بَغداد پرجمعیت‌ترین شهر و پایتخت کشورعراق و مرکزاستان بغداد است. جمعیت بغداد در سرشماری سال ۲۰۱۵ دارای ۸٬۱۲۶٬۷۵۵ نفر بوده است.[۳] بغداد دومین شهر بزرگجهان عرب پس ازقاهره است و طبق سرشماریسازمان ملل متحد،پنجاه و چهارمینشهر پرجمعیت جهان به شمارمی‌آید. تاریخ بغداد از دورهٔعباسیان آغاز می‌شود و پیش از آن پایتختساسانیان شهرتیسفون در نزدیکی بغداد امروزی بود. در آن زمان بغداد نام یک سرزمین کوچک در نزدیکی تیسفون بود و در روزگارعباسیان به پایتختی خلافت برگزیده شد و در همان زمان هم نام‌آور گشت به گونه‌ای که نمادی برای سرزمین‌های اسلامیقرون وسطی بود.
شهر بغداد در ۳۰ ژوئیهٔ ۷۶۲ میلادی در کرانهٔ باختری رود دجله به دستبرمکیان در زمانعباسیان و در روزگارخلیفهابوجعفر منصور بنیاد شد. ابوجعفر منصور برای بغداد چهار دروازه (باب) ساخت؛ دروازهٔخراسان، که به باب‌الدولة نیز مشهور بود به خاطرِ روی‌آوری و اقبال دولت عباسی از خراسان، و باب‌الشام، که به سویشام بود، پس از آن باب‌الکوفة، که به سویکوفه بود، و در پایان دروازهبصره. برای بنای اولیهٔ این شهر چهار هزار و هشتصد و سی و سه درهم، هزینه شد.[۴]
نزدیک به یک نسل از پیدایش بغداد، این شهر به قطبعلم وتجارت در جهان اسلام تبدیل گشت،بیت‌الحکمه نام بنیادی بود که به کار ترجمهٔ نوشته‌هاییونانی،پارسی میانه وسریانی اختصاص یافته بود.برمکیان خاندان با نفوذی بودند که وظیفهٔ آنان گردآوردن دانش اندوختگان ازدانشگاه گُندی‌شاپور ایران و شناساندنیونان وهند باستان به جهان عرب بود. برخی بر این باورند که جمعیت این شهر بیش از یک میلیون نفر بوده و برخی دیگر تنها به وجود بخشی از این تعداد باور دارند. در این دوران جایگاه بسیاری ازداستان‌های شهرزاد از سری داستان‌های «هزار و یک شب» در بغداد بوده است.[نیازمند منبع]
در ماه‌های مارس و آوریل ۲۰۰۳ در جریانجنگ عراق، بغداد زیر بیشترین بمباران‌ها قرار گرفته و در روزهای ۷آوریل – ۹ آوریل به کنترلایالات متحده درآمد و حکومت صدام فروپاشید. در سال‌های آینده وضعیّت امنیتی بغداد پایین آمد. در سال ۲۰۱۲ بغداد با به‌دست آوردن تراز ۲۲۱ عنوان بدترین شهر دنیا برای زندگی را به خود اختصاص داد.
شرایط بد امنیتی یکی از مهم‌ترین دلایل به‌دست آوردن این تراز بوده است.[۶]
دارالخلافهٔ عباسی، ابتدا درکوفه و بعد در شهرانبار، در کنار فرات واقع شده بود. اینگونه گفته شده است که برای اولین مرتبه، منصور دوانیقی در سال ۱۴۵ هجری قمری با همفکری با خالدبن برمک ایرانی تصمیم گرفت که شهر بغداد را ایجاد نماید و خلافت را به آنجا منتقل کند، و پس از گذشت سه سال، بغداد را تأسیس نمود و در دوران خلافتهارون الرشید، بغداد به مرکزیت نهضت ترجمهٔ آثار علمی یونان (به زبان عربی) درآمد.[۷]
پایتختساسانیان شهرتیسفون در نزدیکی بغداد در عراق امروزی بود. در آن زمان بغداد نام منطقهٔ کوچکی در نزدیکی تیسفون بود. خود نام «بغداد» نامی فارسی به معنی خداداد است که در زماناکدی‌ها به آن منطقه نهاده شد. بغداد در روزگارعباسیان به پایتختی برگزیده شد و در همان زمان هم نام‌آور گشت؛ به گونه‌ای که نمادی برای سرزمین‌های اسلامیسده‌های میانه بود.پس از سرنگونی امویان و ظهور عباسیان پایتخت خلافت اسلامی از شام به عراق (شهر بغداد) منتقل شد.[۵]
گفته می‌شود که شهر بغداد در ۳۰ ژوئیهٔ سال ۷۶۲ در کرانهٔ غربی رود دجله توسطعباسیان و در زمانخلیفهالمنصور بنیاد شد، به هر رو نام این شهر در متون پیش از اسلام ازجمله درتَلمود یهودیان نیز ذکر شده است. از این رو شاید بغداد جدید در کنار شهر قدیمی بغداد که در ۵۰ مایلی شمالبابل واقع شده بود، ساخته شده است. این شهر جایگزینتیسفون پایتخت شاهنشاهی ایران ودمشق پایتخت امپراتوریاموی شد.[نیازمند منبع]
با سرنگونی عباسیان به دستمغول‌ها، بغداد نیز ویران و مردمش کشتار شدند. در سال‌های دورتر بغداد و پیرامون آن میان ترکمانان،عثمانیان و صفویان دست به دست می‌شد. سرانجام به عنوان بخشی از عثمانی شناخته شد تا اینکه پس ازجنگ جهانی اول و تکه‌تکه شدن عثمانی زیر نظرانگلیسی‌ها به عنوان مرکز کشور تازه ساز عراق درآمد.[نیازمند منبع]
بغداد به صورت دایره‌ای با قطر ۲ کیلومتر طراحی شد که این شهر را به‌عنوان ""شهر گرد"" معروف ساخت. طراحی نخستین شهر نشانگر یک حلقه از ساختمان‌های مسکونی و بازرگانی بود که در کنار دیوارهای درون شهر ساخته شده بودند، ولی در هنگام ساخت حلقه‌ای دیگر در داخل حلقه اصلی ساخته شد.[۸]در مرکز شهر ساختمان‌هایمسجد و همچنین قرارگاه مرکزی سربازان قرار داشت. هدف از ساخت و کاربری بخش خالی مرکز شهر ناشناخته است. پایه طراحی دایره شکل شهر دقیقاً بر پایه طراحی شهرسازیساسانیان است. طرح شهر بغداد کپی‌برداری از نقشه و طرح شهر ساسانیگور (فیروزآباد کنونی) است.[نیازمند منبع]
اعتقاد عمومی بر آن است که بغداد در سال‌های ۷۷۵ تا ۹۳۵ میلادی بزرگ‌ترین شهر دنیا بوده است. این شهر احتمالاً نخستین شهر بالای یک میلیون نفری دنیا نیز بوده است.[۹]
بغداد تا زمان پا گرفتن «پادشاهی عراق»، تحت کنترلانگلیس در سال ۱۹۲۱، تحت حکومتامپراتوری عثمانی باقی بود. کنترل بریتانیایی‌ها بر پایهٔ سیاست سرکوب اعراب عراقی و گرایش‌های ملی‌گرایانهٔکردها استوار گردیده بود. اهتمامبریتانیای کبیر در برخورد نظامی با شورشیانی جنوب از راه حملات گازی از یک سو و موج بمباران‌های انجام شده در سراسر عراق توسط واحدهایی ازنیروی هوایی سلطنتی که ازجمله بغداد را نیز شامل شده بود، می‌گردید. از این‌رو بریتانیای کبیر به نخستین کشور جهان که اهداف غیرنظامی را بمباران کرده معروف شد. این عملیات دربرگیرندهٔ بمباران برای ایجاد ترس، بمباران در شب، بمب‌افکن‌های سنگین و بمب‌های تأخیری می‌گردید که همگی برای «حفظ امنیت و آرامش» مردم عراق به‌کار می‌رفتند.[نیازمند منبع]
