Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


پرش به محتوا
ویکی‌پدیادانشنامهٔ آزاد
جستجو

جانوران

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

جانوران
محدودهٔ زمانی:ادیاکاران-اکنون
از چپ به راست از بالا شروع می‌شود:قورباغه درختی استرالیایی،جغد شهری،ببر،عنکبوت سبز اروپایی،حلزون سفید،لاک‌پشت سبز دریایی،زنبور سرباز،ماهی آسیایی،میمون،اره‌ماهی و یکپروانه
رده‌بندی علمی
حوزه:
(طبقه‌بندی‌نشده):
فرمانرو:
جانوران

شاخه‌ها

برای جزئیات شاخه‌های جانوریالگوی شاخه جانوران را ببینید.

جانوَران[۱] یاحیوانات،[۲]جاندارانییوکاریوت وچندیاخته‌ای (چندسلولی) هستند، که در مجموع تشکیل‌دهندهٔفرمانروی زیست‌شناسی جانوران هستند و شامل دوشاخه اصلیمهره‌داران وبی‌مهرگان هستند.[۳][۴] جانوران به‌جز چند استثنا، دارایتنفس سلولی، قابلیتحرکت وتولیدمثل جنسی هستند.[۵] جانوران برخلافگیاهان وجلبک‌ها قادر به تولیدمواد آلی مورد نیاز خود نیستند و زندگیدگرپروردگی دارند.[۶][۷] تا کنون بیش از ۱٫۵ میلیونگونه از جانوران، شناسایی و توصیف شده‌اند که حدود یک میلیون از آن‌ها،حشره هستند. بسیاری از گونه‌های جانوری، تاکنون شناسایی نشده‌اند اما برآورد می‌شود که جانوران شامل بیش از ۷ میلیون گونه هستند.

در تعریف زیست‌شناسی به سلسله جانوران (Animalia)، پُریاختگان هم گفته می‌شود که بدین گونه تعریف می‌شود: سلسله‌ای از ارگانیسم‌های پُریاخته که ازرویان تکوین می‌یابند.[۸]

باور بر این است که جانوران، طیفرگشت از یوکاریوت‌هایتک‌سلولی ایجاد شده‌اند که اولین بار توانستند در کنار هم رشد کنند. ابتدا همزیستی بین دوپروکاریوت که یکی دیگری را «که منشأ یوکاریوت‌هاست» بالاتر برد و نسل آن ادامه یافت. پس از به وجود آمدنسلول‌های دارایمیتوکندری نقطهٔ عطف دیگر، توانایی انتقال پیام بین سلول‌ها بود. گروهی در ارتباط با محیط بیرون ماندند و فضای درونشان به محیط داخلی فرگشت پیدا کرد، گروهی دیگر نیز به تولیدمثل اختصاص یافتند. بعدها ارتباط‌های سلولی شاملپروتئین‌ها شد. همهٔ جانوراندگرپَرورد (heterotroph) هستند یعنی برای تأمین انرژی و رفع نیازهای غذایی خود ازمواد آلی ساخته‌شدهٔ دیگر جانداران استفاده می‌کنند. تمامی جانوران به جز اسفنج‌ها هوپس زیان هستند و جانوران به این گونه تقسیم می‌شود:

  1. مهره‌داران:پستانداران،پرندگان،خزندگان،دوزیستان وماهیان
  2. بی‌مهرگان:نرم‌تنان،دوکفه‌ها،هشت‌پایان،کیسه‌تنان (مرجان‌ها)،خارپوستان،بندپایان،کرم‌ها واسفنج‌ها

ویژگی‌ها

[ویرایش]

جانوران ویژگی‌هایی دارند که آنان را از دیگر جانداران متمایز می‌کند. به‌طور کلی، همهٔ جانوران دست‌کم در مراحلی ازچرخه زندگی خود، تواناییحرکت دارند. برخی از جانوران، از جملهاسفنج‌ها،مرجان‌ها،صدف سیاه وکشتی‌چسب، در بخش عمده‌ای از زندگی خود، ساکن وغیرمتحرک هستند.[۹]

غالب جانورانپرسلولی ویوکاریوت هستند.[۱۰] جانوران برخلافگیاهان وجلبک‌ها،دگرپرورد هستند و ازترکیبات و مواد آلی تولیدشده توسط دیگر جانداران استفاده کرده و درنهایت غذا را در بدن خودهضم و جذب می‌کنند. به‌جز چند استثنا هم گونه‌های جانوری جهت انجام فرایندهای زیستی خود احتیاج بهاکسیژن دارند.[۱۱]

ساختار

[ویرایش]

به جز چند استثناء ماننداسفنج‌ها وتخت‌زیوه‌تباران، بدن جانوران، ازبافت‌های مختلفی تشکیل شده است.[۱۲] این بافت‌ها شاملبافت ماهیچه‌ای، که قادر به انقباض است و حرکت را کنترل می‌کنند.بافت عصبی، نیز علائم حسی را دریافت و پردازش می‌کند. معمولاً، در بدن جانوران، یک حفره جذب داخلی با یک یا دو مدخل وجود دارد.[۱۳]

همهٔ جانوران سلول‌هاییوکاریوتی دارند، که باماتریکس برون‌یاخته‌ای از جنسکلاژن وگلیکوپروتئین کشسان احاطه شده است؛ این ماتریکس ممکن است در طول زندگی جانور و طی مراحلرشد وتکوین، به ساختارهای سختکلسیمی مثلصدف،استخوان وسوزنه تبدیل شود.[۱۴] در تضاد با جانوران، جانداران چندسلولی دیگر مثلگیاهان وقارچ‌ها، سلول‌هایی دارند که بادیوارهٔ سلولی محافظت می‌شوند.[۱۳][۱۵] سلول‌های بدن جانوران، دارای ارتباط وپیوندهای میان‌یاخته‌ای منحصر به‌فردی ماننداتصالات محکم،اتصالات شکاف‌دار ودسموزوم هستند.[۱۶][۱۷]

تولیدمثل و رشد و نمو

[ویرایش]
همچنین ببینید:تولید مثل جنسی وتولید مثل غیرجنسی
دوآسیابک در حالجفت‌گیری

تقریباً همگی جانوران انواعی ازتولید مثل جنسی دارند[۱۸] و باتقسیم میوز تولیدگامت‌های نرهاپلوئید و متحرکاسپرم و گامت‌های مادهٔ هاپلوئید غیرمتحرک مانندتخمک را انجام می‌دهند.[۱۹] پس ازلقاح و ترکیب گامت نر و ماده، زاده‌هایدیپلوئید جدید شکل گرفته و باتقسیم میتوز، مراحل جنینی و ایجاد جانور چندسلولی جدید انجام می‌پذیرد.[۲۰] بعضی گونه‌های جانوری مانندهیدرا و دیگرگزنده‌تباران قادر به انجامتولید مثل غیرجنسی با استفاده از روش‌هایجوانه‌زنی و قطعه قطعه شدن هستند. در بعضی از شرایط، جانورانی مانندشته‌ها بدون نیاز به انجامجفت‌گیری می‌توانند از طریق روشی به نامبکرزایی،تولیدمثل غیرجنسی داشته باشند.[۲۱]

بیشتر جانوران زندگیچندهمسری داشته و تنها پنج درصد از آن‌هاتک‌همسر هستند. جانوری مثلسگ آبی اوراسیایی تنها یک همسر را انتخاب کرده و این جفت تا پایان عمر در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند.[۲۲]

تنوع گونه‌ها

[ویرایش]

بزرگ‌ترین جانوری که تاکنون بر روی کرهٔ زمین زیستهنهنگ آبی با وزن ۱۹۰ تُن و طول ۳۳ متر است. بزرگ‌ترین جانور خشکی زی‌کنونیفیل بیشه آفریقایی با ۱۲ تن وزن و بیش از ۱۰ متر طول است.[۲۳] بزرگ‌ترین جانور خشکی‌زی در طول تاریخدایناسوری به نامآرژانتیناسور بوده است که حدود ۳۰ تا ۴۰ متر طول داشته و وزن آن حدود ۷۰ تن تخمین زده می‌شود. در مقابل، گونه‌هایی از جانوران تک سلولی مانندمخاط زیان که نوعیانگل هستند، کوچک‌ترین گونه‌های جانوری بوده و حداکثر رشد برخی از آن‌ها ۸ تا ۱۰میکرومتر است.[۲۴]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. اطلاعات هفتگی، شماره ۱۲۰، ص ۱۳، ۴ شهریور، ۱۳۲۲

پانویس

[ویرایش]
  1. «معنی جانوران | لغت‌نامه دهخدا | واژه‌یاب».واژه یاب. دریافت‌شده در۲۰۲۴-۰۹-۲۳.
  2. «معنی حیوانات | لغت‌نامه دهخدا | واژه‌یاب».واژه یاب. دریافت‌شده در۲۰۲۴-۰۹-۲۳.
  3. Avila, Vernon L. (1995).Biology: Investigating Life on Earth.Jones & Bartlett Learning. pp. 767–.ISBN 978-0-86720-942-6.
  4. "Palaeos:Metazoa".Palaeos. Archived fromthe original on 28 February 2018. Retrieved25 February 2018.
  5. Mentel, Marek; Martin, William (2010)."Anaerobic animals from an ancient, anoxic ecological niche".BMC Biology.8: 32.doi:10.1186/1741-7007-8-32.PMC 2859860.PMID 20370917.
  6. "Palaeos:Metazoa".Palaeos. Archived fromthe original on 28 February 2018. Retrieved25 February 2018.
  7. Bergman, Jennifer."Heterotrophs". Archived fromthe original on 29 August 2007. Retrieved30 September 2007.
  8. واژه‌های مصوّب فرهنگستان تا پایان دفتر دوازدهم فرهنگ واژه‌های مصوّب
  9. «Concepts of Biology».web.archive.org.۲۰۰۷-۱۱-۲۱. بایگانی‌شده ازاصلی در ۲۱ نوامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در۲۰۲۱-۱۰-۲۴.
  10. «Palaeos Metazoa: Metazoa».web.archive.org.۲۰۱۸-۰۲-۲۸. بایگانی‌شده ازاصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در۲۰۲۱-۰۱-۱۷.
  11. Douglas, Angela E; Raven, John A (2003-01-29)."Genomes at the interface between bacteria and organelles".Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences.358 (1429): 5–518.doi:10.1098/rstb.2002.1188.ISSN 0962-8436.PMC 1693093.PMID 12594915.
  12. Starr, Cecie (2007).Biology: Concepts and Applications without Physiology. Cengage Learning. pp. 362, 365.ISBN 978-0-495-38150-1.
  13. ۱۳٫۰۱۳٫۱«The Extracellular Matrix of Animals - Molecular Biology of the Cell - NCBI Bookshelf».web.archive.org.۲۰۱۶-۱۲-۲۳. بایگانی‌شده ازاصلی در ۲۳ دسامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در۲۰۲۱-۰۱-۱۷.
  14. Alberts, Bruce; Johnson, Alexander; Lewis, Julian; Raff, Martin; Roberts, Keith; Walter, Peter (2002)."The Extracellular Matrix of Animals".Molecular Biology of the Cell. 4th edition(به انگلیسی).
  15. زیست‌شناسی سال اول دبیرستان
  16. Magloire, Kim (2004).Cracking the AP Biology Exam, 2004–2005 Edition.The Princeton Review. p. 45.ISBN 978-0-375-76393-9.
  17. Magloire, Kim (2004).Cracking the AP Biology Exam, 2004–2005 Edition.The Princeton Review. p. 45.ISBN 978-0-375-76393-9.
  18. Knobil, Ernst (1998).Encyclopedia of reproduction, Volume 1. Academic Press. p. 315.ISBN 978-0-12-227020-8.
  19. Hamilton, Matthew B. (2009).Population genetics.Wiley-Blackwell. p. 55.ISBN 978-1-4051-3277-0.
  20. Charlesworth, Deborah; Willis, John H. (November 2009)."The genetics of inbreeding depression".Nature Reviews. Genetics.10 (11): 783–796.doi:10.1038/nrg2664.ISSN 1471-0064.PMID 19834483.
  21. «How Animals Reproduce · Concepts of Biology».philschatz.com. دریافت‌شده در۲۰۲۱-۰۱-۱۷.
  22. BBC: European beavers pair up for life and never cheat. بازدید: یکم مارس ۲۰۱۵.
  23. Davies, Ella."The longest animal alive may be one you never thought of".www.bbc.com(به انگلیسی). Retrieved2021-01-17.
  24. «Largest mammal».Guinness World Records (به انگلیسی). دریافت‌شده در۲۰۲۱-۰۱-۱۷.

پیوند به بیرون

[ویرایش]
اطلاعات مرتبط درویکی‌گونه:جانوران
درویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔجانوران موجود است.
آبزیان مهره‌دار
دیگر بی‌مهرگان
عناصرطبیعت
گیتی
زمین
آب‌وهوا
زیست‌بوم
زندگی
ساختارهای آلیخودهمتاسازی
زندگی
ویروس
طبقه‌بندی ویروس‌ها
ویروئید
ویروس کمکی
Satellite
  • ssRNA satellite virus
  • dsDNA satellite virus (Virophage)
  • ssDNA satellite virus
  • ssDNA satellite
  • dsRNA satellite
  • ssRNA satellite (Virusoid)
  • Satellite-like nucleic acids
    • RNA
    • DNA
Other
پریون
نوکلئیک اسید
خودجایگزین‌گری
عناصر متحرک ژنتیکی
Other aspects
Endosymbiosis
پیدایش حیات
همچنین ببینید
زندگی سلولی وغیرسلولی و ساختارهای قابل قیاس
زندگی
زندگی غیرسلولی
ویروس

شاملویروئیدها،
ماهواره‌ها،
ویروس‌خوار،
ویروس‌وار
ساختارهای زنده
ساختارهای
قابل قیاس
Holomycota
Cristidiscoidea
قارچ/
پشت‌هاگان
B1+C+A+F
B1+C
Cryptomycota
N+M
Microsporidia
A+F
قارچ
همه‌زیان
انگل‌آغازیان
Dermocystida
Ichthyophonida
P+F
Pluriformea
Corallochytrea
ریسزیان
Filasterea
قیف‌زیان
قیفی‌تاژک‌داران
جانوران
Sources and alternative views:Wikispecies.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=جانوران&oldid=42334565»
رده‌ها:
رده‌های پنهان:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp