این یک نسخهٔ بررسی‌شده از صفحه است
| چهارده معصوم | |||
|---|---|---|---|
| |||
| اصول | |||
| سایر باورها | |||
| اعمال عبادی | |||
| شهرهای مقدس | |||
| فرقه‌ها | |||
| علوم دینی | |||
| مجموعه احادیث | |||
| موضوعات مرتبط | |||
| درگاه‌های وابسته | |||
دوازده امام (بهعربی:الأئمة الاثنا عشر) جانشینان معنوی و سیاسیِمحمد، پیامبراسلام، دراسلام شیعهٔدوازده امامی هستند. این باور شاملعَلَویان سوریه وترکیه نیز می‌شود.[۱] بنابراصول شیعه، جانشین محمد انسانِمعصومی است که نه فقط باعدالت بر جامعه حکومت می‌کند، بلکهقانون الهی را حفظ و معنایتأویلیِ آن را بیان می‌کند.گفتار و کردار پیامبر و ائمه راهنما و الگویی برای جامعه است تا از آن پیروی کنند؛ در نتیجه آنان باید از گناه و اشتباه به‌دور باشند (عصمت) و براساس دستور الهی، یانصّ، از طریق پیامبر برگزیده شوند.[۲][۳]
بنابر نظرِشیعیاناَثنی‌ٰعَشَری،عقل یا خِرَدِ الهی، سرچشمهٔ روحِ پیامبران و امامان است و به آن‌ها دانشی باطنی به‌نامحکمت می‌دهد.[۴][۵] اگر چه امام دریافت‌کنندهٔوحی نیست، اما ارتباط نزدیکی با خدا دارد و بدین طریق خدا او را و امام هم به‌نوبهٔ خود مردم را راهنمایی می‌کند. نیز متون مقدسِ نزد امام او را در این کار کمک می‌کنند.امامت یا باور به راهنمایی الهی، باور بنیادین شاخه‌های اثنی‌عشری واسماعیلیِ شیعه بوده، و مبتنی بر این مفهوم است که خداوند بشریت را بدون دسترسی به راهنمایی الهی رها نمی‌کند.[۶]
بنابر نظر شیعهٔ دوازده امامی، در هر عصری همواره امامی هست که متصدی همهٔ امورِ دین و شریعت در جامعهٔ مسلمان است. در نظر شیعیانِ دوازده امامی و صوفیان، علیاولین امام وجانشین محمد است و فرزندان وی از نسلفاطمهٔ زهرا، دختر پیامبر، امامان بعدی هستند. هر امام فرزندِ امام قبلی است، جزحسین بن علی که برادرحسن مجتبی است. آخرین امامحجت بن الحسن، کسی است که در نظر شیعیان هنوز زنده پنداشته می‌شود و به‌اعتقاد آنان درغیبت است و سرانجام روزی برای ایجاد عدل در جهان بازخواهد گشت.[۶] نیز بنابر باور شیعیاندوازده امامی وعلوی، از پیش درحدیث دوازده خلیفه وجود امامان دوازده‌گانه پیش‌گویی شده‌است.[۷]
درهستی‌شناسیِ شیعیانِ علوی، خدا را «اَلْحَقّ (حقیقت)» نیز می‌نامند[۸] یا از او به‌عنوان «اَللّٰه» یاد می‌شود. خداوند زندگی (امکان) را آفریده و بخشی از خویش به‌نامروح را در آن قرار داده است؛ بنابراین جهانِ آفریده می‌تواند وجود او را منعکس کند.[۹] علویان به وحدتِ خداوند، محمد و علی اعتقاد دارند، اما اینتثلیثی مُرَّکَب از خدا و شخصیت‌های تاریخیِ محمد و علی نیست؛ بلکه، محمد و علی نمایانگرِ نورِ خدا هستند، و نه خودِ خدا؛ نه از خدا مستقل هستند و نه ویژگی‌های جداگانه‌ای از او دارند.[۸]
| شماره | نام کامل کنیه | عنوان | تاریخ ولادت و درگذشت ه.ق م | طول عمر | اهمیت | زادگاه | علت و محل درگذشت و محل به خاک‌سپاری |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | علی بن ابی‌طالب اَبُوالْحَسَن |
| ۲۳ (پیش از هجرت) – ۴۰ (پس از هجرت)[۱۲] ۶۰۰–۶۶۱[۱۰] | ۶۱ | پسرعمو و داماد محمد. شیعیان او را جانشینِ راستینِ پیامبر، واهل سنت او راخلیفهٔ چهارم می‌دانند. او تقریباً در همهٔطریقت‌هایتصوف جایگاه والایی دارد و اعضای این طریقت‌ها ارتباط‌شان با محمد را از طریق او به‌دست می‌آورند.[۱۰] | مکه، حجاز[۱۰] | توسطابن ملجم مرادی، ازخوارج، درکوفهترور شد. ابن ملجم وی را با شمشیری زهرآلود در هنگام نماز، مورد ضربت قرار داد.[۱۰][۱۳] مدفون درحرم علی بن ابی‌طالب درنجف، عراق.[۱۴] |
| ۲ | حسن مجتبی ابومحمد | اَلْمُجتَبیٰ (برگزیده)[۱۵] | ۳–۵۰[۱۶] ۶۲۴–۶۷۰[۱۷] | ۴۷ | او بزرگ‌ترین نوهٔ زندهٔمحمد، از طریق دخترشفاطمه زهرا بود. حسن درکوفه، به‌عنوان خلیفه جانشین پدرش شد و براساسپیمان صلح بامعاویة بن ابی‌سفیان، پس از تنها هفت ماه خلافت، کنترل برعراق را واگذار کرد.[۱۸] | مدینه، حکومتِ محمد[۱۷] | به‌باور شیعه توسط همسرش و به‌دستور معاویه مسموم شد.[۱۹] مدفون دربقیع،مدینه، عربستان سعودی.[۱۸] |
| ۳ | حسین بن علی ابوعَبدِالله | سَیِّدُالشُّهَداء (سَرورِ شهیدان)[۲۰] | ۴–۶۱[۲۱] ۶۲۶–۶۸۰[۲۲] | ۵۷ | او نوهٔمحمد و برادر حسن مجتبی بود. حسین اعتبارخلافتِیزید را زیر سؤال برد. نتیجتاً او و خانواده‌اش درنبرد کربلا توسط لشکریانِ یزید کشته شدند. پس از این واقعه،سوگواری محرم مراسمی کلیدی در هویت شیعیان شد.[۲۲][۲۳] | مدینه، حکومتِ محمد[۲۲] | کشته و سربریده‌شده درنبرد کربلا.[۲۲] مدفون درحرم حسین بن علی درکربلا، عراق.[۲۳] |
| ۴ | علی بن الحسین ابومحمد | سَجّاد، زَیْن‌ُالْعابِدین (کسی که دائماً سجده می‌کند، زینتِ عبادت‌کنندگان)[۲۴] | ۳۸[۲۴]–۹۵[۲۵] | ۵۷ | تنها پسر بازماندهحسین بن علی و نویسندهٔ ادعیهٔصَحیفهٔ سَجّادیه، که به‌عنوان «زبورآل محمد» مشهور است.[۲۵] | مدینه، خلافت راشدین[۲۶] | بنابر نظر بیشتر علمای شیعه، او به‌دستوروَلید بن عَبدُالْمَلِک درمدینه مسموم شد.[۲۵] مدفون دربقیع،مدینه، عربستان سعودی.[۲۷] |
| ۵ | محمد بن علی ابوجعفر | باقِرُالْعُلوم (شکافندهٔ دانش‌ها)[۲۸] | ۵۷–۱۱۴[۲۸] ۶۷۷–۷۳۲[۲۸] | ۵۷ | منابعِ سنی و شیعه هردو او را از اولین و برجسته‌ترینفقها توصیف می‌کنند، که در دوره‌اش شاگردان بسیاری تربیت شده‌اند.[۲۸][۲۹] | مدینه، خلافت اموی[۲۸] | بنابر قول برخی از علمای شیعه، او به‌وسیلهٔابراهیم بن ولید درمدینه به‌دستورهشام بن عبدالملک مسموم شد.[۲۵] مدفون دربقیع،مدینه، عربستان سعودی.[۲۷] |
| ۶ | جعفر بن محمد ابوعبدالله | اَلصّادِق (راستگو)[۳۰] | ۸۳–۱۴۸[۳۰] ۷۰۲–۷۶۵[۳۰] | ۶۵ | فقه جعفری را تأسیس کرد وکلام شیعه را توسعه داد. او علمای بسیاری را در زمینه‌های گوناگون تربیت کرد.[۳۰] | مدینه، خلافت اموی[۳۰] | بنابر قول منابع شیعه، او درمدینه به‌دستورابوجعفر عبدالله منصور مسموم شد.[۳۰] مدفون دربقیع،مدینه، عربستان سعودی.[۲۷] |
| ۷ | موسی بن جعفر ابوالحسن اوّل[۳۱] | اَلْکاظِم (آرام)[۳۲] | ۱۲۸–۱۸۳[۳۲] ۷۴۴–۷۹۹[۳۲] | ۵۵ | رهبر جمعیت شیعی در دورهٔ انشعابِاسماعیلیان و دیگر شاخه‌ها، پس از درگذشتجعفر صادق.[۳۳] او شبکه‌ای از وکلا را ایجاد کرد کهخُمس را از جمعیت‌های شیعی درخاورمیانه وخراسان جمع‌آوری می‌کردند.[۳۴] | مدینه، خلافت اموی[۳۲] | وی دربغداد به‌دستورهارون‌الرشید زندانی و مسموم شد.[۳۲] مدفون درحرم کاظمین در بغداد، عراق.[۲۷][۳۵] |
| ۸ | علی بن موسی ابوالحسن ثانی[۳۱] | اَلرِّضا (پسندیده)[۳۶] | ۱۴۸–۲۰۳[۳۷] ۷۶۵–۸۱۷[۳۷] | ۵۵ | ولیعهدِمأمون شد، به‌خاطر مباحثاتش با علمای مسلمان و غیرمسلمان معروف است.[۳۷] | مدینه، خلافت عباسی[۳۷] | بنابر منابع شیعی، او درطوس (مشهد امروزی) به‌دستورمأمون مسموم شد.[۳۷] مدفون درحرم علی بن موسیَ الرِّضا درمشهد، ایران.[۳۸] |
| ۹ | محمد بن علی ابوجعفر | اَلْجَواد، اَلتَّقی (سخاوتمند، پرهیزکار)[۳۷] | ۱۹۵–۲۲۰[۳۷] ۸۱۰–۸۳۵[۳۷] | ۲۵ | در مواجه باخلافت عباسیان به سخاوتمندی و پرهیزکاری مشهور بود.[۳۹] | مدینه، خلافت عباسی[۳۷] | بنابر منابع شیعی، مسمومیت توسط همسر (دختر مأمون) در عراق، به‌دستورابواسحاق محمد مُعْتَصَم.[۳۷] مدفون درحرم کاظمین در بغداد، عراق.[۳۸] |
| ۱۰ | علی بن محمد ابوالحسن ثالث[۴۰] | اَلْهادی، اَلنَّقی (راهنما، پیراسته)[۴۰] | ۲۱۲–۲۵۴[۴۰] ۸۲۷–۸۶۸[۴۰] | ۴۲ | شبکهٔ وکلا را در جامعهٔ شیعه تقویت کرد. او وکلا را با سفارش‌ها و آموزش‌هایی می‌فرستاد و درعوض، سهم امام ازخمس و وجوهات شرعی را دریافت می‌کرد.[۴۰] | مدینه، خلافت عباسی[۴۰] | مسمومیت به‌دستورابوعبدالله محمد مُعْتَزّ درسامرا.[۴۱] مدفون درحرم عسکریین درسامرا، عراق.[۳۸] |
| ۱۱ | حسن عسکری الحسن بن علی ابومحمد | اَلْعَسکَری (ساکن پادگان نظامی)[۴۲] | ۲۳۲–۲۶۰[۴۲] ۸۴۶–۸۷۴[۴۲] | ۲۸ | پس از درگذشت پدرش،مُعتَمِد عباسی محدودیت‌هایی برای او در بیشتر دوران زندگی‌اش اعمال کرد. شیعیان به‌خاطر جمعیت و قدرت فزاینده‌شان به‌شدت سرکوب می‌شدند.[۴۳] | مدینه، خلافت عباسی[۴۲] | مسمومیت به‌دستور ابوعباس محمد معتمد در سامرا.[۴۳] مدفون درحرم عسکریین در سامرا، عراق.[۳۸] |
| ۱۲ | حجت بن الحسن ابوالْقاسم | اَلْمَهدی، اَلْحُجَّة، اَلْاِمامُ الْغائِب (نشانه، ملاک و معیار)[۴۴] | ۲۵۵–تاکنون[۴۵] ۸۶۸–تاکنون[۴۵] | ۱٬۱۵۶ سال، ۳ ماه و ۲۵ روز | مطابق اعتقادات شیعیان دوازده امامی، صوفیان و مسلمانان سنی، او یک شخصیت تاریخی واقعی است.[۴۶] | سامرا، خلافت عباسی[۴۵] | بنابر اعتقادات شیعه (مهدویت) او از سال ۲۶۰ ه.ق زنده است و درغیبت به‌سرمی‌برد و این غیبت تا زمانی که خدا بخواهد ادامه دارد.[۴۵] |
سال میلادی
سال میلادی
| کتاب‌ها مجموعه مقالات را ببینید یا سفارش دهید |
| ||||
| درگاه‌ها موارد مرتبط با این موضوع |
| ||||
| خارج از ویکی‌پدیا بیشتر ببینید پروژه‌های خواهر |
| ||||