در سال ۱۹۳۲استقلال رسمی به عراق اعطا شد و در سال ۱۹۴۶ حاکمیت ملی استحکام یافت. البته استقلال واقعی تا سال ۱۹۵۸ یعنی زمان سرنگونیفیصل دوم در پی یککودتا حاصل نشد. جمعیت شهر از رقم ۱۴۵۰۰۰ نفر در سال ۱۹۰۰ به عدد ۵۸۰۰۰۰ در سال ۱۹۵۰ بالغ گردید که از این تعداد حدود ۱۴۰۰۰۰ نفریهودی بودند. در طول دههٔ ۱۹۷۰، عراق به‌دلیل افزایش شدید بهایمحصولات نفتی که تنها قلم صادراتی آن کشور به‌شمار می‌رفت، شاهد دوره‌ای شکوفا و پر رونق بود. در این دوران امکانات زیربنایی مانند تجهیزاتفاضلاب،آب آشامیدنی وبزرگراه ساخته شدند ولیجنگ ایران و عراق در دههٔ ۱۹۸۰، روزگار سختی را برای این شهر رقم زد، زیرا بودجه در اختیار ارتش قرار گرفته و هزاران نفر از شهروندان نیز کشته شدند.ایران بارها بغداد را در پاسخ به موشک‌باران و بمباران شهرها و اهداف غیرنظامی ایران، هدف حملاتموشکی قرار داد، این حملات به‌دلیل ضعف توان موشکی ایران و تحریم‌های گسترده علیه ایران، خسارات و تلفات نسبتاً کمی برجای گذاشت.[نیازمند منبع]
کندی دردانشنامهٔ ایرانیکا آورده است که نام بغداد ممکن است از ترکیب «بغ» (به معنی پروردگار) و «داد» (به معنی اعطا شده) باشد. احتمال از آنجاست که بیشتر شهروندان بغداد،نبطی‌هایآرامی زبان بوده‌اند.[۱۰]
بَغداد واژه‌ای است بهزبان پهلوی (پارسی میانه) به معنایخُداداده. این واژه پیش از اینکه بر این شهر گذارده شود دراوستا به گونهٔصفت آورده شده بود. این واژه در اوستا به ریخت بغوداته bağō-dâta و به همان معنا در بخش‌هایی از اوستا از آن دستهوندیداد آورده شده است. درپارسی میانه این واژه باز به همان معنا و اینبار به ریختبَغ‌دات آورده شده است.نام‌های دیگری نیز با همین شکل ساخته شده است مانند خداداد، مهرداد، تیرداد، یا الله داد، محمد داد، علی داد و «بغ» یعنی خدا چنان‌که به پادشاهان چین «بغ پور» و به شکل معرب آنفغفور می‌گفته‌اند؛ و نام‌های دو مکان «بجستان» و «بیستون» نیز هردو دگریدهٔ «بغستان» است.
برخی دیگر از زبان‌شناسان عقیده دارند بغداد از دو واژهٔ بغ (کوتاه شدهٔ باغ) و داد (کوتاه شدهٔ داد) به معنی ایزد و پروردگار تشکیل شده است و بغداد به معنیباغ خدا است.
اگرچه دربارهٔ ریشه‌هایایرانی هیچ شبهه‌ای وجود ندارد، واژهٔ بغداد دو نوع ریشهٔ اصلی گوناگون داشته است. قابل اطمینان‌ترین موردی که توافق بیشتری بر روی آن گردیده، لفظی است که از ترکیبپارسی باستان با نام «باگا» (=بت، خدا) +داتا (=معلوم مسلم) به وجود آمده که واژهٔپارسی میانهٔ «بگدات /بگداد» (= داده شده توسط خداوند) از آن گرفته شده؛ و سرانجام به واژهٔفارسی امروزی وعربی «بغداد» تغییر یافته است.
ریشهٔ دیگر نیز ازپارسی «باگ – داد» یا «بگ-دا-دو» (ترجمه «باغ خداوند») گرفته شده است. در عین حال، برخی اقلیت‌ها اعتقاد دارند که این نام از عبارتآرامی «گوسفند» اخذ شده است.
مرکز این شهر در دورهٔعباسیان «مدینةالسلام» نامیده می‌شد.[۱۱]
در حدود یک نسل پس از پیدایش بغداد، این شهر به قطبعلم‌آموزی وتجارت تبدیل گشت.خانه حکمت نام مؤسسه‌ای بود که به کارترجمهٔ متونیونانی،پارسی میانه وسریانی اختصاص یافته بود.برمکیان خاندان با نفوذی بودند که وظیفهٔ آنان گرد آوردن تحصیل‌کردگان ازدانشگاه گندی‌شاپور ایران و معرفی یونانیان وعلوم هند به جهان عرب بود. برخی معتقدند که جمعیت این شهر بیش از یک میلیون نفر بوده و این در حالی‌ست که برخی دیگر فقط به وجود بخشی از این تعداد اعتقاد دارند. در این دوران محل بسیاری از داستان‌هایشهرزاد از سری داستان‌های «هزار و یک شب» در بغداد بوده است.
در سدهٔ نهم، جمعیت این شهر میان ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار نفر برآورد می‌شود. رشد چشمگیر بغداد در دوران نخستین شکل‌گیری آن، به میانجی گری برخی عوامل کاهش یافت. این عوامل عبارت بودند از مشکلات موجود با خلیفه‌گری شامل برگرداندن پایتخت بهسامرا (در خلال سال‌های ۸۰۸ تا ۸۱۹ و ۸۳۶ تا ۸۹۲)، زیان استان‌های غربی و شرق دور، دوران چیرگی سیاسیآل بویهٔ ایرانی (در خلال سال‌های ۹۴۵ تا ۱۰۵۵) وترک‌های سلجوقی (در خلال سال‌های ۱۰۵۵ تا ۱۱۳۵). با وجود این مسائل، بغداد موقعیت خود به‌عنوان قطب‌های فرهنگی و بازرگانیجهان اسلام را تا ۱۰ فوریهٔ سال ۱۲۵۸ یعنی زمان یورشمغولان به فرماندهیهولاکو خان به آن حفظ نمود. مغول‌ها حدود ۸۰۰۰۰۰ نفر از شهروندان شهر ازجمله خلیفهٔ عباسیمستعصم را قتل‌عام و بخش بزرگی از شهر را نابود ساختند.ابراهه‌های آب وسدها که شکل‌دهندهٔ سیستمآبرسانی شهر بودند نیز به نابودی کشانده شدند.غارتگری بغداد به حکومت خلفای عباسی پایان داد. ضربه‌ای که تمدناسلامی هیچ‌گاه از آن بهبودی همه گیر نیافت.
در این پایه حکومت بغداد در دستایلخانیان یعنی امپراتورانمغول درایران بود. در سال ۱۴۰۱، بغداد دوباره و این بار به‌دستتیمور («تیمور لنگ») مورد یورش و غارتگری قرار گرفت. در این زمان این شهر به‌عنوان مرکز استانی زیر دست حکومت پادشاهانسلسلهٔ جلایری (در خلال سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۱۱)،قره‌قویونلو (در خلال سال‌های ۱۴۱۱ تا ۱۴۶۹)،آق‌قویونلو (در خلال سال‌های ۱۴۶۹ تا ۱۵۰۸) وصفویان (در خلال سال‌های ۱۵۰۸ تا ۱۵۳۴) درآمد. در سال ۱۵۳۴، بغداد ازترک‌های عثمانی شکست خورد. بغداد در زمان چیرگیعثمانی‌ها به دوره نابودی خود نزدیک شد. در یک برههٔ زمانی و پیش از به چنگ آوردن آن به‌دستقسطنطنیه در سده شانزدهم، بغداد بزرگ‌ترین شهرخاورمیانه به‌حساب می‌آمد. برپایه داده‌هایدایرةالمعارف ناتال جمعیت این شهر در سال ۱۹۰۷ حدود ۱۸۵۰۰۰ نفر برآورد شده است.
در سال ۱۱۷۰ میلادی نزدیک به ۱۰۰۰ خانوادهٔیهودی در بغداد زندگی می‌کردند. در سال ۱۹۲۰ از جمعیت ۲۰۲ هزار نفری بغداد را ۱۰۰ هزار نفر مسلمانان و ۸۰ هزار نفر یهودیان تشکیل می‌دادند. از سال ۱۹۳۲ به‌دلیل ستمگری بر یهودیان تعداد آنان به‌دلیل ترک میهن و کشتار رو به کاهش رفت. با تشکیل دولتاسرائیل در ۱۹۴۸ وضع برای یهودیان بدتر شد. در سال ۱۹۷۱–۱۹۷۲ نیز ۳۰۰۰ یهودی بغداد از طریقکردستان از عراق فرار کردند. هم‌اکنون تنها ۴۰۰۰ یهودی در کل عراق حضور دارند.[۱۲]
لکهای فیلی شهروندان بغداد بیشتر از سال‌های نخست سده بیستم کوچ گروهی از ایلام به بغداد را آغاز کردند و هم‌اکنون جمعیتی میلیونی را در این شهر تشکیل می‌دهند. لکهای فیلی در بدو ورود در محلاتی مانند «شارع الکفاح»، «عگد القشل»، «ساکه الفردوس» و «باب‌الشیخ» سکونت یافتند. محلهٔ «باب‌الشیخ» به احترامعبدالقادر گیلانی نام‌گذاری شده و هم‌اکنون به نام «عگدالاکراد» نامیده می‌شود. در نیم سده اخیر لکهای فیلی در محله‌هایی مانند «ساحه البیروت»، «جمیله» و «عقاری» نیز ساکن شده‌اند و در این محله‌ها بیشتر جمعیت را تشکیل می‌دهند.[۱۳]
جنگ خلیج فارس که در سال ۱۹۹۱ به‌وقوع پیوست باعث بروز خساراتی به بغداد و خصوصاً بخش‌های حمل‌ونقل، برق و زیرساخت‌های بهداشتی آن گردید.
در ماه‌های مارس و آوریل سال ۲۰۰۳ و در جریانحملهٔ ۲۰۰۳ به عراق، بغداد تحت شدیدترین بمباران‌ها قرار گرفته و طی روزهای ۷ تا ۹ آوریل تحت کنترل ایالات متحده درآمد. خسارات دوچندان نیز در غارت‌های روزهای پس از پایان جنگ به شهر وارد شد. با عزل رژیمصدام حسین، شهر به اشغالسربازان ایالات متحده درآمد. پیش از تأسیس دولت تازهٔ عراق،مقامات موقت نیروهای ائتلافی اقدام به ایجاد «منطقه‌ای سبز» به گسترهٔ سه مایل مربع (۸ کیلومتر مربع) در قلب شهر نموده و از آنجا امور را اداره می‌کردند. در پایان ژوئن سال ۲۰۰۴،مقامات موقت نیروهای ائتلافی قدرت را به دولت موقت تسلیم کرده و سازمان خود را منحل نمودند.
بر پایهٔ نتایج یکنظرسنجی که در ۲۳ سپتامبر ۲۰۰۳ انجام شد، حدود دو سوم مردم بغداد اعتقاد داشتند سرنگونی رهبر عراق ارزش مصائبی که بر آنان وارد گردیده را داشته و اینکه آن‌ها انتظار زندگی بهتر در پنج سال آینده را داشته‌اند. به‌هرحال با گذشت زمان، پشتیبانی از نیروهای ائتلاف به‌شدت کاهش یافت. در آوریل ۲۰۰۴، روزنامهٔ «یواس‌ای تودی» در گزارشی اعلام کرد نتایج نظرسنجی پیرو نظرسنجی پیشین که در بغداد انجام شد نشانگر این است که «در حال حاضر فقط ۱۳ درصد از مردم اعتقاد دارند که اشغال عراق اخلاقاً توجیه‌پذیر بوده است. در نظرسنجی سال ۲۰۰۳ بیش از دو برابر این تعداد این حق را به نیروهای ائتلاف می‌دادند.»[۱۴]
بیشتر تلاش‌ها برای ساختن دوبارهٔ عراق صرف تجدید بنا و تعمیر زیرساخت‌هایی بود که به‌سختی آسیب دیده بودند. بیشتر تلاش‌های آشکار نوسازی از راه توسعهٔ خصوصی مانند طرح‌هایرنسانس عراق طراح و معمار شهریهشام ان. اشکوری ومرکز کنفرانس و مجتمع هتل‌های سندباد ازجمله طرح‌های مورد توجه اولیه به‌شمار می‌آمدند ولی به‌دلیل بی‌ثباتی منطقه ناکام باقی‌ماندند.[۱۵]
