نامانگلیسی ترکیه (Turkey) که امروزه به جمهوری ترکیه اعمال می‌شود، از لحاظ تاریخی (از طریقTurquie درفرانسوی باستان) ازلاتین قرون وسطی،Turchia, Turquia گرفته شده است. این نام نخستین بار درانگلیسی میانی با عنوان‌های (Turkye , Torke، بعداًTurkie , Turky) به گواهیجفری چاوسر ثبت شده است.
تصویربرداری ماهواره‌ای از جغرافیای ترکیه در سال ۲۰۰۵
ترکیه در بین شش کشور آسیایی و دو کشور اروپایی قرار گرفته است. کشورهای هم‌مرز ترکیه عبارت‌اند از: در خاور باایران ۴۹۹ کیلومتر،جمهوری آذربایجان ۹ کیلومتر،ارمنستان ۲۶۸ کیلومتر، وگرجستان ۲۵۲ کیلومتر؛ در جنوب خاور باعراق ۳۵۲ کیلومتر وسوریه ۸۲۲ کیلومتر؛ در شمال باختر بایونان ۲۰۶ کیلومتر وبلغارستان ۲۴۰ کیلومتر.
ترکیه از سه طرف به دریا راه دارد.دریای سیاه،دریای مرمره،دریای اژه ومدیترانه از طریق دوتنگه بسفر وداردانل به دریاهای آزاد مرتبط می‌شوند و از لحاظ جغرافیایی موقعیت مناسبی به این کشور می‌دهند. بزرگترین و مهم‌ترین شهر آن استانبول می‌باشد و پایتخت هم شهر آنکارا می باشد،
کنگره جغرافیای اول که در سال ۱۹۴۱ درآنکارا برگزار شد، در پایان بررسی‌های طولانی خود ترکیه را به هفت ناحیه جغرافیایی (بهترکی: bölge) تقسیم نمود. در بررسی‌های کنگره نام‌برده ویژگی‌های مختلف جغرافیایی ترکیه در نظر گرفته شد. هر یک از این نواحی شامل چندین استان (به ترکی: il) می‌شوند.
کشور ترکیه ۸۱استان دارد. مراکز همه استان‌ها به جز سه استان با خود استان هم‌نام هستند. سه استان نام‌برده عبارت‌اند از: ختای (مرکز:انتاکیه)، قوجاایلی (مرکز:ایزمیت)، سقاریه (مرکز:آداپازاری). هرکدام از استان‌های ترکیه به چندین بخش تقسیم شده است.
پس ازنبرد ملازگرد و پیروزیامپراتوری سلجوقی در مقابل بیزانس، کوچ قبایل ترکمن مسلمان از شرق ایران به آسیای کوچک آغاز شد و این قبایل به تدریج دولتهای کوچک محلی در آنجا تشکیل دادند. یکی از مشهورترین این قبایل، قبیله «کایی» بود که در نزدیکیسوگوت سکونت داشتند. رهبر این قبیله به نامعثمان در سال ۶۷۸هجری خورشیدی (۶۹۹قمری/۱۳۰۰میلادی) حکومتی تأسیس کرد که به نام خودشعثمانی خوانده شد. از آن پس تا حدود ۱۵۰ سال بعدامارت عثمانی بیشتر مناطق آناتولی را به تصرف درآورد.
در سال‌های نخست سده نهم هجری قمری،ایلدریم بایزید سلطان عثمانی، ازتیمور لنگ شکست خورد و اسیر شد. تیمور لنگ افراد بسیاری را از ترکیه اسیر کرد تا به مناطق دیگر ببرد، ولی به درخواستخواجه علی سیاهپوش آنان را رها کرد و بدین ترتیب این افراد ناحیهشیعه نشین بزرگی را در کشور عثمانی به وجود آوردند و بسیاری از آنان در زمانشاه اسماعیل یکم صفوی بهایران آمدند و جزئی ازقزلباشها شدند.
