| شهرستان زابل | |
|---|---|
| اطلاعات کلی | |
| کشور | |
| استان | سیستان و بلوچستان |
| مرکز شهرستان | زابل |
| سایر شهرها | بنجار |
| بخشها | مرکزی،کرباسک |
| سال تأسیس | ۱۳۱۶ خورشیدی |
| اداره | |
| فرماندار | ولایتی پور |
| مردم | |
| جمعیت | ۱۶۶٬۴۴۸ نفر (۱۳۹۵) |
| تراکم جمعیت | ۴۸۴ نفر بر کیلومتر مربع |
| جغرافیای طبیعی | |
| مساحت | ۳۴۴ کیلومتر مربع |
| ارتفاع ازسطح دریا | ۴۷۵ متر |
| دادههای دیگر | |
| پیششمارهٔ تلفن | ۰۵۴ |
| وبگاه | فرمانداری ویژه زابل |
شهرستان زابل یکی از شهرستانهایاستان سیستان و بلوچستانایران است. مرکز این شهرستان، شهرزابل است.
براساسسرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، جمعیتشهرستان زابل برابر با۱۶۵٬۶۳۴ نفر بودهاست.[۱]
مردم شهرستان زابل را بلوچها وسیستانیها تشکیل می دهند. زابل بهلحاظ دارا بودنپیشینه تاریخی خوب و غنی فرهنگی و تاریخی، از جایگاه و ارزش بسیار والایی در میان شهرستانها و مناطق مختلف کشور برخوردار است.آیینها بر گرفته از اقلیم و طبیعت منطقه،اعتقادات و طبقات اجتماعی مردم است و بهمناسبتهای مختلف انجام میشود[۲]
شهرستان زابل دارای۲بخش،۴دهستان و۲شهر بهنامهای زیر است:
| بخش | مرکز بخش | جمعیت بخش ۱۳۹۵ | نام دهستان | مرکز دهستان | جمعیت دهستان ۱۳۹۵ | شهر | جمعیت شهر ۱۳۹۵ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| مرکزی | زابل | ۱۵۱٬۰۷۸ نفر | حیدرآباد | حیدرآباد | ۶٬۲۰۷ نفر | زابل | ۱۳۴٬۹۵۰ نفر ۳٬۷۶۰ نفر |
| بنجار | بنجار | ۶٬۱۶۱ نفر | |||||
| کرباسک | کرباسک | ۱۵٬۳۷۰ نفر | ژالهای | ژالهای | ۸٬۴۷۶ نفر | **************** | |
| کرباسک | کرباسک | ۶٬۸۹۴ نفر | |||||
_ آیینها در موقع کار (مراسم حشر) آیین کهن لایروبی بستر رودخانه هیرمند است که حاکی از یک نوع تعاون و همبستگی منطقهای و تبلور عینی اتحاد در حل معضلات است که هنوز هم در منطقه انجام میگردد.
-مراسم جشن گندم جشن و پایکوبی به مناسبت برداشت گندم و شکرگزاری از درگاه ایزد منان است که با رقص و پایکوبی خاص منطقه برای هر تازهواردی بسیار جذاب میباشد.
-آیینهای مذهبی (عید فطر، عید غدیر، عید قربان و مبعث پیامبر _ تولد امام علی و مراسم آیینی نیمه شعبان که مردم در این روز به زیارت اهل قبور رفته و یک نوع شیرینی محلی به نام چلبک درست میکنند.
-رمضانخوانی و سحرخوانی دو آیین مهم این منطقه در ماه رمضان است که هر کدام ویژگی خاص خود را دارد. برخی سوابق تاریخی و گفتهها نشان میدهد که آیین سحرخوانی و رمضانخوانی از حدود ۱۴۰۰ سال قبل یعنی از اوایل اسلام نزد ساکنین مرسوم بودهاست. در این آیین که بین شبها ی ۱۲تا ۱۷ ماه مبارک رمضان اجرا میشود، جمع زیادی از جوانان و نوجوانان هر محله در مقابل منازل مردم اجتماع کرده و اشعار محلی را با صدای رسا قرائت میکنند که از جمله آن اشعار «رمضو الله الله رمضو، رمضو الله خوشنوم خدا، رمضو اومْده مهمونش کنه، گوو گوساله ره قربونش کنه، ای سرا از کِنه که کولَک داره، اگه فهمو صابیو بورک داره، ای سرا از کِنه که رو و بادَه، دو پسر داره که نو دوماده» است.
-مراسم عزاداری در ماه محرم با اجرای تعزیه و سوگواری.
-آیینهای ملی (نوروز و جشن سیزده بدر مردم به زیارت کوه خواجه و سایر زیارتها میروند جشن میگیرند و شادی میکنند مراسم و آیینهای بسیار زیبایی نیز در هنگام تولد، ازدواج اجرا میگردد.
-رقص شمشیر که از نمونههای شاخص موسیقی سازی و آوازی در منطقه است که ضمن داشتن شهرت جهانی باشور و اشتیاق خاصی در جشنها و مراسم آیینی این دیار برگزار میگردد.[۳]
شهرستانزابل با مساحت ۳۴۴کیلومترمربع در ضلع شمال شرقی استانسیستان و بلوچستان قرار گرفته و فاصله مرکز شهرستان تا مرکز استان (زاهدان) ۲۰۷ کیلومتر است.
شهرستان زابل دارای اقلیم بیابانی گرم و خشک است. میانگین بارش سالانه در این شهرستان ۵۹٫۶ میلیمتر و دمای آن در سال از ۹٫۵- تا ۴۹ درجه سانتیگراد متغیر است.
رودخانههایهیرمند و شیله از رودخانههای این شهرستان میباشد. آب این شهرستان در گذشته از طریق حفرچاه وقنات تأمین میشدهاست و امروزه آب شرب زابل از مخازن بزرگ آب به نامچاه نیمه (که توسط رود هیرمند تغذیه میشوند) تأمین میگردد.
بیراند رایس، محقق آلمانی در کتاب خود با نام زابل، زمان پیدایش زابل را سال ۱۸۶۹ میلادی میداند.
اکثریت مردم این شهر از طریقکشاورزی امرار معاش میکنند. در سال زراعی ۸۳–۱۳۸۲ سطح زیر کشت محصولات زراعی و باغی شهرستان زابل بالغ بر ۲۵۸۶۱هکتار شامل میشد که ۱/۱۶ درصد از سطح زیر کشت استان سیستان و بلوچستان را تشکیل میدهد. از این مقدار ۵۶/۱ درصد به کشت باغات و ۱/۱۶ درصد به زراعتهای سالانه اختصاص دارد. محصولات عمده زراعی این شهرستانغلات،محصولات جالیزی ونباتات علوفهای است. طی همان سال، ۱۱۸ واحد صنعتی پرورش و نگهداری دام و طیور در سطح شهرستان فعال بوده، همچنین میزان تولیدشیر،گوشت قرمز، گوشتمرغ وماهی به ترتیب ۳۷، ۱/۷، ۳ و ۱۰۸ هزارتن بودهاست.
"و یکی دیگر از اماکن گردشگری زابل کوه خواجه است که در مسیر روستا فیروزه ای واقع شده