Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


پرش به محتوا
ویکی‌پدیادانشنامهٔ آزاد
جستجو

زبان قرقیزی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
قرقیزی
кыргызча
قیرعیزچا
qırğızça
кыргыз тили
qırğız tili
بیان[qɯɾʁɯzˈtʃɑ]
[qɯɾˈʁɯztiˈli]
زبان بومی درقرقیزستان (رسمی),تاجیکستان،افغانستان،سین‌کیانگ (چین),روسیه،پاکستان
قومیتقرقیزها
شمار گویشوران
۴٫۳میلیون  (۲۰۰۹)[۱]
ترکی
الفبای قرقیزی (خط سیریلیک،الفبای فارسی-عربی، formerlyلاتین،Kyrgyz Braille)
وضعیت رسمی
زبان رسمی در
 قرقیزستان

 چین

Collective Security Treaty Organization
زبان اقلیت
شناخته‌شده در
کدهای زبان
ایزو ۱–۶۳۹ky
ایزو ۲–۶۳۹kir
ایزو ۳–۶۳۹kir
گلاتولوگkirg1245[۲]
زبان‌شناسی44-AAB-cd
{{{mapalt}}}
این نوشتار شامل نمادهای آواییآی‌پی‌ای است. بدون پشتیبانی مناسبتفسیر، ممکن استعلامت‌های سوال، جعبه یا دیگر نمادها را جای نویسه‌هاییونی‌کد ببینید.

زبانقرقیزی یاتُرکی قرقیزی (بهانگلیسی:Kyrgyz language) (به قرقیزی:Кыргыз тилиØŒقیرعیز تیلی‎ØŒKyrgyz tili) زبان رسمی کشورقرقیزستان است ضمناً در چین نیز با آن تکلم می‌شود. زبان قرقیزی شباهت زیادی بهزبان قزاقی دارد.

هر دو زبان از شاخهزبان‌های قبچاق اززبان‌های ترکی است.

تاریخچه

[ویرایش]

این زبان که دارای حدود ۷ میلیون گویش‌ور درقرقیزستان وافغانستان وترکیه وقزاقستان وروسیه می‌باشد و از خانوادهزبان‌های ترکی بوده و با زبانقزاقی نزدیکی بسیاری دارد. قرقیزی درقزاقستان و قرقیزستان با الفبایسیریلیک (دارای سه حرف بیشتر ازسیریلیک روسی) و درچین با الفبایی برگرفته ازالفبای عربی نوشته می‌شود. پیش‌تر باالفبای لاتین نوشته می‌شد.زبان فارسی در سال‌های نه‌چندان دور درقرقیزستان رایج بوده‌است و هم در دانشگاه‌ها و هم در تعداد زیادی از مدرسه‌ها تدریس می‌شده‌است. بیشتر واژگان مربوط بهدین وتجارت در قرقیزستان ازواژگان فارسی گرفته شده‌است. برخی از زبان شناسان تعداد واژگان فارسی درزبان قرقیزی را مشتمل بر ۱۲۰۰واژه می‌دانند ولی به نظر می‌رسد که بسیار بیشتر از این مقدار باشد.

نمونه متن

[ویرایش]

ماده ۱اعلامیه جهانی حقوق بشر[۳]

خط سیریلیک قرقیزیخط عربی قرقیزیخط لاتین قرقیزی (بر اساسیانالیف) (۱۹۲۸–۱۹۳۸)ترجمه فارسی
Бардык адамдар өз беделинде жана укуктарында эркин жана тең укуктуу болуп жаралат. Алардын аң-сезими менен абийири бар жана бири-бирине бир туугандык мамиле кылууга тийиш.باردیق ادامدار ۅز به‌ده‌لینده جانا ۇقۇقتاریندا ه‌رکین جانا ته‌ڭ ۇقۇقتۇۇ بولۇپ جارالات. الاردین اڭ-سه‌زیمی مه‌نه‌ن ابئییری بار جانا بئری-بئرینه بئر تۇۇعاندیق مامئله قیلۇعا تییش.Bardьq adamdar ɵz ʙedelinde çana uquqtarьnda erkin çana teꞑ uquqtuu ʙolup çaralat. Alardьn aꞑ‑sezimi menen aʙijiri ʙar çana ʙiri‑ʙirine ʙir tuuƣandьq mamile qьluuƣa tijiş.همه انسان‌ها آزاد به دنیا می‌آیند و از نظر حیثیت و حقوق برابر هستند. آنها دارای عقل و وجدان هستند و باید نسبت به یکدیگر با روحیه برادری رفتار کنند.

منابع

[ویرایش]
  1. قرقیزی atاتنولوگ (18th ed., 2015)
  2. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013)."Kirghiz".Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.{{cite book}}:Invalid|display-editors=4 (help)
  3. Kyrgyz edition of Universal Declaration of Human Rights

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Kyrgyz language». دردانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱ ژوئن ۲۰۲۰.

نیازبان
ترکی متداول
آرغو
قارلقی
قبچاقی
پونتی-خزری
آرالی-خزری
اورالی-خزری
اوغوز
سیبریایی
اوغور
  • ۱زبان مختلط.
  • ۲ در مورد دسته‌بندی اختلاف نظر وجود دارد.
زبان‌های رسمی
زبان‌های محلی (زبان‌های سوم رسمی)
زبان‌های اقلیت
زبان‌های اشاره
آیکون خرد

این یکمقالهٔ خرد مرتبط بازبان است. می‌توانید باگسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=زبان_قرقیزی&oldid=42136741»
رده‌ها:
رده‌های پنهان:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp