| بجستان بِجِستو | |
|---|---|
 | |
| کشور |  ایران |
| استان | خراسان رضوی |
| شهرستان | بجستان |
| بخش | مرکزی |
| نام(های) دیگر | باجستان، بوژستان، بغستان، شهر ایزد |
| مردم | |
| جمعیت | ۱۱٬۷۴۱ نفر (۱۳۹۵) |
| رشد جمعیت | ۵٪+ (۵ سال) |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع | ۱۲۶۵ متر[۱] |
| آب‌وهوا | |
| میانگین بارش سالانه | ۱۸۴ میلی‌متر |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | علی روحبخش[۲] |
| ره‌آورد | انار،زعفران،سنگ |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۵۱ |
| وبگاه | |
| شناسهٔ ملی خودرو | ایران۳۲ (ق) |
| کد آماری | ۱۳۸۲ |
  بجستان | |
بَجِستان مرکزشهرستان بجستان دراستان خراسان رضوی است و بر پایهٔسرشماری عمومی نفوس و مسکن درسال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۱۱٬۷۴۱ نفر (در ۳٬۷۶۸ خانوار) بوده‌است[۳]
نام بجستان در منابع مختلف با نگارش‌های مختلف:[۴]
باور پاره‌ای که بُجستان را «باجستان» می‌دانند یک برداشت عامیانه است و با زبانشناسی و تاریخ جور نیست و چون روستاهای آن تحت نفوذ اعیان و اشراف بوده‌است، آنان از توابع خودباج می‌گرفتند. در بین اهالی، مشهور است که در گذشته، دریاچه‌ای در ترشیز و بجستان وجود داشته که در حال حاضر از بین رفته و تبدیل به کویر نمک شده‌است. در دو طرف این دریاچه، دو محل باجگیرخانه وجود داشته، یکی به نام «بجستان» که اصل آن «باج ستان» بوده و دیگری در طرفکاشمر در راهسبزوار، مشهور به «باج وَر» که به معنی «باج بده» است و اکنون هم دهنهٔ بَجْوَرْد، در راه سبزوار و کاشمر، معروف است و در راه مزار دو کیلومتری جنوب بجستان، تپه خاکی است که آثار ساختمانی در آن است و معروف به باجگیرخانه است.[۵]
درتورفانچین کتیبه‌ای به زبان وخط پهلوی کشف شده، که از وجود شخصیتی تاریخی با نام «مهر» یاد کرده، و محل درگذشت او را بجستان آورده‌است.[۶] نخستینجغرافی‌دانی که از بجستان نام بردهیاقوت حموی است. او در کتابشمعجم‌البلدان بجستان را دهکده‌ای از قرای نیشابور دانسته‌است.[۷]
حافظ ابرو بجستان را عنوان ناحیه‌ای «مختصر» مشتمل بر ۳ قریه با نام‌هایزین‌آباد،مارندز ویونسی؛ و ۲۰ مزرعه نام برده و آن را از نواحیهرات به‌شمار آورده‌است.[۸]
ظاهراً لشکریانتیمور در مسیر حرکت به خراسان از بجستان گذشته‌اند. این شهر دردورهٔ صفویان نیز در معرض تاخت و تاز ازبکان بود. بجستان در ۱۲۸۹ق /۱۸۷۲مقحطی شدیدی را به خود دید که باعث مرگ و میر و مهاجرت گروه‌هایی از این ناحیه گردید. بجستان در دورانقاجاریان از اهمیت و رونق بالایی برخوردار بوده و شبکهٔ گستردهٔ راه‌ها و رباط‌های متعدد از جملهفخرآباد،قاسم‌آباد،زین‌آباد وجود راهفیض‌آباد به بجستان وفردوس دلایل رونق و داد و ستد در این ناحیه بوده‌است.
شهر بجستان، در جنوب استان خراسان رضوی، در فاصلهٔ ۵۰ کیلومتری غربگناباد و ۶۲ کیلومتری شمالفردوس و در کنار محور اصلی ارتباطی استان‌های جنوبی کشور بهمشهد (جاده ۹۱ وبزرگراه ۷۸ آسیا) قرار گرفته‌است.
بر پایهٔسرشماری عمومی نفوس و مسکن درسال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۱۱٬۷۴۱ نفر (در ۳٬۷۶۸ خانوار) بوده‌است.[۳]
| جمعیت تاریخی | ||
|---|---|---|
| سال | جمعیت | ±% |
| ۱۳۵۵ | ۵٬۵۴۰ | — |
| ۱۳۶۵ | ۷٬۴۵۱ | ۳۴٫۵٪+ |
| ۱۳۷۰ | ۸٬۴۹۳ | ۱۴٪+ |
| ۱۳۷۵ | ۹٬۳۰۷ | ۹٫۶٪+ |
| ۱۳۸۵ | ۱۱٬۱۳۶ | ۱۹٫۷٪+ |
| ۱۳۹۰ | ۱۱٬۱۳۳ | ۰٪− |
| ۱۳۹۵ | ۱۱٬۷۴۱ | ۵٫۵٪+ |
شورای شهر به منظور پیشبرد سریع برنامه‌ها از طریق همکاری مردم و نظارت بر امور شهر تشکیل شده‌است. شورای شهر بجستان متشکل از ۵ عضو است که برای یک دورهٔ چهار ساله از طریق انتخابات برگزیده می‌شوند. همچنین نظارت بر عملکردشهرداری و انتخابشهردار و تصویببودجهٔ سالانهٔ شهرداری از دیگر وظایف شورای شهر است. از سال ۱۳۷۸ تاکنون (۱۴۰۰) شش دوره انتخابات شهر و روستا برگزار شده‌است:
برخی از آثار بجستان در میراث فرهنگی به عنوان اثر فرهنگی ثبت شده‌اند:[۱۱]
| ردیف | نام اثر | شمارهٔ ثبت | تاریخ ثبت |
| ۱ | آئین نخل‌بندی ونخل‌گردانی بجستان | ۶۴۴ | ۹۶/۰۹/۲۲ |
| ۲ | فن و هنر سبدبافی (ترکه‌بافی) مزار بجستان | ۸۳۲ | ۹۶/۱۱/۰۴ |
| ۳ | شیرهٔ انگورگیری مزار بجستان | ۸۳۶ | ۹۶/۱۱/۰۴ |
| ۴ | جشن سده درجزین بجستان | ۸۳۹ | ۹۶/۱۱/۰۴ |
در شهرستان بجستان از دیرباز هنرهای سنتی و مشاغل سنتی جایگاه ویژه‌ای در تأمین معیشت مردم این سرزمین داشته‌اند. هنوز در گوشه و کنار شهر و روستاهای این منطقه می‌توان بخشی از این مشاغل بومی را مشاهده کرد. از این مشاغل می‌توان بهگیوه‌بافی در روستاهایجزین،بقچیر وافکان،آهنگ،گلیم‌بافی دریونسی،فخرآباد،نیان،ابراهیم‌آباد وقالی‌بافی،پارچه‌بافی،نمدمالی،حوله‌بافی وسبدبافی در سایر مناطق اشاره کرد. در گذشتهقالیچه‌های آن با نقش بلوچی به‌دلیل کیفیت به خارج صادر می‌شد.
بجستان از یک سو بهکویر و از سوی دیگر به کوه‌های مرتفعسیاه‌کوه منتهی می‌شود. وجود مناطق ییلاقی همچون تنکه نسترن، بوستان طبیعی نوبهار، دره آهنگ، باغ سلیمه مزار، سد سریده (سد شهید احمدنژاد) به لحاظ رویشلاله‌های درشت وشقایق‌های بهاری وبیدمشک و دو منطقهٔ حفاظت شدهٔهلالی و افتخار با گونه‌های کم‌نظیر حیات وحش و کویر بجستان از دیگر جاذبه‌های گردشگری بجستان است.
مجموعهٔ پارک طبیعی و باغ پرندگان بجستان شامل حیات وحش و نمایشگاه جلوه‌هایی از طبیعت و باغ پرندگان و سایت نگهداری آهو و جبیر است. این پارک نیمه‌طبیعی در مرکز شهر بجستان است و دارای پرندگانی همچون زاغی پا قرمز،طوطی‌ها،طاووس و … است. این مجموعه همه‌روزه پذیرای علاقه‌مندان به طبیعت و مسافران نوروزی و گردشگری است که از این مسیر عبور می‌کنند. البته هم‌اکنون این پارک به‌طور کامل نابود شده‌است.[نیازمند منبع]
منطقهٔ حفاظت‌شدهٔ هلالی در جنوب شرق شهرستان بجستان، شمالشهرستان فردوس و غربگناباد با وسعتی قریب به ۱۲۰٬۰۰۰ هکتار قرار گرفته‌است. منطقهٔ ییلاقیسیاه‌کوه دارای کوه‌های مرتفع و به هم پیوسته و دره‌های سرسبز و عمیق و چشمه‌سارهای متعدد است. از مهم‌ترین گونه‌های جانوری آن می‌توان بهآهو،کل و بز،قوچ‌ومیش،سمور وگربه وحشی اشاره کرد. پوشش گیاهی منطقه نیز شاملزیره سیاه،کاکوتی،رازیانه، درختانبنه،انجیر،تاغ، بادامشک وزرشک است. این منطقه دارایاقلیم نیمه‌خشک وبیابانی است و قابلیت‌های مطلوبی در جهت جذبگردشگر و مسافران عبوری از این منطقه دارد.
شهر بجستان در حال حاضر دارای چند مرکزآموزش عالی است:
در میانسوغات بجستان می‌توان ازانار بجستان نام برد که به بسیاری از کشورهای شرق دور صادر می‌شود.تیمور گورکانی در کتابمنم تیمور جهانگشا می‌گوید: «در قریهٔ بجستان، اناری خوردم که هسته نداشت و در هیچ جا اناری به خوش‌طعمی آن نخوردم».از سوغات مشهور شهر بجستان می‌توان بهکلوچه وحلوای بجستان،زعفران،زیره،حنا،پسته و محصولاتخشکباری اشاره کرد.
.jpg)