کسی که حکومت عثمانی را به امپراتوری تبدیل کرد،سلطان سلیم یکم ملقب به یاووز (مهیب) بود. وی در اوایل سده نهم هجری قمری به پادشاهی رسید. او در طول پادشاهی ۹ ساله خودشام،مصر،عراق،حجاز (غربعربستان)، و بخش‌هایی ازبالکان (در جنوب شرقاروپا) را به تصرف درآورد و خود راخلیفهمسلمانان نامید. همچنین او کتاب‌های بسیاری را از مناطق متصرف شده بدست آورد، که اکنون زینت بخش کتابخانه‌های ترکیه است.سلطان سلیم یکم در سال ۸۹۳ ه.خ (۹۲۰ق. /۱۵۱۴م)شاه اسماعیل یکم را درجنگ چالدران شکست داد.
اوج قدرتامپراتوری عثمانی در زمان سلطانسلیمان یکم (قانونی) پسر سلطان سلیم رخ داد. او مناطق بیشتری را به تصرف درآورد و حتی به محاصرهوین پرداخت. او در یکی از جنگ‌هایش باشاه تهماسب صفوی، تاسلطانیه نیز پیش‌آمد. پس از او امپراتوری عثمانی رو به انحطاط گذاشت.
امپراتوری عثمانی درجنگ اول جهانی از هم پاشید و مورد تهاجمبریتانیا و متحدانش قرار گرفت. مصطفی کمال پاشا به دلیل سازماندهی مقاومت ملی علیه دول خارجی قهرمان ملی ترکیه گردید و توانست جمهوری ترکیه را در سال ۱۳۰۲ (۱۹۲۳) بر پایهٔاصل جدایی دین از سیاست بنا کند و ملقب بهآتاترک شد. ویخط لاتین را برای نوشتنزبان ترکی مرسوم کرد و اقدامات بسیاری را برای صنعتی و غربی شدن ترکیه انجام داد و دوره نوینی را در ترکیه به وجود آورد. او نظام جمهوری ترکیه را به صورت یک جمهوری مجلس محور (پارلمانی) تأسیس کرد و با ایجادمجلس بزرگ میهنی ترکیه، دولت را در برابر مجلس میهنی مسئول ساخت. آتاترک مؤسس و رهبرحزب خلق جمهوری‌خواه ترکیه بود و به مدت پانزده سال و به صورت مادام العمر ریاست جمهوری ترکیه را بر عهده داشت.
اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه واسحاق هرتزوگ رئیس جمهور اسرائیل، مارس ۲۰۲۲
در دوران اقتدار آتاترک و امین و پشتیبان اوعصمت اینونو که از آن به عنوان دوران تک حزبی یاد می‌شود، سیمایی از اقتدار سیاسی ملی گرایانه به نمایش گذاشته شد که ابایی از نژادپرستی و ترویجپان‌ترکیسم و به انزوا راندن اسلام و قومیت‌ها نداشت.[۳۴] پس از یک دوران تک‌حزبی در سال ۱۳۲۹ (۱۹۵۰) حزب دمکرات از گروه سیاسی مخالف قدرت را بدست گرفت و به تعداد احزاب اضافه شد، ولی آزادی سیاسی با دوره‌هایی از کودتاهای نظامیان در سال‌های ۱۳۳۹، ۱۳۵۰ و ۱۳۵۹ شکسته شد. در سال ۱۳۵۳ ترکیه با دخالت نظامی خود علیه کودتای یونانیان در قبرس مانع از الحاققبرس بهیونان شد. در سال ۱۳۷۵ باز نیروهای نظامی دولتی را که با برنامه‌های اسلامی روی کار آمده بود، ساقط کرد. اما از سال ۱۳۸۱حزب اسلامگرای عدالت و توسعه به عنوان حزب حاکم زمام امور این کشور را در اختیار دارد. از سال ۱۳۶۳ (۱۹۸۴) تاکنونحزب کارگران کردستان و حکومت ترکیه درگیری‌های نظامی بسیاری داشته‌اند که باعث مرگ بیش از ۴۵ هزار تن گردیده است. ترکیه در سال ۱۳۲۵ به عضویتسازمان ملل درآمد و در سال ۱۳۳۱ بهناتو پیوست. ترکیه عضو جنبیجامعه اروپا است و اکنون با اجرای اصلاحاتی سعی در تحکیم و تقویتمردمسالاری و اقتصاد خود دارد تا بتواند مذاکرات برای عضویت دراتحادیه اروپا را آغاز نماید.
