲]

هیپرتانسیون درمان‌نشده و طولانی‌مدت می‌تواند باعث آسیب به اندام‌ها شود که علائم آن مانند تغییر درفوندوس بینایی از طریقافتالموسکوپی (ophthalmoscopy) قابل مشاهده است.[۲۳] شدترتینوپاتی ناشی از هیپرتانسیون تقریباً با مدت یا شدت هیپرتانسیون مرتبط است.[۲۱] دیگر آسیب‌های اندامی ناشی از هیپرتانسیون شاملبیماری مزمن کلیه وضخیم شدن عضله قلب است.[۸]

هیپرتانسیون ثانویه

[ویرایش]
مقالهٔ اصلی:هیپرتانسیون ثانویه

هیپرتانسیون ثانویه، هیپرتانسیونی است که به دلیل یک علت قابل شناسایی ایجاد می‌شود و ممکن است منجر به علائم و نشانه‌های خاص دیگری گردد. برای مثال،سندرم کوشینگ (Cushing) علاوه بر ایجاد فشار خون بالا، اغلب باعثچاقی تنه،[۲۴]عدم تحمل گلوکز،صورت ماه‌شکل، برآمدگی چربی پشت گردن و شانه‌ها (که به آن کوهان بوفالو می‌گویند) وترک‌های پوستی بنفش روی شکم می‌شود.[۲۵]پرکاری تیروئید اغلب باعث کاهش وزن همراه با افزایش اشتها،ضربان قلب سریع،بیرون‌زدگی چشم‌ها و لرزش می‌شود.تنگی شریان کلیوی ممکن است با صدایبروئی شکمی موضعی در سمت چپ یا راست خط وسط، یا در هر دو محل همراه باشد.کوآرکتاسیون آئورت (coarctation of the aorta) اغلب باعث کاهش فشار خون در اندام‌های تحتانی نسبت به بازوها، یا تأخیر یا عدم وجود نبضشریان فمورال می‌شود.فئوکروموسیتوم (pheochromocytoma) ممکن است باعث اپیزودهای ناگهانی هیپرتانسیون همراه با سردرد،تپش قلب،رنگ‌پریدگی وتعریق بیش از حد شود.[۲۵]

بحران هیپرتانسیو

[ویرایش]
مقالهٔ اصلی:بحران هیپرتانسیو

فشار خون بسیار بالا (برابر یا بیشتر از فشار سیستولیک ۱۸۰ میلی‌متر جیوه یا فشار دیاستولیک ۱۲۰ میلی‌متر جیوه) به‌عنوان بحران هیپرتانسیو شناخته می‌شود.[۲۶] بحران هیپرتانسیو بر اساس عدم وجود یا وجود آسیب به اندام‌های انتهایی، به ترتیب به دو نوعهیپرتانسیو فوریتی یااورژانس فشار خون بالا طبقه‌بندی می‌شود.[۲۷][۲۸]

در هیپرتانسیو فوریتی، هیچ شواهدی دال بر آسیب به اندام‌های انتهایی ناشی از فشار خون بالا وجود ندارد. در این موارد، از داروهای خوراکی برای کاهش تدریجی فشار خون در طول ۲۴ تا ۴۸ ساعت استفاده می‌شود.[۲۹]

در موارد هیپرتانسیو اورژانسی، شواهدی از آسیب مستقیم به یک یا چند عضو وجود دارد.[۳۰][۳۱] اندام‌هایی که بیشترین آسیب را می‌بینند شامل مغز، کلیه، قلب و ریه‌ها هستند که نشانه‌هایی مانندگیجی، خواب‌آلودگی، درد قفسه سینه و تنگی‌نفس را ایجاد می‌کنند.[۲۹] در موارد هیپرتانسیو اورژانسی، فشار خون باید سریع‌تر کاهش یابد تا آسیب مداوم به اندام‌ها متوقف شود؛[۲۹] بااین‌حال، شواهدی ازکارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده برای این رویکرد وجود ندارد.[۳۱]

بارداری

[ویرایش]
مقاله‌های اصلی:هیپرتانسیون بارداری وپیش‌اکلامپسی

هیپرتانسیون تقریباً در ۸ تا ۱۰ درصد از بارداری‌ها رخ می‌دهد.[۲۵] دو اندازه‌گیری فشار خون با فاصله شش ساعت که هر دو بالای ۱۴۰/۹۰ میلی‌متر جیوه باشند، نشان‌دهنده تشخیص هیپرتانسیون در دوران بارداری است.[۳۲] فشار خون بالا در دوران بارداری را می‌توان به‌صورت هیپرتانسیون از قبل موجود،هیپرتانسیون بارداری یاپره‌اکلامپسی طبقه‌بندی کرد.[۳۳] زنانی که پیش‌از بارداری دچار هیپرتانسیون مزمن هستند، در معرض خطر بیشتری برای عوارضی مانندزایمان نارس،داشتن نوزاد کم‌وزن هنگام تولد یامرده‌زایی هستند.[۳۴] زنانی که فشار خون بالا دارند و در دوران بارداری خود عوارضی داشته‌اند، در مقایسه با زنانی که فشار خون طبیعی دارند و هیچ عارضه‌ای در بارداری نداشته‌اند، سه برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا بهبیماری‌های قلبی‌عروقی هستند.[۳۵][۳۶]

پره‌اکلامپسی یک وضعیت جدی در نیمه دوم بارداری و پس‌از زایمان است که با افزایش فشار خون و وجودپروتئین در ادرار مشخص می‌شود.[۲۵] این وضعیت در حدود ۵٪ از بارداری‌ها رخ می‌دهد و تقریباً مسئول ۱۶٪ از کل مواردمرگ‌ومیر مادران در سطح جهان است.[۲۵] پره‌اکلامپسی همچنین خطرمرگ‌ومیر نوزادان را در زمان تولد دو برابر می‌کند.[۲۵] معمولاً پره‌اکلامپسی هیچ نشانه‌ای ندارد و با غربالگری روتین تشخیص داده می‌شود. وقتی نشانه‌های پره‌اکلامپسی رخ می‌دهند، شایع‌ترین آنها سردرد، اختلال بینایی (اغلب به‌صورت «نورهای چشمک‌زن»)، استفراغ، درد در ناحیه شکم وتورم هستند. پره‌اکلامپسی (pre-eclampsia) گاهی اوقات می‌تواند به یک وضعیت تهدیدکننده زندگی به ناماکلامپسی تبدیل شود که یک نوعهیپرتانسیو اورژانسی است و عوارض جدی متعددی از جملهاز دست دادن بینایی،تورم مغز،تشنج،نارسایی کلیه،ادم ریوی وانعقاد داخل عروقی منتشر (اختلال لخته شدن خون) را به همراه دارد.[۲۵][۳۷]

در مقابل،هیپرتانسیون بارداری به‌عنوان هیپرتانسیون با شروع تازه در دوران بارداری بدون وجود پروتئین در ادرار تعریف می‌شود.[۳۳]

ورزش در دوران بارداری عموماً بی‌خطر است و ممکن است پیامدهای فشار خون بالا در دوران بارداری را بهبود بخشد،[۳۸] و از فشار خون بالای بارداری و عوارض مرتبط با آن پیشگیری کند.[۳۹][۴۰][۴۱]

کودکان

[ویرایش]

اختلال رشد،تشنج،تحریک‌پذیری،کمبود انرژی ومشکل در تنفس[۴۲] می‌تواند با هیپرتانسیون در نوزادان و شیرخواران خردسال مرتبط باشد. در نوزادان و کودکان بزرگ‌تر، هیپرتانسیون می‌تواند باعث سردرد، تحریک‌پذیری بی‌دلیل،خستگی، اختلال رشد،تاری دید،خون‌ریزی بینی وفلج صورت شود.[۴۲][۴۳]

علل

[ویرایش]

هیپرتانسیون اولیه

[ویرایش]
مقالهٔ اصلی:هیپرتانسیون اساسی

هیپرتانسیون اولیه (که همچنین به آن فشار خون اساسی گفته می‌شود) ناشی از اثر متقابل (interaction) و پیچیدهژن‌ها و عوامل محیطی است. بیش از ۲۰۰۰ گونه ژنتیکی شایع با تأثیرات اندک بر فشار خون،[۴۴] و همچنین برخی گونه‌های ژنتیکی نادر با تأثیرات زیاد بر فشار خون در ارتباط با فشار خون بالا شناسایی شده‌اند.[۴۵] همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهدمتیلاسیون DNA در چندینجایگاه CpG مجاور ممکن است برخی از تغییرات توالی را به فشار خون مرتبط کند، احتمالاً از طریق تأثیراتی که بر عملکرد عروقی یا کلیوی دارد.[۴۶]

در جوامعی بارژیم غذایی و سبک زندگی غربی، فشار خون باافزایش سن بالا می‌رود،[۴۷] و خطر هیپرتانسیو شدن در سال‌های بعدی زندگی در اکثر این جوامع قابل توجه است.[۴۸] عوامل محیطی یا سبک زندگی متعددی بر فشار خون تأثیر می‌گذارند. کاهش مصرف نمک در رژیم غذایی، فشار خون را کاهش می‌دهد؛[۴۹] همان‌طور که کاهش وزن،[۵۰] تمرینات ورزشی،[۵۱] رژیم‌های غذایی گیاهی،[۵۲] افزایش مصرف پتاسیم در رژیم غذایی[۵۳] و مصرف بالای مکمل کلسیم در رژیم غذایی نیز همین تأثیر را دارند.[۵۴] افزایش مصرف الکل با فشار خون بالاتر مرتبط است،[۵۵] اما نقش احتمالی عوامل دیگر مانند مصرف کافئین،[۵۶] وکمبود ویتامین D;[۵۷] کمتر مشخص است. میانگین فشار خون در زمستان بیشتر از تابستان است.[۵۸]

افسردگی با هیپرتانسیون مرتبط است[۵۹] همچنینتنهایی یک عامل خطر به‌شمار می‌رود.[۶۰]بیماری پریودنتال نیز با فشار خون بالا مرتبط است.[۶۱] قرار گرفتن در معرضآرسنیک از طریق آب آشامیدنی با فشار خون بالا ارتباط دارد.[۶۲]آلودگی هوا با هیپرتانسیون مرتبط است.[۶۳] اینکه این ارتباطات علّی هستند یا خیر، مشخص نیست.نقرس و افزایش اسید اوریک خون باهیپرتانسیون مرتبط هستند[۶۴] شواهد حاصل از مطالعات ژنتیکی (تصادفی‌سازی مندلی) و کارآزمایی‌های بالینی نشان می‌دهد که این رابطه احتمالاً علّی است.[۶۵]مقاومت به انسولین، که در چاقی شایع است و جزئی ازسندرم X (یاسندرم متابولیک) است، می‌تواند باعث هیپراوریسمی و نقرس شود[۶۶] و همچنین با فشار خون بالا مرتبط است.[۶۷]

حوادث دوران اولیه زندگی، مانندکم‌وزنی هنگام تولد،سیگار کشیدن مادر و عدمشیردهی ممکن است از عوامل خطر برای هیپرتانسیون اساسی در بزرگسالان باشند، اگرچه قدرت این روابط ضعیف است و مکانیسم‌های مرتبط با این مواجهه‌ها با هیپرتانسیون در بزرگسالی هنوز مشخص نیست.[۶۸]

هیپرتانسیون ثانویه

[ویرایش]
مقالهٔ اصلی:هیپرتانسیون ثانویه

هیپرتانسیون ثانویه ناشی از یک علت قابل شناسایی است. بیماری کلیوی شایع‌ترین علت ثانویه هیپرتانسیون است.[۲۵] هیپرتانسیون همچنین می‌تواند ناشی از بیماری‌های غدد درون‌ریز مانندسندرم کوشینگ،پرکاری تیروئید،کم‌کاری تیروئید،آکرومگالی،سندرم کان (Conn) یاهیپرآلدوسترونیسم (hyperaldosteronism),تنگی شریان کلیوی (ناشی ازتصلب شرایین یادیسپلازی فیبروماسکولار (fibromuscular dysplasia))،هیپرپاراتیروئیدیسم (hyperparathyroidism) وفئوکروموسیتوم باشد.[۲۵][۶۹] دیگر علل هیپرتانسیون ثانویه شاملچاقی،آپنه خواب،بارداری،کوآرکتاسیون آئورت، خوردن بیش از حدشیرین بیان، نوشیدن بیش از حد الکل، برخی داروهای تجویزی، داروهای گیاهی ومحرک‌هایی مانندکوکائین ومت‌آمفتامین است.[۲۵][۷۰]

یک مرور در سال ۲۰۱۸ نشان داد که هر مقدار الکل، باعث افزایش فشار خون در مردان می‌شود، در حالی که مصرف بیش از یک یا دو نوشیدنی، این خطر را در زنان افزایش می‌دهد.[۷۱]

پاتوفیزیولوژی

[ویرایش]
مقالهٔ اصلی:پاتوفیزیولوژی فشار خون بالا
عوامل تعیین‌کننده میانگین فشار شریانی
تصویری که عوارض فشار خون بالا را نشان می‌دهد

در اکثر افرادی که مبتلا بههیپرتانسیون اساسی هستند، افزایش مقاومت در برابر جریان خون (مقاومت محیطی کل) باعث بالا رفتن فشار می‌شود، در حالی کهبرون‌ده قلبی طبیعی باقی می‌ماند.[۷۲] شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد برخی از افراد جوان‌تر مبتلا بهپره‌هیپرتانسیون یا «هیپرتانسیون مرزی»، برون‌ده قلبی بالا، ضربان قلب بالا و مقاومت محیطی طبیعی دارند که به آن هیپرتانسیون مرزی هیپرکینتیک (hyperkinetic) می‌گویند.[۷۳] این افراد ممکن است در سنین بالاتر با کاهش برون‌ده قلبی و افزایش مقاومت محیطی، ویژگی‌های معمول هیپرتانسیون اساسی تثبیت‌شده را نشان دهند.[۷۳] اینکه این الگو برای همه افرادی که در نهایت دچار هیپرتانسیون می‌شوند، معمول است یا خیر، مورد بحث و اختلاف‌نظر است.[۷۴] افزایش مقاومت محیطی در هیپرتانسیون تثبیت‌شده عمدتاً به دلیل باریک شدن ساختاری شریان‌های کوچک وآرتریول‌ها (arterioles) است،[۷۵] اگرچه کاهش تعداد یا تراکم مویرگ‌ها نیز ممکن است در این امر نقش داشته باشد.[۷۶]

مشخص نیست کهانقباض عروق خونی شریانی نقشی در هیپرتانسیون دارد یا خیر.[۷۷] هیپرتانسیون، همچنین با کاهشانطباق وریدی محیطی همراه است،[۷۸] که ممکن استبازگشت وریدی را افزایش دهد،پیش‌بار قلبی را افزایش دهد و در نهایت باعثاختلال عملکرد دیاستولیک شود. برای بیمارانی که هیپرتانسیون دارند،تغییرپذیری بالای ضربان قلب (heart rate variability; HRV) یک عامل خطر برایفیبریلاسیون دهلیزی است.[۷۹]

فشار نبض (تفاوت میان فشار خون سیستولیک و دیاستولیک) اغلب در افراد مسن مبتلا به هیپرتانسیون افزایش می‌یابد.[۸۰]این وضعیت می‌تواند به این معنی باشد که فشار سیستولیک به‌طور غیرطبیعی بالا است، اما فشار دیاستولیک ممکن است طبیعی یا پائین باشد، وضعیتی کههیپرتانسیون سیستولیک ایزوله نامیده می‌شود.[۸۱] فشار نبض بالا در افراد مسن مبتلا به هیپرتانسیون یا هیپرتانسیون سیستولیک ایزوله با افزایشسفتی شریانی توجیه می‌شود که معمولاً با افزایش سن همراه است و ممکن است با فشار خون بالا تشدید شود.[۸۲]