بغداد دارای ۸۹ منطقهٔ رسمی مجاور در گسترهٔ ۹ ناحیه دارد. این بخش‌های فرعی رسمی شهر که به‌عنوان مراکز مدیریتی برای ارائهٔ خدمات شهرداری عمل می‌نمایند تا سال ۲۰۰۳ هیچ نوع عملکرد سیاسی نداشتند. در ابتدای آوریل ۲۰۰۳ مقامات موقت نیروهای ائتلافی (سی پی‌ای) شروع به تعریف وظایف سیاسی برای این بخش‌ها کردند. این روند در مراحل ابتدایی بر روی انتخابات شوراهای مناطق مجاور در نواحی رسمی همسایهٔ شهر، متمرکز شد. این انتخابات توسط انجمن‌های حزبی انجام شد. (سی پی‌ای) اقدام به برگزاری یک سری جلسات در هر بخش به‌منظور توجیه دولت محلی، همچنین توضیح روند انتخابات انجمن‌های حزبی و نهایتاً ترغیب شرکت‌کنندگان به تبلیغ عقاید و آوردن دوستان، فامیل و همسایگان به جلسات بعد، نمود. هر یک از این روندها نهایتاً با برگزاری یک جلسهٔ نهایی برای معرفی کاندیداهای شورای ناحیه و دعوت از همسایگان جهت رأی دادن به آن‌ها خاتمه می‌یافت. به محض اینکه همه ۸۸ (که بعد به ۸۹ افزایش یافت) شورای نواحی همسایه در سمت خود قرار گرفتند، شورای هر ناحیه به انتخاب نمایندگانی از میان اعضاء به منظور خدمت در شورای‌های نواحی نه‌گانهٔ شهر اقدام نمودند. تعداد نمایندگان هر منطقه در شورای ناحیه بستگی به جمعیت آن منطقه دارد. قدم بعدی استفاده از نمایندگان منتخب شورای‌های نواحی نه‌گانه در شورای ۳۷ نفرهٔ شهر بغداد بود. این سیستم سه ردیفی دولت محلی، مردم بغداد را به‌واسطهٔ نمایندگان مناطق مجاور آن، از طریق نواحی و از طریق شورای شهر به دولت مرکزی ارتباط می‌دهند.
همین روند برای تعیین اعضای شورای دیگر اجتماعات استان بغداد که خارج از شهر واقع شده بودند، مورد بهره‌برداری قرار گرفت. در این محلات شوراهای محلی از ۲۰ منطقهٔ مجاور (ناحیه) انتخاب گشته و این شوراها نیز به انتخاب نمایندگانی از اعضای خود به منظور خدمت در شوراهای شش منطقه (کادا) پرداختند. در خصوص خود شهر، شوراهای محلی به گزینش نمایندگانی از اعضای خود برای خدمت در شورای محلی ۳۵ نفرهٔ بغداد اهتمام ورزیدند.
آخرین گام در زمینهٔ تشکیل سیستم دولت محلیاستان بغداد انتخاب شورای استانی بغداد بود. مانند گذشته، نمایندگان شورای استانی بغداد توسط هم رده‌های خود از شوراهای رده پایین‌تر که نمایندگی مناطق با جمعیت بیشتر را عهده‌دار بودند، انتخاب گشتند. شورای استانی ۴۱ نفره بغداد در فوریهٔ سال ۲۰۰۴ کار خود را آغاز نموده و تا زمان برگزاری انتخابات ملی در ژانویهٔ سال ۲۰۰۵ یعنی زمان انتخاب یک شورای استانی جدید به‌کار خود ادامه داد.
این سیستم که دربرگیرندهٔ ۱۲۷ شورای مجزا از هم است به‌نظر بسیار سخت می‌رسد و استان بغداد منزلگاه جمعیتی حدود هفت میلیون نفر است. در پایین‌ترین سطح، یعنی شوراهای مناطق، هر شورا نمایندهٔ میانگین ۷۴۰۰۰ نفر است.
از مکان‌های جالب بغداد،موزه ملی عراق است که بخشی از آثار گران‌بهای آن در جریان یورش سال ۲۰۰۳ آمریکا غارت شد. همچنین بسیاری از کتیبه‌های باستانی موجود در کتابخانهٔ ملی در جریان این تهاجم و هم‌زمان با آتش‌سوزی و تخریب ساختمان از بین رفتند. نقاط دیدنی دیگر عبارت‌اند از طاقدست‌های آزادی، وباغ‌وحش بغداد.
یکی از کهن‌ترین بناهای بغداد،قصر عباسیان است که بنای آن به سده‌های ۱۲ یا ۱۳ برمی‌گردد. «طاق کسری» یا «ایوان مدائن» (پایتخت امپراتوری ایران در دوره ساسانیان) نیز در نزدیکی بغداد قرار دارد.
