خوارزمشاه عنوان عمومی امیران و سلطان‌های مستقل ولایتخوارزم بود که به موجب روایاتابوریحان بیرونی و همچنین برحسب شهادت‌های بعضی مآخذِ چینی در ادوار پیش ازاسلام غالباً مستقل بوده‌اند و ظاهراً این عنوان از قدیم بر آن‌ها اطلاق می‌شده‌است. در حقیقت، خوارزمشاه در قدیم عنوان امرای مستقل ساحل راستجیحون وکاث مرکز آن بود و فرمانروایانگرگانج یاجرجانیه یااورگنج [خیوه حالیه] عنوان خوارزمشاه نداشته‌اند، ولی بعدهاابوالعباس مأمون بن محمد حکمران گرگانج که بخش مذکور را ضمیمۀ قلمرو خویش کرد، عنوان امرای آن ولایت را که خوارزمشاه خوانده می‌شدند نیز اختیار کرد و از آن پس امرای مستقل جرجانیه (گرگانج) عنوان خوارزمشاه یافتند و اینابوالعباس مأمون بنیانگذار دومین دودمانخوارزمشاهیان موسوم به مأمونیان به شمار می‌رود. سپس عنوان خوارزمشاه به اعقابنوشتکین غرچه اطلاق شد که به خوارزمشاهیان مشهور شدند. بعد ازحملهٔ مغول و انقراض خوارزمشاهیان، ظاهراً دیگر امرایازبک‌ها و فرمانروایان سلسله مشهور به صوفی عنوان خوارزمشاه نداشته‌اند. هرچند بعضی از امرای این ولایت باز در تواریخ به این عنوان مذکور شده‌اند چنانکه سلاطین ازبکخیوه نیز غالباً به این عنوان خوانده می‌شدند.

خوارزمشاه در لغت‌نامه دهخدا

• خوارزمشاهیان
• عنوان‌های درباری
• واژه‌ها و عبارت‌های ایرانی
• خوارزم
• عنوان‌های سلطنتی