رومن رولان در سال ۱۸۶۶ در شهر کلامسی، در ایالت بورگونی، در خانوادهٔ بورژوایی مرفهی به دنیا آمد.
در چهارده سالگی به همراه خانواده‌اش برای تحصیل راهیپاریس شد. در نوجوانی با افکارباروخ اسپینوزا آشنا شد ولئو تولستوی را کشف کرد. در ۱۸۸۹ در رشتهٔ تاریخ ادامه تحصیل داد و در ۱۸۹۵ بهرم رفت و در رشتهٔ هنر مدرک دکترا گرفت. رسالهٔ دکتریِ او دربارهٔ تاریخاپرای اروپا پیش ازژان باتیست لولی وآلساندرو اسکارلتی است.
پس از اخذ دکترا، سه سال در «مدرسهٔ عالی» به تدریس تاریخ هنر اشتغال داشت و از آن پس دوره‌ای کوتاه دردانشگاه سوربن تاریخموسیقی تدریس کرد و سپس در ۱۹۱۲ به نوشتن روی آورد و طی هشت سال، تا ۱۹۰۴، رمان ۱۰جلدیژان کریستف را به رشتهٔ تحریر درآورد.
رومن رولان انسان صلح‌دوستی بود. او به دعوتماکسیم گورکی در سال ۱۹۳۵ بهشوروی رفت و بااستالین ملاقات داشت. علی‌رغم تمایل به اندیشه‌هایمارکس، علیه استالین و حکومت شوروی مقالات متعددی انتشار داد. در ۱۹۱۴ بهسوئیس رفت و ۲۳ سال از عمر خود را در آنجا گذراند. در همان‌جا بامهاتما گاندی آشنا شد.
او دو بار ازدواج کرد. بار اول در ۱۸۹۲ با کلوتیلد برئال، که نُه سال بیشتر دوام نیاورد، و بار دیگر، پس از ۳۳ سال تنهایی، در ۱۹۳۴ با ماری کوادچف ازدواج کرد، که این ازدواج تا پایان عمر رومن ادامه یافت.
رومن رولان در سال ۱۹۱۰ مفتخر به دریافت نشانلژیون دونور (بالاترین مدال افتخار فرانسه) شد و در سال ۱۹۱۳ جایزهٔ بزرگآکادمی فرانسه را دریافت کرد. در سال ۱۹۱۵ نیزجایزه ادبی نوبل را به دست آورد.
پیش از دیدارتان، سالیان متمادی به شما به‌عنوان هنرمند و پیام‌آور عشق به انسان‌ها ارج می‌نهاده‌ام. خود نیز همیشه جانبدار عشق به هم‌نوع بوده‌ام؛ البته نه به دلایل احساسی یا آرمان‌گرایانه، بلکه به دلایل معقولانه و اقتصادی: در مواجهه با سائق‌های غریزی و جهان، به گونه‌ای که اکنون هست، ناگزیر عشق را به‌عنوان حافظ نوع بشر در مقابل تکنولوژی اجتناب‌ناپذیر می‌دانم.
