Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


پرش به محتوا
ویکی‌پدیادانشنامهٔ آزاد
جستجو

جهان

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
برایتأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. لطفاً با توجه بهشیوهٔ ویکی‌پدیا برای ارجاع به منابع، با ارائهٔمنابع معتبر بهبهبود این مقاله کمک کنید. مطالب بی‌منبع را می‌توان به چالش کشید و حذف کرد.
یافتن منابع: "جهان" – اخبار ·روزنامه‌ها ·کتاب‌ها ·آکادمیک ·جی‌استور
(چگونگی و زمان حذف پیام این الگو را بدانید)
برای دیگر کاربردها،جهان (ابهام‌زدایی) را ببینید.
باگیتی یاکیهان اشتباه نشود.
تیلهٔ آبی، تصویری ازکره زمین که در۱۶ آذر۱۳۵۱ (۷ دسامبر۱۹۷۲) در مأموریتآپولو ۱۷ از فاصله ۴۵٬۰۰۰ کیلومتری زمین و در مسیرکره ماه برداشته شد.

جَهان اشاره دارد بهزمین و زندگی وتمدن انسانی روی آن. همچنین واژه جهان به نادرستی گاهی برای اشاره بهکیهان (cosmos) وگیتی (universe) نیز به کار می‌رود.جهان برای انسان به عنوان زمین شناخته میشود.

از واژهٔ جهان برای اشاره به هر مجموعهٔ بزرگ نیز استفاده می‌شود. برای نمونهزبان جهانی،حکومت جهانی و جهان ادبیّات. از نظر ریشه، واژهٔ جهان دگرگون‌شدهٔ واژهٔ کیهان پهلوی است. واژه‌هایکیهان وگیتی نیز از همان ریشه آمده‌اند.[۱]جمعیت جهان به جمعیت انسان‌ها اشاره دارد؛ به همین ترتیب،اقتصاد جهانی به اقتصادهای همه جوامع انسانی یا کشورها در کنار هم گفته می‌شود.

عمر جهان نیز برابر با ۰٫۱۷ ± ۱۳٫۷۵ میلیارد سال است.[۲]

جهان هستی

[ویرایش]
نقشه‌ای اززمین و تقسیمات سیاسی

جهان سازمانی به‌طور کاملپویا است. این جهان روزی آغاز شد. شاید با یک انبساط بزرگ ناگهانی ماده؛ و ممکن است روزی پایان یابد. در همین زمان (میان آغاز و پایان) با انبساط بیشتر جهان کهکشان‌ها از یکدیگر دورتر و دورتر می‌شوند. جهان با فعالیت و حرکت در حال بزرگ‌شدن است. ستارگان در تمام درازای زندگی‌شان منقبض، منبسط، و منفجر می‌شوند.

سیاره‌ها به دور ستاره‌ها در حال گردشند. کهکشان‌ها می‌چرخند و دنباله‌دارها و سیارک‌ها در منظومهٔ خورشیدی در حال حرکت بر روی مدار خود هستند. عناصر، اتم‌ها، مولکول‌ها و ذرات پیوسته بر یکدیگر اثر می‌گذارند و تغییر می‌کنند. موج‌هایالکترومغناطیسی همه‌جا هستند (ما برای دیدن آن‌ها باید بیرون از محوطهٔ وجودی‌شان باشیم) ممکن است همهٔ جهان ازمادهٔ تاریک ساخته شده باشد که ما در این مورد مطمئن نیستیم.رایج‌ترین نظریه در مورد خلق جهان نظریهٔمهبانگ یا انفجار بزرگ است. این نظریه عقیدهٔ بسیاری از دانشمندان به ویژهادوین هابل اخترشناس مشهور قرن بیستم است. مهبانگ می‌گوید که جهان به‌وسیلهٔ یک موج سنگینانرژی وماده ۱۰ تا ۲۰ میلیارد سال پیش به وجود آمده است. مهبانگ شکل‌گیری گازها و ذرات موجود در آسمان و هر چیز دیگری که در آن یافت می‌شود را نشان می‌دهد. این نظریه همچنینانبساط جهان در آینده را بیان می‌کند و نیز دور شدن همهٔ اجزای آسمان،کهکشان‌ها،ستارگان وسیاره‌ها و هر چه در آن است.در نتیجهٔ انفجار نخستین واکنش سریع آغاز شد و ذرات بسیار کوچک تشکیل شدند (دانشمندان می‌گویند که انفجار بزرگ یک انفجار نبود بلکه یک موج عظیم بود) و بعد بلافاصله جز اتمی ذرات به‌وجود آمد (برای خلقپروتون ونوترون)هیدروژن وهلیوم نخستین اتم‌ها بودند. از تأثیر این دو عنصر اساسی بر یکدیگر همهٔ مواد به وجود آمدند.

اندازهٔ جهان

[ویرایش]

مادهٔ قابل مشاهده در فضایی به وسعت حداقل ۹۳ میلیارد سال نوری گسترده شده است. احتمالاً بیش از ۱۰۰ میلیارد کهکشان وجود دارد کهکوچک‌ترین آن‌ها ده میلیونستاره و بزرگ‌ترین آن‌ها هزار میلیارد ستاره دارد. قطر یککهکشان نوعی ۳۰٬۰۰۰ سال نوری و فاصلهٔ نوعی دو کهکشان مجاور ۳ میلیونسال نوری است.

جستارهای وابسته

[ویرایش]

پانویس

[ویرایش]
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط بهجهان در ویکی‌گفتاورد موجود است.
  1. «معنی گیهان | لغت‌نامه دهخدا».www.vajehyab.com. دریافت‌شده در۲۰۱۸-۰۳-۱۴.
  2. S. H. Suyu, P. J. Marshall, M. W. Auger, S. Hilbert, R. D. Blandford, L. V. E. Koopmans, C. D. Fassnacht and T. Treu.Dissecting the Gravitational Lens B۱۶۰۸+۶۵۶. II. Precision Measurements of the Hubble Constant, Spatial Curvature, and the Dark Energy Equation of State. The Astrophysical Journal, ۲۰۱۰; ۷۱۱ (۱): ۲۰۱ DOI: ۱۰٫۱۰۸۸/۰۰۰۴–۶۳۷X/۷۱۱/۱/۲۰۱

منابع

[ویرایش]

A .ac.ad.ae.af.ag.ai.al.am.ao.aq.ar.as.at.au.aw.ax.az   B .ba.bb.bd.be.bf.bg.bh.bi.bj.bm.bn.bo.br.bs.bt.bw.by.bz   C .ca.cc.cd.cf.cg.ch.ci.ck.cl.cm.cn.co.cr.cu.cv.cx.cy.cz   D .de.dj.dk.dm.do.dz  E .ec.ee.eg.er.es.et.eu   F .fi.fj.fk.fm.fo.fr   G .ga.gd.ge.gf.gg.gh.gi.gl.gm.gn.gp.gq.gr.gs.gt.gu.gw.gy   H .hk.hm.hn.hr.ht.hu   I .id.ie.il.im.in.io.iq.ir.is.it   J .je.jm.jo.jp   K .ke.kg.kh.ki.km.kn.kp.kr.kw.ky.kz   L .la.lb.lc.li.lk.lr.ls.lt.lu.lv.ly   M .ma.mc.md.me.mg.mh.mk.ml.mm.mn.mo.mp.mq.mr.ms.mt.mu.mv.mw.mx.my.mz   N .na.nc.ne.nf.ng.ni.nl.no.np.nr.nu.nz   O .om   P .pa.pe.pf.pg.ph.pk.pl.pn.pr.ps.pt.pw.py   Q .qa   R .re.ro.rs.ru.rw   S .sa.sb.sc.sd.se.sg.sh.si.sk.sl.sm.sn.so.sr.st.su.sv.sy.sz   T .tc.td.tf.tg.th.tj.tk.tl.tm.tn.to.tr.tt.tv.tw.tz   U .ua.ug.uk.us.uy.uz   V .va.vc.ve.vg.vi.vn.vu   W .wf.ws   Y .ye   Z .za.zm.zw

   
  • جنوب آسیا (شامل ایران،
    پاکستان و افغانستان نمی‌شود):
   

.бг (bg، Bulgaria).κπ (kp، Cyprus).ελ (el، Greece).il (yisrael، Israel).日本 (nippon، Japan)

دیگران
رزرو شده / اختصاص داده نشدهاختصاص داده شده / بدون استفادهدر حال از کار افتادنبازنشسته / حذف شده
آفریقا
آمریکا
آسیا
اندونزی LAPAN · مالزی MNSA · فیلیپین PAGASA · تایلند GISTDA
اروپا
اتریش سازمان فضایی اتریش · بلغارستان سازمان فضایی بلغارستان · جمهوری چک سازمان فضایی جمهوری چک · دانمارک مرکز فضایی ملی دانمارک · esa سازمان فضایی اروپا،مرکز تحقیقات و تکنولوژی‌های فضایی اروپا · اتحادیه اروپا مرکز ماهواره‌های اتحادیه اروپا · فرانسه آژانس فضایی فرانسه · آلمان مرکز هوافضا آلمان · یونان سازمان فضایی یونان · مجارستان سازمان فضایی مجارستان · ایتالیا سازمان فضایی ایتالیا · هلند پژوهشگاه تحقیقات فضایی هلند · نروژ مرکز فضایی نروژ · جمهوری ایرلند سازمان فضایی ایرلند  · لهستان سازمان فضایی لهستان · پرتغال سازمان فضایی پرتغال · رومانی سازمان فضایی رومانی · روسیه سازمان فضایی روسیه · اتحاد جماهیر شوروی برنامه فضایی شوروی · سوئد سازمان فضایی ملی سوئد · اسپانیا پژوهشگاه فضایی ملی اسپانیا · سوئیس سازمان فضایی سوئیس · ترکیه آژانس فضایی ترکیه · بریتانیا سازمان فضایی بریتانیا · اوکراین سازمان فضایی ملی اوکراین  · آلمان مرکز هوافضای آلمان
اقیانوسیه
جهان
قاره‌ها
اقیانوس‌ها
زمین
محیط زیست
مقالات مرتبط
داده‌های کتابخانه‌ای: کتابخانه‌های ملیویرایش در ویکی‌داده
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=جهان&oldid=42615973»
رده‌ها:
رده‌های پنهان:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp