| تلخ‌بیان | |
|---|---|
 | |
| گل‌ها و برگ‌های تلخ‌بیان چهاربرگ،[۱] درختچه‌ای از سردهٔ تلخ‌بیان | |
| رده‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | |
| دسته: | |
| رده: | |
| راسته: | |
| تیره: | |
| زیرخانواده: | |
| تبار: | |
| سرده: | تلخ‌بیان |
| گونه‌ها | |
حدود ۴۵. متن را ببینید | |
تَلخ‌بَیان (Sophora)سرده‌ای از حدود ۴۵ گونهدرخت ودرختچه از خانوادهٔباقلاییان (نخود فرنگی) است. گیاهان این خانواده به شکل علفی، درختچه یا بوته رشد می‌کنند و بعضی دارویی هستند. نام علمی این سرده، Sophora، از واژهٔ عربی «صفیراء» گرفته شده که به معنی «درخت با گل‌های نخودی» است.[۲]
گونه‌های تلخ‌بیان بومی جنوب آسیا، استرالیا،جزایر مختلف اقیانوس آرام، غرب آمریکای جنوبی، غرب ایالات متحده، فلوریدا،پورتوریکو و ایران هستند.
در ابتدا، این سرده دارای گونه‌های بیشتری بود، اما این گونه‌ها اکنون در سرده‌های دیگر، از جمله استیفنولوبیوم (Styphnolobium) (فقدان باکتری‌های تثبیت‌کنندهٔ نیتروژن (Rhizobia) در ریشه‌های آن متفاوت است) و Calia قرار گرفته‌اند. گونه‌های تلخ‌بیان نیوزیلند در آنجا با نام «کُووای یا کوفای» شناخته می‌شوند. تلخ‌بیان تورومیرو زمانی یک درخت معمولی در جنگل‌هایجزیرهٔ ایستر بود. این درخت بعداً قربانی جنگل‌زدایی شد که جنگل‌های آن جزیره را در حدود قرن هجدهم به‌طور کامل نابود کرد. تلخ‌بیان تورومیرو در طبیعت منقرض شد اما اکنون در یک پروژهٔ علمی که از جمله از سوی باغ‌هایگیاه‌شناسی کیو در انگلستان و گوتنبرگ در سوئد هدایت می‌شود، به حیات وحش جزیرهٔ ایستر بازگردانده می‌شود. تنها نمونه‌های باقی‌مانده از این گونه با منشأ مستند در دههٔ ۱۹۶۰ از دانه‌های جمع‌آوری‌شده توسط «تور هیردال» پرورش یافتند. گونه Sophora macrocarpa درختی کوچک و نیمه‌گرمسیری بومیشیلی است. این گونه در شیلی «مایو» نامیده می‌شود.
.jpg)
.jpg)
این سرده در ایران سه گونهگیاه علفی و درختچه‌ای دارد:
تلخ‌بیان درختچه‌ای بلوچی حالت درختچه‌ای دارد و دو گونهٔ دیگر علفی چندساله و غالباً مهاجم وعلف هرز کشتزارها و چراگاه‌ها هستند. این علف هرز در گندم‌زارها خیلی متداول نیست با این حال در استان‌های خراسان، ایلام و زنجان با اهمیت تلقی می‌شود.
گونه‌های دیگر:
