خلیل الوزیر | |
|---|---|
 خلیل الوزیر در حال بحث در مورد یک عملیات نظامی، ۱۹۷۰ | |
| شورای عالی نظامی ساف | |
| عضو کمیته مرکزی فتح | |
| مجلس ملی فلسطین | |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | خلیل ابراهیم الوزیر ۱۰ اکتبر ۱۹۳۵ رمله، .svg) قیومیت بریتانیا بر فلسطین |
| درگذشته | ۱۶ آوریل ۱۹۸۸ (۵۲ سال) تونس،تونس |
| ملیت |  فلسطین |
| حزب سیاسی | فتحسازمان آزادی‌بخش فلسطین |
| همسر(ان) | انتصار الوزیر (۱۹۸۸–۱۹۶۲) |
| فرزندان | ۳ پسر: جهاد، باسم، نضال۲ دختر: ایمان، حنان |
| پیشه | ، سیاستمدار |
| خدمات نظامی | |
| لقب(ها) | ابوجهاد |
| خدمت/شاخه | فرمانده العاصفه (۱۹۸۸–۱۹۶۴) |
| جنگ‌ها/عملیات | نبرد کرامهسپتامبر سیاه در اردنانتفاضه اول |
خلیل ابراهیم الوزیر با کنیهابوجهاد (۱۰ اکتبر ۱۹۳۵[۱] – ۱۶ آوریل ۱۹۸۸)، سیاستمدار و تئوریسین نظامیفلسطینی بود. او از بنیان‌گذارانجنبش فتح، عضو کمیته مرکزی این سازمان و فرماندهالعاصفه شاخه نظامی فتح بود. کماندوهای اسرائیلی او را درشهر تونس در سال ۱۹۸۸ کشتند.
خلیل در خانواده‌ای مسلمان و از پدری مغازه‌دار دررمله درفلسطین تحت قیومیت بریتانیا به دنیا آمد.[۲] خانواده ابوجهاد پس ازجنگ ۱۹۴۸ آواره شدند و درنوار غزه که به تصرفمصر درآمده بود منزل گزیدند. ابوجهاد تحصیلاتش را در آژانس کمک‌رسانیسازمان ملل پی گرفت.
ابوجهاد در نوزده سالگی عضو جنبشاخوان‌المسلمین شد و به جرم انجام یک عملیات نظامی درخان یونس توسط پلیسمصر بازداشت شد و چند ماهی را در زندان به سر برد. در۱۹۵۱ درقاهره بایاسر عرفات آشنا شد و با یکدیگر جنبش فتح را بنیان نهادند که در۱۹۶۴ با اتحاد با گروه‌های کوچک‌تر فلسطینیسازمان آزادی‌بخش فلسطین را ایجاد کردند. او مدتی دردانشگاه اسکندریه درس خواند اما تحصیل دانشگاهی خود را تمام نکرد.[۳]
او در فتح مسئولیت امور پشتیبانی و تهیه تسلیحات را برعهده داشت و مجله«فلسطیننا» را به چاپ می‌رساند. از ۱۹۵۹ درکویت که نخستین مقر فتح بود به معلمی اشتغال داشت و در ۱۹۶۲ باانتصار الوزیر اولین زن عضو جنبش فتح ازدواج کرد.[۳][۴]
در ۱۹۶۳ برای برپایی دفتر فتح درالجزایر به این کشور سفر کرد و اولین دفتر فتح در یک کشور عربی و اولین اردوگاه نظامی نیروهای فتح را تأسیس کرد. تعدادی از اعضای برجسته فتح دوره‌های نظامی را در دانشگاه جنگ الجزیره گذراندند. در این دوران نخستین تماس‌های فتح با کشورهایبلوک شرق انجام شد و او در این راستا بهچین،شوروی،رومانی،آلمان شرقی،چکسلواکی،کره شمالی وویتنام شمالی سفر کرد.[۱] در بروشورهای اطلاعاتیساف آمده‌است که او در ویتنام و کره شمالی آموزش‌های پیشرفته نظامی دیده‌است اما این ادعا دردانشنامه فلسطینیان رد شده‌است.[۳]
او پس ازسپتامبر سیاه و اخراج چریک‌های فلسطینی ازاردن در ۱۹۷۱ بهبیروت نقل مکان کرد. وی مدافع نزدیکی دوباره به اردن و حضور فتح درکرانه باختری و نوار غزه شد.
پس از شکست فتح در جریانجنگ لبنان ۱۹۸۲ ازاسرائیل ناچار به نقل مکان بهتونس شد. تلاش‌های او نقش زیادی در آغازانتفاضه ۱۹۸۷ داشت. او یکسال بعد درشهر تونس توسط کماندوهای اسرائیلی کشته شد.[۵]
ابوجهاد با وجود ارتباط نزدیک با کشورهایکمونیستی از نظر ایدئولوژیک به آن معتقد نبود و در طیف میانه‌رو فتح قرار می‌گرفت. نظریه او که آن را «انقلاب آزادی‌بخش مردمی» می‌نامید بر مبنای قیام مردم ساکن سرزمین‌های اشغال‌شده‌استوار بود. ابوجهاد بیش از هر شخص دیگری در فتح و ساف به کشاندن مبارزه به کرانه باختری و نوار غزه اعتقاد داشت و شبکه‌های ارتباطی مهمی را بین مبارزان ساکن این مناطق و گروه‌های مقاومت فلسطینی برقرار کرده بود.
او در ۱۹۶۴ در تورشرق آسیای خود نظریه «انقلاب آزادی‌بخش مردمی» را برای رهبران چینی از جملهچوئن لای تشریح کرد.[۶] خلیل وزیر در ۱۹۶۵ بهدمشق رفت و حمایتحزب بعث سوریه نسبت به انقلاب آزادی‌بخش مردمی را نیز جلب کرد.[۳]
دانشنامه بریتانیکا او و یاسر عرفات را بنیان‌گذاران جنبش فتح معرفی کرده‌است و سعید ابوریش[۷] او را دست راست عرفات می‌نامد. او شخصیت خوشنامی در میان فلسطینیان، از جمله سازمان‌های رقیب بود.دوستی و همکاری دیرینه‌اش باعرفات کمک زیادی به عرفات می‌کرد. درحالیکه یاسر عرفات به دنبال یافتن چاره دیپلماتیک بود، ابوجهاد با انجام عملیات‌های نظامی مهیب و موفقیت‌آمیز فشار را از روی عرفات برمی‌داشت.[۳]