طرح اصلی پرچم ترکیه مدرن عبارت است از ماه و ستاره سفید با زمینه سرخ رنگ. این طرح مربوط می‌شود به علائمی که امپراتوری‌هایترکمن سلجوقی وعثمانی به عنوان پرچم استفاده می‌کردند. جمهوری ترکیه این پرچم را به عنوان نشانه دولت نگاه داشت. از آن جا کهسلاطین عثمانی در عین حال عنوانخلیفه مسلمین را داشتند، نزد اروپاییان طرح این پرچم به عنواننماد اسلام شناخته شد.
اکنون شمار بسیاری از کشورهای اسلامی ماه و ستاره را به گونه‌‌‌ای به پرچم خود افزوده‌اند. نشانه هلال احمر نیز از این تأثیر به کنار نبوده است.صلیب سرخ جهانی در ۱۲۴۱ توسطهنری دونانت بازرگان سوئیسی تأسیس شد و چون نشانه دولت سوئیس و علامت دینمسیح را بر آن نهادند،هلال احمر به عنوان برابر اسلامی-سنی (وشیر و خورشید سرخ به عنوان برابر شیعی) آن پس از جنگ جهانی اوّل بر پا شد.
نقشه قوم‌شناسی کشور ترکیه (بر اساس تخمین‌ها)نقشه تراکم جمعیت ترکیه در سال ۲۰۰۰ میلادینقشه قوم‌شناسی ترکیه (بر اساس تخمین‌ها)
در سال ۲۰۱۹، جمعیت ترکیه ۸۳٫۲ میلیون نفر با نرخ رشد ۱٫۳۹٪ در سال بوده است.[۳۵]
مؤسسه آمار ترکیه در سال ۲۰۲۳ با انتشار گزارش شاخص‌های جمعیتی و با اشاره به کاهش نرخ فرزندآوری و تغییرات جمعیتی عمیق اعلام کرد که این کشور وارد وضعیت نگران کننده جمعیتی شده است. قدرت جمعیت به عنوان شاخص پویایی اساسی ترکیه، آسیب جدی دیده و اعداد و ارقام نشان می‌دهد که علاوه بر افزایش آمار طلاق، کاهش نرخ فرزندآوری و تعداد فرزندان، سن نخستین ازدواج و نخستین تولد نیز به سطوح وخیمی رسیده است. بنا به این گزارش، ترکیه که دارای جمعیت زیاد و ساختار خانواده پویا بود، در سال‌های اخیر دچار انحطاط جمعیتی شده و نرخ زاد و ولد در ترکیه به طرز وحشتناکی کاهش یافته و ادامه این روند، قدرت جمعیتی و ساختار خانواده به خطر انداخته است. مؤسسه آمار ترکیه همچنین اعلام کرد که طی سال‌های اخیر تغییرات وحشتناکی در نرخ خام زاد و ولد، نسبت فرزندان به جمعیت، سن نخستین ازدواج، سن نخستین تولد، زایمان سزارین و آمار طلاق در ترکیه رخ داده است.[۳۶]
کردهای ترکیه بیشتر در جنوب شرقی و شرق کشور زندگی می‌کنند. زبان رسمی این کشور ترکی است. گروه‌های قومی کوچک‌تر در ترکیه عبارت‌اند از:ارمنی‌ها،آذربایجانی‌ها (شمال شرق)،لازها (شمال) وعربها (جنوب).
یک مطالعه ژنتیکی در سال ۲۰۰۱ از طریق بررسی هاپلوگروپ‌هایدی‌ان‌ای در ترکیه نشان داده که ترک‌ها و کردها در کنار ارمنی‌ها، ایرانیان، یهودیان و لبنانی‌ها و دیگر گروه‌های ساکن سواحل مدیترانه (چه در شرق و چه در غرب) احتمالاً از یک نیای مشترک برخوردارند. در نتیجه اقوام امروزین ترک، کرد و ارمنی ممکن است از دل همین گروه‌ها درآمده باشند. مطالعه ژنتیکی دیگری هم در سال ۲۰۰۳ نشان داده که ترک‌های آناتولی با وجود خویشاوندی زبانی (در خانوادهزبان‌های ترکی) و همسایگی تاریخی با مغول‌ها ارتباط ژنتیکی خاصی با آنان ندارند. بهطوریکه میزان اختلاف ژنتیکی ترک‌ها و آلمانی‌ها با سه گروه اصلی مغول به یک اندازه بوده است.[۳۷][۳۸][۳۹]
در مطالعه دیگری در سال ۲۰۰۳ بر روی ۵۲۳کروموزوم ایگرگ (که تنها نسب پدری را نشان می‌دهد) از اهالی ۹۰ شهر مختلف ترکیه ۵۴ هاپلوتایپ متفاوت شناسایی شده که اکثریت آن‌ها (۹۴٫۱٪) از هاپلوتایپ‌های رایج در اروپایی‌ها و مردمان همسایه خاورمیانه‌ای است. هاپلوتایپ‌های مرتبط با اهالیآسیای میانه با تنها ۳٫۴٪، هندی‌ها ۱٫۵٪ وآفریقایی‌ها ۱٪ در اقلیت هستند. تنوع قابل ملاحظه هاپلوتایپ‌ها در میان ترکان گواهی بر نقش مهم آناتولی هم به عنوان یک دریافت‌کننده و هم به عنوان یک منبع در جریانشارش ژنی بین مناطق مختلف است. برآوردهای متفاوتی در مورد سهم ژنتیکی مهاجرت ترک‌زبانان آسیای میانه به منطقه آناتولی صورت گرفته است. بر اساس یکی از مطالعات بر روی کروموزم ایگرگ این سهم حدود ۱۰درصد و بر اساس یکی دیگر بر رویمیتوکندری دی‌ان‌ای و کروموزوم ایگرگ حدود ۳۰ درصد است. هرچند احتمالاً شارش ژنی بین آناتولی و آسیای میانه چندین بار در دوره‌های پیش از تاریخ صورت گرفته است اما نامعلوم بودن شمار این جمعیت‌ها و تعداد این دوره‌ها مشکل بزرگی برای تعیین سهم ژنتیکی مهاجرت ترکان اوغوز در سده ۱۱ میلادی به آناتولی است. بر اساس برخی از مطالعات تعیین میزان هاپلوگروپ‌های مخصوص آسیا مانند C-RPS4Y و O3-M۱۲۲ بهترین روش برای تعیین ابعاد این مهاجرت و سهم ژنی آن آن در جمعیت کنونی آناتولی است. این توالی‌های ژنتیکی در یکی از مطالعات تنها در ۱٫۵ درصد اهالی ترکیه دیده شده در حالی‌که در یکی از مطالعات بر روی ۱۳ قوم آسیای میانه ۱۸٪ و در مطالعه دیگری بر روی ۴۹ قوم آسیای میانه ۳۳٪ شیوع داشته‌اند. به نظر می‌رسد افزایش قابل ملاحظه جمعیت آناتولی درعصر برنز که جمعیت آن را در دورانامپراتوری روم به ۱۲ میلیون نفر رسانده بود موجب کاهش تأثیر مهاجرت سلجوقیان و دیگر ترک‌زبانان آسیای میانه شده باشد.[۴۰]
بخشی از ترک‌تباران ترکیه از اقوامترکان سلجوقی غز هستند؛ ترکان سلجوقی به رهبری طغرل بیگ پس از شکست غزنویان در سال ۴۲۹ هجری قمری شهر نیشابور را پایتخت خود قرار دادند، در سال ۴۳۳ شهر ری را مرکز حکومت خود کردند، سپس اصفهان را مقر اصلی حاکمیت خود قرار داده همدان را نیز پایتخت تابستانی خود کردند. سلجوقیان سپس به رهبری آلپ‌ارسلان درجنگ ملازگرد با رومانوس چهارم امپراتور بیزانس، آناتولی را به تصرف خود درآوردند و سرزمینآسیای صغیر تا قونیه جز امپراتوری سلجوقی گردید. ترکان سلجوقی که از آسیای میانه به فلات ایران وارد شده و شهرهای ایران را فتح کرده در شهر ری حاکمیت خود را تثبیت کرده بودند در این مکان‌ها و در آذربایجان ساکن شدند و با فراهم آوردن لشکریان زیاد از آذربایجان، آناتولی را فتح و در این منطقه مستقر شده پس از غلبه برامپراتوری بیزانس (روم شرقی)، این منطقه را بر امپراتوری خود افزودند و از زمان حاکمیت فرزندان عثمان (نام یکی از حاکمان ترک آناتولی)امپراتوری عثمانی را در آنجا بنا نهادند.
