مکان در 23x15px|border |alt=|link= اوکراین
خارکوف (خارکُف ) (بهروسی :Ха́рьков ) یاخارکیف (خارکیو ) (بهاوکراینی :Харків ) دومین شهر بزرگاوکراین است. خارکوف در شرق اوکراین واقع شدهاست.
این شهر درزبان روسی Ха́рьков و درزبان اوکراینی Харків نام برده میشود. درزبان فارسی برای اشاره به این شهر از نامهایخارکوف ،خارکُف ،خارکیف وخارکیو استفاده میشود.
در منابع قدیمی فارسی عمدتاً از معادل روسیخارکوف [ ۱] [ ۲] [ ۳] [ ۴] [ ۵] [ ۶] [ ۷] [ ۸] [ ۹] وخارکُف [ ۱۰] [ ۱۱] [ ۱۲] [ ۱۳] [ ۱۴] [ ۱۵] [ ۱۶] [ ۱۷] برای اشاره به این شهر استفاده شدهاست.
پس ازانحلال اتحاد جماهیر شوروی و استقلال اوکراین در سال ۱۹۹۱، معادل اوکراینیخارکیو در منابع جغرافیایی مکتوب فارسی از جمله کتابها و اطلسهایمؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی [ ۱۸] و انتشارات ایرانشناسی[ ۱۹] در کنار معادل روسیخارکوف وخارکُف رایج گردید.
اکثر خبرگزاریهای فارسیزبان بخصوص در جریانحمله ۲۰۲۲ روسیه به اوکراین از نامخارکیف استفاده میکنند.[ ۲۰] [ ۲۱] [ ۲۲] [ ۲۳] [ ۲۴] [ ۲۵] این در حالی است که بخش فارسی خبرگزاری روسیاسپوتنیک [ ۲۶] ازخارکف استفاده کردهاست.
خارکوف در دهه ۱۶۵۰ میلادی پایهگذاری شد و از سال ۱۹۱۹ تا ۱۹۳۴ پایتختجمهوری شوروی سوسیالیستی اوکراین بود.[نیازمند منبع ] در جریانجنگ جهانی دوم ، شهر خارکوف روز ۲۵ اکتبر سال ۱۹۴۱ به تصرف نیروهای آلمانی درآمد.[ ۲۷]
شهر خارکوف در شمال شرقی اوکراین قرار دارد و مرکزاستان خارکف است.
خارکف را باید مهمترین شهر صنعتی اوکراین از لحاظ ساخت ماشینهای صنعتی، حمل و نقل و کشاورزی و دیگر ادوات دانست.
در اوایل قرن نوزدهم صنعت خارکف توسعه پیدا کرد و با احداث راهآهن در سال ۱۸۶۹، خارکف بهسرعت محل تقاطع خطهای راهآهنامپراطوری روسیه شد. در اواخر آن قرن خارکف به یکی از بزرگترین مراکز اقتصادی، صنعتی و علمی روسیه تبدیل گردید.
بنا بر سرشماری سال ۱۹۸۹ درشوروی ، جمعیت شهر ۱٬۵۹۳٬۹۷۰ نفر بود.[ ۳۸] در سال ۱۹۹۱، جمعیت آن به ۱٬۵۱۰٬۲۰۰ نفر کاهش یافت که ۱٬۴۹۴٬۲۰۰ نفر به صورت دائمی در آن ساکن بودند. خارکوف پس ازکییف ، بزرگترین شهراوکراین است.[ ۳۹]
ساختار قومی خارکوف در سرشماری سال ۱۹۸۹ شامل ۵۰٫۳۸٪ اوکراینی ،۴۳٫۶۳٪ روس ،۳٪ یهودی ،۰٫۷۵٪ بلاروسی و بقیه ۲٫۲۴٪ (افزون بر ۲۵ اقلیت) بودند. در سرشماری ۱۹۵۹ شوروی اوکراینیها ۴۸٫۴٪، روسها ۴۰٫۴٪، یهودیها ۸٫۷٪ و دیگر ملیتها ۲٫۵٪ بودند.[ ۴۰]
خارکوف دارای ۶ سالن تئاتر، ۵ موزه، ۸۰ کتابخانه و حدود ۶۰ مؤسسه علمی و پژوهشی و ۳۰ دانشگاه میباشد.
دانشگاه خارکف یکی از اولین دانشگاههای امپراتوری روسیه است که در سال ۱۸۰۵ تأسیس شد.
سه کلیسای پکروسکی، بلاگووشنسکی و اوسپنسکی که در مرکز شهر خارکف واقع هستند از قدیمیترین کلیساهای این شهر بهشمار میروند.
میدان مرکزی شهر خارکف، بزرگترین میدان در کل اوکراین بوده و یکی از عظیمترین میدانهای اروپا بهشمار میرود.
متروی خارکوف در سال ۱۹۷۵ تأسیس شده و هماکنون دارای ۳ خط و ۳۰ ایستگاه میباشد.
سراسرنمایی از منطقهٔ مرکزی خارکوف
معماری بناها در مرکز شهر خارکوف
↑ بختیاری،اطلس جامع گیتاشناسی ۸۶–۸۵ ،۱۴، ۲۴، ۴۴، ۵۱، ۵۴، ۶۳، ۸۲ .↑ بختیاری،اطلس کامل گیتاشناسی: سیاسی، طبیعی، اقتصادی ،۱۳ .↑ بختیاری،نقشه سیاسی جهان و پرچم کشورها .↑ واحد پژوهش و تألیف مؤسسه گیتاشناسی،راهنمای کشورهای مستقل مشترکالمنافع و جمهوریهای بالتیک ،۱۸۷، ۱۸۸، ۲۰۵، ۲۰۷، ۲۱۴، ۲۱۵، ۲۱۷، ۲۱۸ .↑ بختیاری،اطلس جامع جغرافیایی ایران و جهان ،۷۲ .↑ گروهی از نویسندگان،سفرنامههای خطی فارسی ، ۴:۱۶۵، ۱۶۶، ۵۷۹ .↑ فراهانی و بهبودی،روزشمار تاریخ معاصر ایران ، ۴:۱۵۴ .↑ سپهر،ایران در جنگ بزرگ ۱۹۱۸–۱۹۱۴ ،۴۵۹ .↑ مصاحب،دایرةالمعارف فارسی ،۸۷۵ .↑ بختیاری،اطلس کامل گیتاشناسی: سیاسی، طبیعی، اقتصادی ،۳۲، ۳۴، ۴۱، ۴۵، ۴۸، ۵۰ .↑ بختیاری،اطلس جامع جغرافیایی ایران و جهان ،۷۸ .↑ ظهیرالدوله،سفرنامه ظهیرالدوله ،۱۳۱، ۱۳۲، ۳۹۵ .↑ مستوفی،شرح زندگانی من ، ۲:۹۱ .↑ آل احمد،جزیره خارک در یتیم خلیج فارس ،۳۴ .↑ مینورسکی،تاریخ شروان و دربند ،۲۴۲ .↑ آل احمد،سفر فرنگ ،۲۱۴ .↑ مظفرالدینشاه،سفرنامه مبارک شاهنشاهی ،۵۷، ۷۱، ۷۲، ۷۸ .↑ واحد پژوهش و تألیف مؤسسه گیتاشناسی،راهنمای کشورهای مستقل مشترکالمنافع و جمهوریهای بالتیک ،۱۸۸، ۲۰۵، ۲۰۷، ۲۱۷ .↑ بختیاری،اطلس جامع جغرافیایی ایران و جهان ،۵۷، ۷۱، ۷۲، ۷۸ .↑ «هفتمین روز حمله روسیه به اوکراین/ کنترل کامل خرسون در دست روسیه و فرود چتربازان روس در خارکیف» .ایسنا .۱۱ اسفند ۱۴۰۰ . دریافتشده در۲ مارس ۲۰۲۲ .↑ «سه مجسمه دوران شوروی سابق در خارکیف اوکراین پایین آورده شدند» . بیبیسی فارسی.۲۲ فروردین ۱۳۹۴ . دریافتشده در۲ مارس ۲۰۲۲ .↑ «اوکرایین: نیروهای روسیه وارد شهر خارکیف شدند» .بخش فارسی دویچه وله .۲ مارس ۲۰۲۲ . دریافتشده در۲ مارس ۲۰۲۲ .↑ «ساکنان خارکیف اوکراین در مرز با روسیه برای بدترین سناریو آماده میشوند» .یورونیوز فارسی .۲۳ ژانویه ۲۰۲۲ . دریافتشده در۲ مارس ۲۰۲۲ .↑ «گاز صدها خانه مسکونی در خارکیف در اوکراین قطع شد» .صدا و سیما .۸ اسفند ۱۳۹۶ . دریافتشده در۲ مارس ۲۰۲۲ .↑ «مجسمه لنین در خارکیف اوکراین پائین کشیده شد» .بخش فارسی صدای آمریکا .۷ مهر ۱۳۹۳ . دریافتشده در۲ مارس ۲۰۲۲ .↑ «حمله سامانههای موشکی پرتاب چندگانه به حومه شهر خارکف اوکراین + ویدئو» . اسپوتنیک.۲۴ فوریه ۲۰۲۲ . دریافتشده در۲ مارس ۲۰۲۲ .↑ Glantz 2001 , p. 157.↑ Л. И. Мачулин. Mysteries of the underground Kharkov. — Х. : 2005.ISBN 966-8768-00-0 (روسی) ↑۲۹٫۰ ۲۹٫۱ Kharkov: Architecture, monuments, renovations: Travel guide. Ed.А. Лейбфрейд , В. Реусов, А. Тиц. — Х. : Прапор, 1987(روسی) ↑۳۰٫۰ ۳۰٫۱ ۳۰٫۲ ۳۰٫۳ ۳۰٫۴ ۳۰٫۵ Н. Т. Дьяченко.Streets and squares of Kharkov . – X. : Прапор, 1977(روسی) ↑۳۱٫۰ ۳۱٫۱ ۳۱٫۲ ۳۱٫۳ ۳۱٫۴ А. В. Скоробогатов. Kharkov in times of German occupation (1941–1943). – X. : Прапор, 2006.شابک ۹۶۶−۷۸۸۰−۷۹−۶ (اوکراینی) ↑ Oleksandr Leibfreid , Yu. Poliakova. Kharkov. From fortress to capital. – Х. : Фолио, 2004(روسی) ↑ State archives of Kharkov Oblast. Ф. Р-2982, оп. 2, file 16, pp 53–54 ↑ ColonelН. И. Рудницкий . Военкоматы Харькова в предвоенные и военные годы.(روسی) ↑ In reference to the German census of December 1941; without children and teenagers no older 16 years of age; numerous city-dwellers evaded the registration(روسی) ↑ Mykyta Khruschev . Report toЦК ВКП(б) of August 30, 1943. History: without "white spots".Kharkiv izvestia , No. 100–101, August 23, 2008, page 6(روسی) ↑ Ukrainian Census (2001) ↑ "Kharkiv today" .Our Kharkіv (به روسی) . Archived fromthe original on 22 August 2006. RetrievedMay 4, 2007 .↑ "Results / General results of the census / Number of cities" .2001 Ukrainian Census . Archived fromthe original on 9 January 2006. RetrievedAugust 28, 2006 .↑ Історія міста Харкова ХХ століття, Харків 2004, р. 456 آل احمد، جلال (۱۳۷۶ ).سفر فرنگ . تهران: سیامک. آل احمد، جلال (۱۳۸۶ ).جزیره خارک در یتیم خلیج فارس . تهران: مجید. بختیاری، سعید (۱۳۸۵ ).اطلس جامع گیتاشناسی ۸۶–۸۵ . تهران:مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی . ص. ۹۶ .شابک ۹۶۴۳۴۲۲۰۰۳ . بختیاری، سعید (۱۳۷۸ ).اطلس کامل گیتاشناسی: سیاسی، طبیعی، اقتصادی . تهران:مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی . ص. ۹۶ .شابک ۹۶۴۶۲۴۱۲۷۱ . بختیاری، سعید (۱۳۹۱ ).نقشه سیاسی جهان و پرچم کشورها . تهران:مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی . ص. ۱ .شابک ۹۷۸۹۶۴۳۴۲۲۷۹۰ . بختیاری، امیرحسین (۱۳۹۸ ).اطلس جامع جغرافیایی ایران و جهان . تهران: انتشارات ایرانشناسی. ص. ۱۲۸ .شابک ۹۷۸۶۰۰۸۳۵۱۱۷۷ . سپهر، احمدعلی (۱۳۳۶ ).ایران در جنگ بزرگ ۱۹۱۸–۱۹۱۴ . تهران: بینا. ظهیرالدوله، علی بن محمد ناصر (۱۳۷۱ ).سفرنامه ظهیرالدوله . تهران: مستوفی. گروهی از نویسندگان (۱۳۸۸ ).سفرنامههای خطی فارسی . تهران: نشر اختران. مستوفی، عبدالله (۱۳۸۴ ).شرح زندگانی من . تهران: زوار. مصاحب، غلامحسین (۱۳۸۰ ).دایرةالمعارف فارسی . تهران: امیرکبیر.شابک ۹۶۴۳۰۳۰۴۴X . مظفرالدینشاه (۲۰۰۹ ).سفرنامه مبارک شاهنشاهی . Princeton: Princeton University. ص. ۶۶، ۶۷ . مینورسکی، فئودوروویچ (۱۳۷۵ ).تاریخ شروان و دربند . ترجمهٔ محسن خادم. تهران: بنیاد دائره المعارف اسلامی. واحد پژوهش و تألیف مؤسسه گیتاشناسی (۱۳۷۸ ).راهنمای کشورهای مستقل مشترکالمنافع و جمهوریهای بالتیک . تهران:مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی . ص. ۳۵۲ .شابک ۹۶۴۶۲۴۱۲۳۹ . فراهانی، حسن؛ بهبودی، هدایتالله (۱۳۸۵ ).روزشمار تاریخ معاصر ایران . تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی. مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Kharkiv ». دردانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی ، بازبینیشده در ۲۸ مارس ۲۰۱۱.