برونئی (بهمالایی:Brunei) با نام رسمیبرونئی دارالسلام (بهمالایی:Negara Brunei Darussalam)، کشوری است درجزیره بورنئو درجنوب شرقی آسیا پایتخت آنبندر سری بگاوان است. برونئی از جنوب بامالزی همسایه است و از شمال بهدریای جنوبی چین پیوند می‌خورد. نام رسمی این کشور «کشور برونئی سرزمین آشتی» (به مالزیایی با خط عربی: نڬارا برونی دارالسلام) است. نام "برونئی" از واژهٔسانسکریت "varun" به معنی اقیانوس گرفته شده‌استاین کشور کوچک با اکثریت مسلمان، در آسیا قرار دارد، بیش تر به دلیل نام پادشاهش و ثروت افسانه‌ای او شناخته شده‌است. جمعیت این کشور در سال ۲۰۲۰ میلادی برابر با ۴۳۶ هزار نفر است[۱] و زبان رسمی آنزبان مالایی است.
برونئی در کنار مالزی قرار گرفته‌است و در حقیقت در گذشته به همراه دیگر بخش‌هایمالزی یکی از کشورهای تحت‌الحمایهانگلیس بود. برونئی تنها بخش در مجموعه این بخش‌ها است که در سال ۱۹۶۳ ترجیح داد تحت‌الحمایه انگلیس باقی بماند و بهتوافق‌نامه مالزی نپیوندد.
این کشور در سال ۱۹۸۴ از بریتانیا استقلال یافت و به دلیل داشتن منابع فراوان نفت و گاز، یکی از بالاترین استانداردهای زندگی در جهان را دارد.
در طول تاریخ تقریباً دور جزیره بونئو متعلق به قلمرو برونئی بود اما در سده نوزدهم سلاطین برونئی بخش کوچکی از قلمرو پیشینشان را زیر حکومت داشتند.بریتانیای کبیر به جایی که به صورت بهشتدزدان دریایی درآمده بود نظم و ترتیب داد و از ۱۸۸۸ تا ۱۹۷۱ این سرزمین راهمسود خود کرد.
نفت در سال ۱۹۲۹ کشف شد. در ۱۹۸۴ حکومتسلطان حسن البولکیاه مجدداً برقرار شد. ادعا شده‌است که وی ثروتمندترین مرد جهان است. وی در حال حاضر بزرگترین کلکسیوناتومبیل دنیا را در اختیار دارد که بسیاری از اتومبیل‌های موجود در آن منحصراً به سفارش وی ساخته شده‌اند.
سلطان که پادشاهی موروثی است با کمک شورای وزیرانی که خود انتصاب می‌کند با صدور فرمان حکومت می‌کند. هیچ حزب سیاسی وجود ندارد.حاجیحسن البولکیاه سلطان برونئی که گفته می‌شود ثروتمندترین مرد جهان است پس از استعفای پدرش در ۵ اکتبر ۱۹۶۷ جانشین وی شد.
مجلس قانون‌گذاری این کشور در سال ۲۰۰۴ برای نخستین بار پس از ۲۰ سال تشکیل شد. البته سلطان این مجلس را در سال ۲۰۰۵ ملغی کرد و مجلس جدیدی را با ۲۹ کرسی روز بعد از آن تشکیل داد.
قوانین این کشور برگرفته از قوانین انگلیسی است. در برخی بخش‌ها قوانین شرعی دین اسلام در دادگاه‌ها برای مسلمانان ارجحیت دارد.
کشور برونئی به چهار استان (daerah) تقسیم شده که این استان‌ها نیز ۳۸ شهرستان (mukims) را در خود جای داده‌اند. چهار استان این کشور عبارتند از:بلائیت،توتونگ،برونئی-موآرا، وتمبورونگ. پایتخت این کشور بندر سری بگاوان است.
این کشور در شمال غربی کرانه بورنئو واقع شده، و دارای آب و هوای استوایی گرم و مرطوب است.برونئی متشکل است از دو سرزمین محصور ساحلی. قسمت (بزرگ‌تر) غربی تپه‌دار است؛ سرزمین شرقی بیشتر کوهستانی و جنگلی است.
رود مهم آن برونئی، و بلندترین نقطه این کشوربوکیت پاگون (در مرز مالزی) با ارتفاع ۱۸۵۰ متر است.برونئی آب و هوای استوایی با بادهای موسمی دارد. بارش باران در سال از ۲۵۰ سانتی‌متر در سواحل تا ۵۰۰ سانتی‌متر در کوهستان‌ها متغیر است.
اقتصاد برونئی برپایه صادرات، نفت، الوار،کائوچو و گاز طبیعی بهژاپن استوار گشته‌است. نفت در سال ۱۹۲۹ کشف شد.استخراج ذخایر فراوان نفت و گاز طبیعی برونئی را از یکی از بالاترین میزانهایدرآمد سرانه در جهان برخوردار کرده‌است، بیشتر غذای مورد نیاز کشور باید وارد شود.
در این کشور ۸۰ هزار و ۲۰۰ خط تلفن ثابت و ۲۵۴ هزار خط تلفن همراه وجود دارد.برونئی ۱۵ هزار و ۳۴۷ میزبان اینترنتی و ۱۶۵ هزار و ۶۰۰ کاربر اینترنت دارد.این کشور همواره یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان از لحاظ درآمد سرانه است، همچنین مردم کشور در سطح زندگی بسیار بالایی به سر می‌برند.
واحد پول این کشور دلار برونئی است. هر دلار برونئی معادل ۰٫۷۳۶ دلار آمریکاست. هر دلار آمریکا هم معادل ۱٫۳۵ دلار برونئی است. (آوریل ۲۰۲۲).[۲]
سایر: باورهای بومی و غیرمذهبی، بی‌خدا یا ندانم‌گرا ۲۱٬۴۷۳ (۴٫۹٪)
اسلام دین رسمی برونئی است،[۴] به ویژهاهل سنت و مکتبشافعی. بیش از ۸۲٪ از جمعیت برونئی، خود رامسلمان می‌دانند. سایر ادیان مورد استفاده عبارتند از مسیحیت (۶.۷٪) و بودیسم (۶.۳٪، عمدتاً توسط چینی‌ها).[۳] ۲٪ از جمعیت، که عمدتاً چینی هستند، نوعی دین با عناصری از بودیسم،کنفسیوس‌گرایی وتائوئیسم را دنبال می‌کنند، اما ترجیح می‌دهند خود را رسماً به عنوان کسی که هیچ دینی ندارد، معرفی کنند، از این رو در سرشماری‌های رسمی به عنوانملحد شناخته می‌شوند. پیروان ادیان بومی حدود ۲٪ از جمعیت را تشکیل می‌دهند.[۵]
تقریباً ۸۹٪ مردم برونئی باسواد هستند.زبان مالایی در همه مدارس این کشور تدریس می‌شود. البته در برخی مدارسزبان عربی نیز تدریس می‌شود. در کشور برونئی خدمت سربازی اجباری ندارد. مردم این کشور بیشتر به ورزش فوتبال علاقه‌مندند.
.svg)