بَسْتَنی یکدسر منجمد است که معمولاً ازشیر یاخامه تهیه می‌شود و با یکشیرین‌کننده مانندشکر یا جایگزین آن وطعم‌دهنده‌های مانندکاکائو یاوانیل، یا بامیوه‌هایی مانندتوت‌فرنگی یاهلو طعم‌دار می‌شود. گاهیرنگ‌های خوراکی به همراهتثبیت‌کننده‌ها به آن افزوده می‌شود. مخلوط بستنی زیر نقطه انجماد آب خنک می‌شود و هم زده می‌شود تا فضاهای هوا در آن ایجاد شود و از تشکیلبلورهای یخ قابل تشخیص جلوگیری شود. همچنین می‌توان آن را باهم زدن یک پایه خامه‌ای طعم‌دار ونیتروژن مایع تهیه کرد. نتیجه یک فوم نرم و نیمه‌جامد است که در دمای بسیار پایین (زیر ۲ درجه سانتی‌گراد یا ۳۵ درجه فارنهایت) جامد است و با افزایش دما به راحتی شکل می‌گیرد.
بستنی ممکن است در ظرف‌های مختلف سرو شود، با قاشق خورده شود، یا از مخروط‌های خوراکی بستنی که با دست نگه‌داشته می‌شود به صورت غذای انگشتی خورده شود. بستنی ممکن است با دسرهای دیگر مانند کیک یا پای سرو شود یا به عنوان ماده‌ای در غذاهای سرد مانند فلوات بستنی، ساندویچ بستنی، میلک‌شیک و کیک‌های بستنی استفاده شود، یا در خوراکی‌های پخته‌شده مانند "بیکد آلاسکا" به کار رود.[۱][۲]
بستنی ایتالیایی، "جلاتو" نامیده می‌شود. "فروزن کاسترد" یک نوع بستنی غنی‌تر است. "سافت سرو" نرم‌تر است و اغلب در پارک‌های تفریحی و رستوران‌های فست‌فود در ایالات متحده سرو می‌شود. بستنی‌های ساخته‌شده از جایگزین‌های شیر گاو، مانند شیر بز یا گوسفند، یا جایگزین‌های شیر (مانند شیر سویا، جو دوسر، بادام‌هندی، نارگیل، شیر بادام یا توفو) برای افرادی که بهلاکتوز حساس هستند، آلرژی به پروتئین لبنی دارند یا گیاهخوار هستند، موجود است. "نایس کریم" موزی یک جایگزین ۱۰۰ درصد میوه‌ای و گیاهی است. ماست منجمد یا "فرویو" مشابه بستنی است اما از ماست ساخته شده و ممکن است چربی کمتری داشته باشد. سوربت‌ها یا شربت‌های میوه‌ای بستنی نیستند، اما اغلب در فروشگاه‌های بستنی یافت می‌شوند.[۳]
معنای نام بستنی از یک کشور به کشور دیگر متفاوت است. در برخی کشورها، مانند ایالات متحده و بریتانیا، بستنی فقط به نوع خاصی اطلاق می‌شود و بیشتر دولت‌ها استفاده تجاری از اصطلاحات مختلف را طبق مقادیر نسبی مواد اصلی، به ویژه میزان خامه، تنظیم می‌کنند. محصولاتی که معیارهای لازم برای نامیدن آن‌ها به عنوان بستنی را ندارند، گاهی به عنوان "دسر لبنی منجمد" نام‌گذاری می‌شوند. در کشورهای دیگر، مانند ایتالیا و آرژانتین، یک کلمه برای تمام انواع بستنی استفاده می‌شود.[۴]
