جمشید شارمهد | |
|---|---|
.jpg) شارمهد در ۲۰۱۹ | |
| زادهٔ | ۳ فروردین ۱۳۳۴ |
| درگذشت | ۷ آبان ۱۴۰۳ (۶۹ سال) |
| علت مرگ | اعدام |
| تحصیلات | رشتهمهندسی الکترونیک وآی‌تی |
| پیشه(ها) | مهندس الکترونیک، توسعه دهنده نرم‌افزار |
| حزب سیاسی | انجمن پادشاهی ایران |
| اتهام‌های جزایی | «افساد فی‌الارض» و «محاربه» |
| مجازات‌های جزایی | اعدام |
| فرزندان | شایان وغزاله شارمهد |
جمشید شارمهد (۳ فروردین ۱۳۳۴ – ۷ آبان ۱۴۰۳)[۱] فعال سیاسیایرانی-آلمانی و از اعضایانجمن پادشاهی ایران بود که مدیریترادیو تندر را پس‌از ناپدیدشدنفرود فولادوند بر عهده داشت. شارمهد تابستان ۱۳۹۹ دردبی توسط مأمورانوزارت اطلاعات ربوده شد. وی درایران زندانی،شکنجه و دردادگاه انقلاب به ریاستقاضی صلواتی به اتهاماتی چون «افساد فی‌الارض» و «محاربه» محاکمه و بهاعدام محکوم و در ۷ آبان ۱۴۰۳ اعدام شد.[۲][۳][۴][۵]
جمشید شارمهد درتهران زاده شد و تحصیلات خود را در ایران وآلمان به اتمام رساند. او در سال ۱۳۶۲ به‌همراه همسر و فرزند خود بهآلمان مهاجرت کرد و در سال ۱۳۶۸ در رشتهمهندسی الکترونیک و رشتهفناوری اطلاعات دانش‌آموخته شد.[۱]
شارمهد دارای سابقه همکاری باشرکت‌های چندملیتی اروپایی مانندزیمنس،بوش،فولکس‌واگن، در زمینه «اجرای پروژه‌های خودکارسازی» است. او در سال ۱۳۷۶ شرکتی به نام «شرکت مهندسی شارمهد» را در آلمان تأسیس کرد. فعالیت این شرکت در زمینه «طراحی و اجرای پروژه‌های نرم‌افزاری برای صنایع الکترونیک و خودروسازی» بود.[۱]
جمشید شارمهد توسعه‌دهنده نرم‌افزار یونی‌پد (UniPad) است. نرم‌افزاری که به‌عنوان نخستین «واژه پرداز قابل استفاده چند زبانه» شناخته می‌شود و به وب‌سایت‌ها این قابلیت را می‌دهد که به‌صورتچندزبانه اجرا شوند. شارمهد در سال ۱۳۸۱ شرکت «Sharmahd Computing Inc» را درآمریکا تأسیس کرد و یک سال بعد، برای مدیریت همین شرکت بهلس آنجلس آمریکا مهاجرت نمود. او صاحب دو فرزند بود.[۱]
پس‌از ناپدید شدنفرود فولادوند، رسانه‌هایجمهوری اسلامی جمشید شارمهد را به‌عنوان مسئول اصلی این گروه معرفی کردند.[۶][۷][۱] جمشید شارمهد درلس آنجلس آمریکا با این انجمن آشنا شد و شروع به همکاری با آنان کرد. او در سال ۲۰۰۴ وب‌سایت تندر را تأسیس و در سال ۲۰۰۷ رادیو تندر را راه‌اندازی کرد.[۱] براساساعتراف‌های اجباری جمشید شارمهد که توسطصداوسیما وتسنیم (خبرگزاری وابسته بهسپاه پاسداران) منتشر شده‌اند، وی به اتهاماتی که پس ازگروگانگیری درامارات متحده عربی وعمان و سپسدستگیری‌اش به او نسبت داده شده، بهاعدام محکوم شد.[۳] وی از سوینهادهای امنیتی جمهوری اسلامی به نقش داشتن در اقداماتانفجار حسینیه سیدالشهدا شیراز،انفجار در سد سیوند محکوم شد.