Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


پرش به محتوا
ویکی‌پدیادانشنامهٔ آزاد
جستجو

سمبوسه

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
برایتأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. لطفاً با توجه بهشیوهٔ ویکی‌پدیا برای ارجاع به منابع، با ارائهٔمنابع معتبر بهبهبود این مقاله کمک کنید. مطالب بی‌منبع را می‌توان به چالش کشید و حذف کرد.
یافتن منابع: "سمبوسه" – اخبار ·روزنامه‌ها ·کتاب‌ها ·آکادمیک ·جی‌استور
(چگونگی و زمان حذف پیام این الگو را بدانید)
بازار فلافل و سمبوسهاهواز

سنبوسه یاسمبوسه یک خوراکی غرب و جنوب آسیا است که ازخمیر پهن‌شده درست می‌شود به همین دلیل نوعیپای محسوب می‌شود که میانش را باسیب‌زمینی،گوشت کوبیده،پیاز وادویه پر کرده و درروغن برشته کرده باشند.[۱] از خوراکی‌های معروف ایرانی و بیشتر در جنوب ایران نظیربوشهر،خوزستان،هرمزگان، و… پخت‌شده.

سنبوسه درایران به عنوان خوراکی -و نه وعده غذایی- مصرف می‌شود. سنبوسه امروزه تقریباً یک غذای جهانی است و در همه کشورها کم و بیش وجود دارد و در رستوران‌های ایرانی و لبنانی یا افغانی در کشورهای خارجی معمولاً وجود دارد. سنبوسه ابتدا در قدیم یک غذای اصلی در خراسان بوده است اما در خراسان سنبوسه را پس از آماده کردن و گذاشتن مواد (کوبیدهٔنخود،پیاز،سبزیجات وگوشت خورد شده) و با تا کردن لایه‌های خمیر روی همدیگر و فشردن، آن را در آب جوش می‌انداختند و آشی درست می‌شد که به آنآش جوش پره یاآش لخشک می‌گفتند اما امروزه به‌جای پختن سنبوسه (جوش پره) در آب، آن را در روغن سرخ می‌کنند و این شیوه امروزه در بیشتر نقاط جهان رایج شده است. اما در جنوب خراسان هنوز هم سنبوسه آب‌پز به عنوان یک آش خوشمزه در روستاها رایج آست. همان‌طور که در تاریخ بیهقی آمده این غذا از دوران بسیار قدیم در خراسان رایج بوده است.[۲][۱۰]

روش تهیه

[ویرایش]

در طبخ سنبوسه از موادی چونگوشت چرخ‌کرده،سیب‌زمینی،گشنیز،جعفری،تره،پیاز،نان لواش،زردچوبه،فلفل سیاه،فلفل قرمز،نمک،پودر کاری وروغن استفاده می‌شود.

امروزه برای پختن سنبوسه مواد تشکیل دهنده (معمولاً پیاز خردشده، گوشت، سبزیجات ونخود از قبل پخته شده) را در تکه‌ای بزرگ از نان لواش یا برگی از خمیر می‌ریزند و نان لواش یا برگ خمیر را به‌صورت سه‌گوش می‌بندند و سپس آن را درماهی‌تابه می‌گذارند و در روغنسرخ می‌کنند.

دربارهٔ واژه

[ویرایش]

سنبوسه واژه‌ای از ریشهٔفارسی است که شکل تغییریافتهٔ واژهٔپارسی «سنبوسگ» است. به دلیل روش تلفظ سنبوسه به صورت «سمبوسه» بعضی از افراد در مورد نام آن اشتباه می‌کنند. بخش اول این نام همان واژه «سه» است و سنبوسه معنی شیرینی سه‌گوش را می‌دهد.[۳]

این واژه با اشکالی مشابه به زبان‌های دیگری چونعربی،هندی،پنجابی،قرقیزی،قزاقی،ازبکی،سومالیایی،بلوچیانگلیسی،فرانسوی و دیگر زبان‌های جهان راه یافته است.

تاریخچه

[ویرایش]
بخشی از متننعمت‌نامه نصیرالدین‌شاهی: «نوعی دیگر: سنبوسهٔ غیاث‌شاهی: قیمهٔ خوب‌پخته با همچند آن پیاز،قیمه کرده، و زنجبیل خرد کرده و ربع آن و نیم تولچه[۴] سیر آس کرده[۵] همه یکجا بیامیزد و زعفران سه تولچه در گلاب آس کرده با قیمه بیامیزد و از میان شوربا بادنجان بیرون آرند و با قیمه یکجا کرده در سنبوسه پر کنند و در میان روغن برشته سازند خواه از نان تنُک خشکه باشد یا از نان میده[۶] یا از خمیر خام؛ هر سه جنس سنبوسه بپزد، لذیذ باشد.»
در این مینیاتور، غیاث‌الدین بر کار آشپزیکنیزان نظارت می‌کند. تأثیرات ایرانی در این نگاره در شکل ابرها، درختان گلدار، بته‌ها و پیش‌زمینه تصویر دیده می‌شود. عناصر هندی مختلف چون جامهٔ زنان و تزئینات و رنگ‌ها در تصویر دیده می‌شود.[۷]

برخی معتقدند این خوراک از ایران به هند راه پیدا کرده است در حالی‌که گفته می‌شود سمبوسه در اوایل قرن سیزدهم توسط بازرگانان خراسانی به هند رسید[نیازمند منبع] و با کمی تغییر در دستور تهیه آن، به یکی از خوراکی‌های محبوب در میان هندی‌ها بدل شد و از قضا پادشاه هندوستان و خاندان سلطنتی در گذشته‌های دور علاقه خاصی به این غذا داشته‌اند. از این روایت مشخص می‌شود که برخلاف نظر عده‌ای که منشأ این غذا را جنوبایران می‌دانند، سمبوسه در اصل متعلق بهخراسان است. حکایت دور و دراز سمبوسه تامصر هم می‌رسد. و این خوراک یکی از معروف‌ترین غذاهای کشورهایجنوب آسیا نیز محسوب می‌شود.[۸]

در کتابتاریخ بیهقی چنین آمده است: «:... ندیمان را بخواند و امیر، شراب و مطربان خواست و این اعیان را به شراب بازگرفت و طبق‌های نواله و سنبوسه روان شد.»[۹]

در کتابنعمت‌نامه نصیرالدین‌شاهی آمده است. «سنبوسهٔ غیاث‌شاهی: قیمهٔ خوب‌پخته با همچند آن پیاز، قیمه کرده، وزنجبیل خرد کرده و ربع آن و نیم تولچهسیر آس کرده همه یکجا بیامیزد وزعفران سه تولچه درگلاب آس کرده با قیمه بیامیزد و از میانشوربا بادنجان بیرون آرند و با قیمه یکجا کرده در سنبوسه پر کنند و در میان روغن برشته سازند خواه از نان تنُک خشکه باشد یا از نان میده یا از خمیر خام؛ هر سه جنس سنبوسه بپزد، لذیذ باشد.»[۱۱]

انواع سنبوسه

[ویرایش]
  • سنبوسه پیتزایی
  • سنبوسه بندری
  • سنبوسه آبادان
  • سنبوسه سیب زمینی
  • سنبوسه بلوچی
  • سنبوسه سبزیجات
  • سمبوسه اسفناج
  • سنبوسه گوشت
  • سنبوسه مرغ
سنبوسه‌هایی همراه باچاشنی، دربمبئی،هند

منابع

[ویرایش]
  1. کتاب کارنامه در باب طباخی و صنعت آن، به کوشش ایرج افشار، انتشارات سروش، ۱۳۶۰
  2. آش در جنوب خراسان، ماهنامهٔ «نامه گناباد»
  3. "Nişanyan Sözlük - Türkçe Etimolojik Sözlük".Nişanyan Sözlük(به ترکی استانبولی). Retrieved2023-07-12.
  4. تولچه یعنی دومثقال و نیم برابر با وزن دوازده ماشه یعنی نود و شش حبه. منبع: دهخدا.
  5. آسیاب کردن.
  6. نانی که از آرد بی‌سبوس و دوباره بیخته و نرم‌ساییده درست می‌کنند.
  7. Vedic Art:Indian Miniature Painting, Part 5: BY: SUN STAFF. بازدید: دسامبر ۲۰۱۱.
  8. «جدول | قیمت انواع سمبوسه در بازار | ارزان‌ترین و گران‌ترین سمبوسه چند؟».همشهری آنلاین. دریافت‌شده در۲۰۲۳-۰۷-۱۲.
  9. تاریخ بیهقی، به اهتمام قاسم غنی و علی‌اکبر فیاض، انتشارات خواجو، ۱۳۷۰

پیوند به بیرون

[ویرایش]
درویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔسمبوسه موجود است.
خوراک‌های پُرآب
دیگر خوراک‌ها
آشپزی نواحی ایران
اریسانگشت‌پیچاطلسیبادام سوختهباسلق و سجوقباقلوابرگه ذرتبژیپشمکپولکیترحلوا (ترحلوای هویج) • حاجی بادامحلواحلوا اردهحلوا مغزیحلواشکریحلوازردهحلوا بربریراحت‌الحلقومرشته‌ختاییرشته‌خشکاررنگینکزولبیا بامیهسوهانسوهان‌عسلیشکربورهشکر پنیرشیرمالشیرینی خامه‌ایقاووتقرابیهقطابکاککلمپهکلوچهکلوچه و مسقطیکماچ سهنکیک یزدیگزگوش‌فیللوزمسقطینان بادامینان برنجینان پنجره‌اینان سوروکنان خرمایینان شکرینان فطیرنان قندینان گلاجنان نخودچینوقاهل گلابجوجوشمیان‌پرمیشکاجوزغندیوخه
سرآشپزها و دستورها
موضوعاتسین‌کیانگ
تاریخ
جغرافیا
آموزش و پرورش
فرهنگ
آشپزی
جابهه‌های گردشگری
درگیری سین‌کیانگ
اهالی
مرتبط
غذاهای خیابانی
A food truck
کامیون‌های غذای سیار
بر پایه مکان
پذیرایی سیار
فهرست‌ها
مقالات مرتبط
نوشیدنی‌ها
نان‌ها
پیش‌غذاها
و سالادها
پنیرها
سوپ‌ها و خورش‌ها
شیرینی‌ها
غذاها
گوشت‌های کباب‌شده
دسرها
ابزار مخصوص
آشپزی‌های مرتبط
غذاهای سرخ‌شده
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=سمبوسه&oldid=42888764»
رده‌ها:
رده‌های پنهان:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp