تَگَرگ یاژاله،[۱] گونهای ازبارش است. تگرگ قطرههای یخبستهباران است که ازآسمان به پایین میریزد. تگرگ در اثر تغییرات ناگهانیهوا برزمین فرو میریزد و بیشتر دربهار موجب زیانسردرختیها و دیگرمحصولات کشاورزی میگردد و در شمارآفات آسمانی است.[۲]
علت ایجاد تگرگ برخورد سریع هوای نمناک به لایههای بالاتر و سردتر جو و یخ زدن ذراتبخار آب است. قطر تگرگها در حدود ۵ تا ۵۰ میلیمتر است.
تگرگ بیشتر از ابرهایکومولونیمبوس (کومهایبارا[۳]) که اغلب بارعد و برق همراه باشد، میبارد و از یک هستهٔ مرکزی سفیدرنگ تشکیل شده که رشتههای سفید زیادی دور آن را فرا گرفتهاست. این رشتهها نیز با پوستهٔ نازکی ازیخ احاطه شدهاند.[۴]
اگر میزان بارش تگرگ در فصل بهار زیاد باشد موجب اسیب محصولات میشود.بارش تگرگ برای محصولات سر درختی مانند سیب، گیلاس، زردآلو و … در فصل بهار موجب میشود تا شکوفههای این درختان با شدت برخورد تگرگ از بین بروند و با ریختن شکوفه درختان دچار آسیب میشوند و محصولات کم باری را در سال برای کشاورزان دارند. تگرگ میتواند خسارات زیادی به ویژه به اتومبیلها، هواپیماها، نورگیرها، سازههای سقف شیشهای، دامها وارد کند.وقتی غلافهای تگرگ از ۰/۵ اینچ (۱۳ میلیمتر) فراتر رود، میتواندبه هواپیما در عرض چند ثانیه آسیب جدی وارد کند.[۶]
علت علمی تشکیل تگرگصاعقه و برخورد شدیدی است که هوای نمناک با لایههای هوا در سطوح بالا دارد سطوح بالایی هوا در فصل بهار دارای جوی سرد و یخ هستند که موجب میشود تا قطرات نمناک هوا در این سطوح یخ ببندد و به صورت بارش یخی به زمین فرد آیند.بهطور میانگین قطر تگرگهای بارشی ۵–۵۰ میلیمتر هستند و از نوع ابرهای کومولونیمبوس که ابرهای کومهای بار هستند میبارد که با رعد و برقهای پر صدا نیز همراه است.تگرگ دارای یک هسته مرکزی است که موجب تشکیل شدن آن شدهاست این هسته سفید رنگ رشتههای مختلفی را در طولهای مختلف تشکیل میدهد که موجب شکلگیری و بزرگتر شدن تگرگ میشود رشتههای تشکیل شده از هسته مرکزی سفید با استفاده از پوستههای نازک یخی احاطه میشوند و به شکل دایرهای شکل میگیرند این دانهها با استفاده از میکروسکوپهای مخصوص دیده بررسی میشوند و دارای تصاویری بسیار زیبا و شگفتانگیز هستند.[۷][۸]