ایسلند (بهایسلندی:Ísland) با نام رسمیجمهوری ایسلند (بهایسلندی:Lýðveldið Ísland)کشور جزیره‌ای درشمال اروپا است جزیره‌ای در شمالاقیانوس اطلس.پایتخت و بزرگترین شهر آنریکیاویک و جمعیت این کشور ۳۹۸,۲۶۶ (۲۰۲۵) نفر است.[۱] واحد پول این کشورکرونای ایسلند نام دارد و زبان رسمی آنزبان ایسلندی است. ۹۳٫۳۶ درصد مردم آن را ایسلندی‌ها تشکیل می‌دهند که از تبارژرمن هستند و مابقی عمدتاً از مهاجران دیگر کشورهای اروپایی هستند. حدود ۸۸ درصد از مردم این کشورمسیحی و بیشترشان پیرو آیینپروتستان هستند.[۲]
ایسلند که تا قرن بیستم از فقیرترین کشورهای جهان بود در سال‌های پس ازجنگ جهانی دوم با صنعتی کردن ماهیگیری خود و دریافت کمک ازطرح مارشال به رفاه دست یافت و توانست در دههٔ ۱۹۹۰ تبدیل به یکی از مرفه‌ترین کشورهای جهان شود و حتی از لحاظشاخص توسعه انسانی در سال های ۲۰۰۵و۲۰۰۶و۲۰۲۵ رتبهٔ اول را در میان کشورهای جهان به‌دست‌آورد.[۳] ایسلند دارای بازاری آزاد است و میزان مالیات در این کشور نسبت به دیگر اعضایسازمان همکاری اقتصادی و توسعه نسبتاً پایین است.ایسلند دارای دولت رفاه هست و همراه با دیگر کشورهای نوردیک و اسکاندیناوی به عنوان یکی از شاد ترین کشورهای دنیا شناخته میشود.
در سال ۲۰۰۸ نظام بانکداری کشور با دشواری عظیمی روبه‌رو شد و این امر به ناآرامی سیاسی انجامید و آثار این بحران هنوز به‌طور کامل رفع نشده است. با این وجود بنا به اعلامسازمان ملل، ایسلند در سال ۲۰۱۱ چهاردهمین کشور توسعه‌یافته در جهان بود.
ایسلند با مساحت ۱۰۳٬۰۷۰ کیلومتر مربع کمی بزرگتر ازکره جنوبی است و کناره‌های حاشیه‌ای جزیره در جنوب غرب جزیره ایسلند، دوسوم جمعیت این کشور را در خود جای داده است. زمین این کشور از نظر آتشفشانی و زمین‌شناختی فعال است و در آنآبفشان‌های بسیار یافت میشود و انرژی زمین‌گرمایی نیز در بسیاری از نقاط آن در دسترس است.
منطقه ایسلند که کمی پایین‌تر ازمدار قطبی واقع شده آب‌وهوای سرد و قطبی دارد ولی حضور جبهه‌هایی از هوای معتدل از سرمای شدید این جزیره کاسته است. منطقه داخلی جزیره بیشتر از فلاتی تشکیل شده که با ماسه‌زارها، کوه‌ها ویخچال‌ها پوشیده شده است. شمار زیادی از رودخانه‌هایی که از این یخچال‌ها سرچشمه می‌گیرند نیز با گذر از زمین‌های پست‌تر به سوی دریا سرازیر می‌شوند.
اسکان دائمی انسان در ایسلند از سال ۸۷۴ آغاز شد یعنی زمانی کهاینگولفور آرنارسون، یک رئیس قبیله ازنروژ با افراد خود به این جزیره آمده و به‌طور دائمی در آن مستقر شد. پیش از او افراد دیگری به‌طور فصلی و موقت به جزیره ایسلند می‌آمدند.
ایسلند از سال ۱۲۶۲ تا ۱۹۱۸ جزئی از پادشاهی نروژ و پس از آن بخشی از پادشاهی دانمارک بود و در سال ۱۹۱۸ به استقلال رسید. هم‌اینک ایسلند کم‌جمعیت‌ترین کشور عضو پیمانناتو است و تنها عضو این سازمان است که ارتش دائمی ندارد.سفارت دانمارک در تهران امور مربوط به صدور روادید ایسلند را انجام می‌دهد. کشور ایسلند عضو اتحاد شنگن می‌باشد.
کشور ایسلند بیش از هزار سال پیش در دوران اکتشافات وایکینگ‌ها پایه‌ریزی شد و جمعیتی ترکیبی ازنورس‌ها وسلت‌ها در آن ساکن شدند.
نخستین کسانی که در ایسلند سکنی گزیدند گروهی از کشیش‌های ایرلندی بودند که در سده‌های هفتم و هشتم میلادی به این جزیره آمدند. این کشیش‌ها اما در سده نهم به‌دستوایکینگ‌ها از ایسلند رانده شدند. وایکینگ‌های نورس (نروژی) در دهه ۸۶۹ میلادی ایسلند را کشف کردند. بر پایه روایات قدیمی، نخستین وایکینگی که ایسلند را کشف کرد مردی بود به نام «نادودور» که در راه رسیدن به جزایر فارو راه خود را گم کرده و پس از مدت زیادی سفر دریایی به ایسلند رسید.[۴]نخستین تلاش وایکینگ‌ها برای سکونت دائمی در ایسلند توسط شخصی به نامفلوکی ویلگروآسون صورت گرفت. او در شمال غرب جزیره به خشکی آمد اما زمستان سخت آن سال حیوانات اهلی همراه او را کشت و او به نروژ بازگشت. «فلوکی ویلگروآسون» کسی بود که نام ایسلند، به معنای «سرزمین یخ» را به این جزیره داد.[۵]
مهاجران بعدی با هدف سکونت دائمی از حدود سال ۸۷۱ از نروژ و کوچ‌نشین‌های وایکینگ درجزایر بریتانیا به سوی ایسلند آمدند و فردی نروژی به نام «اینگولفور آرنارسون» آنها را رهبری می‌کرد. آرنارسون با خانواده و برده‌ها و حیوانات خود درریکیاویک مستقر شد.[۶] سفرهای دریانوردان و ماجراجویان نروژی ایسلند، پس از آن باعث رسیدن آنها بهگرینلند و سواحل آمریکای شمالی (که اسکاندیناوی‌ها آن راوینلند می‌نامیدند) شد. ایسلند با وجود انزوای جغرافیایی (اسکاتلند، نزدیکترین همسایه اروپایی ایسلند، ۸۰۰ کیلومتر از آن فاصله دارد)، در طول تاریخ خود تا حد زیادی بخشی از تمدن اروپایی باقی مانده است.سرگذشت‌نامه‌های ایسلندی، که بیشتر آنها داستان‌های قهرمانانه مراحل اولیه سکونت در جزیره را بازگو می‌کنند، به‌عنوان یکی از بهترین دستاوردهای ادبی در اروپای قرون وسطی تلقی میشود.[۷]
در سال ۹۳۰ میلادی جمعیت ایسلند به حدود ۳۰ تا ۴۰ هزار نفر رسید. در این سال نخستین جرگه ریش‌سفیدان این کشور تحت عنوانآلدینگ در محلی به نامدینگوتلیر تشکیل شد و از آن زمان تاکنون پارلمان ایسلند آلدینگ نام دارد.[۴]
ایسلند از سال ۱۲۶۲ تا ۱۹۱۸ جزئی از پادشاهی نروژ و پس از آن بخشی ازپادشاهی دانمارک بود.ملی‌گرایی ایسلندی درقرن نوزدهم رشد کرد، و در ۱۹۱۸ این کشور ازدانمارک مستقل شد. با این حال، دو کشور به واسطهٔ پادشاهی مشترکشان به هم پیوسته بودند. درجنگ جهانی دوم پیوند دانمارک گسسته شد و در ۱۹۴۴جمهوری اعلام شد. در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۷۰، اختلاف دربارهٔ حق ماهیگیری در آب‌های ساحلی ایسلند منجر به درگیری بانیروی دریایی بریتانیا گشت.این درگیری‌ها که بهجنگ‌های روغن‌ماهی معروف شد سه جنگ را در بر می‌گرفت:
کشور ایسلند با مساحت ۱۰۲٫۸۱۹ کیلومتر مربع هجدهمین جزیرهٔ بزرگ جهان و دومین جزیرهٔ بزرگ اروپا، پس ازجزیره بریتانیا است. این کشور شامل یک جزیرهٔ بزرگ و ۳۰ جزیره کوچک در اقیانوس اطلس شمالی است که اندکی پایین‌تر ازمدار شمالگان قرار گرفته‌اند.فاصله ایسلند به قارهاروپا نزدیک‌تر است تا بهآمریکای شمالی و به همین خاطر عموماً از نظر تاریخی، سیاسی، و فرهنگی به عنوان جزیره‌ای اروپایی در نظر گرفته شده است.فاصلهٔ ایسلند تانروژ ۹۷۰ کیلومتر، تااسکاتلند ۷۹۸ کیلومتر و تاگرینلند ۲۸۷ کیلومتر می‌باشد. ایسلند منطقه‌ای آتشفشانی است، که چشمه‌های آب گرم زیادی داشته و پوششی از یخ و خاکسترهای آتشفشانی، سطح جزیره را دربر گرفته است. ایسلند ۴٬۹۷۰ کیلومتر ساحل دارد که شامل شمار زیادیآبدره است و بیشتر سکونتگاه‌های ایسلند نیز در همین آب‌دره‌ها تشکیل شده‌اند.
ایسلند دارای آب و هوای سرد و قطبی است، اما تا حدی تحت تأثیر جبهه‌هایی از هوای معتدل قرار دارد. جریان‌های آب گرمگلف استریم در کرانه‌های جنوبی ایسلند سبب افزایش نسبی دما و جلوگیری از یخبندان‌های گسترده در زمستان میشود.بیش از نیمی از پهناوری جزیرهٔ اصلی ایسلند، فلاتی است که ۴۰۰ متر از سطح دریا بلندی دارد و فاقد پوشش گیاهی چشمگیر است. دوازده درصد پهنهٔ ایسلند پوشیده ازیخکوه است، که انباشته‌ای از بارش‌های زمستانی برف در ایسلند هستند. یک دهم رویهٔ ایسلند پوشیده از بقایای فوران‌های آتشفشانی است که در حدود ده هزار سال گذشته روی داده‌اند. ۲۵ آتشفشان فعال در ایسلند وجود دارند که مهم‌ترین آنها عبارتند از: اورائِفا یوکُل (Oraefa Jokull) با بلندی ۲۱۱۹ متر، هِلکا (Helka) با ۱۵۲۰ بلندی متر، و سنائِفِلس یوکُل (Snaefells Jokull) با بلندی ۱۱۴۶ متر. در حدود ۳۰۰چاه بخار در کشور ایسلند پراکنده هستند که منابع بالقوهٔزمین‌گرمایی به‌شمار می‌آیند و از آنها برای تولیدبرق وانرژی گرمایی استفاده میشود.
ایسلند دارای نزدیک به ۱۸۰۰ دریاچه است که دریاچهٔ پینگوالاواتن (Pingvallavaten) با پهناوری ۸۴ کیلومتر مربع و ژرفای ۱۱۴ متر بزرگترین آن‌هاست. همچنین بیش از ۲۵۰ رودخانه در سطح جزیره جریان دارد که طولانی‌ترین آنها رودخانهٔ پیورسا (Pjorsa) با ۲۳۷ کیلومتر طول است.
حکومت ایسلندجمهوری پارلمانی ِ باپارلمان تک‌مجلسی است، که نمایندگان آن با رأی مردم برای یک دورهٔ چهارساله انتخاب می‌شوند. این مجلس که بهزبان ایسلندیآلثینگی نامیده میشود، نخستین بار در سال ۱۸۴۵ میلادی به عنوان یک نهاد مشورتی به پادشاه دانمارک گشایش یافت. پیش از آن بین سال‌های ۹۳۰ تا ۱۷۹۹ میلادی یک مجمع ملی در ایسلند فعالیت می‌کرد و تأسیس السینگ را معمولاً بازگشایی آن مجمع تعبیر می‌کنند. به همین دلیل برخی ایسلند را صاحب «قدیمی‌ترین دمکراسی پارلمانی» دنیا دانسته‌اند.[۸]
رئیس کشور ایسلند رئیس‌جمهور است که با رأی مردم برای یک دوره چهارساله انتخاب میشود و محدودیتی برای دوره‌های ریاست‌جمهوری او وجود ندارد. البتهرئیس‌جمهور بیشتر نقش تشریفاتی دارد و از اختیارات چندانی برخوردار نیست. با این حال قادر است مصوبات مجلس راوتو کرده و آنها را بههمه‌پرسی بگذارد. همچنین اگر رهبران احزاب پیروز در انتخابات مجلس نتوانند در یک بازهٔ زمانی مشخص نخست‌وزیر و دیگر اعضایکابینه را تعیین کنند، رئیس‌جمهور خودش کابینه را معرفی می‌کند که این اتفاق از زمان تأسیس جمهوری ایسلند در سال ۱۹۴۴ روی نداده است. حکومت ایسلند همیشه ائتلافی بوده و در طول دوران جمهوری در این کشور هیچگاه حزبی نتوانسته بیش از ۵۰ درصد آرا را به دست آورد و همواره دو یا چند حزب دولتی ائتلافی را تشکیل داده‌اند.
ایسلند نخستین کشوری است که یک حزب کاملاً تشکیل یافته از زنان در آن تأسیس شده است. این حزب «ائتلاف زنان» نام داشت که در سال ۱۹۸۳ با هدف پیشبرد نیازهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی زنان پایه‌گذاری شد و هرچند در سال ۱۹۹۹ به فعالیت خود پایان داد و در ائتلاف سوسیال دمکراتیک ادغام شد اما تأثیر بادوامی بر سپهر سیاسی ایسلند گذارد و باعث افزایش حضور زنان در مجلس این کشور شد. ایسلند همچنین نخستین کشوری است که در سال ۱۹۸۰ یک زن در انتخابات مردمی به عنوان رئیس‌جمهور آن انتخاب شد. ویگدیس فینبوگادوتیر که در این سال رئیس‌جمهور ایسلند شد تا سال ۱۹۹۶ در این مقام باقی ماند.
ایسلند عضوسازمان ملل متحد و ناتو است و دارای روابط دیپلماتیک با تقریباً تمامی کشورهای دنیاست اما به‌طور خاص با کشورهای نوردیک (فنلاند، سوئد، نروژ و دانمارک)، آلمان، ایالات متحده،کانادا و اعضای دیگر ناتو روابط نزدیک دارد. ایسلند عضواتحادیه اروپا نیست اما در سال ۲۰۰۹ درخواست عضویت در این اتحادیه را ارائه کرد. اما در سال ۲۰۱۳ دو حزب حاکم کشور (حزب مرکزگرای ترقی‌خواه و حزب راست‌گرای استقلال) اعلام کردند که با برگزاری یک همه‌پرسی نظر مردم کشور در مورد عضویت در اتحادیه اروپا را جویا خواهند شد. در ماه مارس ۲۰۱۵ دولت ایسلند بدون ارائه هیچ دلیلی اعلام کرد که دیگر تمایلی برای عضویت در اتحادیه اروپا ندارد.[۹]
ایسلند ارتش دائمی ندارد. تا سال ۲۰۰۶نیروی هوایی آمریکا پایگاهی در این کشور داشت و چهار تا ششهواپیمای رهگیر را در آن مستقر کرده بود. پس از تعطیلی این پایگاه جنگنده‌هایناتو به صورت دوره‌ای مأموریت‌های گشت و مراقبت را در حریم هوایی این کشور انجام می‌دهند.[۱۰] ایسلند درجنگ عراق در سال ۲۰۰۳ مشارکت داشت و یک واحد خنثی‌سازی بمب ازگارد ساحلی خود را به عراق اعزام کرد. این کشور درجنگ افغانستان (۲۰۰۱–۲۰۱۴) و بمباران سال ۱۹۹۹ یوگسلاوی نیز مشارکت داشت.
ایسلندی‌ها در سال ۱۹۸۶ میزبان نشست تاریخی ریگان و گورباچف بودند که اهمیت زیادی در پایان دادن بهجنگ سرد داشت. بیشتر اختلافات بین‌المللی ایسلند در تاریخ این کشور به مسئله حق ماهیگیری مربوط بوده است.
ایسلند بالاترین تولید سرانهبرق را در بین تمامی کشورهای دنیا دارد و نزدیک به ۱۰۰ درصد برق و ۸۵ درصد کل انرژی مصرفی خود را ازمنابع انرژی تجدیدپذیر به دست می‌آورد. تقریباً تمام برق کشور در نیروگاه‌هایبرق‌آبی وزمین‌گرمایی تولید می‌شوند،[۱۱] و ایسلند تنها کشور دنیا در این زمینه است.[۱۲] این کشور مقداری فراورده‌های نفتی را نیز برای حمل و نقل و ناوگان ماهیگیری خود وارد می‌کند. ایسلند یکی از معدود کشورهای دنیاست که توانایی تولید هیدروژن کافی به قیمت قابل قبول را دارد و در آن ایستگاه‌های فروشانرژی هیدروژن برای خودروهایی که از سوخت هیدروژن استفاده می‌کنند، ساخته شده است. از سال ۲۰۱۲ گفتگوهایی بین این کشور و بریتانیا برای برقراری یک خط انتقال برق به منظور صادرات برق این کشور انجام شده است.
بر اساس آمار ۲۰۱۲ کشور ایسلند ۳۱۳٬۳۷۶ نفر جمعیت داشته که میانگین سنی ایشان ۳۴٬۵ سال بوده است.امید به زندگی برای زنان در این کشور ۸۲٫۶۲ سال و برای مردان ۷۸٫۳۳ سال بوده است. هم‌اکنون جمعیت این کشور ۳۵۰۷۱۰ (مارس ۲۰۱۸) نفر است.
ایسلندی‌ها طبق قانون اساسی ایسلند از آزادی دینی برخوردارند گرچه کلیسای ایسلند، کهلوتری است،کلیسای رسمی است.
ایسلند کشوری بسیارسکولار است و به عنوان یکی از لیبرال ترین کشورهای جهان شناخته میشود: همچون دیگر کشورهای نوردیک میزان فعالیت مذهبی مردم نسبتاً پایین است.[۱۳][۱۴]
فرهنگ ایسلند از مهاجرانوایکینگ سده نهم این ناحیه سرچشمه می‌گیرد. ایسلندی‌ها به میراث نیاکان وایکینگ خود افتخار می‌کنند و شجره‌نامه بسیاری از آنان به نخستین مهاجران بازمی‌گردد. زبان ایسلندی به زبان وایکینگ‌ها یعنیزبان نورس قدیم نزدیک است و از این‌رو ایسلندی‌ها به راحتی می‌توانندساگاها – تاریخ و فولکلور مهاجران اولیه ایسلند- که بهقرون وسطی تعلق دارند را بخوانند.[۱۵]
دورافتادگی و سده‌ها انزوا باعث شده تا فرهنگ نوردیک این کشور به‌نسبت دست‌نخورده بماند و زبان ایسلندی نیز (به‌جززبان فاروئی) از دیگر زبان‌هایاسکاندیناوی به زبان نورس قدیم نزدیک‌تر باقی مانده است.
ایسلندی‌ها همچنین نسبت به دیگر کشورهای اسکاندیناوی و اروپا اهمیت بیشتری برایاستقلال وخودکفایی قائلند؛ در یک نظرسنجی که از سوی کمیسیون اروپایی انجام شد، ۸۵ درصد از ایسلندی‌ها استقلال را «بسیار مهم» توصیف کردند در حالی‌که این درصد برای نروژی‌ها ۴۷ درصد، برای دانمارکی‌ها ۴۹ درصد و میانگین آن در میان کشورهای اتحادیه اروپا ۵۳ درصد بود.[۱۶] ایسلندی‌ها همچنین از تعهد کاری قوی برخوردارند و ساعات کاری روزانه آنها از طولانی‌ترین ساعات کاری در میان کشورهای صنعتی است.[۱۷]
برابری‌خواهی در ایسلند از اهمیت بالایی برخوردار است و اختلاف درآمد و اختلاف طبقاتی در میان مردم آن از پایین‌ترین‌ها در جهان است. برابری میان زنان و مردان نیز در این کشور از وضعیت بسیار خوبی برخوردار است و ایسلند در میان سه کشور برتر در این زمینه است.ایسلند اولین کشوری در جهان بود که در انتخابات دموکراتیک یک زن به ریاست جمهوری رسید.ایسلند در کنار نروژ،دانمارک و فنلاند یکی از پیشروترین کشورها در زمینه حقوق کودکان شناخته میشود به طوری که در سال ۲۰۱۸ ایسلند به عنوان اولین کشور در جهان درخواست طرح ممنوعیت ختنه کودکان را ارائه داد که منجر به مخالفت برخی نمایندگان ایالات متحده آمریکا،جامعه یهودیان و مسلمانان شد تا اینکه دولت ایسلند به دلیل فشار های بین المللی از این تصمیم خودداری کرد.ایسلند یکی از بهترین کشور های جهان در زمینه حقوق افراد ترنس و همجنسگرا شناخته میشود به طوریکه اولین نخست وزیر زن همجنسگرا در تاریخ دنیای مدرن در ایسلند به قدرت رسید.[۱۸]
بر اساس آمار سال ۲۰۲۴شاخص صلح جهانی ایسلند با توجه به نداشتن ارتش، آمار ناچیز جرم و جنایت و ثبات قابل توجه سیاسی-اقتصادی مسالمت‌آمیزترین فضا را در بین تمامی کشورهای دنیا داشته است و به امن ترین کشور دنیا شهرت دارد.[۱۹] ایسلند یکی از کشورهاییست که کمترین آمار جرم و جنایت را دارد به‌طوری‌که حتی نیروهای پلیس معمولاً غیر مسلح هستند. در سال ۲۰۱۳ برای اولین بار در تاریخ این کشور شخصی در درگیری مسلحانه با پلیس کشته شد.[۲۰]
.svg)
.jpg)
.svg)