فرهنگ ترکیه شامل فرهنگ‌ها و آیین‌هایی به شدت متنوع و ناهمگن است که ازغرب آسیا،آسیای میانه،اروپای شرقی و سنت‌هایقفقاز گرفته شده است. بسیاری از این سنت‌ها در ابتدا توسطامپراتوری عثمانی، یک کشور چند قومی و چند مذهبی گرد هم آمده بودند.
ترکیهٔ نوین در حال سرمایه‌گذاری بر بخش‌هایی است که بهجهانی‌سازی کشور کمک می‌کند. برای مثال، بخش‌های هنری و معماری مورد توجه ترکیهٔ نوین بوده‌اند. نخبگان کشور در تلاش بوده‌اند تا کشور با سرعت بیشتریفرهنگ غربی را بپذیرد با این حال، فرهنگ ملی، بومی و مذهبی کشور را نیز حفظ کردند. به شکل کلی، حکومت ترکیه در تلاش بوده است تا ملی‌گرایی و فرهنگ ملی را تقویت و در کنار آن به جهانی‌سازی کشور بپردازد.
نخستین قانون اساسی جمهوری ترکیه[۴۲] که در سال ۱۹۲۴ میلادی تهیه شده است دین رسمی ترکیه را اسلام تعیین نموده است. لیکن در اصلاحات قانون اساسی سال ۱۹۲۸ این ماده قانونی حذف و با تأکید بر جدایی دین از سیاست، ترکیه کشوری با دولت و حکومتسکولار (جدایی دین از سیاست) معرفی گردیده است. بنابر آخرین آمار موجود در ترکیه حدود ۹۹/۸ درصد جمعیت این کشور را مسلمانان و ۰/۲ درصد را مسیحیان و کلیمیان و پیروان دیگر ادیان تشکیل می‌دهند. (البته مطابق کتاب اطلس جامع گیتاشناسی، %۹۲/۵مسلمان (عمدتاً سنی)، ۰/۲٪بی‌دین و بقیه ۰/۵٪ هستند)[۴۳]مسلمانان ترکیه بیشتر پیرو مذهبتسنن می‌باشند که از میان آن‌ها حنفی‌ها بزرگترین گروه به‌شمار می‌آیند که عمدتاً در مرکز و غرب ترکیه ساکن هستند. شافعی‌ها با جمعیتی کمتر در مناطق شرقی ترکیه مستقرند و اکثراً کرد هستند. شمار پیروان مذاهب دیگر بسیار کم می‌باشد. روی هم رفته پیروان ادیان در ترکیه به دو قسمت اصلی تقسیم می‌شوند:
الف) پیروان دین اسلام، که خود به چند مذهب تقسیم می‌شود و اهم آن‌ها عبارتند از:
۱-حنفی‌ها: جمعیت قابل ملاحظه‌ای از اهل سنت ترکیه را تشکیل می‌دهند.
۲- شافعی‌ها: شاخه‌ای از اهل سنت است که پیروان آن را بیشتر کردها تشکیل می‌دهند.
۳- پیروان سایر فرق اهل سنت.
۴-علویان که خود به چهار دسته تقسیم می‌شود و بنابر آمار رسمی دولت ترکیه حدود ۱۲ میلیون نفر پیرو دارد.
ب) پیروان ادیان دیگر به‌جز اسلام، که در کل ۲ درصد از جمعیت ترکیه را تشکیل می‌دهند.
