موشک آزاد[۱] به اختصارموشک[۱] یاراکت هر نوع موشک هدایت شونده،هواگرد یا فضاپیما است که نیروی پیشرانهٔ خود را ازموتور راکت میگیرد. سوخت راکت در محفظهای در بدنهٔ راکت قرار دارد. گازهای داغ حاصل از سوختن سوخت در موتور با سرعت بسیار از راکت خارج شده و شتابش را تأمین میکنند.[۲]
راکت را به صورتموشک هدایتشونده (موشک) یاهواپیما یافضاپیما میسازند و استفادههای نظامی و غیرنظامی دارد.موشک هدایتشونده (که معمولاً بدان موشک میگویند) به انواع هدایتشوندهٔ موشک آزاد گفته میشود که پس از شلیک هم میشود هدایتش کرد.[۳]
با اینکه هم به موشک آزاد هم به موشک هدایتشونده به اختصار«موشک» میگویند، ولی اغلب موشک به تنهایی در برابر راکت (موشک آزاد) و به معنی موشک هدایتشونده است.
موارد استفاده از راکت عبارتست از:آتشبازی،جنگافزار و استفاده درشاتلها وسفرهای فضایی که به جستجو و سیر درسیارههای دیگر منجر میشود. در حالی که این وسیله در سرعتهای پایین کم استفاده است ولی در مقایسه با دیگرپرتابهها دارای وزن بسیار کمتر و قدرت و موفقیت بهتری است زیرا از سوی یک نفر کنترل میشود. اساس کار راکت بر این مبنا استوار است که خروج گاز با فشار زیاد از یک طرف راکت موجب حرکت آن به طرف دیگر میشود.هرچه که قطعات یک راکت کوچکتر باشد بهتر است زیرا جدا شدن قطعات متصل به قطعه اصلی آسانتر است و سرعت آن راکت بیشتر است و از قدرت انهدام بالاتری برخوردارتر است.
ابتداییترین نمونه راکت در چین ساخته شد که باکمک نوع باروت پیشرانه ی خودرا تامین میکرد
اختراع باروت درچین امکان ساخت اولین نمونههای سلاحهای آتشین را به وجود آورد و اولین راکتها که با نیروی پیشرانه انفجار باروت حرکت میکردند در چین ساخته شد. هلاکوخان مغول نیز برای فتحبغداد در قرن سیزدهم از راکت استفاده کرد. چند صد سال بعد فرمانروای مغولهندوستان برای جنگ با قوای انگلیسی فرمان ساخت هزاران راکت را صادر کرد تا آنها را در جنگ به موشک ببندد. این راکتها از ساقه خیزران کلفتی تشکیل شده بودند که به وسیله باروت پر میشدند.
بعدها با ظهورتوپ استفاده از راکت به خاطر عدم دقت کنار گذاشته شد تا اینکه مجدداً در قرن نوزدهم یک سرهنگ ارتشبریتانیا به نام ویلیام کانگریو با تقلید از راکتهای هندی راکتهایی را ساخت. در اوایل قرن بیستم فردی روسی به نام تسیولکوفسکی این نظر را ارائه داد که مسافرت به فضا تنها با بهکارگیری موشک امکانپذیر است. با این وجود ارزش واقعی این وسیله تنها به وسیله دانشمندان آلمانی شناخته شد. این دانشمندان به رهبری دانشمند جوانی به نامورنر فون براون با حمایت دولت آلمان به تولید موشکهایی برای ارتش پرداختند. معروفترین این موشکهاموشک وی-۲ بود که اولینموشک بالستیک بهشمار میرود. این موشک بردی معادل ۳۰۰ کیلومتر داشت و کلاهکی حاوی ۱ تنمواد منفجره را حمل میکرد و از سوخت مایعی به نامآماتول استفاده میکرد.[۴] سلاح دیگری به ناموی-۱ هم در این دوران توسطنیروی هوایی آلمان ساخته شد که هرچند به موشک معروف شده اما در واقع ازموتور جت به عنوان نیروی پیشرانه خود استفاده میکرد و در واقع نوعیهواپیمای بدون سرنشین بود. در همین دوران درشوروی نیز راکت بسیار سادهتر و ارزانتری با نامکاتیوشا تولید شد که توانایی بمباران دشمن از مسافتهای دور با حجم عظیمی از مواد منفجره را به نیروهایارتش سرخ میداد.
پس از پایانجنگ دوم جهانی دانش ساخت موشکهای نظامی پیشرفته توسط مهندسین آلمانی که به اسارت درآمده بودند به کشورهای پیروز در جنگ انتقال یافت. بروز جنگ سرد بین شوروی و آمریکا و تلاش برای انتقال کلاهکهای اتمی به نقاط دوردست و نیز مسابقه فضایی بین دو ابرقدرت شرق و غرب باعث پیشرفت سریعی در فناوری راکت و ساختموشکهای بالستیک قارهپیما در سالهای پس از جنگ شد.
امروزه راکتها یکی از محبوبترین سلاحهای نظامی هستند که استفادههای گستردهای دارند.راکتهای دوشپرتاب محبوبترین و رایجترین سلاح ضد تانک در دنیا هستند. هلیکوپترها و هواپیماهای نظامی چه برای حمله به اهداف زمینی و چه برای نبردهای هوایی از انواع راکتها استفاده میکنند.راکتاندازهای چندگانه نیز که مطابق الگوی کاتیوشا ساخته شدهاند از اجرای اصلی توپخانهها هستند.