[۳] هر چند پیشتر در رابطه بابمب‌گذاری ۱۳۸۷ حسینیه ای در شیراز، چهار نفر به نامهای علی موسوی، روزبه یحیی‌زاده، علی‌اصغر پشتر و محسن اسلامیاناعدام شدند.[۸] همچنین تحلیلگران مفقود شدنفرود فولادوند درحکاریترکیه را به نظام جمهوری اسلامی ایران نسبت داده آن‌گونه که مقامات جمهوری اسلامی برخی از اتهامات وارده به وی را مرتبط به با این بمبگذاری خواندند.[۹]
رزیتا منطقی هرگونه وابستگی تارنما و رادیوی «تندر» و «تکاوران تندر» به انجمن پادشاهی ایران را رد می‌کند و همه عملیات‌های تروریستی منسوب به آن را از هنگامی می‌داند که رئیس اصلی این انجمن (فرود فولادوند) در ترکیه ربوده شد. او می‌گوید که این کارهای تروریستی به انجمن پادشاهی ایران ربطی ندارد.[۱۰][۱۱]
وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی در اطلاعیه‌ای اعلام کرد جمشید شارمهد را طی «عملیاتی پیچیده» در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۹۹ دستگیر کرده است. در این اطلاعیه اشاره نشده که این عملیات پیچیده در کجا صورت گرفته است.[۱۲]
بعد از صدور اطلاعیه، گمانه‌زنی‌هایی دربارهٔ احتمال ربودن او در خارج از کشور مطرح شد.
شامگاه شنبه ۱۱ مرداد ۱۳۹۹،محمود علوی، وزیر اطلاعاتجمهوری اسلامی، در یک برنامه تلویزیونی ادعا کرد جمشید شارمهد «در داخل ایران» توسط نیروهای اطلاعات دستگیر شده است. علوی بدون اشاره به جزئیات و زمان بازداشت این فرد، مدعی شد که سرویس‌های امنیتیآمریکا واسرائیل «پوشش حمایتی» از او داشتند.[۱۳]
اما یکشنبه ۱۲ مرداد ۱۳۹۹،روزنامه جوان، در گزارشی نوشت که جمشید شارمهد روز ۱۰ مرداد ۱۳۹۹ درتاجیکستان بازداشت شده است. گزارش روزنامه سپاه می‌تواند نشانه ربودن جمشید شارمهد توسط نیروهای امنیتی یا همکاری دولت تاجیکستان در تحویل دادن او به نیروهای وزارت اطلاعات ایران باشد.[۱۴][۱۵]
دوشنبه ۱۳ مرداد ۱۳۹۹، رمضان رحیم‌زاده، وزیر کشور تاجیکستان، گزارش‌ها دربارهٔ بازداشت جمشید شارمهد، در شهردوشنبه را تکذیب کرد. او در یک نشست خبری تأکید کرد که «تاجیکستان جمشید شارمهد را بازداشت و به ایران مسترد نکرده است».[۱۶][۱۷][۱۸]
ایران و تاجیکستان قرارداد استرداد «مجرمان» دو کشور را امضاء کرده‌اند[۱۹] اما مقام‌های تاجیک می‌گویند در شش ماه اول سال ۲۰۲۰ استردادی میان دو کشور انجام نشده است.[۱۷]
شایان و غزل شارمهد، فرزندان جمشید شارمهد گفته‌اند که براساس اطلاعاتموقعیت‌یابتلفن همراه، پدرشان ۳ مرداد درفرودگاه بین‌المللی دبی بوده و از آن‌جا بهعمان رفته است و پس از مدتی، ردیاب غیرفعال شده است. فرزندان شارمهد تأکید کردند پدرشان به هیچ عنوان به تاجیکستان نرفته است. به گفته آنان جمشید شارمهد قرار بوده برای کار به دبی و سپسهند برود که به‌دلیلکرونا سفرش با مشکل مواجه شد.[۲۰] دختر او در مصاحبه بابی‌بی‌سی فارسی می‌گوید بعد از نشان دادن ردیاب گوشی در عمان، دیگر از او خبری نمی‌گیرند. به گفته دخترش او مشکل قند ودیابت دارد و بدون مصرف قرص نمی‌تواند «پاهایش را حرکت دهد».[۲۱]