حجاب اسلامی در ترکیه دچار دگرگونی‌هایی شده است. بر اساس قوانین ترکیه، کارمندان زن در ادارات دولتی اجازهٔ استفاده از روسری و سایر پوشش‌های مشابه را ندارند؛ همچنین بر اساس بخشنامه‌ای تحت عنوان «نحوه پوشش در مراکزآموزش عالی ترکیه» که در سال ۱۹۹۷ میلادی صادر شده، دانشجویان دختر دانشگاه‌های دولتی اجازهٔ استفاده از حجاب در دانشگاه‌ها را ندارند و در سال ۲۰۰۶ این قانون برای دانشگاه‌های غیردولتی نیز لازم‌الاجرا شد.[۴۴] اکنون در این کشور حجاب اختیاری و در بخش‌های حکومتی «غیرقانونی» است.[۴۵]
تیم ملی فوتبال زنان ترکیه در سال ۲۰۱۹. با افزایش هواداران فوتبال در کشور، تیم‌های ملی فوتبال زنان و مردان ترکیه از تجهیزات و کیتهای همطرازی استفاده می‌کنند.
صدها کانال، رادیو، روزنامه و خبرگزاری دولتی و مستقل در ترکیه وجود دارد که برخی از آن‌ها بسیار موفق بوده‌اند. برای مثال،TRT World (پخش به انگلیسی) توانسته است که به عنوان یک رسانه در جهان شهرت کسب کند و این کانال در تمام شبکه‌های اجتماعی پربازدید جهان حساب کاربری دارد. در مجموع، رسانه‌های ترکیه نسبت بهکشورهای منطقه خاورمیانه وضعیت آزادتر و مدرن‌تری دارند اما ترکیه همچنان جزو کشورهای رده پایین درشاخص آزادی رسانه است و جامعه ترکیه درسده بیست و یکم میلادی آن پذیرای خشونت‌ها و اعتراضات بسیاری برای عدم وجودآزادی بیان است.[۵۰]
آشپزی ترکیه بخاطر شباهت بسیار باآشپزی خاورمیانه، مورد پسند ذائقه مردمان کشورهای همسایه آن نیز است. برای گردشگران کشورهای اروپایی نیز، غذاهای ترکیه تا حد زیادی جذاب است. ترکیه نوشیدنی‌های بسیاری نیز دارد کهچای ترکی،قهوه ترک وآیران از مشهورترین آن‌ها هستند اما ترکیهبر پایه مصرف سرانه چای، رتبه نخست را میان تمام کشورهای جهان دارد.[۵۱]
تغییر تقویم ترکیه از تقویم قمری به تقویم میلادی پس ازتجزیه امپراتوری عثمانی، جامعه امروزی ترکیه را بسیار بهکشورهای توسعه یافته نزدیک کرده و باعث افزایششاخص توسعه انسانی آن نیز شده است. جمهوری ترکیه مانند بیشتر کشورهای جهان ازتقویم گریگوری استفاده می‌کند اما نام ماه‌ها، روزهای هفته و تعطیلات رسمی به زبان ترکی استانبولی است که این تقویم را ترکیبی از تقویم میلادی و ترکی کرده است.[۵۲]
موسیقی در ترکیه به‌طور کلی شامل قطعه‌های ترکی می‌شود اما ازموسیقی ایرانی،عربی، یونانی و چند سبک غربی دیگر نیز تأثیر گرفته است.[۵۳] در دهه‌های اخیر سبک‌های غربی اروپایی و آمریکایی در ترکیه شکوفایی بسیاری داشتند و امروزه بسیاری از خواننده‌های بومی کشور به سبک‌های خارجی اجرا می‌کنند. همچنین بیشتر شهرهای کشور دارایتالارهای کنسرت و صحنه برای اجرا هستند و سالانه خواننده‌های سرشناس بسیاری از سراسر جهان، برای اجرای کنسرت موسیقی به کشور ترکیه سفر می‌کنند. انواع رقص‌های ملی نیز در سراسر کشور در جشنواره‌ها و کنسرت‌های موسیقی اجرا می‌شوند.[۵۴][۵۵]
درآمد سرانه استان‌های ترکیه بر اساس آمار سال ۲۰۱۱ (به دلار):
۲۶۰۰۰ و بیشتر
۲۲۰۰۰–۲۶۰۰۰
۱۸۰۰۰–۲۲۰۰۰
۱۳۰۰۰–۱۸۰۰۰
۱۰٬۰۰۰–۱۳٬۰۰۰
۶۰۰۰–۱۰٬۰۰۰
۲۰۰۰–۶۰۰۰
کمتر از ۲۰۰۰
اقتصاد ترکیه ترکیبی از صنایع بومی و نوین است که روز به روز بر دامنه‌اش افزوده می‌شود. تولیدات فراوانکشاورزی ترکیه در سال ۲۰۰۵ رتبه هفتم جهان را بدست آورد و در سال ۲۰۰۶ برای ۱۱٫۲٪ از مردم ترکیه اشتغال ایجاد کرد. بخش خصوصی اقتصاد ترکیه نیز قوی و به سرعت در حال رشد است و نقش مهمّی در بانکداری،حمل و نقل و ارتباطات دارد. در سال‌های اخیر اقتصاد ترکیه رشد خوبی داشته و رشد ۸٫۹٪ و ۷٫۴٪ را در سال‌های ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ به دست آورده است.
تولید ناخالص داخلی ترکیه (برابری قدرت خرید) در رده ۱۳ ام جهان قرار دارد و این کشور ۱۹ امینتولید ناخالص داخلی بزرگ جهان را در اختیار دارد.[۵۶] ترکیه همچنین از اعضای مؤسسسازمان همکاری و توسعه اقتصادی وگروه ۲۰ است.[۵۷] ترکیه گسترش و امکانات بسیاری هم درصنعت خودروسازی داشته است بهطوریکه بیش از ۱٫۳ میلیون وسیله نقلیه در سال ۲۰۱۵ تولید کرده و به عنوانچهاردهمین سازنده بزرگ اتومبیل جهان در رتبه‌بندی جای گرفته است.[۵۸] ترکیه در سال ۲۰۱۹ نخستین خودروی ملی خود را ساخت که توسطپینینفارینا طراحی شد ورجب طیب اردوغان آن را نشانه‌ای از توسعه کشور دانست.[۵۹] این کشور درکشتی‌سازی پیشرفته است و محصولات آن به کشورهای اروپایی نیز صادر می‌شوند.[۶۰] با توجه به تلاش دولت برای برابرتر کردن سیاست‌های اقتصادی، ترکیه دارای کارخانه‌ها و شرکتهای خصوصی بزرگ و مشهور جهانی است و بسیاری از کارخانه‌های کشور توانسته‌اند بخش‌های بزرگی از بازار اروپا را در اختیار بگیرند. برندهای ترکیه‌ای مانندبکو ووستل از بزرگترین تولیدکنندگان لوازم الکترونیکی مصرفی ولوازم خانگی در اروپا به‌شمار می‌روند و هزینه بالایی را برای تحقیق و توسعه در فناوری‌های جدید مرتبط با محصولات خود، سرمایه‌گذاری می‌کنند.[۶۱][۶۲][۶۳]
دیگر بخش‌های مهم اقتصاد ترکیه عبارتند از بانکداری، ساخت‌وساز، لوازم خانگی(مونتاژ لوازم خانگی تحت لیسانس بوش آلمان)، الکترونیک، پوشاک و منسوجات، محصولات پتروشیمی، مواد غذایی، گردشگری و صنعت ماشین آلات. مواد غذایی ترکیه در بسیاری از کشورهای اروپایی به‌طور پیوسته در دسترس هستند.[۶۴]
صنایع ترکیه مدرن و گسترده شده و توانسته‌اند علاوه بر کشورهای اروپایی، بسیاری از کشورهای منطقهٔ خاورمیانه را هدف صادرات قرار دهند به نحوی که در کنار کشورهای اروپایی مثل آلمان، کشورهایی از خاورمیانه از جمله ایران وعراق، واردات بسیار بالایی از ترکیه داشته‌اند.[۶۴]
در سال ۲۰۱۳،۹۸ فرودگاه در ترکیه به جابجایی مسافران مشغول بودند که ۲۲ تای آن‌هافرودگاه بین‌المللی بودند.[۶۵]فرودگاه بین‌المللی آتاترک، بر اساس میانگین چندساله، یازده‌امین فرودگاه پررفت‌وآمد جهان است.[۶۶] بسیاری از فرودگاه‌های ترکیه شرایط بسیار خوبی دارند و میزان رفت‌وآمد مسافران در آن‌ها بسیار بالاست. دولت نیز در تلاش است تا هرچه بیشتر از پتانسیل اقتصادی این بخش بهره ببرد و در حال برنامه‌ریزی برای ساخت فرودگاه‌های مدرن‌تر و بزرگ‌تر است.فرودگاه جدید استانبول با این برنامه که قرار است بزرگترین فرودگاه جهان باشد، آغاز به ساخت شد.[۶۷] ایرلاین‌های ترکیه نیز با کنار زدن رقبای منطقه‌ای خود، همانندایران‌ایر از ایران، توانسته‌اند شهرتی جهانی کسب کنند وترکیش ایرلاینز هم‌اکنون ناوگانی ۳۴۹تایی دارد و به ۱۲۶ کشور جهان امکان سفر دارد.[۶۸][۶۹]
شرکتهای هواپیمایی ترکیه ۶۱۸ فروند هواپیمای مسافری در اختیار دارند.[۷۰]
راه‌آهن ترکیه نیز از چند دهه پیش تر، آغاز به نوسازی و مدرن‌سازی تجهیزات و خطوط خود کرده است و هم‌اکنون، راه‌آهن ترکیه از خطوط پرسرعت بهره می‌برد.[۷۱]
گردشگری در ترکیه بخش مهمی از اقتصاد کشور را تشکیل می‌دهد. ترکیه همچنین ششمین کشور دررتبه‌بندی گردشگری جهان است.[۷۲] از سده بیستم میلادی، صنعت گردشگری در ترکیه به صورت جدی مورد توجه قرار گرفت.وزارت فرهنگ و گردشگری در حال برندسازی ترکیه در جهان، از طریق تبلیغات و کار روی فرهنگ ملی کشور است. ترکیه علاوه بر کشورهای همسایه، از کشورهای سراسر جهان گردشگر دریافت می‌کند. شمارمیراث جهانی یونسکو در ترکیه به عدد ۱۷ می‌رسد و این کشور از آثار باستانی گرفته تا طبیعت و مراکز خرید شهری‌اش، استفاده بالایی برای بهبود اقتصاد بومی می‌کند.[۷۳][۷۴][۷۵] در سال ۲۰۲۳ یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر گردشگر فقط برای اهداف پزشکی و درمانی به ترکیه سفر کردند.[۷۶]
↑"Türkiye Cumhuriyeti Anayasası"(به ترکی استانبولی).مجلس ملی کبیر ترکیه. Archived from the original on 2 July 2020. Retrieved1 July 2020.3. Madde: Devletin Bütünlüğü, Resmi Dili, Bayrağı, Milli Marşı ve Başkenti: Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili Türkçedir. Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır. Milli marşı "İstiklal Marşı" dır. Başkenti Ankara'dır.{{cite news}}: نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی (link)
↑«نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده ازاصلی در ۱۵ فوریه ۲۰۲۳. دریافت‌شده در۲۷ سپتامبر ۲۰۲۳.
↑(UNHCR), United Nations High Commissioner for Refugees."UNHCR Syria Regional Refugee Response".UNHCR Syria Regional Refugee Response(به انگلیسی). Archived fromthe original on 5 March 2018. Retrieved22 January 2018.
↑Roderic. H. Davison, Essays in Ottoman and Turkish History, 1774-1923 – The Impact of West, Texas 1990, pp. 115-116.
↑Zürcher, Erik Jan (2004).Turkey: A Modern History. London: I. B. Tauris. pp. 93–5.
↑Shaw and Shaw, Stanford J. and Ezel Kural (1977).History of The Ottoman Empire and Modern Turkey Vol. II. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 274–9, 282–7.
↑Roderic H. Davison; Review "From Paris to Sèvres: The Partition of the Ottoman Empire at the Peace Conference of 1919–1920" by Paul C. Helmreich inSlavic Review, Vol. 34, No. 1 (March 1975), pp. 186–187
.svg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.svg)
.svg)
