| دکستران | |
|---|---|
 | |
| شناساگرها | |
| شماره ثبت سی‌ای‌اس | ۹۰۰۴-۵۴-۰  Y |
| KEGG | C00372 Y |
| کد اِی‌تی‌سی | B05AA05 |
| خصوصیات | |
| فرمول مولکولی | H(C6H10O5)xOH |
| جرم مولی | Variable |
| به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa) | |
Y (بررسی) (چیست: Y/ N؟) | |
| Infobox references | |
دکستران (بهانگلیسی:Dextran) یکگلوکان شاخه‌دار پیچیده (پلی‌ساکارید حاصل از تراکمگلوکز) است که در اصل ازشراب به‌دست می‌آید.آیوپاک دکستران را به‌عنوان "پلی-آلفا-دی-گلوکوزیدهای شاخه‌دار با منشاء میکروبی دارای پیوندهای گلیکوزیدی عمدتاً C-1 → C-6" تعریف می‌کند.[۱] طول زنجیره‌های دکستران متفاوت است (از ۳ تا ۲۰۰۰کیلودالتون).
زنجیرهٔ اصلی این پلیمر ازپیوندهای گلیکوزیدی α-۱٬۶ بین مونومرهای گلوکز، با شاخه‌هایی از پیوندهای α-۱٬۳ تشکیل شده‌است. این انشعاب مشخص، دکستران را ازدکسترین متمایز می‌کند، که یک پلیمر از گلوکزها با زنجیرهٔ مستقیم است که توسط پیوندهای α-۱٬۴ یا α-۱٬۶ به‌هم متصل شده‌اند.[۲]
لویی پاستور دکستران را به‌عنوان یک محصول میکروبی در شراب کشف کرد،[۳] اما تولید انبوه تنها پس از توسعه فرایندی با استفاده ازباکتری توسطالین جینز ممکن شد.[۴]پلاک دندان سرشار از دکستران است.[۵] دکستران ناخالصی‌ای است که تصفیه شکر را پیچیده می‌کند زیراگران‌روی محلول‌هایساکارز را بالا می‌برد و تصفیه را دشوار می‌کند.[۶]
امروزه دکستران از ساکارز به‌کمکباکتری‌های اسید لاکتیک ویژه‌ای از خانواده لاکتوباسیلوس‌ها تولید می‌شود. باکتری‌ها شامل لوکونستوک مزنتروئید واسترپتوکوک موتانس هستند. ساختار دکستران تولید شده نه‌تنها به خانواده و گونهٔ باکتری بلکه به سویه آن نیز بستگی دارد. آنها با رسوب بخشی از عصاره‌های بدون پروتئین با استفاده ازاتانول جدا می‌شوند. برخی باکتری‌ها فروکتان‌ها را هم تولید می‌کنند که می‌تواند جداسازی دکستران‌ها را پیچیده کند.[۶]
رده درمانی: جانشین شوندهپلاسمای خون، پلی ساکارید.
اشکال دارویی:سرم
دکستران در موارد اورژانس در درمانشوک (مانند خونریزی و سوختگی) و افت شدید فشارخون، برای افزایش حجم داخل عروقی مصرف‌می‌شود. دکستران همچنین آنتی ترومبوتیک است. درکروماتوگرافی ژل فیلتراسیون جهت جداسازیپروتئین و دیگر ترکیبات استفاده می‌شود.
دکسترانپلی ساکارید (متشکل از مولکولهای متعددگلوکز)افزاینده سریع الاثر حجمپلاسما است. محلول ۱۰٪ دکستران چهل دارایفشار اسمزی دوبرابر فشار اسمزی پلاسمای هم حجم می‌باشد. دکستران اثر اسموتیک دارد که مایعات را از فضای بینابینی به داخل عروق کشیده و باعث افزایش حجم خون می‌شود. "دکستران ۴۰" چسبندگی اریتروسیتها را کم کرده و باعث کاهش چگالی خون می‌شود لذا از خطر انعقاد نابجای خون می‌کاهد و موجب تسهیل گردش خون در عروق کوچک و کاهش مقاومت عروقی می‌شود.
سردرد، تهوع، استفراغ، کاهش غلظت خون، خونریزی، کهیر،خارش.