دمشق در طول سدههای متمادی نامهای خاصی داشته است. اولین نام آن جلق و سپس جیرون بوده است. پس از آن ارم و همچنین عذرا، بیت رامون، عین الشرق، بابالکعبه، فسطاط المسلمین و مدینة الیاسمین نیز از نامهای دیگر آن بوده است.[۷]
در منطقه دمشقِ قدیم، خیابانی به نام «مستقیم»[۸] وجود دارد.[۹] درانجیل گفتهشده کهپولس قدیس پس از «کور شدن» در راه دمشق، در آن خیابان ساکن شد.[۱۰]
با گذشت بیش از ۱۱ سال[۱۱] از آغازجنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱ میلادی، در دمشق زندگی «عادی» بهنظر میرسد.[۱۲] با این وجود، به دلیل شرایطجنگ داخلی، در سال ۲۰۱۴ میلادی، دمشق به ردیف «چهارمین شهر ارزان دنیا»[۱۳] از میان ۱۳۱ شهر مهم دنیا سقوط کرد.[۱۴]
نام دمشق ابتدا در لیست جغرافیاییتحوتموس سوم به عنوانṯmśq یا (𓍘𓄟𓊃𓈎𓅱) در قرن ۱۵ پیش از میلاد مسیح عنوان شد.[۱۵] ریشه نام باستانیṯmśq نامشخص است. این نام به صورتImerišú (𒀲𒋙) در زبانآکدی،ṯmśq (𓍘𓄟𓊃𓈎𓅱) در زبانمصر باستان،Damašq (𐡃𐡌𐡔𐡒) درآرامی باستان وDammeśeq (דַּמֶּשֶׂק) درعبری کتاب مقدس ثبت شده است. تعدادی از املای آکدی درنامههای امارنا، از قرن 14 قبل از میلاد، یافت شده است:Dimašqa (𒁲𒈦𒋡)،Dimašqì (𒁲𒈦𒀸𒄀) وDimašqa (𒁲𒈦𒀸𒋡).
املایهای بعدی آرامی نام دمشق اغلب شامل یک "رش" اضافی (حرف ر) هستند، که ممکن است تحت تأثیر ریشه "dr" به معنای "اقامتگاه" باشد. بنابراین، نام انگلیسی و لاتین این شهر دمشق است که از یونانی Δαμασκός وارد شده و از دارمشک (דרמשק) قمرانی و دارمسوق (ܕܪܡܣܘܩ) در سریانی،[۱۶][۱۷] بهمعنی «یک سرزمین پرباران» گرفته شده است.
درزبان عربی، این شهردمشق (Dimašq) نامیده میشود.[۱۸] این شهر همچنین توسط شهروندان دمشق و سوریه و سایر کشورهی همسایهٔ عربی و ترکیه به عنوانaš-Šām شناخته میشود (Şam).Aš-Šām عبارتی برایسرزمین شام و برای سوریه است. سرزمین بعدی و به ويژه سوریه تاریخی،بلاد الشام (Bilād aš-Šām)ت.ت.'سرزمین شام' نامیده شد.[یادداشت ۱] این اصطلاح به لحاظ ریشهشناسی به معنای "سرزمین سمت چپ" یا "شمال" است، زیرا کسی درحجاز که به سمت شرق و طلوع آفتاب رو کرده باشد، شمال را در سمت چپ خود خواهد یافت. این در تضاد با نامیمن (اَلْيَمَنal-Yaman) است که به معنای "سمت راست" یا "جنوب" میباشد. واریانتش ء م (š-ʾ-m) نیز در عربستان جنوبی باستان ثبت شده است، که به صورت𐩦𐩱𐩣 (šʾm) آمده و دارای همان توسعه معنایی است.[۲۳][۲۴]
در سرشماری سال ۲۰۱۹ میلادی، جمعیت شهر دمشق که خود یک استان مستقل بهشمار میرود حدود ۲/۰۷۹/۰۰۰ نفر تخمین زده شده است.
در ۳۱ دسامبر سال ۲۰۱۱ جمعیت این شهر (این استان) برابر با ۱٬۷۵۴٬۰۰۰ تخمین زده شده است.[۲۶]
به علت ورود بخش قابل توجهی از آواره شدگان سوری بهاستان دمشق واستان ریف دمشق، جمعیت این دو استان در مجموع در سال ۲۰۱۵ حدود ۵ میلیون نفر تخمین زده شده است.[۲۷]
منطقه «قدیم دمشق» در حد فاصل منطقه مسیحینشین و یهودینشین، درمرکز شهر واقع شده است.[۲۸] خیابانهای منطقه قدیم دمشق سنگفرش هستند.[۲۹]
«ابورمانه» مرفهنشینترین منطقه دمشق است.[۳۰] بسیاری از سفارتخانههای خارجی در این منطقه در غرب دمشق واقع شدهاند و ثروتمندترین اهالی دمشق در این محله زندگی میکنند.[۳۱] ساختمان مرکزیستاد کل ارتش سوریه در این منطقه قرار دارد.[۳۲] در این محله خیابان المَهدی قرار دارد که چندین مجتمع امنیتی و نظامی در آن واقع شدهاند.[۳۳]سفارت ایالات متحده آمریکا در دمشق در خیابان المنصور در منطقه «ابورمانه» واقع شده است.[۳۴]
سفارت کانادا وسفارت ایران در منطقه پُر رفتوآمد «مَزه» در مرکز دمشق واقع شدهاند.[۳۸] در این منطقه چندین ساختمان دولتی قرار دارد[۳۹] و تعدادی از مقامات عالیرتبه حکومتبشار اسد هم در این محله سکونت دارند.[۴۰]
«قابون»،[۴۶] «جوبر» و «حجرالاسود» از دیگر محلات شهر دمشق هستند.[۴۷][۴۸] منطقه «رُکنالدین» نیز یکی از محلات مرکزی شهر دمشق است.[۴۹] میدان شمدین در منطقه رکنالدین واقع شده است.[۵۰]
«زینبیه» از دیگر محلات شهر دمشق است. مدفنسیده زینب، نوهمحمد، پیغمبر اسلام، در این محله قرار دارد و از زیارتگاههایشیعیان است.[۵۱] «الشاغور» از دیگر مناطق شیعهنشین است که در مرکز دمشق واقع شده است.[۵۲]
«باب مصلی» از دیگر مناطق شهر دمشق است. این منطقه مرکزحمل و نقل بینشهری و مملو از مغازهها ومراکز خرید است.[۵۵]
میدان عباسیین در شرق دمشق واقع شده است.[۶] این منطقه، سابقاً یکی از محلات اعیاننشین شهر بود.[۶]
کاخ ریاستجمهوری سوریه که مجموعهای از دو کاخ جداگانه است،[۵۶] یکی به نام «کاخ مردم» بر بلندیهای[۵۷]کوه قاسیون در شمالِغربی دمشق،[۵۸][۵۹] و دیگری به نام «کاخ مهاجرین» در محله مهاجرین در شمال شرقی دمشق واقع شدهاند.[۵۶]
از دیگر مناطق دمشق،غار منسوب بهاصحاب کهف است[۶۰] که البته در درستی آن اختلاف است.[۶۱]
منطقه «کفرسوسه» در حومه جنوبِ غرب دمشق واقع شده. ساختمان جدیدوزارت کشور سوریه در این منطقه قرار دارد.[۶۲] شهرک «جدید الفضل» در حومه[۶۳] جنوب غربی دمشق واقع شده است.[۶۴] همچنین منطقه «معضمیه» از دیگر مناطق در حومه جنوبِ غرب دمشق است.[۶۵][۶۶]
از مناطق حومه جنوبی دمشق میتوان به منطقه «حجر الاسود»[۶۷] و «یرموک»[۶۸] اشاره کرد. یرموک، نام بزرگترین ارودگاه آوارگان فلسطینی در سوریه است[۶۹] که بسیاری از ساکنین آن را فلسطینیها و بخشی از اهالی آن را سوریها تشکیل میدهند.[۶۸]
در حومه جنوبشرقی دمشق منطقه «جَرمانا» واقع شده است. جرمانا، منطقهای عمدتاًدُروزی ومسیحینشین است.[۷۰]نیروگاه تشرین، در این منطقه واقع شده که ازسوی پیمانکاران ایرانی ساخته شد.[۷۱]
در حومه شمال شرقی دمشق مناطقدوما،[۷۲] «جوبر»،[۷۳] «حموریه»،[۷۴] «زملکا»، «عین ترما» و «عربین» واقع شدهاند.[۶۵]
مهمترین بازار دمشق،بازار حمیدیه نام دارد که همچنین به نام «بازار شام» نیز معروف است. بازار حمیدیه در مرکز شهر دمشق و در مقابل «میدان مرجه» واقع شده است. ستونهای رومی به جای مانده ازدوران بیزانس را هنوز میتوان در میان رواقهای بازار دمشق دید.[۸۱]
↑Dumper, Michael R. T.; Stanley, Bruce E. (2007)."Damascus". In Janet L. Abu-Lughod (ed.).Cities of the Middle East and North Africa: A Historical Encyclopedia.ABC-CLIO. pp. 119–126.ISBN978-1-57607-919-5. Archived fromthe original on 2 April 2023. Retrieved12 May 2021.
↑Younger, K. Lawson Jr. (7 October 2016).A Political History of the Arameans: From Their Origins to the End of Their Polities (Archaeology and Biblical Studies)(به انگلیسی). Atlanta, GA: SBL Press. p. 551.ISBN978-1589831285.