مکانیسم‌های زیادی برای توضیح افزایش مقاومت محیطی در هیپرتانسیون پیشنهاد شده است. بیشتر شواهد، یا اختلالات در مدیریت نمک و آب توسط کلیه‌ها (به‌ویژه ناهنجاری‌هایسیستم رنین-آنژیوتانسین داخل کلیوی)[۸۳] یا ناهنجاری‌هایسیستم عصبی سمپاتیک را در این امر دخیل می‌دانند.[۸۴] این مکانیسم‌ها متقابلاً منحصر به فرد نیستند و احتمالاً هر دو تا حدودی در بیشتر موارد هیپرتانسیون اساسی نقش دارند. همچنین پیشنهاد شده است کهاختلال عملکرد اندوتلیال والتهاب عروقی ممکن است در افزایش مقاومت محیطی و آسیب عروقی در هیپرتانسیون نقش داشته باشند.[۸۵][۸۶]اینترلوکین ۱۷ به دلیل نقش آن در افزایش تولید چندینسیگنال شیمیایی دیگر سیستم ایمنی که تصور می‌شود در هیپرتانسیون نقش دارند، مانندفاکتور نکروز دهنده تومور آلفا،اینترلوکین ۱،اینترلوکین ۶ واینترلوکین ۸، مورد توجه قرار گرفته است.[۸۷]

مصرف بیش از حدسدیم یا ناکافی بودنپتاسیم در رژیم غذایی منجر به افزایش سطحسدیم داخل سلولی می‌شود که باعث انقباض عضلات صاف عروق، محدود شدن جریان خون و در نتیجه افزایش فشار خون می‌شود.[۸۸][۸۹] هیپرتانسیون اساسی غیر تعدیل‌کننده نوعی هیپرتانسیون حساس بهنمک است که در آن مصرف سدیم، پاسخ‌هایعروقآدرنال یاکلیوی بهآنژیوتانسین II را تعدیل نمی‌کند.[۹۰] این افراد ۲۵٪ از جمعیت هیپرتانسیو را تشکیل می‌دهند.[۹۱]

تشخیص

[ویرایش]

هیپرتانسیون بر اساس فشار خون بالا در حالت استراحت تشخیص داده می‌شود. برای تشخیص هیپرتانسیون، اندازه‌گیری فشار خون بالا حداقل در دو نوبت جداگانه لازم است.[۱۲][۱۳][۶]

تکنیک اندازه‌گیری

[ویرایش]

برای تشخیص دقیق هیپرتانسیون، باید از روش مناسباندازه‌گیری فشار خون استفاده شود.[۹۲] اندازه‌گیری نادرست فشار خون شایع است و می‌تواند میزان فشار خون را تا ۱۰ میلی‌متر جیوه تغییر دهد، این امر احتمالاً منجر به تشخیص و طبقه‌بندی نادرست هیپرتانسیون شود.[۹۲] روش صحیح اندازه‌گیری فشار خون شامل چندین مرحله است. اندازه‌گیری صحیح فشار خون مستلزم آن است که فرد مورد نظر حداقل به مدت پنج دقیقه در آرامش بنشیند و سپس یک کاف فشار خون مناسب را روی بازوی برهنه‌اش قرار دهد.[۹۲] فرد باید در حالت نشسته با پشتی تکیه‌داده، کف پاها روی زمین و پاها روی هم انداخته نباشند.[۹۲] فردی که فشار خونش اندازه‌گیری می‌شود، باید در طول این فرایند از صحبت کردن یا حرکت کردن خودداری کند.[۹۲] بازویی که فشار خون آن اندازه‌گیری می‌شود باید روی سطحی صاف و هم‌سطح قلب قرار گیرد.[۹۲] اندازه‌گیری فشار خون باید در یک اتاق ساکت و آرام انجام شود تا متخصص پزشکی که فشار خون را بررسی می‌کند، بتواندصداهای کوروتکوف (Korotkoff) را بشنود و در عین حال باگوشی پزشکی بهشریان بازویی گوش دهد تا اندازه‌گیری دقیق فشار خون انجام شود.[۹۲][۹۳] کاف فشار خون باید به آرامی (۲ تا ۳ میلی‌متر جیوه در ثانیه) خالی شود و در عین حال به صداهای کوروتکوف گوش داده شود.[۹۳]مثانه باید پیش‌از اندازه‌گیری فشار خون فرد خالی شود زیرا این کار می‌تواند فشار خون را تا ۱۵/۱۰ میلی‌متر جیوه افزایش دهد.[۹۲] برای اطمینان از صحت (accuracy)، باید چندین بار فشار خون (حداقل دو بار) با فاصله ۱ تا ۲ دقیقه اندازه‌گیری شود.[۹۳] پایش فشار خون به‌صورت سرپایی طی ۱۲ تا ۲۴ ساعت دقیق‌ترین روش برای تأیید تشخیص است.[۹۴] یک استثنا در این مورد، افرادی هستند که فشار خون بسیار بالایی دارند، به‌خصوص زمانی که عملکرداندام‌ها ضعیف است.[۹۵]

با در دسترس بودندستگاه‌های پایش فشار خون سیار ۲۴ ساعته ودستگاه‌های فشار خون خانگی، اهمیت عدم تشخیص اشتباه در افراد مبتلا بههیپرتانسیون روپوش سفید، منجر به تغییر پروتکل‌ها شده است. در بریتانیا، بهترین روش فعلی این است که پس‌از یک بار بالا بودن فشار خون در کلینیک، آن را با اندازه‌گیری سرپایی یا، در شرایط کمتر ایده‌آل، پایش فشار خون خانگی در طول ۷ روز پیگیری کنند.[۹۵]کارگروه ویژه خدمات پیشگیرانه ایالات متحده همچنین توصیه می‌کند که اندازه‌گیری‌ها در محیطی خارج از مراکز مراقبت سلامت انجام شود.[۹۴] همچنین ممکن است لازم باشد که بههیپرتانسیون کاذب در سالمندان یا سندرم عدم قابلیت فشرده‌سازی شریان توجه شود. تصور می‌شود که این وضعیت به دلیلکلسیفیکاسیون شریان‌ها رخ می‌دهد که باعث می‌شود فشار خون هنگام اندازه‌گیری با کاف به‌طور غیرطبیعی بالا نشان داده شود، در حالی که اندازه‌گیری‌های داخل شریانی فشار خون، طبیعی هستند.[۹۶]هیپرتانسیون ارتواستاتیک زمانی است که فشار خون هنگام ایستادن افزایش می‌یابد.[۹۷]

تحقیقات دیگر

[ویرایش]

پس‌از تشخیص هیپرتانسیون، ممکن است تست‌های بیشتری برای یافتنفشار خون بالا، شناسایی کوموربیدیتی‌هایی ماننددیابت، شناسایی آسیب‌های اندامی ناشی از هیپرتانسیون مانندبیماری مزمن کلیه یاضخیم شدن عضله قلب و برای طبقه‌بندی خطربیماری‌های قلبی‌عروقی انجام شود.[۸]

هیپرتانسیون ثانویه در کودکان پیش‌از نوجوانی شایع‌تر است و بیشتر موارد ناشی ازبیماری کلیوی است.هیپرتانسیون اولیه یا اساسی در نوجوانان و بزرگسالان شایع‌تر است و عوامل خطر متعددی از جمله چاقی و سابقه خانوادگی هیپرتانسیون دارد.[۷۹]

ارزیابی اولیه پس‌از تشخیص هیپرتانسیون باید شاملشرح حال کامل ومعاینه فیزیکی باشد.سازمان جهانی بهداشت، انجام تست‌های اولیه زیر را پیشنهاد می‌کند:الکترولیت‌های سرم،کراتینین سرم، پنل لیپید،HbA1c یاگلوکز ناشتا،نوار ادرار والکتروکاردیوگرام (ECG/EKG).[۸] کراتینین سرم برای ارزیابی وجود بیماری کلیوی اندازه‌گیری می‌شود که می‌تواند علت یا نتیجه هیپرتانسیون باشد.[۳۰] eGFR همچنین می‌تواند اندازه‌گیری اولیه‌ای از عملکرد کلیه ارائه دهد که می‌توان از آن برای نظارت بر عوارض جانبی برخیداروهای آنتی‌هیپرتانسیو بر عملکرد کلیه استفاده کرد.تست نمونه‌های ادرار برای پروتئین به‌عنوان یک شاخص ثانویه بیماری‌های کلیوی استفاده می‌شود. تست‌های لیپید و گلوکز برای شناسایی کوموربیدیتی‌هایی مانند دیابت وچربی خون بالا (hyperlipidemia) و برای طبقه‌بندی خطر بیماری‌های قلبی‌عروقی انجام می‌شوند. تست الکتروکاردیوگرام (EKG/ECG) برای بررسی شواهد مبنی بر تحت فشار بودن قلب ناشی از فشار خون بالا، مانندضخیم شدن عضله قلب یا اینکه قلب قبلاً اختلال خفیف مانند حمله قلبی خاموش را تجربه کرده است یا خیر، انجام می‌شود.

طبقه‌بندی در بزرگسالان

[ویرایش]

شرایط اندازه‌گیری می‌تواند بر اندازه‌گیری فشار خون تأثیر بگذارد.[۹۸] دستورالعمل‌های بالینی از حد آستانه‌های متفاوتی برای اندازه‌گیری در مطب (که همچنین به‌عنوان کلینیک نیز شناخته می‌شود)، خانه (زمانی که بیمار فشار خون خود را در خانه اندازه‌گیری می‌کند) وفشار خون سرپایی (با استفاده از یک دستگاه خودکار طی ۲۴ ساعت) استفاده می‌کنند.[۹۸]

طبقه‌بندی فشار خون
گروه‌هافشار خون سیستولیک (میلی‌متر جیوه)و/یافشار خون دیاستولیک (میلی‌متر جیوه)
روشمطبمنزلسرپایی ۲۴ ساعتهمطبمنزلسرپایی ۲۴ ساعته
کالج قلب و عروق آمریکا/انجمن قلب آمریکا (2018)[۹۹]
طبیعی<۱۲۰<۱۲۰<۱۱۵و<۸۰<۸۰<۷۵
افزایش‌یافته۱۲۰–۱۲۹۱۲۰–۱۲۹۱۱۵–۱۲۴و<۸۰<۸۰<۷۵
هیپرتانسیون مرحله ۱۱۳۰–۱۳۹۱۳۰–۱۳۴۱۲۵–۱۲۹یا۸۰–۸۹۸۰–۸۴۷۵–۷۹
هیپرتانسیون مرحله ۲≥۱۴۰≥۱۳۵≥۱۳۰یا≥۹۰≥۸۵≥۸۰
انجمن کاردیولوژی اروپا (2024)[۹۸]
افزایش‌نیافته<۱۲۰<۱۲۰<۱۱۵و<۷۰<۷۰<۶۵
افزایش‌یافته۱۲۰–۱۳۹۱۲۰–۱۳۵۱۱۵–۱۲۹و۷۰–۸۹۷۰–۸۵۶۵–۷۹
هیپرتانسیون≥۱۴۰≥۱۳۵≥۱۳۰یا≥۹۰≥۸۵≥۸۰
انجمن هیپرتانسیون اروپا/انجمن بین‌المللی هیپرتانسیون (۲۰۲۳)[۱۳]
مطلوب<۱۲۰و<۸۰
طبیعی۱۲۰–۱۲۹و/یا۸۰–۸۴
طبیعی بالا۱۳۰–۱۳۹و/یا۸۵–۸۹
هیپرتانسیون مرحله ۱۱۴۰–۱۵۹≥۱۳۵≥۱۳۰و/یا۹۰–۹۹≥۸۵≥۸۰
هیپرتانسیون مرحله ۲۱۶۰–۱۷۹و/یا۱۰۰–۱۰۹
هیپرتانسیون مرحله ۳≥۱۸۰و/یا≥۱۱۰

کودکان

[ویرایش]

هیپرتانسیون در حدود ۰٫۲ تا ۳ درصد از نوزادان رخ می‌دهد؛ بااین‌حال، فشار خون به‌طور معمول در نوزادان سالم اندازه‌گیری نمی‌شود.[۴۳] هیپرتانسیون در نوزادان پُرخطر، شایع‌تر است. هنگام تصمیم‌گیری در مورد طبیعی بودن فشار خون در نوزاد، عوامل مختلفی مانندسن بارداری، سن پس‌از لقاح ووزن هنگام تولد باید در نظر گرفته شوند.[۴۳]

هیپرتانسیون، که تحت عنوان فشار خون بالا در چندین ویزیت تعریف می‌شود، ۱٪ تا ۵٪ از کودکان و نوجوانان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و با خطرات طولانی‌مدت بیماری-سلامت مرتبط است.[۱۰۰] فشار خون در دوران کودکی با افزایش سن بالا می‌رود و در کودکان، فشار خون بالا به‌عنوان میانگین فشار خون سیستولیک یا دیاستولیک در سه یا چند نوبت که برابر یا بالاتر از صدک ۹۵ مناسب برای جنس، سن و قد کودک باشد، تعریف می‌شود. بااین‌حال، پیش‌از اینکه بتوان یک کودک را مبتلا به فشار خون بالا دانست، فشار خون بالا باید در ویزیت‌های مکرر تأیید شود.[۱۰۰] در نوجوانان، پیشنهاد شده است که هیپرتانسیون با استفاده از همان معیارهای بزرگسالان تشخیص داده و طبقه‌بندی شود.[۱۰۰]

پیشگیری

[ویرایش]

بخش زیادی از بار (burden) بیماری فشار خون بالا را افرادی متحمل می‌شوند که به‌عنوان هیپرتانسیو شناخته نمی‌شوند.[۱۰۱] در نتیجه، برای کاهش عوارض فشار خون بالا و کاهش نیاز به داروهای آنتی‌هیپرتانسیو، بهاستراتژی‌های جمعیتی نیاز است. برای کاهش فشار خون، تغییر سبک زندگی توصیه می‌شود.

تغییرات سبک زندگی توصیه‌شده برای پیشگیری از هیپرتانسیون عبارتند از:

اصلاح مؤثر سبک زندگی می‌تواند فشار خون را به اندازه یک داروی آنتی‌هیپرتانسیو کاهش دهد. ترکیب دو یا چند تغییر در سبک زندگی می‌تواند نتایج بهتری را به همراه داشته باشد.[۱۰۱] شواهد قابل توجهی وجود دارد که نشان می‌دهدکاهش مصرف نمک در رژیم غذایی، فشار خون را کاهش می‌دهد، اما اینکه این امر به کاهش مورتالیتی و بیماری‌های قلبی‌عروقی منجر می‌شود یا خیر، هنوز مشخص نیست.[۱۰۲] مصرف تخمینی دریافت سدیم بیشتر یا مساوی ۶ گرم در روز و کمتر از ۳ گرم در روز، هر دو با خطر بالای مرگ‌ومیر یا بیماری‌های عمده قلبی‌عروقی مرتبط هستند، اما ارتباط میان مصرف بالای سدیم و پیامدهای نامطلوب فقط در افراد مبتلا به هیپرتانسیون مشاهده می‌شود.[۱۰۳] در نتیجه، در غیاب نتایج حاصل از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده، منطقی بودن کاهش سطح مصرف سدیم در رژیم غذایی به کمتر از ۳ گرم در روز مورد تردید قرار گرفته است.[۱۰۲] دستورالعمل‌های بالینی ESC اشاره می‌کنند کهپریودنتیت (periodontitis) با وضعیت نامطلوب سلامت قلبی‌عروقی مرتبط است.[۱۰۴]

ارزش غربالگری روتین برای هیپرتانسیون مورد بحث است.[۱۰۵][۱۰۶][۱۰۷] در سال ۲۰۰۴، برنامه ملی آموزش فشار خون بالا توصیه کرد که کودکان ۳ سال و بالاتر باید حداقل یک‌بار در هر ویزیت مراقبت‌های سلامت، اندازه‌گیری فشار خون داشته باشند،[۱۰۰]موسسه ملی قلب، ریه و خون وآکادمی اطفال آمریکا نیز توصیه مشابهی ارائه داد.[۱۰۸] بااین‌حال،آکادمی پزشکان خانواده آمریکا[۱۰۹] از دیدگاه ایالات متحده حمایت می‌کند.کارگروه خدمات پیشگیرانه ایالات متحده اعلام کرد که شواهد موجود برای تعیین تعادل بین مزایا و خطرات غربالگری هیپرتانسیون در کودکان و نوجوانان بدون نشانه کافی نیست.[۱۱۰][۱۱۱] این تیم همچنین غربالگری هیپرتانسیون را با اندازه‌گیری فشار خون در مطب برای بزرگسالان ۱۸ سال یا بالاتر توصیه می‌کند.[۱۰۷][۱۱۲]

مدیریت

[ویرایش]
مقالهٔ اصلی:مدیریت هیپرتانسیون

طبق یک مرور که در سال ۲۰۰۳ منتشر شد، کاهشفشار خون به میزان ۵ میلی‌متر جیوه می‌تواند خطر سکته مغزی را ۳۴ درصد،بیماری ایسکمیک قلب را تا ۲۱ درصد و احتمال بروزدمانس،نارسایی قلبی ومورتالیتی ناشی ازبیماری‌های قلبی‌عروقی را کاهش دهد.[۱۱۳]

فشار خون هدف

[ویرایش]
همچنین ببینید:مقایسه دستورالعمل‌های بالینی بین‌المللی فشار خون

گروه‌های متخصص مختلفی دستورالعمل‌های بالینی را در مورد اینکه فشار خون هدف در افراد تحت درمان برای هیپرتانسیون چقدر باید پائین باشد، ارائه داده‌اند. این گروه‌ها یک فشار هدف در محدوده کمتر از ۱۶۰–۱۴۰/ ۱۰۰–۹۰ میلی‌متر جیوه را برای عموم مردم توصیه می‌کنند.[۱۳][۱۴][۱۱۴][۱۱۵] مرورهایکاکرین، اهداف مشابهی را برای زیرگروه‌هایی مانند افراد مبتلا به دیابت[۱۱۶] و افراد دارای سابقه بیماری قلبی‌عروقی توصیه می‌کند.[۱۱۷] علاوه‌بر این، مرورهای کاکرین نشان داده است که برای افراد مسن با خطر قلبی‌عروقی متوسط تا بالا، مزایای تلاش برای دستیابی به هدف فشار خون پائین‌تر از حد استاندارد (برابر یا کمتر از ۱۴۰/۹۰ میلی‌متر جیوه) در مقایسه با خطرات مرتبط با این مداخله ناچیز است.[۱۱۸] این یافته‌ها ممکن است برای دیگر جمعیت‌ها قابل تعمیم نباشد.[۱۱۸]

بسیاری از گروه‌های متخصص، فشار خون هدف را اندکی بالاتر و ۱۵۰/۹۰ میلی‌متر جیوه برای افراد میان ۶۰ تا ۸۰ سال توصیه می‌کنند.[۱۱۴][۱۱۵][۱۱۹] JNC 8 وکالج پزشکان آمریکا نیز هدف ۱۵۰/۹۰ میلی‌متر جیوه را برای افراد بالای ۶۰ سال توصیه می‌کنند،[۱۴][۱۱۹] اما برخی از متخصصان درون این گروه‌ها با این توصیه مخالفند.[۱۲۰] همچنین برخی از گروه‌های متخصص، اهداف کمی پائین‌تری را در افراد مبتلا بهدیابت[۱۲۱] یابیماری مزمن کلیه،[۱۲۲] توصیه کرده‌اند، اما برخی دیگر همان هدف را برای کل جمعیت عمومی توصیه می‌کنند.[۱۴][۱۱۶] مسئله بهترین هدف درمانی و اینکه این اهداف باید برای افراد پُرخطر متفاوت باشند یا خیر، حل نشده است،[۱۲۳] اگرچه برخی از متخصصان کاهش فشار خون شدیدتری را نسبت به آنچه در برخی دستورالعمل‌های بالینی توصیه شده است، پیشنهاد می‌کنند.[۱۲۴]

دستورالعمل‌های انجمن قلب آمریکا در سال ۲۰۲۵، مصرف دارو را برای همه بزرگسالانی که متوسط فشار خون آنها ۹۰/۱۴۰ میلی‌متر جیوه یا بالاتر است، توصیه می‌کند.[۱۲۵] همچنین مصرف دارو را برای بزرگسالانی که فشار خون ۸۰/۱۳۰ میلی‌متر جیوه یا بالاتر دارند و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی در ۱۰ سال آینده ۷٫۵ درصد یا بیشتر است، و در افرادی که فشار خون ۸۰/۱۳۰ میلی‌متر جیوه یا بالاتر دارند و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی در ۱۰ سال آینده کمتر از ۷٫۵ درصد است و فشار خون پس از ۳ تا ۶ ماه اصلاح سبک زندگی، بالای ۸۰/۱۳۰ میلی‌متر جیوه باقی می‌ماند، توصیه می‌کند.[۱۲۵]

اصلاحات سبک زندگی

[ویرایش]

اولین خط درمان برای هیپرتانسیون، تغییر سبک زندگی از جمله تغییر رژیم غذایی، فعالیت بدنی و کاهش وزن است. اگرچه همه این موارد در توصیه‌های علمی مورد تأیید قرار گرفته‌اند،[۱۲۶] یک مرور سیستماتیککاکرین هیچ شواهدی (به دلیل کمبود داده) برای تأثیرات رژیم‌های غذایی کاهش وزن بر مرگ‌ومیر، عوارض طولانی‌مدت یا عوارض جانبی در افراد مبتلا به هیپرتانسیون پیدا نکرد.[۱۲۷] این مرور، کاهش وزن بدن و فشار خون را تأیید کرد.[۱۲۷] اثربخشی بالقوه آنها مشابه و گاهی اوقات از یک داروی واحد فراتر می‌رود.[۱۳] اگر هیپرتانسیون به اندازه‌ای بالا باشد که استفاده فوری از داروها را توجیه کند، تغییرات سبک زندگی هم‌چنان همراه با دارو توصیه می‌شود.

تغییرات غذایی که برای کاهش فشار خون مؤثر شناخته شده‌اند عبارتند از رژیم‌های غذایی کم‌سدیم،[۱۲۸][۱۲۹]رژیم غذایی DASH (رویکردهای تغذیه‌ای برای توقف هیپرتانسیون)،[۱۳۰] که در یک مرور جامع در مقایسه با ۱۱ رژیم غذایی دیگر بهترین بود،[۱۳۱] و رژیم‌های غذایی گیاهی.[۷۹] یک دستورالعمل بالینی در سال ۲۰۲۴ افزایش مصرففیبر غذایی را توصیه کرد،[۱۳۲] حداقل ۲۸ گرم در روز برای زنان و ۳۸ گرم در روز برای مردان مبتلا به هیپرتانسیون.[۱۳۲]

افزایشپتاسیم در رژیم غذایی، مزیت بالقوه‌ای برای کاهش خطر هیپرتانسیون دارد.[۱۳۳][۱۳۴] کمیته مشورتی دستورالعمل‌های بالینی تغذیه‌ای در سال 2015 (DGAC) اظهار داشت که پتاسیم یکی از مواد مغذی کمیاب است که در ایالات متحده به میزان کم مصرف می‌شود.[۱۳۵] بااین‌حال، افرادی که داروهای آنتی‌هیپرتانسیو خاصی (مانند مهارکننده‌های ACE یا ARB) مصرف می‌کنند، نباید مکمل‌های پتاسیم یا نمک‌های غنی‌شده با پتاسیم را به دلیل خطر افزایش سطح پتاسیم مصرف کنند.[۱۳۶]

رژیم‌های دارای ورزش فیزیکی که برای کاهش فشار خون مؤثر هستند شاملورزش‌های مقاومتی ایزومتریک،ورزش‌های هوازی،ورزش‌های مقاومتی و تنفس هدایت‌شده با دستگاه هستند.[۱۳۷]

یک مرورکاکرین در سال ۲۰۲۰، تأثیر پیاده‌روی برفشار خون وضربان قلب در بزرگسالان را بررسی کرد. این مرور نشان داد که پیاده‌روی احتمالاًفشار خون سیستولیک را کاهش می‌دهد و تأثیرات آن در گروه‌های سنی مختلف و هر دو جنس هم‌سو و سازگار است. همچنین شواهدی وجود داشت که نشان می‌داد پیاده‌روی ممکن است فشار خون دیاستولیک و ضربان قلب را کاهش دهد. به‌طور کلی، قطعیت شواهد بسته به پیامد و زیرگروه، از متوسط تا پائین متغیر بود. به نظر می‌رسد پیاده‌روی یک استراتژی بی‌خطر، در دسترس و بالقوه مؤثر برای حمایت از سلامت قلبی‌عروقی باشد.[۱۳۸]

تکنیک‌های کاهش استرس مانندبیوفیدبک یامدیتیشن متعالی ممکن است به‌عنوان یک روش کمکی برای دیگر درمان‌ها جهت کاهش هیپرتانسیون در نظر گرفته شوند، اما شواهد مستقلی مبنی بر تأثیر آنها در پیشگیری از بیماری‌های قلبی‌عروقی وجود ندارد.[۱۳۷][۱۳۹][۱۴۰] خود-پایشی و یادآورهای قرار ملاقات ممکن است از استفاده از راهبردهای دیگر برای بهبود کنترل فشار خون پشتیبانی کنند، اما نیاز به ارزیابی بیشتری دارند.[۱۴۱]

داروها

[ویرایش]

چندین دسته از داروها، که در مجموع تحت عنوانداروهای آنتی‌هیپرتانسیو شناخته می‌شوند، برای درمان هیپرتانسیون در دسترس هستند.

داروهای خط اول برای هیپرتانسیون شاملدیورتیک‌های تیازیدی،مسدودکننده‌های کانال کلسیم،مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (مهارکننده‌های ACE) ومسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین (ARBs) هستند.[۱۴۲][۱۴] این داروها ممکن است به‌تنهایی یا به‌صورت ترکیبی استفاده شوند (استفاده همزمان از مهارکننده‌های ACE و ARBs توصیه نمی‌شوند)؛ گزینه دوم ممکن است به حداقل رساندن مکانیسم‌های تنظیم‌کننده متقابل که برای بازگرداندن مقادیر فشار خون به سطوح قبل از درمان عمل می‌کنند، کمک کند،[۱۴][۱۴۳] اگرچه شواهد برای درمان ترکیبی خط اول به اندازه کافی قوی نیست.[۱۴۴] اکثر افراد برای کنترل هیپرتانسیون خود به بیش از یک دارو نیاز دارند.[۱۲۶] داروهای کنترل فشار خون باید با رویکرد مراقبت مرحله‌ای در صورت عدم دستیابی به سطوح هدف اجرا شوند.[۱۴۱] قطع مصرف چنین داروهایی در سالمندان می‌تواند توسط متخصصان مراقبت سلامت در نظر گرفته شود، زیرا هیچ شواهد قوی مبنی بر تأثیر آنها بر مورتالیتی،انفارکتوس میوکارد یاسکته مغزی وجود ندارد.[۱۴۵][نیازمند به‌روزرسانی است]

پیش‌از این، تصور می‌شد کهبتابلاکرها مانندآتنولول (atenolol)، در صورت استفاده به‌عنوان درمان خط اول هیپرتانسیون، تأثیرات مفید مشابهی دارند. بااین‌حال، یک مرور کاکرین که شامل ۱۳ کارآزمایی بود، نشان داد که تأثیرات بتابلاکرها در پیشگیری از بیماری‌های قلبی‌عروقی نسبت به دیگر داروهای آنتی‌هیپرتانسیو پائین‌تر است.[۱۴۶]

شواهد محدودی برای تجویز داروهای آنتی‌هیپرتانسیو برای کودکان مبتلا به هیپرتانسیون وجود دارد. شواهد محدودی وجود دارد که آن را با دارونما (placebo) مقایسه کرده و تأثیر نسبتاً کمی بر فشار خون در کوتاه‌مدت نشان می‌دهد. تجویز دوز بالاتر، منجر به کاهش بیشتر فشار خون نشد.[۱۴۷]

هیپرتانسیون مقاوم به درمان

[ویرایش]

هیپرتانسیون مقاوم به درمان به‌عنوان فشار خون بالایی تعریف می‌شود که علیرغم تجویز همزمان سه یا چند داروی آنتی‌هیپرتانسیو بامکانیسم‌های اثر متفاوت، هم‌چنان بالاتر از سطح هدف باقی می‌ماند.[۱۴۸][۱۳][۱۴۹]عدم مصرف داروهای تجویزشده طبق دستور، یکی از علل مهم هیپرتانسیون مقاوم به درمان است.[۱۵۰] برای تأیید فشار خون مقاوم واقعی، رژیم درمانی دارویی باید شامل دوزهای مطلوب یا بهترین دوزهای قابل تحمل باشد. کنترل ناکافی فشار خون باید با روش‌های اندازه‌گیری خارج از مطب، مانند پایش فشار خون در منزل یا پایش فشار خون سرپایی ۲۴ ساعته، تأیید شود تا اثر روپوش سفید رد شود. پایبندی به درمان باید تأیید شده و علل ثانویه فشار خون رد شود. اگر به این عوامل پرداخته نشود، اصطلاحات فشار خون مقاوم کاذب یا فشار خون مقاوم ظاهری پیشنهاد می‌شود.[۱۳]

برخی از علل ثانویه شایع هیپرتانسیون مقاوم به درمان عبارتند ازآپنه انسدادی خواب،آلدوسترونیسم اولیه (primary aldosteronism) وتنگی شریان کلیوی، برخی از علل ثانویه نادر نیز عبارتند ازفئوکروموسیتوم وکوآرکتاسیون آئورت.[۱۵۱] از هر پنج فرد مبتلا به هیپرتانسیون مقاوم، یک نفر مبتلا به آلدوسترونیسم اولیه است که یک بیماری قابل درمان، حتی قابل درمان قطعی است.[۱۵۲] هیپرتانسیون مقاوم همچنین ممکن است ناشی از فعالیت مزمن و بالایسیستم عصبی خودکار باشد، تأثیری که به‌عنوان هیپرتانسیون نوروژنیک شناخته می‌شود.[۱۵۳] درمان‌های الکتریکی کهبارورفلکس را تحریک می‌کنند، به‌عنوان گزینه‌ای برای کاهش فشار خون در افراد در این شرایط در حال مطالعه هستند.[۱۵۴]

طبق یکی از منابع،هیپرتانسیون مقاوم به درمان بهفشار خون بالایی اطلاق می‌شود که با مصرف همزمان پنج یا چند عامل آنتی‌هیپرتانسیو از کلاس‌های مختلف کنترل نمی‌شود.[۱۵۵] افراد مبتلا به هیپرتانسیون مقاوم به درمان به‌صورت تیپیکال فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک بیشتری دارند و در معرض خطر بالای ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی شدیدتر و مورتالیتی به هر علتی (all-cause mortality) هستند.[۱۵۵][۱۵۶]

اپیدمیولوژی

[ویرایش]
میزان فشار خون بالا در مردان بزرگسال در سال ۲۰۱۴[۱۵۷]
سال‌های زندگی تعدیل‌شده با ناتوانی برایبیماری قلبی ناشی از فشار خون بالا به ازای هر ۱۰۰هزار نفر جمعیت در سال ۲۰۰۴:[۱۵۸]
  no data
  <110
  110–220
  220–330
  330–440
  440–550
  550–660
  660–770
  770–880
  880–990
  990–1100
  1100–1600
  >1600

بزرگسالان

[ویرایش]

طبق تخمین‌ها، در سال ۲۰۲۴ از هر سه نفر در جهان، یک نفر یا ۳۳٪ ازجمعیت جهان مبتلا به هیپرتانسیون بوده‌اند.[۶] از بین تمام افراد مبتلا به هیپرتانسیون، حدود ۴۶٪ هیپرتانسیون در آنها تشخیص داده نشده و از ابتلای خود به این بیماری بی‌اطلاع هستند.[۶] در سال ۱۹۹۰، تقریباً ۶۰۰ میلیون نفر مبتلا به هیپرتانسیون بودند، اما این تعداد تا سال ۲۰۲۴ به ۱٫۱۳ میلیارد نفر افزایش یافت که عمدتاً به دلیل افزایش عوامل خطر هیپرتانسیون در کشورهایی با سطح درآمد پائین و متوسط بود.[۶]

هیپرتانسیون در مردان کمی شایع‌تر است.[۹] در افراد زیر ۵۰ سال، مردان بیشتر از زنان به هیپرتانسیون مبتلا می‌شوند،[۹] و در سنین بالای ۵۰ سال، شیوع هیپرتانسیون در مردان و زنان یکسان است.[۹] در سنین بالای ۶۵ سال، زنان بیشتر از مردان به هیپرتانسیون مبتلا می‌شوند.[۱۳] فشار خون بالا با افزایش سن شایع‌تر می‌شود.[۵] این بیماری در کشورهایی با سطح درآمد بالا، متوسط و پائین شایع است.[۲] همچنین در افراد باوضعیت اجتماعی‌اقتصادی پائین شایع‌تر است.[۱۵۹] بروز هیپرتانسیون در افراددیابتی تقریباً دو برابر شایع‌تر است.[۱۶۰]

در سال ۲۰۱۹، بالاترین نرخ‌های تشخیص‌داده‌شده هیپرتانسیون در آفریقا (۳۰٪ برای هر دو جنس) و پائین‌ترین نرخ‌ها در قاره آمریکا (۱۸٪ برای هر دو جنس) بود.[۹] این میزان همچنین درون مناطق مختلف به‌طور قابل توجهی متفاوت است، به‌طوری که میزان آن در سطح کشور پرو به ۲۲٫۸٪ (مردان) و ۱۸٫۴٪ (زنان) و در پاراگوئه به بالاترین میزان خود یعنی ۶۱٫۶٪ (مردان) و ۵۰٫۹٪ (زنان) می‌رسد.[۹]

در سال ۱۹۹۵، تخمین زده می‌شد که ۲۴٪ از جمعیت ایالات متحده مبتلا به هیپرتانسیون بودند یا داروهای آنتی‌هیپرتانسیو مصرف می‌کردند.[۷۹] تا سال ۲۰۰۴، این رقم به 29%[۷۹][۷۹] و تا سال ۲۰۱۷ به ۳۲٪ (۷۶ میلیون بزرگسال آمریکایی) افزایش یافت.[۱۲] در سال ۲۰۱۷، با تغییر دستورالعمل‌های بالینی آمریکایی در تعریف هیپرتانسیون، ۴۶٪ از افراد در ایالات متحده به این بیماری مبتلا هستند.[۱۲] برخی داده‌ها نشان می‌دهد که بزرگسالان آفریقایی-آمریکایی در ایالات متحده با نرخ ۴۴٪، بالاترین میزان هیپرتانسیون در جهان را دارند.[۱۶۱] بااین‌حال، پژوهش‌های دیگر استدلال می‌کنند که «دیدگاه کوته‌بینانه‌ای» در مورد داده‌های آمریکایی وجود داشته است و خاطرنشان می‌کنند که گروه‌های دیگر، به‌ویژه روس‌ها و اروپای شرقی، به‌طور قابل توجهی میزان هیپرتانسیون بالاتری نسبت به آمریکایی‌های سیاه‌پوست دارند.[۱۶۲] تفاوت در میزان هیپرتانسیون چند عاملی بوده و در دست مطالعه است.[۱۶۳]

کودکان

[ویرایش]

میزان فشار خون بالا در کودکان و نوجوانان در ۲۰ سال گذشته در ایالات متحده افزایش یافته است.[۷۹] فشار خون بالا در دوران کودکی، به‌ویژه در سنین قبل از نوجوانی، اغلب نسبت به بزرگسالان، به دلیل یک اختلال زمینه‌ای ثانویه است. بیماری کلیوی شایع‌ترین علت ثانویه هیپرتانسیون در کودکان و نوجوانان است. با این وجود، بیشتر موارد را هیپرتانسیون اولیه یا اساسی تشکیل می‌دهد.[۱۶۴]

پیش‌آگهی

[ویرایش]
مقالهٔ اصلی:عوارض فشار خون بالا
نموداری که عوارض اصلی فشار خون بالای مداوم را نشان می‌دهد

هیپرتانسیون مهم‌ترینعامل خطر قابل پیشگیری برای مرگ‌ومیر پره‌ماچور (نارس) در سراسر جهان است.[۱۶۵] این بیماری خطر ابتلا بهبیماری ایسکمیک قلب،[۷۹]سکته مغزی،[۲۵]بیماری عروق محیطی،[۷۹] و دیگربیماری‌های قلبی‌عروقی، از جملهنارسایی قلبی،آنوریسم آئورت،تصلب شرایین منتشر،بیماری مزمن کلیه،فیبریلاسیون دهلیزی،سرطان‌ها،لوکمی وآمبولی ریوی را افزایش می‌دهد.[۱۱][۲۵] هیپرتانسیون همچنین یک عامل خطر برایاختلال شناختی ودمانس است.[۲۵] عوارض دیگر شاملرتینوپاتی هیپرتانسیو ونفروپاتی هیپرتانسیو است.[۳۰]

تاریخچه

[ویرایش]
مقالهٔ اصلی:سابقه فشار خون بالا
تصویر وریدها از Harvey's Exercitatio Anatomica de Motu Cordis et Sanguinis در Animalibus

اندازه‌گیری

[ویرایش]

درک مدرن از سیستم قلبی‌عروقی با کار پزشکویلیام هاروی (William Harvey) (1578-1657) آغاز شد، که گردش خون را در کتاب خود "De motu cordis" توصیف کرد. کشیش انگلیسی،استفن هیلز (Stephen Hales)، اولین اندازه‌گیری منتشرشده از فشار خون را در سال ۱۷۳۳ انجام داد.[۷۹][۱۶۶] بااین‌حال، هیپرتانسیون به‌عنوان یک موجودیت بالینی با اختراعفشارسنج کاف‌دار توسطسیپیونه ریوا-روچی (Scipione Riva-Rocci) در سال ۱۸۹۶ به رسمیت شناخته شد.[۱۶۷] این امر امکان اندازه‌گیری آسان فشار سیستولیک را در کلینیک فراهم کرد. در سال ۱۹۰۵،نیکولای کوروتکوف (Nikolai Korotkoff) با توصیفصداهای کوروتکوف که هنگام باز کردن دریچه دستگاه فشارسنج و با استفاده از گوشی پزشکی شنیده می‌شوند، این تکنیک را بهبود بخشید.[۱۶۶] این روش، امکان اندازه‌گیری فشار سیستولیک و دیاستولیک را فراهم کرد.

شناسایی

[ویرایش]

نشانه‌های شبیه به علائم بیماران مبتلا به بحران هیپرتانسیو در متون پزشکی فارسی قرون وسطی در فصل «fullness disease» مورد بحث قرار گرفته است.[۱۶۸] این نشانه‌ها شامل سردرد، سنگینی در سر، کُندی حرکات، قرمزی عمومی و احساس گرمی در بدن، برجستگی، اتساع و گرفتگی عروق، پُری نبض، اتساع پوست، ادرار رنگی و غلیظ، از دست دادن اشتها، ضعف بینایی، اختلال در تفکر، خمیازه کشیدن، خواب‌آلودگی، پارگی عروق و سکته مغزی هموراژیک است.[۷۹] فرض بر این بود که fullness disease به دلیل وجود مقدار زیادی خون درون رگ‌های خونی ایجاد می‌شود.

توصیف هیپرتانسیون به‌عنوان یک بیماری، از جمله توسطتوماس یانگ (Thomas Young) در سال ۱۸۰۸ و به‌ویژهریچارد برایت (Richard Bright) در سال ۱۸۳۶ ارائه شده است.[۷۹] اولین گزارش از فشار خون بالا در فردی بدون شواهد بیماری کلیوی توسطفردریک اکبر محمد (Frederick Akbar Mahomed) (1849-1884) ارائه شد.[۱۶۹]

تا دهه ۱۹۹۰، هیپرتانسیون سیستولیک به‌عنوان فشار خون سیستولیک ۱۶۰ میلی‌متر جیوه یا بیشتر تعریف می‌شد.[۱۷۰] در سال ۱۹۹۳، دستورالعمل‌های بالینی WHO/ISH، مقدار ۱۴۰ میلی‌متر جیوه را به‌عنوان حد آستانه هیپرتانسیون تعریف کردند.[۱۷۱]

درمان

[ویرایش]

از نظر تاریخی، درمان آنچه که «بیماری نبض سخت» (hard pulse disease) نامیده می‌شد، شامل کاهش حجم خون از طریقحجامت یا استفاده اززالو بود.[۷۹] این روش توسطامپراتور زرد چین،کورنلیوس سلسوس (Cornelius Celsus)،جالینوس وبقراط توصیه می‌شد.[۷۹] رویکرد درمانی برای درمان بیماری نبض سخت شامل تغییرات سبک زندگی (دوری از خشم ورابطه جنسی) و برنامه غذایی برای بیماران (اجتناب از مصرفشراب، گوشت و شیرینی، کاهش حجم غذا در یک وعده غذایی، حفظ رژیم غذایی کم‌انرژی و استفاده ازاسفناج وسرکه در رژیم غذایی) بود.

در قرن‌های ۱۹ام و ۲۰ام، پیش‌از اینکه درمان دارویی مؤثر برای هیپرتانسیون امکان‌پذیر شود، از سه روش درمانی استفاده می‌شد که همگی عوارض جانبی متعددی داشتند: محدودیت شدید سدیم (برای مثالرژیم غذایی برنج[۷۹])سمپاتکتومی (برداشتن (فرسایش) بخش‌هایی ازسیستم عصبی سمپاتیک از طریق جراحی) و پیروگن‌تراپی (pyrogen therapy) (تزریق موادی که باعث تب می‌شدند و به‌طور غیرمستقیم فشار خون را کاهش می‌دادند).[۷۹][۱۷۲]

اولین ماده شیمیایی برای هیپرتانسیون،تیوسیانات سدیم (sodium thiocyanate)، در سال ۱۹۰۰ مورد استفاده قرار گرفت اما عوارض جانبی زیادی داشت و محبوب نبود.[۷۹] چندین عامل دیگر پس‌ازجنگ جهانی دوم توسعه یافتند که محبوب‌ترین و نسبتاً موثرترین آنهاتترامتیل آمونیوم کلراید (tetramethylammonium chloride)،هگزامتونیوم (hexamethonium)،هیدرالازین (hydralazine) ورزرپین (reserpine) (مشتق‌شده از گیاه داروییراولفیا سرپنتینا (Rauvolfia serpentina)) بودند. هیچ‌یک از این داروها به خوبی تحمل نشدند.[۱۷۳][۱۷۴] با کشف اولین عامل خوراکی که به خوبی تحمل می‌شد، پیشرفت بزرگی حاصل شد. اولین مورد،کلروتیازید (chlorothiazide)، اولیندیورتیک تیازیدی بود که از آنتی‌بیوتیکسولفانیلامید ساخته شد و در سال ۱۹۵۸ در دسترس قرار گرفت.[۷۹][۱۷۵] پس‌از آن،بتابلاکرها،مسدودکننده‌های کانال کلسیم، مهارکننده‌هایآنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE)،مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین ومهارکننده‌های رنین به‌عنوان عوامل آنتی‌هیپرتانسیو توسعه یافتند.[۱۷۲]

جامعه و فرهنگ

[ویرایش]

آگاهی

[ویرایش]
NHANES

[۷۹]

سازمان جهانی بهداشت، هیپرتانسیون (فشار خون بالا) را به‌عنوان علت اصلیمورتالیتیقلبی‌عروقی شناسایی کرده است.[۷۹]اتحادیه جهانی هیپرتانسیون (World Hypertension League; WHL)، یک سازمان فراگیر متشکل از ۸۵ انجمن و اتحادیه ملی هیپرتانسیون، اذعان کرد که بیش از ۵۰٪ از جمعیت هیپرتانسیو در سراسر جهان از وضعیت خود بی‌اطلاع هستند.[۷۹] برای رسیدگی به این مشکل، WHL در سال ۲۰۰۵، یک کمپین آگاهی‌بخشی جهانی در مورد هیپرتانسیون آغاز کرد و ۱۷ می هر سال را به‌عنوانروز جهانی هیپرتانسیون اختصاص داد.[۷۹]

اقتصاد

[ویرایش]

فشار خون بالا شایع‌ترین مشکل پزشکی مزمن است که باعث مراجعه افراد به ارائه‌دهندگان مراقبت‌های سلامت اولیه در ایالات متحده می‌شود. انجمن قلب آمریکا هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم فشار خون بالا را در سال ۲۰۱۰، حدود ۷۶٫۶ میلیارد دلار تخمین زد.[۱۶۱] در ایالات متحده، ۸۰٪ از افراد مبتلا به هیپرتانسیون از بیماری خود آگاه هستند، ۷۱٪ از آنها داروهای آنتی‌هیپرتانسیو مصرف می‌کنند، اما تنها ۴۸٪ از افرادی که از بیماری خود آگاه هستند، آن را به درستی کنترل می‌کنند.[۱۶۱] مدیریت کافی هیپرتانسیون می‌تواند با کاستی‌هایی در تشخیص، درمان یا کنترل آن مختل شود.[۷۹]ارائه‌دهندگان مراقبت سلامت با موانع بسیاری برای دستیابی به کنترل فشار خون مواجه هستند، از جمله مقاومت بیماران در برابر مصرف داروهای متعدد برای رسیدن به اهداف فشار خون. افراد همچنین با چالش‌های پایبندی به برنامه‌های پزشکی و ایجاد تغییرات در سبک زندگی روبرو هستند. با این وجود، دستیابی به اهداف فشار خون امکان‌پذیر است و از همه مهم‌تر، کاهش فشار خون به‌طور قابل توجهی خطر مرگ‌ومیر ناشی از بیماری قلبی و سکته مغزی، ابتلا به دیگر بیماری‌های ناتوان‌کننده و هزینه‌های مرتبط با مراقبت‌های پزشکی پیشرفته را کاهش می‌دهد.[۱۷۶][۷۹] هزینه بالای دارو، بسیاری از بیماران را از ادامه درمان منصرف می‌کند.[۱۷۷]

جانوران دیگر

[ویرایش]

هیپرتانسیون در گربه‌ها با فشار خون سیستولیک بالاتر از ۱۵۰ میلی‌متر جیوه مشخص می‌شود وآملودیپین (amlodipine) معمولاً درمان خط اول آن است. گربه‌ای که فشار خون سیستولیک بالای ۱۷۰ میلی‌متر جیوه داشته باشد، هیپرتانسیو محسوب می‌شود. همچنین اگر گربه مشکلات دیگری مانند بیماری کلیوی یا جداشدگی شبکیه چشم داشته باشد، ممکن است فشار خون زیر ۱۶۰ میلی‌متر جیوه نیز نیاز به کنترل داشته باشد.[۱۷۸]

