چهار رسول، نام یکدولوحی بهسال۱۵۲۶ میلادی است که توسطآلبرشت دورر، نقاش و حکاک برجستهٔآلمانی خلق شد. او در این اثر، ۴ تن از حواریونعیسی به اسامییوحنا،پطرس،مرقس وپولس را در دو قاب بهتصویر کشیدهاست.
حَواریون (جمع حَواری به معنی یارِ برگزیده) (بهانگلیسی:Apostle) عنوان دوازده تن از یاران و شاگردان ویژهٔعیسی مسیح است. واژهٔاپاسل (Apostle) ازآپوستولوی یونانی گرفته شده که به معنی «رسولان» میباشد و به همین علت از اصطلاح «رسولان» نیز برای حواریون استفاده میشود.
تمام ۱۲ حواری در ابتدا تابع دین یهودیت و همگی (همچون خودعیسی مسیح) اصالتاً یهودیزاده (یهودینژاد) بودند. ایشان پس از ایمان به عیسی مسیح، جزو مسیحیان یهودینژاد به شمار میآمدند، چرا که از نژاد یهود بودند، اما به عیسی مسیح ایمان آورده بودند و به این ترتیب دیانت ایشان ازیهودیت بهمسیحیت تغییر مییافت. علت تأکید بر این موضوع این است که "یهودی" بودن را میتوان از دو دیدگاه تعریف کرد: «نژاد» و «دیانت».
تفاوت تعریف «حواری (Apostle)» با «رسول/شاگرد (Diciple)»
عنوان "حواریون" فقط به ۱۲ تن از شاگردان یا رسولان یا یاران خاص عیسی مسیح اطلاق میشود، که در ادامه اسامی ایشان ذکر شده است. اما برعکس آن صادق نیست، به این معنا که تمامی شاگردان یا رسولان عیسی مسیح، حواری عیسی مسیح نیستند[۱]؛ برای مثالبرنابا رسول،پولس رسول،مرقس رسول،لوقا رسول،یعقوب رسول (برادرخواندۀ عیسی مسیح) و سایر رسولان نام برده شده در کتاب مقدس مسیحی، همگی جزو شاگردان یا رسولان عیسی مسیح هستند، اما جزو حواریون شمرده نمیشوند.متیاس تنها حواری عیسی مسیح است، که پس از تصلیب و رستاخیز عیسی مسیح، توسط سایر حواریون انتخاب شد.
۱۱.شمعون قانوی یاشمعون غیور که لقب «غیور» احتمالاً به سبب عضویت او در گروه یهودیان شورشی علیه روم، پیش از پیوستن به حواریون عیسی مسیح بوده است.
۱۲. الف-یهودا اسخریوطی (که او هم همچونشمعون غیور احتمالاً عضو یهودیان شورشی علیه روم بود، اما بر خلاف شمعون غیور، پس از انتخاب شدن او به عنوان حواری، همچنان به شورشیان یهودی احساس تعلق خاطر میکرد و در نهایت هم به عیسی مسیح خیانت کرد، اما بعداً پشیمان شد و خودکشی کرد.)
۱۲. ب-متیاس (توسط یازده حواری دیگر به عنوان جایگزینیهودا اسخریوطی انتخاب شد)
حواریون مسئولیت ابلاغ بشارت عیسی را به دیگر اقوام بنیاسرائیل پذیرفتند و مسیح بودنعیسی و بر حق بودن وی را تصدیق کردند. پس از به صلیب کشیده شدن عیسی مسیح و برخاستن او از مردگان در روز سوم وعروج او به آسمان، حواریون بر طبق دستور عیسی مسیح، به سوی تمامی اقوام (شامل یهودیان/ قوم بنیاسرائیل و سایر اقوام/غیریهودیان) در نقاط مختلف زمین پراکنده شده و به ابلاغ پیامانجیل پرداختند[۷]. بر اساس متن «انجیل»،یهودا اسخریوطی که در ابتدا جزو دوازده حواریون به شمار میرفت، خیانت کرده و عیسی مسیح را به سربازان رومی تسلیم نمود. او از این عمل خود پشیمان شد و خود را حلقآویز کرد[۸] و جسد بیجان وی در مزرعهای افتاد که بعداً به نام "مزرعۀ خون" شناخته میشد[۹]. بعدها «متیاس» توسط سایر حواریون، به جاییهودا اسخریوطی به عنوان دوازدهمین حواری انتخاب شد.[۱۰]
گویند که درزبان نبطی کلمهٔ «حواریون» بهمعنای «شویندگان، غسالون» است، و یاران عیسی را بدان جهت حواری خوانند که به غسل و نظافت لباس و جامه اهمیت زیادی قائل بودهاند و جامهٔ سپید میپوشیدند. فرضیه دیگر برای عنوان حواری، طهارت و پاکیزگی زندگی درونی و معنوی آنها است.[۱۱]
در زمان حاکمیتنرون، به دست رومیان مصلوب شد. طبق تاریخ کلیسای کاتولیک، پیکر پطرس، پس از به صلیب کشیده شده شدن در شهررُم (پایتختروم) در همین شهر دفن شد که بعدها کلیسای کاتولیکسن پیترو (سن پیترو = قدیس پطرس) واقع درواتیکان، در همان مکان بنا شده است. طبق سنت مسیحی،انجیل مرقس، توسطمرقس، که شاگردپطرس بود، به روایت پطرس نگاشته شده است.
بارتولومئو (برتولما) - ناتانائیل
طبق روایاتی که صحّت آنها قطعی نیست، باتولومئو در شهر Zgërdhesh واقع در کشور آلبانی امروزی دستگیر شده و برای اعدام، پوست او را از بدنش جدا کردند و به شکل وارونه به صلیب کشیدند، چرا که برادر پادشاه آن منطقه به نام پُلیمیوس، توسط او به عیسی مسیح ایمان آورده بود.[۱۲]
یعقوب پسر حلفا
بر اساس نقل مورخ یهودی یوسفوس کمی قبل از سقوط اورشلیم توسط رومیان، در حدود سالهای ۶۲ تا ۶۹ میلادی حنانیا که کاهن اعظم بود به همراه فریسیان و کاتبان از یعقوب خواستند تا در یکی از سالنهای اجتماعات معبد نبوت مسیح را انکار کند، اما یعقوب نپذیرفت. او را در سن نودوششسالگی از بالای برج معبد اورشلیم به پایین پرتاب کردند. آنان در حالی که او برای ایشان طلب بخشش میکرد با چوب بر سرش کوبیدند تا جان سپرد، سپس جسدش را با ارّه تکهتکه کردند. او به عبادت و زهد و تقوا در میان یهودیان شهره بود.[۱۳]
او بعد از خیانت و لو دادن عیسی مسیح،یهودا اسخریوطی نزد کاهنان یهود رفت و گفت سکهها را به آنها پس میدهد تا عیسی را آزاد کنند[۱۴] اما روحانیون یهودی قبول نکردند. سپس یهودا خود را حلقآویز کرده، جان سپرد و بعداً جسد در حال تجزیۀ او، بر زمین افتاده، متلاشی شد.
محققین و مورخین معتقدند واژۀ «اسخریوطی» در نامیهودا اسخریوطی، عنوان غیرمعمول و نامتعارفی است که میتواند زوایای تاریخی مهمی در خود نهفته باشد، چرا که میدانیم در آن زمان گروهی از یهودیان شورشی افراطی علیه حاکمیت روم بر سرزمین اسرائیلیان فعالیت میکردند و به نام "سِخاریای" شناخته میشدند که به دلیل حمل و استفاده از «خنجر» مشهور بودند (واژۀ «سخاریای» به معنی «آنانی که خنجر حمل میکنند» است). اعضای این گروه خنجر خود را در زیر لباس خود پنهان کرده و در بین مردم عادی به سربازان رومی نزدیک میشدند و سربازان رومی را ترور میکردند. این احتمال توسط مورخین داده شده که این یهودا، به سبب عضویت در آن گروه، عنوان «اسخریوطی» را داشته باشد، که حالتی تغییر یافته از واژۀ «سِخاریای» است[۱۵]. حتی این احتمال داده میشود که علت خیانت یهودا اسخریوطی به عیسیمسیح، ناامیدی و سرخوردگی او از عیسی به عنوان «مسیح» بود، که -طبق اعتقاد بخشی از یهودیان- انتظار میرفت به عنوان فرماندهی نظامی، سرزمین اسرائیل را از حاکمیت روم آزاد کند و احکام تورات را در آن سرزمین اجرا کند، در حالی که عیسیمسیح دقیقاً برخلاف این باور، معتقد به بشارت کلام خدا به روش صلحآمیز بود.
به جزیرهٔپاتموس تبعید شد و تا آخر عمر آنجا ماند و امروز در سلوج ترکیه آرامگاهی برای او بنا کردند.[۱۶] طبق سنت مسیحی،یوحنا یکی از اناجیل اربعۀ مقدس مسیحیان، یعنیانجیل یوحنا را نگاشت.
توما
برخی میگویند او به هند مسافرت کرد و در آنجا درگذشت و هم اکنون مقبرهای منسوب به او در آنجا وجود دارد.
یعقوب پسر زبدی
در سال ۴۴ میلادی به دستور هرود اگریبا نوهٔهرود بزرگ گردن زده شد.
تحت تعقیب بود و در حدود ۳۴ میلادی در حبشه درگذشت.[۱۷] طبق سنت مسیحی،متی یکی از اناجیل اربعۀ مقدس مسیحیان، یعنیانجیل متی را نگاشت.
تادئوس
بنا بر سنت مسیحی ارتودوکس و کلیسای ارمنی او برای بشارت به سرزمینایران مهاجرت کرد و توسط پادشاه ارمنستان به قتل رسید و در ارومیه درگذشت. آرامگاهی منسوب به او درقرهکلیسا وجود دارد.
شمعون قانوی
برخی از مورخان مدعی هستند او درارمنستان یا ایران فوت کرده و برخی دیگر معتقدند او در جزیرهٔ بریتانیا درگذشته است.[۱۸]
متیاس
او از زمان تعمید عیسیمسیح به دستیحیی تعمید دهنده تا زمان عروجعیسیمسیح جزو حلقۀ «هفتاد شاگرد عیسی» بوده است، امّا اطلاعات قابل استناد چندانی از سرگذشت و سرانجام او در دست نیست. بر اساس برخی روایات او در سرزمین یهودیه و در اتیوپی به بشارت کلام مسیح پرداخت و نهایتاً به دست مخالفانمسیحیت در اورشلیم و بر اساس روایتی دیگر در مصر کشته شد[۱۹].
یادداشت: ترتیب نامها بر اساس حروف الفباست. آنچه در پرانتز جلوی هر نام آمده است، اکثراً نامها یا صفات دیگری است که در قرآن برای آن نام ذکر شده است؛ یا نسبت آن شخص.