حرم ائمه کاظمین در بخش شمال غربی بغداد (درکاظمین) قراردارد. این حرم از مهم‌ترین ساختمان‌های مذهبی شیعیان به‌شمار می‌آید. بنای این مسجد در سال ۱۵۱۵ به اتمام رسیده است و آرامگاه‌های امام هفتم (ابوالحسن موسی الکاظم) و نهم (ابوجعفر محمد الجواد) شیعه در این مکان قرار دارد. حرم کاظمین حدود ۲۶ هزار مترمربع مساحت دارد و از قسمت‌های مختلفی مانندصحن،روضه،گلدسته،ضریح،رَواق وگنبد تشکیل شده و در آن هنرهای مختلفی همچونآینه‌کاری،کاشی‌کاری،طلاکاری،منبت‌کاری وخطاطی به کار رفته است. ساخت نخستین بنا بر مرقد امامین کاظمین، به پیش از دوران آل بویه برمی‌گردد. حکومت‌های آل بویه، سلجوقیان، آل جلایر، صفویه و قاجاریه، حرم کاظمین را بازسازی، تعمیر و تکمیل کرده‌اند. در دوره صفویه به دستورشاه اسماعیل صفوی، بناهای حرم تخریب شد و به جای آن بنای جدیدی ساخته شد که شامل گنبد، گلدسته و مسجد می‌شد. در عصر قاجاریه نیزفرهادمیرزا، عمویناصرالدین شاه، اقدامات عمرانی عمده‌ای در حرم انجام داد که تجدیدبنای صحن ازجمله آن‌ها است.[۱۶]
همچنین مراقد نواب اربعه و قبرشیخ کلینی و مرقد اسماعیل بن موسی بن جعفر ومسجد براثا و زندانموسی کاظم و آرامگاه قنبر علی و مرقد سید ادریس از نوادگانموسی کاظم جز این‌ها قرار دارد
مسجد ابوحنیفه (به عربی: مسجد أبوحنیفة یا مسجد أبی‌حنیفة) که به مسجد امام اعظم (به عربی: جامع الإمام الأعظم) نیز شهرت دارد و از مساجد مهم مسلمانان اهل سنت است. این مسجد دراعظمیه بغداد است. این مسجد مدفنابوحنیفه نعمان بن ثابت، فقیه و متکلم نامدارکوفه و پایه‌گذار مذهبحنفی از مذاهب چهارگانهٔ اهل سنت است. از این رو به مسجد ابوحنیفه مشهور گشته است.[۱۷]
بغداد به لحاظ مذهبی برای پیروان دیانتیارسان اهمیت دارد. علاوه بر اینکه شماری ازکردهای پیروی دین یارسان در این شهر زندگی می‌کنند، دو زیارتگاهعالی قلندر و پسر ارشد شاه‌ابراهیمقانون‌بگ که از بزرگان یارسان هستند وشاه ابراهیم یکی از اعضای هفت تن و جانشین سلطان اسحاق است در بغداد قرار دارد.[۱۸][۱۹]
اجرایتئاتر در بغداد در دههٔ ۱۹۹۰ یعنی در زمانی کهتحریم‌های اقتصادی سازمان ملل وارداتفیلم‌های خارجی را محدود کرده بود رشد کرد. بر پایهٔ گزارش‌ها، در این دوره داستان‌های حدود ۳۰ فیلم برای نمایش به‌روی صحنه‌های تئاتر آماده گردیدند و این امر باعث تولید حجم گسترده‌ای از محصولاتکمدی ودرام گردید.[۲۱]
این شهر همچنین دارای پیشینهٔ باستانی در زمینهٔسوارکاری از زمانجنگ جهانی اول است که در بین مردم عراق به نام «مسابقات» نامیده می‌شود. گزارش‌هایی از فشارهایاسلام‌گرایان برای توقف این مسابقات به‌دلیلشرط‌بندی و قمارهای مربوط به آن دریافت شده است.
↑Petersen, Andrew (13 September 2011)."Baghdad (Madinat al-Salam)". Islamic Arts & Architecture. Archived fromthe original on 16 September 2016. Retrieved23 August 2016.
↑Kennedy, H. "BAGHDAD i. The Iranian Connection: Before the Mongol Invasion".Encyclopædia Iranica(به انگلیسی). Vol. 3. p. 412-415. Retrieved2012-12-14.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.JPG)
