 | |
| نوع | روزنامه آنلاین (شبکه شرق) |
|---|---|
| قطع | بزرگ |
| صاحب(ان) امتیاز | مهدی رحمانیان |
| ناشر | گلریز |
| مدیر مسئول | مهدی رحمانیان |
| سردبیر | شهرزاد همتی (روزنامه) |
| جهت‌گیری سیاسی | اصلاح طلبی |
| زبان | فارسی، عربی، انگلیسی |
| دفتر مرکزی | تهران، ایران، میدان فاطمی |
| وبگاه | |
شرق روزنامه‌ای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. «شرق» خود را مستقل معرفی میکند اما در ایران با نام روزنامهجناح اصلاح‌طلبان شناخته میشود و در دسته روزنامه‌های معتدل و اصلاح‌طلب دسته‌بندی میشود. این روزنامه در ۲ شهریور ۱۳۸۲ به سردبیریمحمد قوچانی، مدیرمسئولیمهدی رحمانیان و با حضورمحمد عطریانفر به عنوان رئیس شورای سیاست‌گذاری منتشر شد. سردبیر کنونی روزنامه شهرزاد همتی بخش آنلاین شبکه شرق، شهرزاد همتی است.
«فضای کلی رسانه‌های ما شهرت‌محور است، همان‌طور که تاریخ همواره تاریخ حاکمان بوده‌است. رسانه‌ها بیشتر زندگی عادی حاکمان را بیان کرده‌اند تا مردم عادی.»
روزنامهشرق که از روزنامه‌های اصلاح طلب ایران به‌شمار می‌رود در دوم شهریورماه ۱۳۸۲ با صاحب امتیازی و مدیرمسئولی مهدی رحمانیان انتشارش را آغاز کرد. مهدی رحمانیان در زمانی که در دولتسید محمد خاتمی فرماندار چابهار بود مجوز هفته‌نامه محلی با نامشورای شرق را در سال ۱۳۷۷ می‌گیرد. پس از پایان دوره فرمانداری اش در چابهار مجوز آن هفته نامه محلی را به روزنامه سراسری تبدیل کرده و همین روزنامه‌ای است که با نامشرق منتشر میشود.[۲] اولین شماره روزنامهشرق در ۲ شهریور ۱۳۸۳ منتشر شد. اولین اعضای تحریریهشرق را گروه محمد قوچانی در تحریریه همشهری ضمیمه (جهان) شکل دادند که پس ازانتخابات دومین دوره شوراها در سال ۱۳۸۱، شهرداری و در نتیجه روزنامههمشهری را به احمدی‌نژاد و گروهش باخته بودند و همراه با رئیس‌شانمحمد عطریانفر به روزنامهشرق کوچ کرده بودند.[۳]
شرق در این دوره هر چند روزنامهاصلاح‌طلبی بود، مطالب متنوع در حوزه سیاست، تاریخ، فرهنگ و اندیشه چاپ می‌شد و برای مخاطب ایرانی جذاب بود. اما انتشارشرق با این گروه دیری نپایید و روزنامهشرق در پی توقیف‌های مکرر در سال ۱۳۸۶ با سردبیر و تحریریه‌ای نسبتاً متفاوت انتشار خود را ادامه داد. معمولاً هر شماره‌اش ۲۰ صفحه (پس از گران شدن قیمت کاغذ در سال ۹۶ در ۱۶ صفحه) و در ۶ ستون منتشر میشود. صفحهٔ اولش کمتر با آگهی پُر میشود. مانند همه روزنامه‌های ایران روزنامهشرق هم به موضوعات مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، ورزشی و فرهنگی می‌پردازد، هر چند روزنامه سیاسی به‌شمار می‌رود. تحریریهٔ این روزنامه، تحریریهٔ سابق یکی از ضمیمه‌هایهمشهری با نامهمشهری جهان بودند که با روی کار آمدن دومین دورهٔشورای شهر تهران و انتخابمحمود احمدی‌نژاد به عنوان شهردار و تغییراتی که در مدیریتهمشهری به وجود آمد مجبور به استعفاء شدند.
مهدی رحمانیان درفروردین ۱۳۹۵، از جایگاه رسانه‌ها در ایران گفت وشرق را نیز مثال زد:
در کشورهای دیگر، روزنامه‌نگارانی هستند که ۳۰سال در یک روزنامه حضور دارند، یک ستون ثابت در روزنامه دارند و آن ستون خوانندگان خاص خود را دارد. اما این شرایط در ایران وجود ندارد. ما در روزنامهٔ خود ستون‌نویسی نداریم که از آغاز روزنامهٔشرق تا الان ستون‌نویس ثابت باشد. ما تا الان چهار تا پنج مرحله تغییر پرسنل داشته‌ایم که عمدهٔ آن ناخواسته بوده‌است. هر چند بعضی اوقات هم خود خواسته بوده‌است اما اصل و اساس آن ناخواسته است و این موضوع به پختگی و بلوغ نشریه آسیب می‌زند.[۴]
در رتبه‌بندی روزنامه‌های ایران بر پایه عملکردشان در بازهٔ نیمه دوم ۱۳۹۴ توسطوزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ روزنامهٔشرق با ۶۸٬۸ امتیاز، رتبهٔ هشتم را داشت.[۵]
روزنامهشرق از شهریور ۱۳۹۲ به عنوان اولین روزنامه ایرانی به توییتر پیوست و از مهر همان سال با انتشار مطالب روزنامه و اخبار روز در این شبکه اجتماعی فعالیت چشمگیری را آغاز کرد. حساب توییتر روزنامهشرق در فرودین ۱۳۹۳ رسماً از سوی توییتر تأیید شد.[۶] بیشتر خبرنگاران روزنامهشرق نیز به همراه مهدی رحمانیان،[۷] مدیر مسوول، این روزنامه در شبکه اجتماعی توییتر حضور و فعالیت دارند.[۸] بر اساس آمار شرکت خدمات‌دهنده اطلاعات آماری شبکه‌های اجتماعی سوشل‌بیکرز،توییتر روزنامهشرق در کمتر دو سال توانست در توییتر بیش از ۱۰۰ هزار دنبال‌کننده کسب کند و در میان ۲۰ حساب برتر توییترهای ایرانی از نظر تعداد دنبال‌کننده در آن زمان قرار بگیرد.[۹]
صفحه توییتر شرق هم‌اکنون بیش از ۴۰۰ هزار دنبال‌کننده دارد واینستاگرام این رسانه ۷۰ هزار کاربر را جذب خود کرده‌است.
تاریخچه شبکه شرق
شبکهٔ شرق در سال ۱۴۰۰ با سردبیریسینا رحیم‌پور گروهی از خبرنگاران تصویری در مجموعه روزنامه شرق فعالیت خود را آغاز کرد.[۱] در ترکیب اولیهٔ تحریریهٔ این مجموعه،هدی هاشمی به‌عنوان دبیر تحریریه وفرانک جواهری به‌عنوان دبیر اجتماعی حضور داشتند.[۲] مهرماه 1403 ترکیب تیم شبکه شرق تغییر کرد و در حال حاضر تیم جدید به سردبیری شهرزاد همتی مشغول به کار است.[۱۰]
این روزنامه ۴ بار دور دوران فعالیت خود توقیف شد. اولین بار به مدت یک روز و در کنار روزنامهیاس نو پیش از برگزاری انتخاباتمجلس هفتم و به دلیل پوشش دادن خبر مربوط به نامه اعتراضی نمایندگانمجلس ششم به رهبر انقلاب اسلامی پس از رد صلاحیت گسترده ایشان بود و همچنین پوشش دادن سخنان وکیلزهرا کاظمی در جریان دادگاه بود. پس از ارسال نامه‌ای بهسعید مرتضوی و عذر خواهی از وی به دلیل انتشار نامه نمایندگان مجلس ششم،شرق توانست فعالیت خود را از سرگیرد.[۱۱] این روزنامه یک‌بار دیگر در تاریخ ۳۰ دی ۱۳۸۲ از سوی شعبهٔ ۶ دادسرای ویژهٔ کارکنان دولت توقیف و در تاریخ ۷ اسفند ۱۳۸۲ رفع توقیف شد و بار دوم در تاریخ ۲۰ شهریور ۱۳۸۵ مجدداً خبر توقیف آن انتشار یافت که علت آن چاپ یک کاریکاتور در صفحه پایانی شماره ۸۵۳ روز پنجشنبه ۱۶ شهریور ۱۳۸۵ عنوان شد. در این کاریکاتور تصویری از یکخر در برابر یک اسب در صفحه شطرنج کشیده شده بود. به گفته مقامات دور سرِ خر هاله نور کشیده شده و مقصود از آنمحمود احمدی‌نژاد بوده‌است که مدعی وجودهاله نور دور سر خود درمجمع عمومی سازمان ملل شده بود. پیش از توقیف دوم بهشرق دستور داده شده بود که مدیر مسئول و سردبیر خود (محمد قوچانی) را تغییر دهد.[۱۲][۱۳]
تیمشرق پس از توقیف دوم و در آستانه انتخابات دور سوم شوراهای شهر و روستا، اقدام به استفاده از امتیاز روزنامه روزگار و انتشار مجدد آن گرفت. درحالی‌که روزنامه‌های همشهری و جام جم نیز علی‌رغم آنکه مجوز اجتماعی دارند دارای صفحات و مطالب سیاسی هستند، وزارت ارشاد روزنامه روزگار را برای عدم انتشار هر گونه صفحه سیاسی تحت فشار قرار داده و در نهایت پس از انتشار ۳ شماره آن را توقیف کرد.[۱۴][۱۵][۱۶]این روزنامه مجدداً در تاریخ ۲۰ اسفند ۱۳۸۵ رفع توقیف شد.[۱۷] و پس از هشت ماه توقیف از سوی هیئت نظارت بر مطبوعات، انتشار مجدد خود را از روز دوشنبه ۲۴ اردیبهشت از سرگرفت.[۱۸] در دوره جدید انتشار روزنامهشرق، محمد قوچانی (سردبیر سابق) و محمد عطریانفر (رئیس سابق شورای سیاست گذاری) از آن جدا شدند و به همراه بخشی از تحریریه سابقشرق به روزنامه تازه رفع توقیف شدههم‌میهن به مدیر مسئولیغلامحسین کرباسچی رفتند.[۱۹]
روزنامهشرق در ۱۵ مرداد ۱۳۸۶ بار دیگر به دستورهیئت نظارت بر مطبوعات توقیف شد. علت توقیف چاپ مصاحبه باساقی قهرمان شاعر اشعار اروتیک اعلام شد.شرق دو بار برای انتشار این مصاحبه به صورت غیرعمد، عذر خواهی کرد اما در نهایت توقیف گردید. رحمانیان گفت :"موردی در این مصاحبه پیدا نکردیم اما گفته میشود علت توقیف، چاپ این مصاحبه بوده‌است… هیچ انگیزه‌ای برای باز شدن دوبارهٔشرق نداریم. مگر چند بار برای یک کار فرهنگی می‌توان سرمایه‌گذاری و هزینه کرد؟"[۲۰][۲۱][۲۲][۲۳]توقیفشرق بازتاب‌هایی در رسانه‌های بین‌المللی داشت.[۲۴]
روزنامه هم میهن نیز اندکی قبل ازشرق توقیف شد. هیئت تحریریه هر دو روزنامه که تداوم انتشار روزنامه‌ای با مشی اصلاح طلبانه را در دوران احمدی‌نژاد غیرممکن می‌دیدند هفته‌نامهشهروند امروز را که نشریه‌ای با محدوده توزیع در اصفهان بود، در سطح کشور فعال کردند.[۲۵]سایت روزنامهشرق که تا پایان سال ۱۳۸۶ به عنوان یکی از منابع بزرگ فارسی بر روی شبکه در دسترس و قابل استفاده بود، از ابتدای سال ۱۳۸۷ تعطیل شد. مدیر مسئولشرق از یکی از اتهامات وارد شده توسط مدعی العموم که نشر اکاذیب بود تبرئه شد.[۲۶]در شهریور سال ۱۳۸۸، شعبه ۷۶ دادگاه کیفری استان تهران پس از رسیدگی به اتهامات رحمانیان مدیر مسئول روزنامه، او را مجرم شناخته ولی مستحق تخفیف در مجازات دانست. در این حکم روزنامهشرق رفع توقیف و مدیر مسئول آن به پرداخت یک میلیارد ریال جزای نقدی محکوم شد.سید محمود علیزاده طباطبایی وکیل این روزنامه خبر از انتشار مجدد این روزنامه را داد ولی زمان آن را اعلام نکرد.[۲۷] روزنامهشرق در تاریخ یکشنبه ۲۲ فروردین ۱۳۸۹ انتشار گسترده را با مدیر مسئولی مهدی رحمانیان و سردبیریاحمد غلامی آغاز کرد. احمد غلامی بیان کرد که در دور جدید انتشار این روزنامه، بیشتر به مسایل اجتماعی و فرهنگی توجه خواهد شد.[۲۸][۲۹]در پنجم مهر ۱۳۹۱، روزنامهٔشرق به دلیل انتشار کاریکاتوری ازهادی حیدری با عنوانچشم‌بندان؛ برای چهارمین بار توقیف شد.[۳۰] این کاریکاتور که صفی از افراد را در حال چشم‌بند زدن به یکدیگر نشان می‌داد؛ بنا بر حکم هیئت نظارت بر مطبوعات ایران، «توهین‌آمیز علیه رزمندگان اسلام» خوانده شد و برای مهدی رحمانیان مدیرمسئول این روزنامه به دلیل انتشار آن قرار بازداشت صادر شد.[۳۱]این روزنامه، که بیش از سه ماه توسطهیئت نظارت بر مطبوعات توقیف شده بود، ۱۱ دی ۱۳۹۱، انتشار خود را در تهران از سر گرفت. هیئت نظارت بر مطبوعات ایران دلیل توقیف روزنامهشرق را انتشار کاریکاتوری اعلام کرده بود که از نظر این هیئت «توهین به ایثارگران» تلقی می‌شد، محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور وقت ایران در ۱۱ مهر ۱۳۹۱ در نشست خبری خود که به صورت زنده از شبکه خبر صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران پخش می‌شد دربارهٔ توقیف روزنامه «شرق» گفت: کار وزیر ارشاد قطعاً اشتباه بوده‌است. وی تصریح کرد: در هیئت نظارت، سه قوه، البته بیش از سه قوه، حضور دارند که باید این مسئله را پیگیری کنند؛ البته یادتان باشد که این تصمیمات در غیاب من گرفته شده‌است.[۳۲] هیئت منصفه مطبوعات نهایتاً این اتهام را وارد ندانست. هیئت نظارت بر مطبوعات روزنامهشرق را در عدم رعایت مصوبهشورای عالی امنیت ملی مجرم شناخته بود، اما دادگاه در این مورد هم حکم تبرئه صادر کرده‌است.[۳۳]
در تیرماه ۱۴۰۲،دادستانی تهران علیه مدیر مسؤول روزنامه شرق، بابت انتشار مطالب خلاف واقع و غیر مستند در حوزه زنان اعلام جرم کرد. این اعلام جرم پس از انتشار اخباری درباره زن آزاری بود. این پرونده با اتهام نشر اکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی به دادسرای فرهنگ و رسانه فرستاده شد. استفاده از عنوان‌های «ابهام در تشابه قتل زنان مثله شده»، «سارقانی با نمای جدید» و «هر چهار روز یک زن کشی» در تیتر خبری برای اشاره به ماجرایی میکند که به گفته دادستان تهران، هیچ مستندی برای آنها ارائه نشده است.[۳۴][۳۵][۳۶]
دی‌ماه ۱۴۰۳، سامان موحدی‌راد، سردبیر شرق آنلاین اعلام کرد در اعتراض به مصاحبه این روزنامه با آیدین آغداشلو از سمت خود استعفا داده است.[۳۷]دلیل این اعتراض، دعوت از آغداشلو به عنوان شخصی است که گزارش‌های متعددی درباره آزارهای جنسی او علیه زنان منتشر شده است.[۳۸]
«تفاوتها اگر نوآورانه و اصیل باشد، فضای رفتارهای رسانه‌ای، هنجار و ارتباطات را پویا میکند. آیا «شرق» متفاوت و پایبند به اصالت و خلاقیتِ روزنامه‌نویسی در سپهر رسانه‌ای ماست؟ پاسخ من مثبت است.»
سیمین بهبهانی،[۴۰]عزت‌الله انتظامی،[۴۱]رضا کیانیان،[۴۲]هادی خانیکی،[۴۳]ضیاء موحد،[۴۴]صادق زیباکلام،[۴۵]سهیل محمودی،[۴۶]کریم ارغنده‌پور،[۴۷]جواد مجابی،[۴۸]ناصر فکوهی،[۴۹]احمد پورنجاتی[۵۰]وفریدون صدیقی[۳۹]شرق را ستوده‌اند یا گفته‌اند روزانه آن را می‌خوانند.
سیمین بهبهانیشرق را یکی از خواندنی‌های دلخواه خود دانسته که پویایی آن را «امیدی برای فردا [آینده]» و «راهنمای بسیاری از هم‌میهنانم، از جمله خود من» خواند.ضیاء موحد هر مصاحبه‌اش باشرق را از «بهترین برخوردهای رسانه‌ای» با خودش نامید.[۴۴]صادق زیباکلام ویژگی‌هایشرق را «جلب اعتماد عمومی» «رعایت اخلاق و وجدان روزنامه‌نگاری» دانست.[۴۵]
|تاریخ= را بررسی کنید (کمک)|تاریخ= را بررسی کنید (کمک)