جیبوتی با نام رسمیجمهوری جیبوتی (بهعربی: جمهوریة جیبوتی، بهفرانسوی: République de Djibouti) کشوری است درشاخ آفریقا.پایتخت این کشورشهر جیبوتی با ۴۰۰٬۰۰۰ نفرجمعیت می‌باشد. این کشور از مستعمرات فرانسه بود که در ۲۷ ژوئن ۱۹۷۷ میلادی به استقلال رسید و کشوری مستقل شد.
جیبوتی از شمال باختری بااریتره، و از باختر و جنوب باختری بااتیوپی و از جنوب باسومالی مرز مشترک دارد.
جیبوتی با ۹۸۸٬۰۰۰ نفر جمعیت[۲] در تخمین سال ۲۰۲۰ و ۲۳٬۲۰۰ کیلومتر مربع مساحت از کوچک‌ترین و کم‌جمعیت‌ترین کشورهای آفریقاست. ۹۴ درصد از مردم جیبوتی مسلمان و اهل تسنن هستند.زبان رسمی این کشورعربی وفرانسوی است، ولی عمده مردم به زبان قبایل محلی با یکدیگر صحبت می‌کنند.
دسترسی آسان جیبوتی به آب‌های بین‌المللی از یکسو، و ارتباط زمینی آن با کشورهای مرکزیقاره آفریقا از سوی دیگر، بر اهمیت راهبردی آن افزوده‌اند.خاک جیبوتی مساعد برای کشاورزی نیست و مراتع طبیعی کمتر از ۵ درصد از خاک این کشور را تشکیل می‌دهند.
جیبوتی از اعضایاتحادیهٔ آفریقا واتحادیهٔ عرب است. جیبوتی به پیمان‌های بین‌المللی تغییرات آب وهوا، بیابان‌زدایی، حفظ محیط زیست، قانون دریاها، حراست ازلایه ازون و مقرراتکشتیرانی پایبند است.
این کشور از مستعمرات فرانسه بوده‌است که در اصلسومالی‌لند فرانسه نامیده می‌شده‌است. جیبوتی در روز۲۷ ژوئن۱۹۷۷ از فرانسه اعلام استقلال کرد و به جمهوری جیبوتی تغییر نام داد. جنگ‌های قومی بین عفار و ایساس (سومالیایی‌نژادها) بعد از استقلال نیز در جیبوتی ادامه داشت، تا اینکه بالاخره در سال ۱۹۹۴ موافقتنامه صلح میان اقوام درگیر جیبوتی به امضا رسید.
حزب (RPP) تنها حزب سیاسی جیبوتی بین سالهای ۱۹۸۱ تا ۱۹۹۳ بود، در سال ۱۹۹۳ انتخابات به صورت چندحزبی در جیبوتی برگزار شد کهحسن گولد آپتیدون که از ایساس بود به رئیس‌جمهوری انتخاب شد،بارکاد گوراد هامودو که از عفار بود در همین سال نخست‌وزیر جیبوتی شد. از سال ۱۹۹۹اسماعیل عمر حیله به عنوان رئیس‌جمهور و در سال ۲۰۰۱ نیزدلیطه محمد دلیطه به سمت نخست‌وزیر منصوب شدند.
تعداد زیادی از آوارگان اتیوپی و سومالی در این کشور زندگی می‌کنند. تا سال ۱۹۹۱ شورش ارتشیان بر قسمت‌هایی از جیبوتی حکمفرما بود.
جیبوتی علاوه بر سازمان ملل، در بانک توسعه آفریقا، سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد، گروه ۷۷، بانک بین‌المللی ترمیم و توسعه، سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری،جامعه بین‌المللی توسعه، بنگاه مالی بین‌المللی،سازمان بین‌المللی کار، صندوق بین‌المللی پول، سازمان بین‌المللی ارتباطات دور ماهواره‌ای، سازمان بین‌المللی پلیس جنایی، اتحادیه بین‌المللی ارتباطات دور، جنبش عدم تعهد،سازمان جهانی بهداشت، سازمان جهانی مالکیت معنوی و سازمان جهانی تجارت عضویت دارد.
