دریاچه (بهتاجیکی:کول)[۱] محدودهٔ آبی بزرگی است که بهآب‌های آزاد راهی ندارد (دریاچه بزرگتر ازآبگیر است). بعضی از دریاچه‌ها ماننددریاچه کاسپین به اندازه‌ای بزرگ هستند که در صحبت محاوره از آن‌ها به عنواندریا نام برده می‌شود. دریاچه‌ها همانندرودها جاری نمی‌شوند و ساکن هستند. بیشتر دریاچه‌ها دارایآب شیرین هستند و اکثر آن‌ها درنیمکرهٔ شمالی زمین هستند.
دریاچه‌ها یکی از منابع مهم آبی در جهان محسوب می‌شوند و بخش‌های وسیعی از کره زمین را به خود اختصاص داده‌اند. نتایج یک تحقیق نشان داده است که حدود ۳۰۴ میلیون دریاچه و تالاب در سراسر کره زمین وجود دارد که البته حدود ۹۱ درصد آن‌ها زیر یک هکتار مساحت دارند. دریاچه‌ها نقش بزرگی دراکوسیستم طبیعت بازی می‌کنند.[۲]
بر اساس برآوردی ۱۱۷ میلیون دریاچه در نقاط مختلف کره زمین، نزدیک به ۴ درصد از مساحتی را که توسط یخچال‌های طبیعی اشغال نشده، پوشش می‌دهد. محققان تنها دریاچه‌هایی را با وسعت حدود نیم هکتار و بیشتر، شمارش کرده‌اند، ما در مورد مساحتی بالغ بر ۵۱۷۹۹۷۶ کیلومتر مربع از کره زمین که با آب دریاچه‌ها پوشش داده شده، صحبت می‌کنیم. دومین کشور بزرگ جهان از نظر زیبایی طبیعی و فعالیت در فضای باز کشور کانادا شناخته شده است. این کشور دارای ۸ منطقه جنگلی مجزا و دو منطقه کوهستانی و آتشفشان و مناطق قطبی است. بیشترین میزان دریاچه آب شیرین در جهان را دارد که در هر ده استان و سه سرزمین پخش شده است. اعتقاد بر این است که بیش از ۲ میلیون دریاچه در کانادا وجود دارد که ۳۱۷۵۲ مورد بزرگتر از ۳ کیلومتر مربع است با ۵۶۱ مورد از این دریاچه‌ها بیش از ۱۰۰ کیلومتر مربع و در حقیقت بیش از ۹ درصد کشور توسط اب شیرین پوشانده شده است.
رتبه‌بندی کشورها از نظر تعداد دریاچه به شرح زیر است:[۳]
کانادا بیشتر از هر کشور دیگری دارای آب شیرین می‌باشد که این آب از دریاچه‌های آن که تعداد آن بالای ۲٬۰۰۰٬۰۰۰ است و بیش از ۵۶۳ تای آن بزرگتر از ۱۰۰ کیلومتر می‌باشد تأمین می‌شود. بسیاری از زبان‌ها در کانادا استفاده می‌شود ولی زبان انگلیسی و فرانسوی دو زبان اصلی مردم کانادا است. براساس سرشماری درسال ۲۰۱۱ زبان مادری ۵۶٫۹ درصد مردم انگلیسی و ۲۱٫۳ درصد فرانسوی است. در محیط کاری ۸۵٫۶ درصد انگلیسی و ۳۱٫۱ درصد فرانسوی صحبت می‌کنند.
اغلب دریاچه‌ها، دارایآب شیرین بوده و درنیم‌کره شمالی وعرض‌های جغرافیایی بالاتر واقع هستند.[۴]کانادا دارای ۳۱٬۷۵۲ دریاچه با مساحت بیشتر از ۳کیلومتر مربع و تعداد نامعلومی دریاچه‌های کوچک‌تر می‌باشد. تعداد مجموع دریاچه‌های کانادا، در حدود دو میلیون مورد تخمین زده می‌شود.[۵] کشورفنلاند نیز دارای ۱۸۷٬۸۸۸ دریاچهٔ بزرگتر از ۵۰۰ مترمربع، و ۵۶٬۰۰۰ دریاچه با مساحت بیش از ۱۰۰۰۰ متر مربع است.[۶] بیشتر دریاچه‌ها دست‌کم دارای یک مسیر خروج آب مانندرودخانه وجویبار هستند. برخی از دریاچه‌ها نیز فاقد مسیر خروجی آب بوده و سطح آب این دریاچه‌ها، تنها باتبخیر سطحی کنترل و تثبیت می‌شود. این‌گونه از دریاچه‌ها،حوضه بسته نام دارند.[۷][۸]
تعداد دریاچه‌های جهان نامشخص است اما پژوهشی در این زمینه، تعداد دریاچه‌ها و آبگیرها را ۳۰۴ میلیون تخمین می‌زند که بیش از ۹۱ درصد از آن‌ها مساحتی کمتر از یک هکتار دارند.[۹] شواهد زیادی در رابطه با وجود دریاچه‌ها درسیاره‌های دیگر وقمرها، وجود دارد.ناسا پس از کاوش‌های فضاییکاسینی-هویگنس، مشاهدهٔ دریاچه‌هایی شبیه به دریاچه‌های کره زمین را بر سطح قمرتایتان، اعلام کرد.[۱۰][۱۱][۱۲] پیش از این، بستر خشک دریاچه‌هایی بر سطحمریخ نیز مشاهده شده بود.[۱۳][۱۴][۱۵][۱۶]
بیش از ۶۰٪ دریاچه‌های جهان درکانادا قرار گرفته‌اند. همچنینفنلاند به عنوان سرزمین هزار دریاچه شناخته می‌شود (۱۸۷٬۸۸۸ دریاچه در فنلاند وجود دارد که ۶۰٬۰۰۰ از آن‌ها دریاچه‌های بزرگ هستند).[۱۷]
بعضی از دریاچه‌هاساخته دست بشر هستند. این دریاچه‌ها به منظورهای مختلفی نظیرتولید برق (به عنوان مثال دریاچه پشت سدها)، برای استفاده از آب آن‌ها برای کشاورزی یا در خانه‌ها یا برای تفریح ساخته شده‌اند. شناخته شده‌ترین دریاچه‌های جهان عبارتند از:
عوامل متعددی باعث پیدایش دریاچه‌ها می‌گردند که عمدتاً ناشی از فرایندهای بیرونی (دینامیک‌های بیرونی) و درونی (دینامیک‌های درونی) زمین می‌باشند. بعضی از این عوامل عبارت‌اند از:
دریاچه‌های یخچالی: در اثر تجمع آب در پشت مورن‌ها (مواد تخریبی که توسط یخچال‌ها حمل می‌شوند) به وجود می‌آیند مانند دریاچه‌های پنج‌گانه آمریکای شمالی
