
دَوَرانگری یاورتیسیسم (بهانگلیسی:Vorticism) یکجنبش هنری کوتاه مدت بود که در اوایلقرن بیستم دربریتانیا و تحت تأثیرحجمگرایی وآیندهگری بهوجود آمد. نام «ورتیسیسم» راازرا پاوند در سال۱۹۱۳ به این جنبش داد، اما مهمترین هنرمند این جنبشویندهم لوئیس بود که از یک سال قبل نیز به این سبک نقاشی میکرد.
اگرچه دورانگری از درون حجمگری درمیآمد، اما به پویایی و دیگر ملاکهای آیندهگری نزدیکتر بود. تفاوت اصلی دورانگری با آیندهگری در شیوهٔ نشان دادن حرکات است. در دورانگری زندگیمدرن بهوسیلهٔ یک سری خط کلفت نشان داده میشود که چشم را به مرکز تابلو هدایت میکنند. دیگر مشخصههای این سبک استفاده از کمانها و زاویههای چندگانه بر سطحی تخت، بهمنظور پدیدآوردن تجسمی از دَوَران یا اِلقای چرخش و التهابی گردابمانند است.
تنها نمایشگاهی که از آثار دورانگرها برگزار شد در سال۱۹۱۵ درنگارخانه «دوره» بود. بعد از آن بهخاطرجنگ جهانی اول این جنبش از میان رفت. هرچند در سالهای بعد از جنگ «گورو اِکس» سعی کرد این جنبش را دوبازه زنده کند، اما نتوانست.
برای مدت کوتاهیآلوین لنگدون کابرن به این گروه پیوست. در واقع او یک سریوُرتوگراف تجربی تهیه کرد. احتمالاً اولین عکسهای انتزاعی با استفاده از سه آیینه متصل به هم مانندکالیدوسکوپ تهیه شدهاند. دوربین از میان این آرایش به محدودهای که شیشه، چوب و امثال آن جای داده شده بود نگاه میکرد.[۱]
ورتیسیستها مجلهای به نام بلست داشتند که یکی از پیشروان انقلاب درگرافیک شد.
فرهنگ مصور هنرهای تجسمی، پروِیز مرزبان و حبیب معروف، تهران ۱۳۷۷.