ریزلوله (بهانگلیسی:microtubule) یا میکروتوبول یکی از اجزایچارچوب یاخته می‌باشند. ریزلوله‌ها لوله‌هایی توخالی، از جنسپروتئین هستند. این لوله‌ها به قطر ۲۵نانومتر و در طول‌های مختلف از ۲۰۰ نانومتر تا ۲۵میکرومتر هستند.پروتئین اصلی سازندهٔ ساختار ریزلوله‌هاتوبولین است.
ریزلوله‌ها به عنوان اجزای ساختارییاخته‌ها در بسیاری از کارهای آنها مانندرشتمان،تقسیم سیتوپلاسم و جابه جایی و ترابریریزکیسه‌ها شرکت می‌کنند.
بسیاری از اجزای یاخته نیز از جنس ریزلوله‌ها هستند مانند:دوک تقسیم،میانک‌ها و…کافنده تنها در یاخته‌های گیاهی، جانوری و تک یاخته ای‌ها وجود دارند. باکتری‌ها کافنده تن ندارند. کافنده تنها را در حکم کیسه‌های خودکشی یا نارنجک درون یاخته ای می‌نامند که تخریب غشای آن می‌تواند موجب تجزیه مواد و اجزای درون یاخته و در نتیجه کافنده تنها از غشا و سیتوزول حاوی آنزیم‌های مختلف تشکیل شده‌است.چهار نوع کافنده تن در نظر گرفته می‌شود که یکمی کافنده تن اولیه (نخستین) و سه تای بعدی کافنده تن ثانویه (دومین) خوانده می‌شوند.
نقش‌های کافنده تن:گوارش درون یاخته ای: مواد گوناگون به روش‌هایدرشت خواری و اتوفاژی به کافنده تنها می‌رسند. گوارش آنها توسط آنزیم‌های کافنده تنی و درون آنها صورت می‌گیرد و مواد حاصل از گوارش با عبور از غشای کافنده تن بهسیتوزول می‌رسند و مسیر سوخت و ساز خود را می‌گذرانند.
گوارش برون یاخته ای: برای مثال یاخته‌های استخوان خوار (استئوکلاستها) که در مغز زرد استخوان قرار دارند با آزاد کردنآبکافت کننده‌های کافنده تنی موجب تخریب یاخته‌های استخوانی می‌شوند.
دخالت در تمایز یاخته ای و از بین بردن اندامک‌ها
دخالت در پدیده اتولیز و مبارزه با فقر غذایی
دخالت در ایمنی یاخته‌ها: کافنده تنها باکتری‌ها و ویروس‌های وارد شده به یاخته را توسط آنزیم‌های خود تخریب می‌کند و از بین می‌برد.تجمع مواد سمی از جمله جیوه در کافنده تنها
کافنده تن‌های گیاهی با داشتن آنزیم‌های مختلف از جملهآلفا آمیلاز،نوکلئازها در گوارش درون یاخته ای و برون یاخته ای و فرایندهای رشد و نمو دخالت دارند.
ساختمان ریزلوله‌ها:ریزلوله‌ها بزرگترین رشته اسکلت یاخته ای هستند و از دو نوع پروتئینتوبولین(Tubulin) آلفا و بتا ساخته شده‌اند. یک ریزلوله از ۱۳ پروتوفیلامنت(Protofilament) موازی ساخته شده که هر کدام به صورت دو زنجیره آلفا و بتا می‌باشد (یکمولکول توبولین آلفا و یک مولکول توبولین بتا). این ۱۳ پروتوفیلامنت در هم پیچیده‌اند تا یک ریزلوله با مرکز خالی ایجاد شود. همچنین تعداد زیادی از پروتئین‌های دیگر جهت تنظیم تجمع و عدم تجمع ریزلوله‌ها، به آنها پیوسته‌اند.
به عنوان بخشی از اسکلت سلولی، میکروتوبول‌ها در موارد ذیل شرکت دارند:
فرآیندهای توبولین و میکروتوبول‌ها، مانند حرکت سلولی، توسطمیکروب شناسان اولیه مانند مشاهده شد. با این حال، ماهیت فیبری تاژک‌ها و دیگر ساختارها دو قرن بعد با میکروسکوپ‌های نوری بهبودیافته کشف شد و در قرن بیستم با میکروسکوپ الکترونی و مطالعات بیوشیمیایی تأیید شد.
سنجش‌های آزمایشگاهی برای پروتئین‌های موتور میکروتوبول مانند دینئین و کینزین با برچسب‌گذاری فلورسنت روی یک میکروتوبول و تثبیت میکروتوبول یا پروتئین‌های موتور بر روی یک اسلاید میکروسکوپ مورد بررسی قرار می‌گیرند، سپس اسلاید را با میکروسکوپ ویدیویی بهبودیافته برای ثبت حرکت پروتئین‌های موتور تجسم می‌کنند. این اجازه می دهد تا حرکت پروتئین های حرکتی در امتداد میکروتوبول در سراسر پروتئین های حرکتی حرکت کند. در نتیجه، برخی از فرآیندهای میکروتوبولی را می توان با کیموگراف تعیین کرد.
+بیوشیمی پزشکی جلد اول ویرایش سوم دانشگاه علوم پزشکی تهران
 | این یکمقالهٔ خردزیست‌شناسی است. می‌توانید باگسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
