حاکمیت جبل‌الطارق یکی از موضوعات مناقشه‌برانگیز در روابط اسپانیا و بریتانیا است، چرا که اسپانیا ادعای مالکیت آن را دارد.[۱۳][۱۴] مردم جبل‌الطارق در همه‌پرسی ۱۹۶۷ با اکثریت قاطع حاکمیت اسپانیا را رد کردند و همچنین در همه‌پرسی ۲۰۰۲ حاکمیت مشترک را نیز نپذیرفتند.[۱۵] با این حال جبل‌الطارق روابط اقتصادی و فرهنگی نزدیکی با اسپانیا دارد و بسیاری از ساکنان آن علاوه بر اسپانیایی، گویش محلی یانیتو را نیز صحبت می‌کنند.[۱۶][۱۷][۱۸]
اقتصاد جبل‌الطارق بر خدمات مالی،بازی‌های دیجیتال، گردشگری و بندر استوار است. با یکی از پایین‌ترین نرخ‌های بیکاری در جهان، بخش بزرگی از نیروی کار ساکن اسپانیا یا غیربومی هستند، به‌ویژه در بخش خصوصی. از زمانبرگزیت، جبل‌الطارق عضواتحادیهٔ اروپا نیست، اما مذاکراتی برای پیوستن آن بهتوافق‌نامهٔ شنگن در جریان است تا رفت‌وآمد مرزی با اسپانیا تسهیل شود.[۱۹] در ژوئن ۲۰۲۵، بریتانیا، اسپانیا و اتحادیهٔ اروپا به توافق اولیه‌ای برای حذف کنترل‌های فیزیکی مرزی میان جبل‌الطارق و اسپانیا دست یافتند. طبق این توافق، کنترل گذرنامه در بندر و فرودگاه جبل‌الطارق توسط مقامات محلی و پلیس اسپانیا انجام می‌شود، در حالی‌که حاکمیت بریتانیا حفظ می‌گردد. این توافق شامل همکاری در زمینهٔ گمرک، مالیات و رقابت منصفانه است، اما هنوز پیمان نهایی نیازمند مذاکرات بیشتر است.[۲۰][۲۱][۲۲]
در ۳۰ آوریل ۷۱۱ یک دسته ازمسلمانان به رهبریطارق بن زیاد با عبور از این گذرگاه توانستند بخش اعظم اسپانیا را فتح کنند. نام وی در واژه جبل‌طارق ابدی شده‌است.
در همان سال طارق بن زیاد از همین کوهپایه اقدام به فتحاندلس کرد؛ ولی در سال ۱۴۹۱ در دورهفرناندو و دورهایزابل مسلمانان مجبور به خروج از اندلس شدند و بسیاری از آن‌ها از همین منطقه به شهرسئوتا وتطوان کوچ اجباری داده شدند و بسیاری نیز به قتل رسیدند.
در زمانجنگ‌های جانشینی اسپانیا، نیروهایبریتانیا وهلند که از متحدانکارلوس دوم اسپانیا بودند در قالب نیروی دریایی متحدی شهرهای ساحلی جنوب اسپانیا را مورد حمله قرار دادند. بریتانیایی‌ها در روز۴ اوت۱۷۰۴ پس از شش ساعت آتشباری دریایی، این منطقه را به تصرف خود درآوردند.
در سال ۱۹۶۹ در پی یکهمه‌پرسی بیشتر ساکنان این منطقه به حاکمیت بریتانیا رأی دادند وفرانسیسکو فرانکو این شهرک کوچک را در محاصره قرار داد؛ ولی از سال ۱۹۷۰ مجدداً تسهیلاتی برای عبور و مرور ساکنان به خاک اسپانیا قائل شد.
مالکیت این منطقه بین اسپانیا و بریتانیا مورد اختلاف ۳۰۰ ساله بوده‌است. با‌وجود آنکه حاکمیت بر جبل‌طارق در سال ۱۷۱۳ و بر پایهمعاهده اوترخت به بریتانیا واگذار شد، اسپانیا همچنان بر مالکیت جبل‌طارق اصرار دارد.[۲۳]
در ۲۶ شهریور ۱۳۸۵ به‌منظور حل مشکلات تاریخی در زمینه‌هایترابری هوایی و ترانزیت توافقنامه‌ای بین میگل انخل موراتینوس،وزیر امور خارجه اسپانیا، جفری هون، رئیس اداره اروپایوزارت امور خارجه بریتانیا و پیتر کاروانا، رئیس دولت جبل‌طارق بین دولت‌های اسپانیا و بریتانیا را در شهرکوردوبا در اسپانیا به امضاء رسید که به بسیاری از صفحات تاریخ نزاع بریتانیا و اسپانیا خاتمه می‌دهد. این نخستین باری است که دولت اسپانیا، رئیس کابینه کوهپایه طارق را به‌عنوان یکی از طرف‌های گفتگو می‌پذیرد. در این مذاکرات هیچ‌گونه مطلبی راجع به حاکمیت مطرح نبود ولی مفاد گفتگوها به گونه‌ای بود که نظارت مشترک یا اداره مشترک از آن استنباط می‌شود.[۲۳]
قانون‌گذاران بریتانیا، محدوده حق رأی کشورهای هم‌سود را گسترش دادند تا از این طریق شهروندان جبل‌طارق نیز بتوانند در انتخابات اتحادیه اروپا از‌سوی این کشور شرکت کنند. اسپانیا به این قانون اعتراض کرد. امادیوان دادگستری اتحادیه اروپا با رد ادعای اسپانیا، نظام رأی‌گیری بریتانیا را برای برگزاری انتخابات اروپایی در جبل‌طارق مناسب دانست و آن را تأیید کرد.[۲۳]
در مارس ۲۰۱۷ در پیخروج بریتانیا از اتحادیه اروپا مطابق پیش‌نویس دستورالعمل مذاکرات اتحادیه اروپا با بریتانیا برای خروج، توافق‌های پیشین بین این دو کشور شامل منطقه جبل‌طارق نخواهد شد، مگر آن که بریتانیا به‌طور جداگانه در این زمینه با اسپانیا به توافق برسد. با این استراتژی مطرح شده از سوی اتحادیه اروپا در مذاکرات خروج بریتانیا، اسپانیا این توانایی را دارد که هر توافق احتمالی منجر به از دست دادن جبل‌طارق را وتو کند. در این صورت بریتانیا ناچار می‌شود در کنار مذاکرات خروج از اتحادیه اروپا، با اسپانیا نیز دربارهٔ جبل طارق گفتگوی جداگانه‌ای کند. اما نمایندگان محافظه‌کارپارلمان بریتانیا گفته‌اند که حق حاکمیت بریتانیا بر جبل‌طارق، قابل گفتگو نیست و اسپانیا را متهم کردند که در مذاکرات اتحادیه اروپا با بریتانیا برای خروج «تلاشی شرم‌آور» برای منحرف‌کردن آن می‌کند. وزیر امور خارجه اسپانیا گفته‌است که قصد اسپانیا قرار دادن مسئله جبل طارق در کانون مذاکرات خروج بریتانیا نیست و اگر مردم جبل طارق خواهان ترک اتحادیه اروپا هستند، می‌توانند اتحادیه را ترک کنند.[۲۴]
بر پایه توافق‌نامه ۲۶ شهریور ۱۳۸۵ استفاده از فرودگاه، ترانزیت کالا، نحوه پرداخت دستمزد و به روز کردن سیستم مخابراتی در جبل الطارق از جمله مواد مهم مورد توافق میان طرفین بود. در مدت سه ماه فرودگاه به بهره‌برداری مشترک می‌رسد و مسافران خطوط هوایی بدون تشریفات پلیسی و گمرکی خواهند توانست از اسپانیا و برعکس به جزیره رفت‌وآمد نمایند.اتحادیه اروپا در مدت ۶ ماه با این فرودگاه به مثابه یکی از فرودگاه‌های اتحادیه رفتار خواهد کرد این به معنی آن است که افراد نیازی به روادید نخواهند داشت.[۲۳]
قرار است که این دهکده به خط تلفن و موبایل اسپانیا نیز وصل شود ومؤسسه سوانتس نیز شعبه زبان اسپانیولی را در این دهکده افتتاح خواهد کرد. این اقدامات اگرچه امتیاز بزرگی برای اسپانیا است اما می‌تواند درآمد توریستی دهکده را به‌طور چشمگیری افزایش دهد در همین حال حزب راستگرای مردم، قرارداد اخیر را نکوهش نموده و آن را به معنی به رسمیت شناختن نظام (حاکمیت بریتانیای) دهکده دانسته‌است.
در ۳۱ دسامبر ۲۰۲۰ و با اجرایی شدنبرگزیت از ژانویه ۲۰۲۱ مقام‌های بریتانیا و اسپانیا توافق کردند که جبل الطارق می‌تواند به پیمان‌های اتحادیه اروپا از جملهتوافق‌نامه شنگن بپیوندد.[۱۹] با این کار، امکان رفت‌وآمد آزاد روزانه، بین جبل‌الطارق و اسپانیا فراهم می‌شود.[۱۹][۲۵]
↑Statistics Office (2009)."Abstract of Statistics 2009"(PDF). Statistics Office of the Government of Gibraltar. p. 2. Archived fromthe original(PDF) on 22 December 2014. Retrieved12 November 2010.
.svg)