پسر شارمهد بهآسوشیتدپرس گفت که آخرین بار روز ۲۸ ژوئیه ۲۰۲۰ (هفتم مرداد ۱۳۹۹) از پدرش پیام گرفتند و از آن پس او نه به تماس‌هایش پاسخ داد و نه به پیام‌هایش. همچنین او اظهار کرد که «ما خواهان حمایت کشورهای دمکراتیک و آزاد هستیم. ایننقض حقوق بشر است. شما نمی‌توانید یک نفر را از کشور ثالث ربوده و به کشور خود ببرید». شایان گفت که موقعیت‌یاب تلفن همراه پدرش در آن روز، هتل فرودگاه بین‌المللی دوبی را نشان می‌داد که محل اقامتش بود.[۲۲][۲۳][۲۴]
خانواده شارمهد گفتند او هنگامی که در دبی اقامت داشت ازسوی مأمورانوزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ربوده شد. مشخص نیست که او چطور ربوده شده است. یک متصدی هتل گفته که شارمهد روز ۲۹ ژوئیه (هشتم مرداد) تسویه حساب کرد.[۲۲][۲۳][۲۴]
اطلاعات موقعیت‌یاب تلفن همراه شارمهد نشان می‌دهد که وی از دبی به شهرالعین در شرقامارات متحده عربی رفته و پس‌از عبور از مرز، وارد کشورعمان شده است. شب را هم در نزدیکی یک مدرسه اسلامی درشهر مرزی البریمی سپری کرده است. ردیابی موقعیت‌یاب تلفن همراه شارمهد نشان می‌دهد که او روز ۳۰ ژوئیه (۹ مرداد) به بندرصحار در شمالعمان رفته و همان‌جا موقعیت‌یاب تلفنش خاموش شده است.[۲۲][۲۳][۲۴]
دو روز بعد، وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی، در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که او را «در پی عملیاتی پیچیده» در داخل خاک ایران بازداشت کرده است.
جمشید شارمهد در شعبه ۱۵دادگاه انقلاب اسلامی تهران به ریاستابوالقاسم صلواتی به «طراحی و هدایت اقدامات تروریستی» متهم شد و با اتهاممحاربه روبرو بود.[۲۵][۲۶] قوه قضائیه ۲ اسفند ۱۴۰۱ اعلام کرد دادگاه انقلاب تهران جمشید شارمهد را به اتهام «افساد فی‌الارض ازطریق طراحی و هدایت اقدامات تروریستی» به اعدام محکوم کرد.[۲][۳] در تاریخ ۶ اردیبهشت ۱۴۰۲خبرگزاری میزان اعلام کرد حکم جمشید شارمهد دردیوان عالی کشور ابرام و تأیید شده است. پس‌از ابلاغ به دادگاه اقدامات اجرایی صورت می‌گیرد.[۲۷] اتهامات وی که براساس آن‌ها محاکمه شده است از قرار ذیل می‌باشد:
سفارت آلمان در تهران برای فهمیدن چگونگی بازداشت وی، از مقامات ایرانی خواست تا اجازه دسترسی کنسولی به شارمهد بدهند.[۲۹]
وزارت خارجه ایالات متحده اظهار کرد ایران «در زمینه بازداشت شهروندان ایرانی و خارجی با اتهامات واهی، پیشینه‌ای طولانی دارد.»[۲۹]
سه‌شنبه ۱۵ مرداد ۱۳۹۹،سازمان حقوق بشر ایران، با بیانیه‌ای، بازداشت شارمهد را «یک آدم‌ربایی غیرقانونی» دانست و گفت «ربودن مخالفان ایرانی از کشورهای همسایه دارد امری عادی می‌شود». این سازمان ازآلمان خواستار واکنش به این موضوع شد و گفت دولت آلمان در برابر محافظت شهروندان خود مسئول است و برای نجات جان او باید همه‌گونه اقدامات لازم را انجام دهد. این سازمان در ادامه بیانیه از جامعه بین‌المللی درخواست مداخله برای نجات جان شارمهد و جلوگیری از ربودن بیشتر مخالفان جمهوری اسلامی، کرد.[۳۰][۲۹]
غزاله شارمهد، فرزند او دادگاه پدرش را «نمایشی» خواند و از قول وکیل پدرش می‌گوید که وضعیت خوب به‌نظر نمی‌رسد و جان او در خطر است.[۲۵]
قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۷ آبان ۱۴۰۳ اعلام کرد که جمشید شارمهد، به اتهام «افساد فی‌الارض از طریق طراحی و هدایت اقدامات تروریستی» صبح دوشنبه ۷ آبان اعدام شده است.[۵]
اما سخنگوی قوه قضاییه در ۱۵ آبان ۱۴۰۳ گفت شارمهد پیش از اجرای حکم اعدام،سکته کرد و جان باخت.[۳۱]ایران‌اینترنشنال در تاریخ ۱۲ آبان، در گزارشی به بررسی اطلاعات مبهم دربارهٔ چگونگی مرگ شارمهد پرداخت و از قول غزاله، دختر او نوشت که قوه قضاییه اعلام نکرده پدرش اعدام شده است.[۳۲]
خانواده شارمهد در ۲۲ فروردین ۱۴۰۴ اعلام کردند که نتایجکالبدشکافی درپزشکی قانونی آلمان نشان می‌دهدجمهوری اسلامی ایران پس از خارج کردنقلب وزبان او، جسدش را تحویل داده است. با این شرایط نمی‌توان دلیل مرگ را مشخص کرد و باید تحقیقات بیشتری انجام شود.[۳۳]
آلمان ضمن «محکومیت شدید» اعدام شارمهد اعلام کردوزارت خارجه آلمان سفیر خود را برای مشورت از ایران فراخوانده و کاردار ایران را هم احضار کرده است. اولاف شولتس صدراعظم آلمان این اقدام را یک «رسوایی» خواند. اتحادیه اروپا هم به شدت اعدام شارمهد را محکوم کرد.[۳۴]
غزاله شارمهد خواهان «مجازات قاتلان» پدرش شد و پس از بیانیه دفتر وزارت خارجه آمریکا در امور ایران در محکوم کردن اعدام شهروند «ایرانی-آلمانی»، از دولت آمریکا برای انکار شهروندی پدرش انتقاد کرد و سکوت دولت و رسانه‌های آمریکا را به «همدستی» با حکومت ایران در اعدام پدرش متهم کرد. شارمهد تأکید کرد دولت آمریکا و اتحادیه اروپا برای رهایی پدرش کاری نکردند.[۳۵]
عباس عراقچی از اظهاراتآنالینا بربوک وزیر خارجه آلمان در اعتراض به اعدام جمشید شارمهد انتقاد کرد و در شبکه اجتماعیایکس نوشت «هیچ تروریستی در ایران از مصونیت برخوردار نیست، حتی اگر مورد حمایت آلمان باشد.»[۳۶]
عفو بین‌الملل با انتشار بیانیه‌ای اعدام شارمهد، شهروند «ایرانی آلمانی»، توسط جمهوری اسلامی را محکوم کرد.[۳۷]