ریشه خوردنی‌های یخ زده یا همان بستنی ناشناخته است. برخی منابع شروع این دسر را از حدود ۵۵۰ سال پیش از میلاد درایران می‌دانند.[۵][۶] اگرچه چندینافسانه تکراری در اوایلهزاره سوم پیش از میلاد مسیح درچین باستان وجود دارند. طبق یکی از افسانه‌های قدیمی، امپراتور رومنرون ازکوهستان آپنینی یخ جمع‌آوری کرده بود تا نخستینسربی مخلوط با عسل و شراب را تولید کند.[۷][۸] افسانه‌های دیگر می‌گویند که بستنی درامپراتوری مغول سرچشمه گرفت و نخستین بار درطول گسترش آن به چین گسترش یافت.[۹]
قدمتدسرهای یخی درچین به ۴ هزار سال قبل می‌رسد. یک نوع از این دسرها با قرار دادن سنگ نمک وبرف در جداره‌های ظروف حاوی شربت تهیه می‌شد (نمک باعث می‌شود دمای یخ‌زدن آب به زیر صفر برسد) و نوع دیگری با قرار دادن شیر،برنج کاملاً پخته به همراهادویه در داخلبرف تهیه می‌شد.بستنی یخی هم با آب‌میوه،عسل و ادویه درست می‌شد. این دسرهای یخی از مسیرهای تجاری واردایران هم شدند. همچنینحدود ۴ هزار سال پیش در ایران دسر یخیفالوده با استفاده ازیخ،گلاب،نشاسته رشته‌ای وزعفران و طعم‌دهنده‌های دیگر ساخته می‌شد.[۱۰][۱۱]
در قرن شانزدهم،امپراتوری گورکانی از سوارکاران برای آوردن یخ ازهندوکش به پایتخت خود،دهلی، استفاده می‌کرد و از آن برای تهیهقلفی، یک دسر لبنی منجمد محبوب از شبه قاره هند که اغلب به عنوان بستنی سنتی هندی توصیف می‌شود، استفاده می‌کرد.
پایه‌ای از خامه، شیر، شکر و اغلب تخم‌مرغ است که پخته، سرد می‌شود و سپس در ظرف یخ زده به هم زده می‌شود تا زمانی که هوا تا حدی یخ بزند و طعمی منجمد اما خامه‌ای به دست بیاید. نسبت چربی لبنیات به قند برای بافت نهایی محصول بسیار مهم است. طعم‌دهنده‌هایی مانند وانیل و شکلات معمولاً قبل از پختن پایه بستنی اضافه می‌شوند.[۱۳]
سبک فیلادلفیا که گاهی بستنی نیویورکی نامیده می‌شود، نوعی از بستنی است که در آن از تخم مرغ استفاده نمی‌شود و خامه و شکر پایه بستنی را تشکیل می‌دهند. برخلاف سبک فرانسوی و سبک ایتالیایی هوای بیشتری را در خود جای می‌دهد و بسیار سبک‌تر است.[۱۴]
نوعی بستنی با نامبستنی سنتی یا ایرانی در ایران رواج دارد که دارای طعمزعفران و رنگ زرد می‌باشد و از مواد مهم آنآرد ثعلب است. این بستنی همراه با خلالپسته و تکه‌های بزرگ خامه است و طرفداران زیادی دارد.اکبر مشتی یکی از نخستین کسانی بوده که در ایران بستنی فروشی داشته است. بستنی اکبر مشتی با نوع خارجی آن بسیار متفاوت بود. ایرانی‌ها استفاده ازگلاب و زعفران را بر ثابت کننده‌ها ترجیح می‌دادند.[۱۵] نوعی از بستنی‌های سنتی «بستنی کشی» نام دارد که ثعلب فراوان در آن عامل کش آمدن بستنی می‌شود. این اصطلاح امروزه رایج نیست.
پیش از این بستنی‌های سه رنگ در بسیاری از شهرها رواج داشت که رنگ زرد آن زعفرانی، سفید آنوانیلی و رنگ قهوه‌ای دارچینی بود که توسط استاد بستنی‌ساز این سه رنگ به هم چسبیده و درظروف یک بار مصرف فروخته می‌شدند.[۱۶]
.jpg)
.jpg)