جمهوری جیبوتی کشوری است واقع در شمال شرق آفریقا (شاخ آفریقا)، در ورودیتنگه باب المندب و در جوار خلیج عدن و دریای سرخ، بین اریتره و سومالی.
جیبوتی از شرق بااریتره، از جنوب و غرب بااتیوپی و از جنوب شرقی باسومالی همسایه است و بقیه مرزهای آن‌ها در کنارخلیج عدن ودریای سرخ قرار گرفته‌است.
نقشه سه‌بعدی جیبوتی
مساحت جیبوتی ۲۳٬۲۰۰ کیلومتر مربع و جمیعت آن حدود ۹۸۸٬۰۰۰ نفر است. از شهرهای مهم جیبوتی می‌توان،علی سبیح ۸۰۰۰ نفر،تاجوارا ۲۵۰۰۰ نفر ودخیل با جمعیت ۳۰۰۰۰ نفر را نام برد.حدود ۲۲ هزار و ۹۸۰ کیلومتر مربع از خاک این سرزمین در مناطق خشکی و بقیه در زیر آب قرار دارد. جیبوتی از سمت جنوب به طول ۵۸ کیلومتر با سومالی، از سمت غرب به طول ۳۴۹ کیلومتر با اتیوپی و از سمت شمال به طول ۱۰۹ کیلومتر با اریتره مرز مشترک دارد. بخش شرقی جیبوتی ۳۱۴ کیلومتر از ساحلخلیج عدن را تشکیل می‌دهد.
جیبوتی از دو بخش کوهستانی وفلاتی تشکیل شده و ارتفاعات شمالی آن تا حدودی پرباران است، ولی در نقاط دیگر آن فقط هنگام وزش بادهای موسمی، بارندگی صورت می‌گیرد. این سرزمین در سایر مناطق آب و هوای گرم و سوزان دارد. پستترین نقطه جیبوتی در منطقه «عسل» حداقل ۱۵۵ متر پایین‌تر از سطح آب‌های بین‌المللی است و ارتفاع بلندترین نقطه این کشور در تپه‌های «موسی علی» به ۲ هزار و ۲۸ متر می‌رسد.
جیبوتی به لحاظ فرورفتگی آب خلیج عدن در خاک خود، حایز اهمیت ویژه‌ای است و در دادوستدهای سیاسی و اقتصادی منطقه شرق آفریقا، جزو کشورهای راهبردی به‌شمار می‌آید.
ارتش جیبوتی، الجیش الجیبوتی یا Ciidanka Jabuuti متشکل از ۱۶ هزار نفر نیروی بومی و ۹۵۰۰ نفر ذخیره است که در شاخه‌های دریای، هوایی و زمینی به دفاع از این کشور مشغول هستند. فرمانده ارشد آن پرزیدنتاسماعیل عمر غیله رئیس‌جمهور وقت جیبوتی می‌باشد. از جمله بزرگترین حامیان ارتش جیبوتی کشورهایی همچونایالت متحده،فرانسه،ایتالیا،ژاپن وچین هستند. به گفته کارشناسان ارتش جیبوتی که تمرکز ویژه ای روی نیروی دریای خود دارد یکی از بازیگران مهم تنگهباب‌المندب است. نیروی دریایی آن از سال ۲۰۱۶ به دلیل انجام ماموریت‌های کنترلی وارد این تنگه و دریای سرخ شده‌اند و با حمایت مستقیم مالی و اطلاعاتیعربستان سعودی مشغول مقابله دریایی با قایق‌های جنگی شبه نظامیانانصارالله یمن تحت حمایتجمهوری اسلامی ایران است. از ماموریت‌های برون مرزی ارتش جیبوتی می‌توان به برقراری نظم در کشورسومالی وسودان اشاره کرد که طبق بیانیهسازمان ملل جیبوتی به همراه سه کشور دیگر وظیفه برقراری امنیت بخش‌هایی از کشورهای نامبرده را دارند. اولین کمک نظامی جیبوتی به حفظ صلحسازمان ملل در سال ۲۰۱۰ دردارفور، سودان بود.در حال حاضر این کشور روابط گسترده نظامی خود را باارتش چین برقرار کرده و سربازانش در پایگاه بزرگ این کشور تحت آموزش مستشاران چینی قرار دارند.[۳]
واحد پول جیبوتیفرانک جیبوتی با یکای جزء سانتیم است. از نظر صادراتی، صادرات جیبوتی را فراورده‌های کشاورزی تشکیل می‌دهد، گوشتشتر و گوسفند و میوه و سبزیجات در رده مهم‌ترین تولیدات بخش کشاورزی و دامپروری جیبوتی قرار دارند. این کشور از لحاظ ذخایر معدنی در فقر شدید به سر می‌برد وکانی باارزشی ندارد.
این کشور به عنوان یک منطقه آزاد تجاری-صنعتی در شمال شرقی قاره آفریقا، اساس اقتصاد خود را بر مبنای ارائه خدمات بازرگانی به سایر کشورها بنا نهاده‌است.
ترانزیت کالا و خدمات ترابری محموله‌های عبوری ازخلیج عدن، منبع درآمد اصلی مردم جیبوتی را تشکیل می‌دهد و بخش صنعت و کشاورزی این کشور چندان رونقی ندارد.
نرختولید ناخالص داخلی جیبوتی در پایان سال ۲۰۰۲ به حدود ۵۸۶ میلیون دلار رسید. نرخ رشد تولید ناخالص داخلی این کشور یک دهم درصد است، درحالی‌که میانگین نرخ یادشده در فاصله سالهای ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۸ حدود ۱٫۳ درصد بود.
جیبوتی کشور تقریباً فقیری است ودرآمد سرانه ملی آن به ۱۴۰۰ دلار در سال می‌رسد. از سوی دیگر، حدود ۵۰ درصد از جمعیت این سرزمین، زیرخط فقر زندگی می‌کنند و نرخ بالای بیکاری (۴۰ تا ۵۰ درصد) بزرگترین مشکل اقتصادی جیبوتی به‌شمار می‌رود.
فراورده‌های کشاورزی حدود ۳ درصد، صنعتی ۱۰ درصد و فعالیت‌های خدماتی بیشتر از ۸۷ درصد تولید ناخالص جیبوتی را تشکیل می‌دهند.جیبوتی حدود ۲ درصد نرخ تورم و بالغ بر ۲۸۲ هزار نفر نیروی کار دارد. همچنین، ظرفیت تولید انرژی الکتریکی جیبوتی به ۱۸۰ میلیونکیلووات ساعت می‌رسد.
کشور جیبوتی با دریافت حق تردد از کشتی‌ها و نفتکش‌هایی که ازتنگه باب‌المندب گذر می‌کنند بخشی از بودجه خود را تأمین می‌کند.[۴]
حدود ۹۴٪ مردم این کشور مسلمان و ۶٪ مسیحی می‌باشند.۴۶ ٪ نژاد مردم جیبوتی را ایساس یا سومالیایی تبارها، ۳۵ ٪ را عفار و ۱۱ ٪ را نیز عرب تشکیل می‌دهند، غالب مسلمانان این کشور مسلمان سنی (شافعی) و درصدی هم اهل فرقه صوفیه هستند.
زبان‌های رسمی آنعربی وفرانسوی است اما بیشتر مردم به دو زبانعفاری وسومالی صحبت می‌کنند. دو قوم اصلی ساکن این کشورعفارها وسومالی‌ها هستند بقیهٔ جمعیت هم اروپایی (عمدتاً فرانسوی و ایتالیایی)، عرب و اتیوپیایی می‌باشند.
هم‌اینک نزدیک به ۸۳٫۱ درصد از جمعیت جیبوتی در مناطق شهری ساکن هستند.
کمبود امکانات بهداشتی و دارویی از یک طرف، و شیوع گسترده بیماری‌های مرگبار مانند هپاتیت، ایدز، حصبه و وبا از سوی دیگر، رشد مرگ‌ومیر نوزادان جیبوتی را به همراه داشته‌است.
.svg)
.jpg)
.svg)
