 | برایتأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. لطفاً با توجه بهشیوهٔ ویکی‌پدیا برای ارجاع به منابع، با ارائهٔمنابع معتبر بهبهبود این مقاله کمک کنید. مطالب بی‌منبع را می‌توان به چالش کشید و حذف کرد. یافتن منابع: "عمان سامانی" – اخبار ·روزنامه‌ها ·کتاب‌ها ·آکادمیک ·جی‌استور (چگونگی و زمان حذف پیام این الگو را بدانید) |
عمان سامانی | |
|---|---|
| نام اصلی | میرزا نورالله چهارمحالی اصفهانی |
| زاده | ۱۲۲۱ خورشیدی سامان،چهارمحال و بختیاری،ایران |
| درگذشته | ۲۹ آذر ۱۲۸۳ (۶۲ سال) سامان،ایران |
| آرامگاه | وادی‌السلام |
| لقب | تاج‌الشعرا |
| پیشه | تصوف،شعر |
| فرزند(ان) | عبدالله محیط سامانی |
| والدین | میرزا عبدالله بن میرزا عبدالوهاب چهارمحالی |
میرزا نورالله بن میرزا عبدﷲ بن عبدالوهاب چهارمحالی[۱] (زاده ۱۲۲۱ _ درگذشته ۲۹ آذر ۱۲۸۳)ملقب به «تاج الشعراء» و متخلص به «عمان» از شعرای پرآوازهٔ آیینی در نیمهٔ دوم سدهٔ ۱۳ و اوایل سدهٔ ۱۴ هجری است.نیاکان مولانا عمان سامانی همه از دری‌سرایان، پارسی‌گویان و آذری‌سرایان عصر خود بوده‌اند. پدرش میرزا عبدالله متخلص به «ذره» مؤلف «جامع‌الانساب» و جدش میرزا عبدالوهاب سامانی متخلص به «قطره» و عمویش میرزا لطف‌الله متخلص به «دریا» همگی از شاعران عهد ناصری بوده‌اند.
میرزا نورالله همانند بسیاری از نیاکان خود در سلک تصوّف و عرفان بوده و در زمره ارادتمندان حاج میرزا زین العابدین نایب الصدر رحمت علیشاه شیرازی،سعادت‌علیشاه اصفهانی و جانشین ویملا سلطان‌محمد گنابادی (سلطانعلیشاه) از قطب‌های سلسله صوفیّهنعمت‌اللهیه بود. در برخی منابع آمده که عمان سامانی و طهماسب قلی خان وحدت کرمانشاهی در خدمت ملا ولی‌الله همدانی که از مشایخ طریقت نعمت‌اللهی ماذون از طرف حسینعلی شاه اصفهانی بوده است مشرف به فقر شده‌اند. تربیت عرفانی عمان سامانی به دستمیرزا مهدی پاقلعه‌ای اصفهانی هادیعلی بوده است.[۲]
عمان سامانی تحصیلات ابتدائی را در مکتب‌خانه‌های محلی فرا گرفت و بعد به اصفهان عزیمت کرد و در مدرسه «نیماورد» وارد شد و سال‌ها در کنارآخوند کاشی مشغول کسب علم بود.[۳]
از آثار عمان سامانی می‌توان بهگنجینة الاسرار، مخزن الدرّر، معراج نامه ودیوان اشعار اشاره کرد. در این میان، مثنوی «گنجینةالاسرار» یکی از جالب‌ترین آثار عمان سامانی دربارهٔ عرفان عاشورا است.[۴] او این مثنوی را بروزن و شیوه «زبدة الاسرار» صفی علیشاه ساخته است.[۵]در این مثنوی نسبتاً کوتاه، نکته‌های ظریفی از عشق و عرفان با بیانی هنرمندانه و گرم طرح شده است. عمان را باید اولین شاعری نام برد که اشعار کربلایی را از قالب سوگ خارج کرد و در قالب حماسی آمیخته به عشق و روشنگری ارائه نمود.گنجینة الاسرار که با این مطلع آغاز می‌شود:
| کیست این پنهان مرا در جان و تن | کز زبان من همی گوید سخن | |
| این که گوید از لب من راز کیست؟ | بنگرید این صاحب آواز کیست؟ | |
| در من اینسان خودنمایی می‌کند | ادعای آشنایی می‌کند |
هم چنین، ضرب‌المثل معروف «تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل» در اصل مصراع دوم این بیت عمان سامانی است:
| من از مفصل این نکته مجملی گفتم | تو خود حدیث مفصل بخوان ازین مجمل |
عمان سامانی در اواخر عمر به سامان مراجعه کرد و آثار ارزنده‌ای از خود به یادگار گذاشت و سرانجام در ۲۹ آذر ۱۲۸۳ درگذشت.[نیازمند منبع] نقل است که جنازه عمان را ابتدا درمسجد جامع سامان به خاک سپردند و بعدها بر اساس وصیت او بهنجف منتقل و دروادی‌السلام مدفون گردیده است.[۶]
بر اساس کتابگنجینة الاسرار عمان سامانی نمایش‌نامه‌ای نوشته شده، متن این نمایش توسطمحسن معینی از این کتاب اقتباس شده است. نمایشبر فرس تندرو به تهیه‌کنندگینگین میرحسنی و کارگردانیمحسن معینی در مرکز همایش‌هایبرج میلاد به روی صحنه رفته است.[۷]
{{cite journal}}:Check date values in:|date= (help)| سبک |  | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| مراسم | |||||
| مداحان |
| ||||
| مدیحه‌سرایان | |||||
| جستارهای وابسته | |||||