فشار خون طبیعی در سگ‌ها می‌تواند میان نژادها تفاوت قابل توجهی داشته باشد، اما اگر فشار خون سیستولیک بالای ۱۶۰ میلی‌متر جیوه باشد، به‌خصوص اگر با آسیب به اندام‌های هدف همراه باشد، اغلب هیپرتانسیون تشخیص داده می‌شود.[۱۷۹] مهارکننده‌های سیستم رنین-آنژیوتانسین و مسدودکننده‌های کانال کلسیم اغلب برای درمان هیپرتانسیون در سگ‌ها استفاده می‌شوند، اگرچه ممکن است داروهای دیگری نیز برای شرایط خاص ایجادکننده فشار خون بالا تجویز شوند.[۱۷۹]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ۱٫۰۱٫۱۱٫۲۱٫۳۱٫۴۱٫۵"About High Blood Pressure".مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (ایالات متحده) (CDC). 15 May 2024.Archived from the original on 20 May 2024. Retrieved22 May 2024.
  2. ۲٫۰۲٫۱۲٫۲Lackland, Daniel T.; Weber, Michael A. (May 2015). "Global burden of cardiovascular disease and stroke: hypertension at the core".The Canadian Journal of Cardiology.31 (5): 569–571.doi:10.1016/j.cjca.2015.01.009.PMID 25795106.
  3. ۳٫۰۳٫۱Mendis S, Puska P, Norrving B (2011).Global atlas on cardiovascular disease prevention and control(PDF) (1st ed.). Geneva: World Health Organization in collaboration with the World Heart Federation and the World Stroke Organization. p. 38.ISBN 978-92-4-156437-3. Archived fromthe original(PDF) on 17 August 2014.
  4. ۴٫۰۴٫۱Hernandorena I, Duron E, Vidal JS, Hanon O (July 2017). "Treatment options and considerations for hypertensive patients to prevent dementia".Expert Opinion on Pharmacotherapy (Review).18 (10): 989–1000.doi:10.1080/14656566.2017.1333599.PMID 28532183.S2CID 46601689.
  5. ۵٫۰۰۵٫۰۱۵٫۰۲۵٫۰۳۵٫۰۴۵٫۰۵۵٫۰۶۵٫۰۷۵٫۰۸۵٫۰۹۵٫۱۰Poulter NR, Prabhakaran D, Caulfield M (August 2015). "Hypertension".Lancet.386 (9995): 801–812.doi:10.1016/s0140-6736(14)61468-9.PMID 25832858.S2CID 208792897.
  6. ۶٫۰۶٫۱۶٫۲۶٫۳۶٫۴۶٫۵۶٫۶"Hypertension".سازمان جهانی بهداشت (WHO). 25 September 2025. Retrieved1 October 2025.
  7. ۷٫۰۷٫۱۷٫۲"How Is High Blood Pressure Treated?".National Heart, Lung, and Blood Institute. 10 September 2015. Archived fromthe original on 6 April 2016. Retrieved6 March 2016.
  8. ۸٫۰۸٫۱۸٫۲۸٫۳۸٫۴۸٫۵۸٫۶۸٫۷۸٫۸Global report on hypertension: the race against a silent killer. Geneva:سازمان جهانی بهداشت (WHO). 19 March 2023.ISBN 978-92-4-008106-2.
  9. ۹٫۰۹٫۱۹٫۲۹٫۳۹٫۴۹٫۵Ezzati, Majid; Zhou, Bin; Carrillo-Larco, Rodrigo M; Danaei, Goodarz; Riley, Leanne M; Paciorek, Christopher J; et al. (NCD Risk Factor Collaboration) (2021-09-11)."Worldwide trends in hypertension prevalence and progress in treatment and control from 1990 to 2019: a pooled analysis of 1201 population-representative studies with 104 million participants".The Lancet(به انگلیسی).398 (10304): 957–980.doi:10.1016/S0140-6736(21)01330-1.ISSN 0140-6736.PMC 8446938.PMID 34450083.S2CID 237286310.
  10. ۱۰٫۰۱۰٫۱Naish J, Court DS (2014).Medical sciences (2 ed.). Elsevier Health Sciences. p. 562.ISBN 978-0-7020-5249-1.
  11. ۱۱٫۰۱۱٫۱Lau DH, Nattel S, Kalman JM, Sanders P (August 2017)."Modifiable Risk Factors and Atrial Fibrillation".Circulation (Review).136 (6): 583–596.doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.116.023163.PMID 28784826.
  12. ۱۲٫۰۱۲٫۱۱۲٫۲۱۲٫۳۱۲٫۴۱۲٫۵Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, Casey DE, Collins KJ, Dennison Himmelfarb C, DePalma SM, Gidding S, Jamerson KA, Jones DW, MacLaughlin EJ, Muntner P, Ovbiagele B, Smith SC, Spencer CC, Stafford RS, Taler SJ, Thomas RJ, Williams KA, Williamson JD, Wright JT (June 2018)."2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA Guideline for the Prevention, Detection, Evaluation, and Management of High Blood Pressure in Adults: A Report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines".Hypertension.71 (6): e13–e115.doi:10.1161/HYP.0000000000000065.PMID 29133356.
  13. ۱۳٫۰۰۱۳٫۰۱۱۳٫۰۲۱۳٫۰۳۱۳٫۰۴۱۳٫۰۵۱۳٫۰۶۱۳٫۰۷۱۳٫۰۸۱۳٫۰۹۱۳٫۱۰۱۳٫۱۱۱۳٫۱۲۱۳٫۱۳۱۳٫۱۴۱۳٫۱۵۱۳٫۱۶۱۳٫۱۷Mancia G, Kreutz R, Brunström M, Burnier M, Grassi G, Januszewicz A, et al. (2023-12-01)."2023 ESH Guidelines for the management of arterial hypertension: The Task Force for the management of arterial hypertension of the European Society of Hypertension: Endorsed by the International Society of Hypertension (ISH) and the European Renal Association (ERA)".Journal of Hypertension.41 (12): 1874–2071.doi:10.1097/HJH.0000000000003480.hdl:11379/603005.ISSN 1473-5598.PMID 37345492.
  14. ۱۴٫۰۱۴٫۱۱۴٫۲۱۴٫۳۱۴٫۴۱۴٫۵James PA, Oparil S, Carter BL, Cushman WC, Dennison-Himmelfarb C, Handler J, Lackland DT, LeFevre ML, MacKenzie TD, Ogedegbe O, Smith SC, Svetkey LP, Taler SJ, Townsend RR, Wright JT, Narva AS, Ortiz E (February 2014)."2014 evidence-based guideline for the management of high blood pressure in adults: report from the panel members appointed to the Eighth Joint National Committee (JNC 8)".JAMA.311 (5): 507–520.doi:10.1001/jama.2013.284427.PMID 24352797.
  15. Musini VM, Tejani AM, Bassett K, Puil L, Wright JM (June 2019)."Pharmacotherapy for hypertension in adults 60 years or older".The Cochrane Database of Systematic Reviews.6 (6).doi:10.1002/14651858.CD000028.pub3.PMC 6550717.PMID 31167038.{{cite journal}}:Unknown parameter|article-number= ignored (help)
  16. Sundström J, Arima H, Jackson R, Turnbull F, Rahimi K, Chalmers J, Woodward M, Neal B (February 2015). "Effects of blood pressure reduction in mild hypertension: a systematic review and meta-analysis".Annals of Internal Medicine.162 (3): 184–191.doi:10.7326/M14-0773.PMID 25531552.S2CID 46553658.
  17. Xie X, Atkins E, Lv J, Bennett A, Neal B, Ninomiya T, Woodward M, MacMahon S, Turnbull F, Hillis GS, Chalmers J, Mant J, Salam A, Rahimi K, Perkovic V, Rodgers A (January 2016)."Effects of intensive blood pressure lowering on cardiovascular and renal outcomes: updated systematic review and meta-analysis".Lancet.387 (10017): 435–443.doi:10.1016/S0140-6736(15)00805-3.PMID 26559744.S2CID 36805676.
  18. Falk, Jamie M.; Froentjes, Liesbeth; Kirkwood, Jessica Em; Heran, Balraj S.; Kolber, Michael R.; Allan, G. Michael; Korownyk, Christina S.; Garrison, Scott R. (2024-12-17). "Higher blood pressure targets for hypertension in older adults".The Cochrane Database of Systematic Reviews.2024 (12).doi:10.1002/14651858.CD011575.pub3.ISSN 1469-493X.PMC 11650777.PMID 39688187.{{cite journal}}:Check|pmc= value (help);Check|pmid= value (help);Unknown parameter|article-number= ignored (help)
  19. Wang D, Wright JM, Adams SP, Cundiff DK, Gueyffier F, Grenet G, Ambasta A (24 September 2025). "Pharmacotherapy for mild hypertension".The Cochrane Database of Systematic Reviews.2025 (9).doi:10.1002/14651858.CD006742.pub3.PMC 12458985.PMID 40990196.{{cite journal}}:Check|pmc= value (help);Check|pmid= value (help);Unknown parameter|article-number= ignored (help)
  20. Musini VM, Gueyffier F, Puil L, Salzwedel DM, Wright JM (August 2017)."Pharmacotherapy for hypertension in adults aged 18 to 59 years".The Cochrane Database of Systematic Reviews.2017 (8).doi:10.1002/14651858.CD008276.pub2.PMC 6483466.PMID 28813123.{{cite journal}}:Unknown parameter|article-number= ignored (help)
  21. ۲۱٫۰۲۱٫۱Fisher ND, Williams GH (2005). "Hypertensive vascular disease". In Kasper DL, Braunwald E, Fauci AS, et al. (eds.).Harrison's Principles of Internal Medicine (16th ed.). New York: McGraw-Hill. pp. 1463–1481.ISBN 978-0-07-139140-5.
  22. Marshall IJ, Wolfe CD, McKevitt C (July 2012)."Lay perspectives on hypertension and drug adherence: systematic review of qualitative research".The BMJ.345.doi:10.1136/bmj.e3953.PMC 3392078.PMID 22777025.{{cite journal}}:Unknown parameter|article-number= ignored (help)
  23. Wong TY, Wong T, Mitchell P (February 2007). "The eye in hypertension".Lancet.369 (9559): 425–435.doi:10.1016/S0140-6736(07)60198-6.PMID 17276782.S2CID 28579025.
  24. "Truncal obesity (Concept Id: C4551560) – MedGen – NCBI".ncbi.nlm.nih.gov(به انگلیسی). Retrieved2022-04-24.
  25. ۲۵٫۰۰۲۵٫۰۱۲۵٫۰۲۲۵٫۰۳۲۵٫۰۴۲۵٫۰۵۲۵٫۰۶۲۵٫۰۷۲۵٫۰۸۲۵٫۰۹۲۵٫۱۰۲۵٫۱۱۲۵٫۱۲O'Brien E, Beevers DG, Lip GY (2007).ABC of hypertension. London: BMJ Books.ISBN 978-1-4051-3061-5.
  26. "High Blood Pressure – Understanding the Silent Killer".Center for Drug Evaluation and Research(به انگلیسی). U.S. Food and Drug Administration. 2021-01-21.
  27. Rodriguez MA, Kumar SK, De Caro M (2010-04-01). "Hypertensive crisis".Cardiology in Review.18 (2): 102–107.doi:10.1097/CRD.0b013e3181c307b7.PMID 20160537.S2CID 34137590.
  28. "Hypertensive Crisis".heart.org.Archived from the original on 25 July 2015. Retrieved2015-07-25.
  29. ۲۹٫۰۲۹٫۱۲۹٫۲Marik PE, Varon J (June 2007)."Hypertensive crises: challenges and management".Chest.131 (6): 1949–1962.doi:10.1378/chest.06-2490.PMID 17565029. Archived fromthe original on 2012-12-04.
  30. ۳۰٫۰۳۰٫۱۳۰٫۲Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, Cushman WC, Green LA, Izzo JL, Jones DW, Materson BJ, Oparil S, Wright JT, Roccella EJ, et al. (Joint National Committee on Prevention, National High Blood Pressure Education Program Coordinating Committee) (December 2003)."Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure".Hypertension.42 (6): 1206–1252.doi:10.1161/01.HYP.0000107251.49515.c2.PMID 14656957.
  31. ۳۱٫۰۳۱٫۱Perez MI, Musini VM (January 2008)."Pharmacological interventions for hypertensive emergencies".The Cochrane Database of Systematic Reviews.2008 (1).doi:10.1002/14651858.CD003653.pub3.PMC 6991936.PMID 18254026.{{cite journal}}:Unknown parameter|article-number= ignored (help)
  32. Harrison's principles of internal medicine (18th ed.). New York: McGraw-Hill. 2011. pp. 55–61.ISBN 978-0-07-174889-6.
  33. ۳۳٫۰۳۳٫۱Garovic, Vesna D.; Dechend, Ralf; Easterling, Thomas; Karumanchi, S. Ananth; McMurtry Baird, Suzanne; Magee, Laura A.; Rana, Sarosh; Vermunt, Jane V.; August, Phyllis (February 2022)."Hypertension in Pregnancy: Diagnosis, Blood Pressure Goals, and Pharmacotherapy: A Scientific Statement From the American Heart Association".Hypertension.79 (2): e21–e41.doi:10.1161/HYP.0000000000000208.ISSN 1524-4563.PMC 9031058.PMID 34905954.
  34. Al Khalaf SY, O'Reilly ÉJ, Barrett PM, B Leite DF, Pawley LC, McCarthy FP, Khashan AS (May 2021)."Impact of Chronic Hypertension and Antihypertensive Treatment on Adverse Perinatal Outcomes: Systematic Review and Meta-Analysis".Journal of the American Heart Association.10 (9).doi:10.1161/JAHA.120.018494.PMC 8200761.PMID 33870708.{{cite journal}}:Unknown parameter|article-number= ignored (help)
  35. "Pregnancy complications increase the risk of heart attacks and stroke in women with high blood pressure".NIHR Evidence. 2023-11-21.doi:10.3310/nihrevidence_60660.S2CID 265356623.
  36. Al Khalaf S, Chappell LC, Khashan AS, McCarthy FP, O'Reilly ÉJ (July 2023)."Association Between Chronic Hypertension and the Risk of 12 Cardiovascular Diseases Among Parous Women: The Role of Adverse Pregnancy Outcomes".Hypertension.80 (7): 1427–1438.doi:10.1161/HYPERTENSIONAHA.122.20628.PMID 37170819.
  37. Gibson P (30 July 2009)."Hypertension and Pregnancy".eMedicine Obstetrics and Gynecology. Medscape.Archived from the original on 24 July 2009. Retrieved16 June 2009.
  38. Ribeiro, Maria Margarida; Andrade, Ana; Nunes, Inês (2022-01-27)."Physical exercise in pregnancy: benefits, risks and prescription".Journal of Perinatal Medicine.50 (1): 4–17.doi:10.1515/jpm-2021-0315.ISSN 1619-3997.PMID 34478617.
  39. Martínez-Vizcaíno, Vicente; Sanabria-Martínez, Gema; Fernández-Rodríguez, Rubén; Cavero-Redondo, Iván; Pascual-Morena, Carlos; Álvarez-Bueno, Celia; Martínez-Hortelano, José Alberto (February 2023)."Exercise during pregnancy for preventing gestational diabetes mellitus and hypertensive disorders: An umbrella review of randomised controlled trials and an updated meta-analysis".BJOG: An International Journal of Obstetrics and Gynaecology.130 (3): 264–275.doi:10.1111/1471-0528.17304.ISSN 1471-0528.PMC 10092296.PMID 36156844.
  40. Liu, Yuan-Hui; Zhang, Ye-Shen; Chen, Jia-Yi; Wang, Zhi-Jian; Liu, Yao-Xin; Li, Jia-Qi; Xu, Xiao-Ji; Xie, Nian-Jin; Lye, Stephen (May 2023). "Comparative effectiveness of prophylactic strategies for preeclampsia: a network meta-analysis of randomized controlled trials".American Journal of Obstetrics and Gynecology.228 (5): 535–546.doi:10.1016/j.ajog.2022.10.014.ISSN 1097-6868.PMID 36283479.
  41. Zhang, Juan; Wang, Hang-Ping; Wang, Xin-Xu (July 2023)."Effects of aerobic exercise performed during pregnancy on hypertension and gestational diabetes: a systematic review and meta-analysis".The Journal of Sports Medicine and Physical Fitness.63 (7): 852–863.doi:10.23736/S0022-4707.23.14578-6.ISSN 1827-1928.PMID 37067246.
  42. ۴۲٫۰۴۲٫۱Rodriguez-Cruz E, Ettinger LM (6 April 2010)."Hypertension".eMedicine Pediatrics: Cardiac Disease and Critical Care Medicine. Medscape.Archived from the original on 15 August 2009. Retrieved16 June 2009.
  43. ۴۳٫۰۴۳٫۱۴۳٫۲Dionne JM, Abitbol CL, Flynn JT (January 2012). "Hypertension in infancy: diagnosis, management and outcome".Pediatric Nephrology.27 (1): 17–32.doi:10.1007/s00467-010-1755-z.PMID 21258818.S2CID 10698052.
  44. Keaton, Jacob M.; Kamali, Zoha; Xie, Tian; Vaez, Ahmad; Williams, Ariel; Goleva, Slavina B.; Ani, Alireza; Evangelou, Evangelos; Hellwege, Jacklyn N.; Yengo, Loic; Young, William J.; Traylor, Matthew; Giri, Ayush; Zheng, Zhili; Zeng, Jian (May 2024)."Genome-wide analysis in over 1 million individuals of European ancestry yields improved polygenic risk scores for blood pressure traits".Nature Genetics(به انگلیسی).56 (5): 778–791.doi:10.1038/s41588-024-01714-w.ISSN 1061-4036.PMC 11096100.PMID 38689001.
  45. Lifton RP, Gharavi AG, Geller DS (February 2001)."Molecular mechanisms of human hypertension".Cell.104 (4): 545–556.doi:10.1016/S0092-8674(01)00241-0.PMID 11239411.
  46. Kato N, Loh M, Takeuchi F, Verweij N, Wang X, Zhang W, et al. (November 2015)."Trans-ancestry genome-wide association study identifies 12 genetic loci influencing blood pressure and implicates a role for DNA methylation".Nature Genetics.47 (11): 1282–1293.doi:10.1038/ng.3405.PMC 4719169.PMID 26390057.
  47. Carrera-Bastos P, Fontes-Villalba M, O'Keefe JH, Lindeberg S, Cordain L (2011-03-09)."The western diet and lifestyle and diseases of civilization".Research Reports in Clinical Cardiology(به انگلیسی).2: 15–35.doi:10.2147/RRCC.S16919.S2CID 3231706. Retrieved2021-02-09.
  48. Vasan RS,Beiser A, Seshadri S, Larson MG, Kannel WB, D'Agostino RB, Levy D (February 2002)."Residual lifetime risk for developing hypertension in middle-aged women and men: The Framingham Heart Study".JAMA.287 (8): 1003–1010.doi:10.1001/jama.287.8.1003.PMID 11866648.
  49. Filippini, Tommaso; Malavolti, Marcella; Whelton, Paul K.; Naska, Androniki; Orsini, Nicola; Vinceti, Marco (2021-04-20)."Blood Pressure Effects of Sodium Reduction: Dose–Response Meta-Analysis of Experimental Studies".Circulation(به انگلیسی).143 (16): 1542–1567.doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.120.050371.ISSN 0009-7322.PMC 8055199.PMID 33586450.
  50. Hall, Michael E.; Cohen, Jordana B.; Ard, Jamy D.; Egan, Brent M.; Hall, John E.; Lavie, Carl J.; Ma, Jun; Ndumele, Chiadi E.; Schauer, Philip R.; Shimbo, Daichi (November 2021)."Weight-Loss Strategies for Prevention and Treatment of Hypertension: A Scientific Statement From the American Heart Association".Hypertension(به انگلیسی).78 (5): e38–e50.doi:10.1161/HYP.0000000000000202.ISSN 0194-911X.PMID 34538096.
  51. Edwards, Jamie J.; Deenmamode, Algis H. P.; Griffiths, Megan; Arnold, Oliver; Cooper, Nicola J.; Wiles, Jonathan D.; O'Driscoll, Jamie M. (October 2023). "Exercise training and resting blood pressure: a large-scale pairwise and network meta-analysis of randomised controlled trials".British Journal of Sports Medicine.57 (20): 1317–1326.doi:10.1136/bjsports-2022-106503.ISSN 1473-0480.PMID 37491419.
  52. Lee, Kai Wei; Loh, Hong Chuan; Ching, Siew Mooi; Devaraj, Navin Kumar; Hoo, Fan Kee (2020-05-29)."Effects of Vegetarian Diets on Blood Pressure Lowering: A Systematic Review with Meta-Analysis and Trial Sequential Analysis".Nutrients(به انگلیسی).12 (6): 1604.doi:10.3390/nu12061604.PMC 7352826.PMID 32486102.
  53. Sriperumbuduri, Sriram; Welling, Paul; Ruzicka, Marcel; Hundemer, Gregory L; Hiremath, Swapnil (2023-09-29)."Potassium and Hypertension: A State-of-the-Art Review".American Journal of Hypertension.37 (2): 91–100.doi:10.1093/ajh/hpad094.ISSN 0895-7061.PMID 37772757.
  54. Cormick, Gabriela; Ciapponi, Agustín; Cafferata, María Luisa; Cormick, María Sol; Belizán, José M (2022-01-11). Cochrane Hypertension Group (ed.)."Calcium supplementation for prevention of primary hypertension".Cochrane Database of Systematic Reviews(به انگلیسی).2022 (1).doi:10.1002/14651858.CD010037.pub4.PMC 8748265.PMID 35014026.{{cite journal}}:Unknown parameter|article-number= ignored (help)
  55. Di Federico, Silvia; Filippini, Tommaso; Whelton, Paul K.; Cecchini, Marta; Iamandii, Inga; Boriani, Giuseppe; Vinceti, Marco (October 2023)."Alcohol Intake and Blood Pressure Levels: A Dose-Response Meta-Analysis of Nonexperimental Cohort Studies".Hypertension(به انگلیسی).80 (10): 1961–1969.doi:10.1161/HYPERTENSIONAHA.123.21224.ISSN 0194-911X.PMC 10510850.PMID 37522179.
  56. Mesas AE, Leon-Muñoz LM, Rodriguez-Artalejo F, Lopez-Garcia E (October 2011)."The effect of coffee on blood pressure and cardiovascular disease in hypertensive individuals: a systematic review and meta-analysis".The American Journal of Clinical Nutrition.94 (4): 1113–1126.doi:10.3945/ajcn.111.016667.PMID 21880846.
  57. Vaidya A, Forman JP (November 2010)."Vitamin D and hypertension: current evidence and future directions".Hypertension.56 (5): 774–779.doi:10.1161/HYPERTENSIONAHA.109.140160.PMID 20937970.
  58. Narita, Keisuke; Hoshide, Satoshi; Kario, Kazuomi (November 2021)."Seasonal variation in blood pressure: current evidence and recommendations for hypertension management".Hypertension Research(به انگلیسی).44 (11): 1363–1372.doi:10.1038/s41440-021-00732-z.ISSN 1348-4214.PMID 34489592.
  59. Meng L, Chen D, Yang Y, Zheng Y, Hui R (May 2012). "Depression increases the risk of hypertension incidence: a meta-analysis of prospective cohort studies".Journal of Hypertension.30 (5): 842–851.doi:10.1097/hjh.0b013e32835080b7.PMID 22343537.S2CID 32187480.
  60. Hawkley LC, Cacioppo JT (October 2010)."Loneliness matters: a theoretical and empirical review of consequences and mechanisms".Annals of Behavioral Medicine.40 (2): 218–227.doi:10.1007/s12160-010-9210-8.PMC 3874845.PMID 20652462.
  61. Muñoz Aguilera E, Suvan J, Buti J, Czesnikiewicz-Guzik M, Barbosa Ribeiro A, Orlandi M, et al. (January 2020). Lembo G (ed.)."Periodontitis is associated with hypertension: a systematic review and meta-analysis".Cardiovascular Research.116 (1): 28–39.doi:10.1093/cvr/cvz201.PMID 31549149.
  62. Abhyankar LN, Jones MR, Guallar E, Navas-Acien A (April 2012)."Arsenic exposure and hypertension: a systematic review".Environmental Health Perspectives.120 (4): 494–500.Bibcode:2012EnvHP.120..494A.doi:10.1289/ehp.1103988.PMC 3339454.PMID 22138666.
  63. Yang BY, Qian Z, Howard SW, Vaughn MG, Fan SJ, Liu KK, Dong GH (April 2018). "Global association between ambient air pollution and blood pressure: A systematic review and meta-analysis".Environmental Pollution.235: 576–588.Bibcode:2018EPoll.235..576Y.doi:10.1016/j.envpol.2018.01.001.PMID 29331891.
  64. Sandoval-Plata, Gabriela; Nakafero, Georgina; Chakravorty, Mithun; Morgan, Kevin; Abhishek, Abhishek (2021-07-01)."Association between serum urate, gout and comorbidities: a case–control study using data from the UK Biobank".Rheumatology(به انگلیسی).60 (7): 3243–3251.doi:10.1093/rheumatology/keaa773.ISSN 1462-0324.PMID 33313843.
  65. Gill, Dipender; Cameron, Alan C.; Burgess, Stephen; Li, Xue; Doherty, Daniel J.; Karhunen, Ville; Abdul-Rahim, Azmil H.; Taylor-Rowan, Martin; Zuber, Verena; Tsao, Philip S.; Klarin, Derek; VA Million Veteran Program; Evangelou, Evangelos; Elliott, Paul; Damrauer, Scott M. (February 2021)."Urate, Blood Pressure, and Cardiovascular Disease: Evidence From Mendelian Randomization and Meta-Analysis of Clinical Trials".Hypertension(به انگلیسی).77 (2): 383–392.doi:10.1161/HYPERTENSIONAHA.120.16547.ISSN 0194-911X.PMC 7803439.PMID 33356394.
  66. McCormick, Natalie; O'Connor, Mark J.; Yokose, Chio; Merriman, Tony R.; Mount, David B.; Leong, Aaron; Choi, Hyon K. (November 2021)."Assessing the Causal Relationships Between Insulin Resistance and Hyperuricemia and Gout Using Bidirectional Mendelian Randomization".Arthritis & Rheumatology.73 (11): 2096–2104.doi:10.1002/art.41779.ISSN 2326-5205.PMC 8568618.PMID 33982892.
  67. Quesada, Odayme; Claggett, Brian; Rodriguez, Fatima; Cai, Jianwen; Moncrieft, Ashley E.; Garcia, Karin; Del Rios Rivera, Marina; Hanna, David B.; Daviglus, Martha L.; Talavera, Gregory A.; Bairey Merz, C. Noel; Solomon, Scott D.; Cheng, Susan; Bello, Natalie A. (September 2021)."Associations of Insulin Resistance With Systolic and Diastolic Blood Pressure: A Study From the HCHS/SOL".Hypertension(به انگلیسی).78 (3): 716–725.doi:10.1161/HYPERTENSIONAHA.120.16905.ISSN 0194-911X.PMC 8650976.PMID 34379440.
  68. Lawlor DA, Smith GD (May 2005). "Early life determinants of adult blood pressure".Current Opinion in Nephrology and Hypertension.14 (3): 259–264.doi:10.1097/01.mnh.0000165893.13620.2b.PMID 15821420.S2CID 10646150.
  69. Dluhy RG, Williams GH (1998)."Endocrine hypertension". In Wilson JD, Foster DW, Kronenberg HM (eds.).Williams textbook of endocrinology (9th ed.). Philadelphia; Montreal: W.B. Saunders. pp. 729–749.ISBN 978-0-7216-6152-0.
  70. Grossman E, Messerli FH (January 2012). "Drug-induced hypertension: an unappreciated cause of secondary hypertension".The American Journal of Medicine.125 (1): 14–22.doi:10.1016/j.amjmed.2011.05.024.PMID 22195528.
  71. Roerecke M, Tobe SW, Kaczorowski J, Bacon SL, Vafaei A, Hasan OS, Krishnan RJ, Raifu AO, Rehm J (June 2018)."Sex-Specific Associations Between Alcohol Consumption and Incidence of Hypertension: A Systematic Review and Meta-Analysis of Cohort Studies".Journal of the American Heart Association.7 (13).doi:10.1161/JAHA.117.008202.PMC 6064910.PMID 29950485.{{cite journal}}:Unknown parameter|article-number= ignored (help)
  72. Conway J (April 1984). "Hemodynamic aspects of essential hypertension in humans".Physiological Reviews.64 (2): 617–660.doi:10.1152/physrev.1984.64.2.617.PMID 6369352.
  73. ۷۳٫۰۷۳٫۱Palatini P, Julius S (June 2009). "The role of cardiac autonomic function in hypertension and cardiovascular disease".Current Hypertension Reports.11 (3): 199–205.doi:10.1007/s11906-009-0035-4.PMID 19442329.S2CID 11320300.
  74. Andersson OK, Lingman M, Himmelmann A, Sivertsson R, Widgren BR (2004). "Prediction of future hypertension by casual blood pressure or invasive hemodynamics? A 30-year follow-up study".Blood Pressure.13 (6): 350–354.doi:10.1080/08037050410004819.PMID 15771219.S2CID 28992820.
  75. Folkow B (April 1982). "Physiological aspects of primary hypertension".Physiological Reviews.62 (2): 347–504.doi:10.1152/physrev.1982.62.2.347.PMID 6461865.
  76. Struijker Boudier HA, le Noble JL, Messing MW, Huijberts MS, le Noble FA, van Essen H (December 1992). "The microcirculation and hypertension".Journal of Hypertension Supplement.10 (7): S147–156.doi:10.1097/00004872-199212000-00016.PMID 1291649.
  77. Schiffrin EL (February 1992)."Reactivity of small blood vessels in hypertension: relation with structural changes. State of the art lecture".Hypertension.19 (2 Suppl): II1-9.doi:10.1161/01.HYP.19.2_Suppl.II1-a.PMID 1735561.
  78. Safar ME, London GM (August 1987)."Arterial and venous compliance in sustained essential hypertension".Hypertension.10 (2): 133–139.doi:10.1161/01.HYP.10.2.133.PMID 3301662.
  79. ۷۹٫۰۰۷۹٫۰۱۷۹٫۰۲۷۹٫۰۳۷۹٫۰۴۷۹٫۰۵۷۹٫۰۶۷۹٫۰۷۷۹٫۰۸۷۹٫۰۹۷۹٫۱۰۷۹٫۱۱۷۹٫۱۲۷۹٫۱۳۷۹٫۱۴۷۹٫۱۵۷۹٫۱۶۷۹٫۱۷۷۹٫۱۸۷۹٫۱۹۷۹٫۲۰۷۹٫۲۱۷۹٫۲۲۷۹٫۲۳Kim SH, Lim KR, Chun KJ (2022)."Higher heart rate variability as a predictor of atrial fibrillation in patients with hypertensione".Scientific Reports.12 (1).Bibcode:2022NatSR..12.3702K.doi:10.1038/s41598-022-07783-3.PMC 8904557.PMID 35260686.{{cite journal}}:Unknown parameter|article-number= ignored (help)خطای یادکرد: برچسب <ref> غیرمجاز؛ نام‌های غیرمجاز یا بیش از اندازه ().
  80. Steppan J, Barodka V, Berkowitz DE, Nyhan D (2011-08-02)."Vascular stiffness and increased pulse pressure in the aging cardiovascular system".Cardiology Research and Practice.2011.doi:10.4061/2011/263585.PMC 3154449.PMID 21845218.{{cite journal}}:Unknown parameter|article-number= ignored (help)
  81. Chobanian AV (August 2007). "Clinical practice. Isolated systolic hypertension in the elderly".The New England Journal of Medicine.357 (8): 789–796.doi:10.1056/NEJMcp071137.PMID 17715411.S2CID 42515260.
  82. Zieman SJ, Melenovsky V, Kass DA (May 2005)."Mechanisms, pathophysiology, and therapy of arterial stiffness".Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology.25 (5): 932–943.doi:10.1161/01.ATV.0000160548.78317.29.PMID 15731494.
  83. Navar LG (December 2010)."Counterpoint: Activation of the intrarenal renin-angiotensin system is the dominant contributor to systemic hypertension".Journal of Applied Physiology.109 (6): 1998–2000, discussion 2015.doi:10.1152/japplphysiol.00182.2010a.PMC 3006411.PMID 21148349.
  84. Esler M, Lambert E, Schlaich M (December 2010). "Point: Chronic activation of the sympathetic nervous system is the dominant contributor to systemic hypertension".Journal of Applied Physiology.109 (6): 1996–1998, discussion 2016.doi:10.1152/japplphysiol.00182.2010.PMID 20185633.S2CID 7685157.
  85. Versari D, Daghini E, Virdis A, Ghiadoni L, Taddei S (June 2009)."Endothelium-dependent contractions and endothelial dysfunction in human hypertension".British Journal of Pharmacology.157 (4): 527–536.doi:10.1111/j.1476-5381.2009.00240.x.PMC 2707964.PMID 19630832.
  86. Marchesi C, Paradis P, Schiffrin EL (July 2008). "Role of the renin-angiotensin system in vascular inflammation".Trends in Pharmacological Sciences.29 (7): 367–374.doi:10.1016/j.tips.2008.05.003.PMID 18579222.
  87. Gooch JL, Sharma AC (September 2014). "Targeting the immune system to treat hypertension: where are we?".Current Opinion in Nephrology and Hypertension.23 (5): 473–479.doi:10.1097/MNH.0000000000000052.PMID 25036747.S2CID 13383731.
  88. Adrogué HJ, Madias NE (May 2007). "Sodium and potassium in the pathogenesis of hypertension".The New England Journal of Medicine.356 (19): 1966–1978.doi:10.1056/NEJMra064486.PMID 17494929.S2CID 22345731.
  89. Perez V, Chang ET (November 2014)."Sodium-to-potassium ratio and blood pressure, hypertension, and related factors".Advances in Nutrition.5 (6): 712–741.doi:10.3945/an.114.006783.PMC 4224208.PMID 25398734.
  90. Williams GH, Hollenberg NK (November 1985). "Non-modulating essential hypertension: a subset particularly responsive to converting enzyme inhibitors".Journal of Hypertension Supplement.3 (2): S81–S87.PMID 3003304.
  91. Harrison, Tinsley Randolph; Jameson, J. Larry; Fauci, Anthony S.; Kasper, Dennis L.; Hauser, Stephen L.; Longo, Dan L.; Loscalzo, Joseph, eds. (2018).Harrison's Principles of Internal Medicine (20th ed.). McGraw-Hill Education. p. 1896.ISBN 978-1-259-64404-7.When plasma renin activity (PRA) is plotted against 24-h sodium excretion, ~10–15% of hypertensive patients have high PRA and 25% have low PRA. High-renin patients may have a vasoconstrictor form of hypertension, whereas low-renin patients may have volume-dependent hypertension.
  92. ۹۲٫۰۹۲٫۱۹۲٫۲۹۲٫۳۹۲٫۴۹۲٫۵۹۲٫۶۹۲٫۷Viera AJ (July 2017). "Screening for Hypertension and Lowering Blood Pressure for Prevention of Cardiovascular Disease Events".The Medical Clinics of North America (Review).101 (4): 701–712.doi:10.1016/j.mcna.2017.03.003.PMID 28577621.
  93. ۹۳٫۰۹۳٫۱۹۳٫۲Vischer AS, Burkard T (2017). "Principles of Blood Pressure Measurement – Current Techniques, Office vs Ambulatory Blood Pressure Measurement".Hypertension: From basic research to clinical practice (Review). Advances in Experimental Medicine and Biology. Vol. 956. pp. 85–96.doi:10.1007/5584_2016_49.ISBN 978-3-319-44250-1.PMID 27417699.
  94. ۹۴٫۰۹۴٫۱Siu AL (November 2015)."Screening for high blood pressure in adults: U.S. Preventive Services Task Force recommendation statement".Annals of Internal Medicine.163 (10): 778–786.doi:10.7326/m15-2223.PMID 26458123.
  95. ۹۵٫۰۹۵٫۱National Clinical Guidance Centre (August 2011)."7 Diagnosis of Hypertension, 7.5 Link from evidence to recommendations"(PDF).Hypertension (NICE CG 127).انستیتوی ملی تعالی سلامت و مراقبت. p. 102. Archived fromthe original(PDF) on 23 July 2013. Retrieved22 December 2011.
  96. Franklin SS, Wilkinson IB, McEniery CM (February 2012)."Unusual hypertensive phenotypes: what is their significance?".Hypertension.59 (2): 173–178.doi:10.1161/HYPERTENSIONAHA.111.182956.PMID 22184330.
  97. Kario K (June 2009)."Orthostatic hypertension: a measure of blood pressure variation for predicting cardiovascular risk".Circulation Journal.73 (6): 1002–1007.doi:10.1253/circj.cj-09-0286.PMID 19430163.
  98. ۹۸٫۰۹۸٫۱۹۸٫۲McEvoy, John William; McCarthy, Cian P; Bruno, Rosa Maria; Brouwers, Sofie; Canavan, Michelle D; et al. (2024-08-30)."2024 ESC Guidelines for the management of elevated blood pressure and hypertension: Developed by the task force on the management of elevated blood pressure and hypertension of the European Society of Cardiology (ESC) and endorsed by the European Society of Endocrinology (ESE) and the European Stroke Organisation (ESO)".European Heart Journal(به انگلیسی).45 (38): 3912–4018.doi:10.1093/eurheartj/ehae178.ISSN 0195-668X.PMID 39210715.{{cite journal}}:Check|pmid= value (help)
  99. Whelton, Paul K; Carey, Robert M; Mancia, Giuseppe; Kreutz, Reinhold; Bundy, Joshua D; Williams, Bryan (2022-09-14)."Harmonization of the American College of Cardiology/American Heart Association and European Society of Cardiology/European Society of Hypertension Blood Pressure/Hypertension Guidelines".European Heart Journal(به انگلیسی).43 (35): 3302–3311.doi:10.1093/eurheartj/ehac432.ISSN 0195-668X.PMC 9470378.PMID 36100239.
  100. ۱۰۰٫۰۱۰۰٫۱۱۰۰٫۲۱۰۰٫۳National High Blood Pressure Education Program Working Group on High Blood Pressure in Children Adolescents (August 2004). "The fourth report on the diagnosis, evaluation, and treatment of high blood pressure in children and adolescents".Pediatrics.114 (2 Suppl 4th Report): 555–576.doi:10.1542/peds.114.2.S2.555 (inactive 3 July 2025).hdl:2027/uc1.c095473177.PMID 15286277.{{cite journal}}: تمیزکاری شیوه یادکرد ۱: شناساگر شیء دیجیتال غیرفعال از ژوئیه ۲۰۲۵ (link)
  101. ۱۰۱٫۰۱۰۱٫۱Williams B, Poulter NR, Brown MJ, Davis M, McInnes GT, Potter JF, Sever PS, McG Thom S (March 2004)."Guidelines for management of hypertension: report of the fourth working party of the British Hypertension Society, 2004-BHS IV".Journal of Human Hypertension.18 (3): 139–185.doi:10.1038/sj.jhh.1001683.PMID 14973512.
  102. ۱۰۲٫۰۱۰۲٫۱"Evidence-based policy for salt reduction is needed".Lancet.388 (10043): 438. July 2016.doi:10.1016/S0140-6736(16)31205-3.PMID 27507743.S2CID 205982690.
  103. Mente A, O'Donnell M, Rangarajan S, Dagenais G, Lear S, McQueen M, Diaz R, Avezum A, Lopez-Jaramillo P, Lanas F, Li W, Lu Y, Yi S, Rensheng L, Iqbal R, Mony P, Yusuf R, Yusoff K, Szuba A, Oguz A, Rosengren A, Bahonar A, Yusufali A, Schutte AE, Chifamba J, Mann JF, Anand SS, Teo K, Yusuf S (July 2016)."Associations of urinary sodium excretion with cardiovascular events in individuals with and without hypertension: a pooled analysis of data from four studies".Lancet.388 (10043): 464–475.doi:10.1016/S0140-6736(16)30467-6.hdl:10379/16625.PMID 27216139.S2CID 44581906.The results showed that cardiovascular disease and death are increased with low sodium intake (compared with moderate intake) irrespective of hypertension status, whereas there is a higher risk of cardiovascular disease and death only in individuals with hypertension consuming more than 6 g of sodium per day (representing only 10% of the population studied)
  104. Perk J, De Backer G, Gohlke H, Graham I, Reiner Z, Verschuren M, Albus C, Benlian P, Boysen G, Cifkova R, Deaton C, Ebrahim S, Fisher M, Germano G, Hobbs R, Hoes A, Karadeniz S, Mezzani A, Prescott E, Ryden L, Scherer M, Syvänne M, Scholte op Reimer WJ, Vrints C, Wood D, Zamorano JL, Zannad F (July 2012)."European Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice (version 2012). The Fifth Joint Task Force of the European Society of Cardiology and Other Societies on Cardiovascular Disease Prevention in Clinical Practice (constituted by representatives of nine societies and by invited experts)".European Heart Journal.33 (13): 1635–1701.doi:10.1093/eurheartj/ehs092.PMID 22555213.
  105. Chiolero A, Bovet P, Paradis G (March 2013)."Screening for elevated blood pressure in children and adolescents: a critical appraisal".JAMA Pediatrics.167 (3): 266–273.doi:10.1001/jamapediatrics.2013.438.PMID 23303490.
  106. Daniels SR, Gidding SS (March 2013). "Blood pressure screening in children and adolescents: is the glass half empty or more than half full?".JAMA Pediatrics.167 (3): 302–304.doi:10.1001/jamapediatrics.2013.439.PMID 23303514.
  107. ۱۰۷٫۰۱۰۷٫۱Schmidt BM, Durao S, Toews I, Bavuma CM, Hohlfeld A, Nury E, et al. (Cochrane Hypertension Group) (May 2020)."Screening strategies for hypertension".The Cochrane Database of Systematic Reviews.2020 (5).doi:10.1002/14651858.CD013212.pub2.PMC 7203601.PMID 32378196.{{cite journal}}:Unknown parameter|article-number= ignored (help)
  108. "Expert panel on integrated guidelines for cardiovascular health and risk reduction in children and adolescents: summary report".Pediatrics.128 (Suppl 5): S213–S256. December 2011.doi:10.1542/peds.2009-2107C.PMC 4536582.PMID 22084329.
  109. "Hypertension – Clinical Preventive Service Recommendation".AAFP. Archived fromthe original on 1 November 2014. Retrieved2013-10-13.
  110. Moyer VA (November 2013)."Screening for primary hypertension in children and adolescents: U.S. Preventive Services Task Force recommendation statement".Annals of Internal Medicine.159 (9): 613–619.doi:10.7326/0003-4819-159-9-201311050-00725.PMID 24097285.S2CID 20193715.
  111. "Document | United States Preventive Services Taskforce".uspreventiveservicestaskforce.org. Archived fromthe original on 22 May 2020. Retrieved22 April 2020.
  112. Krist AH, Davidson KW, Mangione CM, Cabana M, Caughey AB, Davis EM, et al. (April 2021)."Screening for Hypertension in Adults: US Preventive Services Task Force Reaffirmation Recommendation Statement".JAMA.325 (16): 1650–1656.doi:10.1001/jama.2021.4987.PMID 33904861.S2CID 233409679.
  113. Law M, Wald N, Morris J (2003)."Lowering blood pressure to prevent myocardial infarction and stroke: a new preventive strategy".Health Technology Assessment.7 (31): 1–94.doi:10.3310/hta7310.PMID 14604498.
  114. ۱۱۴٫۰۱۱۴٫۱Daskalopoulou SS, Rabi DM, Zarnke KB, Dasgupta K, Nerenberg K, Cloutier L, et al. (May 2015)."The 2015 Canadian Hypertension Education Program recommendations for blood pressure measurement, diagnosis, assessment of risk, prevention, and treatment of hypertension".The Canadian Journal of Cardiology.31 (5): 549–568.doi:10.1016/j.cjca.2015.02.016.PMID 25936483.
  115. ۱۱۵٫۰۱۱۵٫۱"Hypertension: Recommendations, Guidance and guidelines".NICE. Archived fromthe original on 3 October 2006. Retrieved4 August 2015.
  116. ۱۱۶٫۰۱۱۶٫۱Arguedas JA, Leiva V, Wright JM (October 2013). "Blood pressure targets for hypertension in people with diabetes mellitus".The Cochrane Database of Systematic Reviews (10).doi:10.1002/14651858.cd008277.pub2.PMC 11365096.PMID 24170669.{{cite journal}}:Check|pmc= value (help);Unknown parameter|article-number= ignored (help)
  117. Saiz LC, Gorricho J, Garjón J, Celaya MC, Erviti J, Leache L (November 2022)."Blood pressure targets for the treatment of people with hypertension and cardiovascular disease".The Cochrane Database of Systematic Reviews.2022 (11).doi:10.1002/14651858.CD010315.pub5.PMC 9673465.PMID 36398903.{{cite journal}}:Unknown parameter|article-number= ignored (help)
  118. ۱۱۸٫۰۱۱۸٫۱Arguedas JA, Leiva V, Wright JM (December 2020)."Blood pressure targets in adults with hypertension".The Cochrane Database of Systematic Reviews.2020 (12).doi:10.1002/14651858.CD004349.pub3.PMC 8094587.PMID 33332584.{{cite journal}}:Unknown parameter|article-number= ignored (help)
  119. ۱۱۹٫۰۱۱۹٫۱Qaseem A, Wilt TJ, Rich R, Humphrey LL, Frost J, Forciea MA (March 2017)."Pharmacologic Treatment of Hypertension in Adults Aged 60 Years or Older to Higher Versus Lower Blood Pressure Targets: A Clinical Practice Guideline From the American College of Physicians and the American Academy of Family Physicians".Annals of Internal Medicine.166 (6): 430–437.doi:10.7326/M16-1785.PMID 28135725.
  120. Wright JT, Fine LJ, Lackland DT, Ogedegbe G, Dennison Himmelfarb CR (April 2014)."Evidence supporting a systolic blood pressure goal of less than 150 mm Hg in patients aged 60 years or older: the minority view".Annals of Internal Medicine.160 (7): 499–503.doi:10.7326/m13-2981.PMID 24424788.
  121. Passarella, Pasquale; Kiseleva, Tatiana A.; Valeeva, Farida V.; Gosmanov, Aidar R. (2018-08-01)."Hypertension Management in Diabetes: 2018 Update".Diabetes Spectrum(به انگلیسی).31 (3): 218–224.doi:10.2337/ds17-0085.ISSN 1040-9165.PMC 6092891.PMID 30140137.
  122. Cheung, Alfred K.; Chang, Tara I.; Cushman, William C.; Furth, Susan L.; Hou, Fan Fan; Ix, Joachim H.; Knoll, Gregory A.; Muntner, Paul; Pecoits-Filho, Roberto; Sarnak, Mark J.; Tobe, Sheldon W.; Tomson, Charles R.V.; Mann, Johannes F.E. (March 2021)."KDIGO 2021 Clinical Practice Guideline for the Management of Blood Pressure in Chronic Kidney Disease".Kidney International(به انگلیسی).99 (3): S1–S87.doi:10.1016/j.kint.2020.11.003.PMID 33637192.
  123. Brunström M, Carlberg B (January 2016)."Lower blood pressure targets: to whom do they apply?".Lancet.387 (10017): 405–406.doi:10.1016/S0140-6736(15)00816-8.PMID 26559745.S2CID 44282689.
  124. Xie X, Atkins E, Lv J, Rodgers A (June 2016)."Intensive blood pressure lowering – Authors' reply".Lancet.387 (10035): 2291.doi:10.1016/S0140-6736(16)30366-X.PMID 27302266.
  125. ۱۲۵٫۰۱۲۵٫۱Jones DW, Ferdinand KC, Taler SJ, Johnson HM, Shimbo D, Abdalla M, et al. (16 September 2025)."2025 AHA/ACC/AANP/AAPA/ABC/ACCP/ACPM/AGS/AMA/ASPC/NMA/PCNA/SGIM guideline for the prevention, detection, evaluation and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Joint Committee on Clinical Practice Guidelines".Circulation.152 (11): e114–e218.doi:10.1161/CIR.0000000000001356.PMID 40811497.{{cite journal}}:Check|pmid= value (help)
  126. ۱۲۶٫۰۱۲۶٫۱Go AS, Bauman MA, Coleman King SM, Fonarow GC, Lawrence W, Williams KA, Sanchez E (April 2014)."An effective approach to high blood pressure control: a science advisory from the American Heart Association, the American College of Cardiology, and the Centers for Disease Control and Prevention".Hypertension.63 (4): 878–885.doi:10.1161/HYP.0000000000000003.PMC 10280688.PMID 24243703.
  127. ۱۲۷٫۰۱۲۷٫۱Semlitsch T, Krenn C, Jeitler K, Berghold A, Horvath K, Siebenhofer A (February 2021)."Long-term effects of weight-reducing diets in people with hypertension".The Cochrane Database of Systematic Reviews.2021 (2).doi:10.1002/14651858.CD008274.pub4.PMC 8093137.PMID 33555049.{{cite journal}}:Unknown parameter|article-number= ignored (help)
  128. He FJ, Li J, Macgregor GA (April 2013). "Effect of longer-term modest salt reduction on blood pressure".The Cochrane Database of Systematic Reviews (Systematic Review & Meta-Analysis).30 (4).doi:10.1002/14651858.CD004937.pub2.PMC 11537250.PMID 23633321.S2CID 23522004.{{cite journal}}:Check|pmc= value (help);Unknown parameter|article-number= ignored (help)
  129. Huang L, Trieu K, Yoshimura S, Neal B, Woodward M, Campbell NR, et al. (February 2020)."Effect of dose and duration of reduction in dietary sodium on blood pressure levels: systematic review and meta-analysis of randomised trials".The BMJ.368: m315.doi:10.1136/bmj.m315.PMC 7190039.PMID 32094151.
  130. Sacks FM, Svetkey LP, Vollmer WM, Appel LJ, Bray GA, Harsha D, et al. (January 2001)."Effects on blood pressure of reduced dietary sodium and the Dietary Approaches to Stop Hypertension (DASH) diet. DASH-Sodium Collaborative Research Group".The New England Journal of Medicine.344 (1): 3–10.doi:10.1056/NEJM200101043440101.PMID 11136953.
  131. Sukhato K, Akksilp K, Dellow A, Vathesatogkit P, Anothaisintawee T (December 2020)."Efficacy of different dietary patterns on lowering of blood pressure level: an umbrella review".The American Journal of Clinical Nutrition.112 (6): 1584–1598.doi:10.1093/ajcn/nqaa252.PMID 33022695.
  132. ۱۳۲٫۰۱۳۲٫۱Charchar FJ, Prestes PR, Mills C (2024)."Lifestyle management of hypertension: International Society of Hypertension position paper endorsed by the World Hypertension League and European Society of Hypertension".Journal of Hypertension.42 (1): 23–49.doi:10.1097/HJH.0000000000003563.PMC 10713007.PMID 37712135.خطای یادکرد: برچسب <ref> غیرمجاز؛ نام‌های غیرمجاز یا بیش از اندازه ().
  133. Aburto NJ, Hanson S, Gutierrez H, Hooper L, Elliott P, Cappuccio FP (April 2013)."Effect of increased potassium intake on cardiovascular risk factors and disease: systematic review and meta-analyses".The BMJ.346.doi:10.1136/bmj.f1378.PMC 4816263.PMID 23558164.{{cite journal}}:Unknown parameter|article-number= ignored (help)
  134. Stone MS, Martyn L, Weaver CM (July 2016)."Potassium Intake, Bioavailability, Hypertension, and Glucose Control".Nutrients.8 (7): 444.doi:10.3390/nu8070444.PMC 4963920.PMID 27455317.
  135. "Scientific Report of the 2015 Dietary Guidelines Advisory Committee".Archived from the original on 26 April 2017. Retrieved2017-04-26.
  136. Raebel MA (June 2012)."Hyperkalemia associated with use of angiotensin-converting enzyme inhibitors and angiotensin receptor blockers".Cardiovascular Therapeutics.30 (3): e156–166.doi:10.1111/j.1755-5922.2010.00258.x.PMID 21883995.
  137. ۱۳۷٫۰۱۳۷٫۱Brook RD, Appel LJ, Rubenfire M, Ogedegbe G, Bisognano JD, Elliott WJ, Fuchs FD, Hughes JW, Lackland DT, Staffileno BA, Townsend RR, Rajagopalan S (June 2013)."Beyond medications and diet: alternative approaches to lowering blood pressure: a scientific statement from the american heart association".Hypertension.61 (6): 1360–1383.doi:10.1161/HYP.0b013e318293645f.PMID 23608661.
  138. Lou Y, Ye G, Liu W, Lv Z, Jia Y, Li C, Zhang Y (February 2021). "Walking for hypertension".The Cochrane Database of Systematic Reviews (Systematic Review & Meta-Analysis).2013 (3): CD004937.doi:10.1002/14651858.CD008823.pub2.PMC 11537250.PMID 23633321.{{cite journal}}:Check|pmc= value (help)
  139. Nagele E, Jeitler K, Horvath K, Semlitsch T, Posch N, Herrmann KH, Grouven U, Hermanns T, Hemkens LG, Siebenhofer A (October 2014). "Clinical effectiveness of stress-reduction techniques in patients with hypertension: systematic review and meta-analysis".Journal of Hypertension.32 (10): 1936–1944, discussion 1944.doi:10.1097/HJH.0000000000000298.PMID 25084308.S2CID 20098894.
  140. Dickinson HO, Campbell F, Beyer FR, Nicolson DJ, Cook JV, Ford GA, Mason JM (January 2008). "Relaxation therapies for the management of primary hypertension in adults".The Cochrane Database of Systematic Reviews (1).doi:10.1002/14651858.CD004935.pub2.PMID 18254065.{{cite journal}}:Unknown parameter|article-number= ignored (help)
  141. ۱۴۱٫۰۱۴۱٫۱Glynn LG, Murphy AW, Smith SM, Schroeder K, Fahey T (March 2010)."Interventions used to improve control of blood pressure in patients with hypertension"(PDF).The Cochrane Database of Systematic Reviews (3).doi:10.1002/14651858.cd005182.pub4.hdl:10344/9179.PMID 20238338.Archived(PDF) from the original on 12 April 2019. Retrieved11 February 2019.{{cite journal}}:Unknown parameter|article-number= ignored (help)
  142. Wright JM, Musini VM, Gill R (April 2018)."First-line drugs for hypertension".The Cochrane Database of Systematic Reviews.2018 (4).doi:10.1002/14651858.CD001841.pub3.PMC 6513559.PMID 29667175.{{cite journal}}:Unknown parameter|article-number= ignored (help)
  143. Chen JM, Heran BS, Wright JM (October 2009). "Blood pressure lowering efficacy of diuretics as second-line therapy for primary hypertension".The Cochrane Database of Systematic Reviews.2010 (4).doi:10.1002/14651858.CD007187.pub2.PMC 12410055.PMID 19821398.S2CID 73993182.{{cite journal}}:Check|pmc= value (help);Unknown parameter|article-number= ignored (help)
  144. Garjón J, Saiz LC, Azparren A, Gaminde I, Ariz MJ, Erviti J, et al. (Cochrane Hypertension Group) (February 2020)."First-line combination therapy versus first-line monotherapy for primary hypertension".The Cochrane Database of Systematic Reviews.2 (2).doi:10.1002/14651858.CD010316.pub3.PMC 7002970.PMID 32026465.{{cite journal}}:Unknown parameter|article-number= ignored (help)
  145. Reeve E, Jordan V, Thompson W, Sawan M, Todd A, Gammie TM, et al. (Cochrane Hypertension Group) (June 2020)."Withdrawal of antihypertensive drugs in older people".The Cochrane Database of Systematic Reviews.2020 (6).doi:10.1002/14651858.CD012572.pub2.PMC 7387859.PMID 32519776.{{cite journal}}:Unknown parameter|article-number= ignored (help)
  146. Wiysonge CS, Bradley HA, Volmink J, Mayosi BM, Opie LH (January 2017)."Beta-blockers for hypertension".The Cochrane Database of Systematic Reviews.1 (1).doi:10.1002/14651858.CD002003.pub5.PMC 5369873.PMID 28107561.{{cite journal}}:Unknown parameter|article-number= ignored (help)
  147. Chaturvedi S, Lipszyc DH, Licht C, Craig JC, Parekh R, et al. (Cochrane Hypertension Group) (February 2014)."Pharmacological interventions for hypertension in children".The Cochrane Database of Systematic Reviews (2).doi:10.1002/14651858.CD008117.pub2.PMC 11056235.PMID 24488616.{{cite journal}}:Unknown parameter|article-number= ignored (help)
  148. Giacona JM, Kositanurit W, Vongpatanasin W (April 2024). "Management of Resistant Hypertension-An Update".JAMA Intern Med.184 (4): 433–434.doi:10.1001/jamainternmed.2023.8555.PMID 38372970.
  149. McEvoy, John William; McCarthy, Cian P; Bruno, Rosa Maria; Brouwers, Sofie; Canavan, Michelle D; Ceconi, Claudio; Christodorescu, Ruxandra Maria; Daskalopoulou, Stella S; Ferro, Charles J; Gerdts, Eva; Hanssen, Henner; Harris, Julie; Lauder, Lucas; McManus, Richard J; Molloy, Gerard J (2024-10-07)."2024 ESC Guidelines for the management of elevated blood pressure and hypertension".European Heart Journal(به انگلیسی).45 (38): 3912–4018.doi:10.1093/eurheartj/ehae178.ISSN 0195-668X.
  150. Santschi V, Chiolero A, Burnier M (November 2009). "Electronic monitors of drug adherence: tools to make rational therapeutic decisions".Journal of Hypertension.27 (11): 2294–2295, author reply 2295.doi:10.1097/hjh.0b013e328332a501.PMID 20724871.
  151. Sarwar MS, Islam MS, Al Baker SM, Hasnat A (May 2013). "Resistant hypertension: underlying causes and treatment".Drug Research.63 (5): 217–223.doi:10.1055/s-0033-1337930.PMID 23526242.S2CID 8247941.
  152. Young WF (February 2019)."Diagnosis and treatment of primary aldosteronism: practical clinical perspectives".Journal of Internal Medicine.285 (2): 126–148.doi:10.1111/joim.12831.PMID 30255616.S2CID 52824356.
  153. Zubcevic J, Waki H, Raizada MK, Paton JF (June 2011)."Autonomic-immune-vascular interaction: an emerging concept for neurogenic hypertension".Hypertension.57 (6): 1026–1033.doi:10.1161/HYPERTENSIONAHA.111.169748.PMC 3105900.PMID 21536990.
  154. Wallbach M, Koziolek MJ (September 2018)."Baroreceptors in the carotid and hypertension-systematic review and meta-analysis of the effects of baroreflex activation therapy on blood pressure".Nephrology, Dialysis, Transplantation.33 (9): 1485–1493.doi:10.1093/ndt/gfx279.PMID 29136223.
  155. ۱۵۵٫۰۱۵۵٫۱Acelajado MC, Hughes ZH, Oparil S, Calhoun DA (March 2019)."Treatment of resistant and refractory hypertension".Circulation Research.124 (7): 1061–1070.doi:10.1161/CIRCRESAHA.118.312156.PMC 6469348.PMID 30920924.
  156. Dudenbostel T, Siddiqui M, Oparil S, Calhoun DA (June 2016)."Refractory hypertension: A novel phenotype of antihypertensive treatment failure".Hypertension.67 (6): 1085–1092.doi:10.1161/HYPERTENSIONAHA.116.06587.PMC 5425297.PMID 27091893.
  157. "Blood Pressure". World Health Organization.Archived from the original on 18 April 2017. Retrieved22 April 2017.
  158. "WHO Disease and injury country estimates". World Health Organization. 2009.Archived from the original on 11 November 2009. Retrieved11 November 2009.
  159. Leng, Bing; Jin, Yana; Li, Ge; Chen, Ling; Jin, Nan (February 2015)."Socioeconomic status and hypertension: a meta-analysis".Journal of Hypertension(به انگلیسی).33 (2): 221–229.doi:10.1097/HJH.0000000000000428.ISSN 0263-6352.PMID 25479029.
  160. Petrie JR, Guzik TJ, Touyz RM (May 2018)."Diabetes, Hypertension, and Cardiovascular Disease: Clinical Insights and Vascular Mechanisms".The Canadian Journal of Cardiology.34 (5): 575–584.doi:10.1016/j.cjca.2017.12.005.PMC 5953551.PMID 29459239.
  161. ۱۶۱٫۰۱۶۱٫۱۱۶۱٫۲Lloyd-Jones D, Adams RJ, Brown TM, Carnethon M, Dai S, De Simone G, et al. (February 2010)."Heart disease and stroke statistics – 2010 update: a report from the American Heart Association".Circulation.121 (7): e46–e215.doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.109.192667.PMID 20019324.
  162. Cooper, R. S.; Forrester, T. E.; Plange-Rhule, J.; Bovet, P.; Lambert, E. V.; Dugas, L. R.; Cargill, K. E.; Durazo-Arvizu, R. A.; Shoham, D. A.; Tong, L.; Cao, G.; Luke, A. (2015)."Elevated hypertension risk for African-origin populations in biracial societies: Modeling the Epidemiologic Transition Study".Journal of Hypertension.33 (3): 473–80, discussion 480-1.doi:10.1097/HJH.0000000000000429.PMC 4476314.PMID 25426566.
  163. Frohlich ED (October 2011)."Epidemiological issues are not simply black and white".Hypertension.58 (4): 546–547.doi:10.1161/HYPERTENSIONAHA.111.178541.PMID 21911712.
  164. Luma GB, Spiotta RT (May 2006)."Hypertension in children and adolescents".American Family Physician.73 (9): 1558–1568.PMID 16719248.Archived from the original on 26 September 2007.
  165. "Global health risks: mortality and burden of disease attributable to selected major risks"(PDF). World Health Organization. 2009.Archived(PDF) from the original on 14 February 2012. Retrieved10 February 2012.
  166. ۱۶۶٫۰۱۶۶٫۱Kotchen TA (October 2011)."Historical trends and milestones in hypertension research: a model of the process of translational research".Hypertension.58 (4): 522–38.doi:10.1161/HYPERTENSIONAHA.111.177766.PMID 21859967.
  167. Postel-Vinay N, ed. (1996).A century of arterial hypertension 1896–1996. Chichester: Wiley. p. 213.ISBN 978-0-471-96788-0.
  168. Heydari M, Dalfardi B, Golzari SE, Habibi H, Zarshenas MM (July 2014)."The medieval origins of the concept of hypertension".Heart Views.15 (3): 96–98.doi:10.4103/1995-705X.144807.PMC 4268622.PMID 25538828.
  169. Swales JD, ed. (1995).Manual of hypertension. Oxford: Blackwell Science. p. xiii.ISBN 978-0-86542-861-4.
  170. Wilking, Spencer Van B. (1988-12-16)."Determinants of Isolated Systolic Hypertension".JAMA: The Journal of the American Medical Association(به انگلیسی).260 (23): 3451–3455.doi:10.1001/jama.1988.03410230069030.ISSN 0098-7484.PMID 3210285.
  171. "1993 guidelines for the management of mild hypertension: memorandum from a WHO/ISH meeting".Bulletin of the World Health Organization.71 (5): 503–517. 1993.ISSN 0042-9686.PMC 2393474.PMID 8261554.
  172. ۱۷۲٫۰۱۷۲٫۱Dustan HP, Roccella EJ, Garrison HH (September 1996). "Controlling hypertension. A research success story".Archives of Internal Medicine.156 (17): 1926–1935.doi:10.1001/archinte.156.17.1926.PMID 8823146.
  173. Lyons HH, Hoobler SW (February 1948). "Experiences with tetraethylammonium chloride in hypertension".Journal of the American Medical Association.136 (9): 608–613.doi:10.1001/jama.1948.02890260016005.PMID 18899127.
  174. Bakris GL, Frohlich ED (December 1989)."The evolution of antihypertensive therapy: an overview of four decades of experience".Journal of the American College of Cardiology.14 (7): 1595–1608.doi:10.1016/0735-1097(89)90002-8.PMID 2685075.
  175. Novello FC, Sprague JM (1957). "Benzothiadiazine dioxides as novel diuretics".J. Am. Chem. Soc.79 (8): 2028–2029.Bibcode:1957JAChS..79.2028N.doi:10.1021/ja01565a079.
  176. Elliott WJ (October 2003)."The economic impact of hypertension".Journal of Clinical Hypertension.5 (3 Suppl 2): 3–13.doi:10.1111/j.1524-6175.2003.02463.x.PMC 8099256.PMID 12826765.S2CID 26799038.
  177. Global report on hypertension 2025: high stakes – turning evidence into action. Geneva:سازمان جهانی بهداشت (WHO). 23 September 2025.ISBN 978-92-4-011556-9.
  178. Taylor SS, Sparkes AH, Briscoe K, Carter J, Sala SC, Jepson RE, Reynolds BS, Scansen BA (March 2017)."ISFM Consensus Guidelines on the Diagnosis and Management of Hypertension in Cats".Journal of Feline Medicine and Surgery.19 (3): 288–303.doi:10.1177/1098612X17693500.PMC 11119534.PMID 28245741.{{cite journal}}:Check|pmc= value (help)
  179. ۱۷۹٫۰۱۷۹٫۱Acierno MJ, Brown S, Coleman AE, Jepson RE, Papich M, Stepien RL, Syme HM (November 2018)."ACVIM consensus statement: Guidelines for the identification, evaluation, and management of systemic hypertension in dogs and cats".Journal of Veterinary Internal Medicine.32 (6): 1803–1822.doi:10.1111/jvim.15331.PMC 6271319.PMID 30353952.

برای مطالعه بیش

[ویرایش]
طبقه‌بندی
منابع بیرونی
سرخرگ،سرخرگچه
ومویرگ
التهاب
بیماری سرخرگ محیطی
آرتریوسکلروز
تنگی (پزشکی)
سایر
آنوریسم /دیسکسیون /
pseudoaneurysm
بدشکلی عروقی
خال
سیاهرگ ها
التهاب
ترومبوز سیاهرگی /
ترومبوفلبیت
واریس
سایر
سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌ها
فشار خون
فشار خون بالا
فشار خون پایین
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=فشار_خون_بالا&oldid=43023590»
رده‌ها:
رده‌های پنهان:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp