به باور آندریاس[۵]، لنتس[۶]، میه[۷]،بنونیست، کریستنسن و مایرهوفر[۸]گویش سیوندی ادامهزبان مادی است وسیوند جزیرهزبان مادی در پارس بوده است. این نظریه استوار بر آواشناسی این زبان است. در زبان سیوندی ومادی، *x,*hu ایران باستان (sv هندی باستان) به f دگرگون شده است.
اما لکوگ[۹] با نگاه به واژه farnah در سنگنبشته‌هایپارسی باستان خاستگاه زبان سیوندی را در خاور ایران و در همسایگیخوری می‌داند. همچنین بر اندیشه ویندفور[۱۰] گویشهای شمال خاور ایران نیای سیوندی دارد.
اما مولچانووا پژوهشگر بنیاد زبانشناسی فرهنگستان روسیه این گویش را بسیار نزدیک به زبانپهلوی ساسانی دانسته و معتقد است که از آن روزگار بجای مانده است.
نزدیکی بسیار واژگان این گویش با زبان پهلوی «فارسی میانه» این اندیشه (نظریه) را استوار تر می‌نماید:
زبان سیوندی دارای ۲۵ همخوان، ۸ واکه و ۳آواگروه است.همخوان‌ها در این گویش عبارتند از:/p/,/b/,/t/,/d/,/c/,/y/,/k/,/g/,/x/,/f/,/v/,/s/,/z/,/s/,/z/,/x/,/ /,/h/,/ /,/ /,/m/,/n/,/l/,/r/,/w/,/y/ و ۸ واکه در این گویش:/a/,/a/,/o/,/u/,/u/,/e/,/i/,/i/ و ۳ آواگروه آن: /ey/,/oy/,/ow/
اهمیت این زبان دراین است که دراستان فارس تنها اهالیسیوند هستند که به این گویش سخن می‌گویند و تمایز زبانی مردمسیوند را با گویش نزدیکترین روستاها بهسیوند (از جمله روستای قوام آباد در ۴ کیلومتری شمال غربی آن و روستایدشت آباد در ۶ کیلومتری جنوب شرقی آن) کاملاً نمایان می‌کند؛ زیرا اهالی این دو روستا زبان ویژه مردم سیوند را نمی‌فهمند. به گفته ارانسکیزبان‌شناس معروف در کتاب «مقدمه لغه ایرانی»، سیوند همچون جزیره‌ای در دریایزبان فارسیاستان فارس مهجور مانده است. زبان سیوندی گویشی است یگانه در استان فارس و جنوب باختری ایران که تنها مردم سیوند به آن سخن می‌گویند.
ساخت دانشکده زبانهای ایرانی درسیوند هم پیش از انقلاب و هم پس از آن از سوی زبانشناسان ایرانی و خارجی برای جلوگیری از فرسایش گویشهای ایرانی پیشنهاد شد. دلیل انتخاب سیوند برای ساخت این دانشکده این بود که زبان سیوندی محدود است و تنها درسیوند بکاربرده می‌شود و ازسوی دیگر تمامی ویژگی‌های زبانهای ایرانی ناب و دست نخورده را دارد. دیگر اینکه چون سیوند میاننقش رستم،تخت جمشید وپاسارگاد است، جای بسیار مناسبی برای مطالعهخط میخی وزبان پهلوی است. پیش از انقلاب کارهایی انجام شد ولی شوربختانه مسئولان استان و شهرستان پس از انقلاب هیچ پشتیبانی‌ای برای ساخت این دانشکده نکردند.
در سال‌های اخیر عوامل زیر تهدیدکننده این زبان شناخته شده‌اند. اگرچه تاکنون سیوندی یکپارچکی و واژگان خویش را حفظ کرده اما نگرانی‌هایی دربارهٔ آینده آن وجود دارد.
ازدواج سیوندی‌ها با بیگانگانی که زبان سیوندی را نمی‌دانند.
ساکن شدن عشایر و مردم روستاهای اطراف درسیوند که هیچ‌کدام سیوندی را نمی‌دانند.
مهاجرت سیوندیان درزمان شاه و سال‌های پس از انقلاب به دلیل عدم رسیدگی مسئولان به سیوند و بی‌توجهی عمدی مخصوصاً در سال‌های اخیر.
نبود یک نهاد یا بنیاد برای حفاظت از زبان سیوندی و کارشکنی مسئولان استان، شهرستان و حتی شورای شهر و شهرداری سیوند برای تشکیل یک بنیاد.
Andreas, F.C. , Christensen, A. , Iranische Dialektaufzeichnungen aus dem Nachlass, von F.C.
Andreas. Zusammen mit Kaj Barr und W.B. Henning bearb. und hrsg. von Arthur Christensen: ErsterTeil: Sâ ª va"nd⪠, ya"zdâ ª und soª â ª. Abhandlungen der Gesellschaft der Wissenchaften zu Go"ttingen.
Phil. -hist. kl. , 3. Folge. B. , ۱۹۳۹, Nr. 11. (p. ۱۶)
Lentz, W. , ``Die nordiranische Elemente in der neupersischen Literatursprache bei Firdosi.Zeitschrift fur Indologie und Iranistik. Leipzig, 1926, Bd. 4, H. 2. (p. ۲۸۸)
Meillet, A. , Grammaire du vieux-perse.2 e¨ d. , entierement corrige¨ e et augmente¨ e par E¨. Benveniste,1931. (p. ۱۰)
↑{چپ‌چین}Mayrhofer, M. , ``Die Rekonstruktion des Medischen. Anzeiger der osterreichischen Akademie der Wissenschaften. Phil. -hist. kl: Jg. ۱۹۶۸ (۱۰۵), N.1. Wien, 1969 (p. ۵)
