اکلاهما سیتی (Oklahoma City) مرکز ایالتاکلاهما آمریکا و بیست‌ونهمین شهر بزرگ ایالات متحده آمریکا است.
اکلاهما سیتی که اغلب به‌صورت مخفف «OKC» نیز شناخته می‌شود،پر‌جمعیت‌ترین شهر ایالتاکلاهما نیز هست. این شهر در سرشماری سال ۲۰۲۰ جمعیتی برابر با ۶۸۱٬۰۵۴ نفر داشت و از این نظربیستمین شهر پرجمعیت آمریکا و هشتمین شهر پرجمعیتجنوب ایالات متحده به‌شمار می‌رود.[۱] ناحیه کلان‌شهری اکلاهما سیتی با جمعیت تقریبی ۱٫۴۹ میلیون نفر، بزرگ‌ترین منطقه شهری ایالت وچهل‌ودومین منطقه کلان‌شهری پرجمعیت در کل ایالات متحده محسوب می‌شود.[۲]
این شهر، مرکزشهرستان اکلاهما است و محدودهٔ شهری آن به شهرستان‌هایکانادین،کلیولند وپوتاواتومی نیز گسترش یافته‌است. با احتساب ساختارهای شهر-شهرستان ادغام‌شده، اکلاهما سیتی از نظر مساحتدهمین شهر بزرگ آمریکا است و اگر این ادغام‌ها نادیده گرفته شود، بهدومین شهر بزرگ در ایالات متحده تبدیل می‌شود. همچنین دومین پایتخت ایالتی بزرگ از نظر وسعت، پس ازجونو، آلاسکا، به‌شمار می‌رود.
اکلاهما سیتی یکی از بزرگ‌ترین بازارهای دام زنده در جهان را در خود جای داده‌است.[۳] اقتصاد این شهر بر پایهٔ صنایع نفت، گاز طبیعی و فرآورده‌های نفتی و زمینه‌های وابسته به آن بنا شده‌است. اکلاهما سیتی در مرکز یکی از میادین فعال نفتی قرار دارد ودکل‌های نفتی حتی در محوطهٔ کاخ ایالتی نیز دیده می‌شوند. دولت فدرال آمریکا در این شهر حضور پررنگی دارد؛ از جمله درپایگاه هوایی تینکر ومرکز هوانوردی مایک مونرونی، که میزبان دفاتراداره هوانوردی فدرال آمریکا و مرکز خدمات وزارت ترابری آمریکا هستند.
از سال ۱۸۹۰ تاکنون، شهر اکلاهما ۱۳ بار هدفتورنادوهای شدید قرار گرفته‌است، که ۱۱ مورد از آن‌ها در مقیاس فوجیتا یا فوجیتای پیشرفته، درجهٔ F4 یا EF4 داشته‌اند و ۲ مورد نیز در درجهٔ F5 و EF5 ثبت شده‌اند.[۵]
نقاشی چاپ‌سنگی از اکلاهما سیتی در سال ۱۸۹۰.نگاه به سمت شمال خیابان برادوی از محل کنونی شرایدن اَونیو، سال ۱۹۱۰.
زمانی که اکلاهما در سال ۱۹۰۷ به‌عنوان یک ایالت به اتحادیهٔ آمریکا پیوست، اکلاهما سیتی ازگاتری، اکلاهما که پایتخت سرزمینی بود، پیشی گرفت و به مرکز جمعیتی و بازرگانی ایالت جدید تبدیل شد. اندکی بعد، پایتخت ایالت از گاتری به اکلاهما سیتی منتقل شد.[۹] در نیمهٔ نخست قرن بیستم، اکلاهما سیتی یکی از ایستگاه‌های مهم در مسیرجاده ۶۶ بود و در ترانهٔ جاز معروفبابی تروپ در سال ۱۹۴۶ با عنوان "(Get Your Kicks on) Route 66" کهنت کینگ کول آن را مشهور کرد، ذکر شده‌است.
پیش ازجنگ جهانی دوم، این شهر بازار گسترده‌ای در صنعتگوشت‌کوبی ایجاد کرد که موجب انتقال مشاغل و درآمدی از شهرهایی چونشیکاگو واوماها، نبراسکا به اکلاهما سیتی شد. پس از کشف نفت در سال ۱۹۲۸ در درون محدودهٔ شهری – حتی زیر ساختمان مجلس ایالتی – این شهر به مرکز مهمی در صنعت نفت بدل شد.[۱۰]
در سرشماری سال ۱۹۵۰،اداره آمار آمریکا جمعیت شهر را شامل ۸٫۶٪ سیاه‌پوست و ۹۰٫۷٪ سفیدپوست اعلام کرد.[۱۱]
در سال ۱۹۵۹، دولت شهری طرحی موسوم به «پویش بزرگ الحاق» را آغاز کرد که موجب گسترش وسعت شهر از ۸۰ مایل مربع به ۴۷۵٫۵۵ مایل مربع تا پایان سال ۱۹۶۱ شد و در آن زمان، این شهر را به بزرگ‌ترین شهر آمریکا از نظر مساحت بدل کرد.[۱۲]
در سال ۱۹۷۱،پِی‌شِنس لَتینگ به‌عنوانشهردار اکلاهما سیتی انتخاب شد و نخستین زن در این مقام گردید.[۱۳] او همچنین نخستین زنی بود که شهردار شهری با جمعیت بالای ۳۵۰٬۰۰۰ نفر در ایالات متحده شد.[۱۳]
یادمان ملی اکلاهما سیتی در شب کریسمس.
مانند بسیاری از شهرهای دیگر آمریکا، جمعیت مرکز شهر در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ کاهش یافت، زیرا خانواده‌ها به حومه‌ها نقل مکان کردند. پروژه‌های نوسازی شهری در دههٔ ۷۰، مانندطرح پی، ساختمان‌های تاریخی را تخریب کرد، اما در جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید چندان موفق نبود. از استثناهای شاخص این دوران می‌توان به ساختباغ گیاهشناسی میریاد وپل شیشه‌ای کریستال بریج اشاره کرد. با این حال، ساختمان‌های تاریخی ارزشمندی همچون تئاتر کریتریون، ساختمان بام، ساختمان هِیلز و هتل بیلت‌مور در این روند از بین رفتند.
در سال ۱۹۹۳، بستهٔ بازسازی گسترده‌ای با عنوانMAPS تصویب شد تا با اجرای پروژه‌های شهری، قلب شهر احیا شود. این طرح شامل ساختورزشگاه بریک‌تاون، کتابخانهٔ مرکزی، بازسازی تالار موسیقی شهری، مرکز همایش کوکس، زمین نمایشگاهی و کانالی در منطقهٔ تفریحیبریک‌تاون بود. تاکسی‌های آبی در این کانال رفت‌وآمد می‌کنند و به جذابیت منطقه افزوده‌اند. MAPS یکی از موفق‌ترین همکاری‌های عمومی-خصوصی در آمریکا شناخته شده و تا سال ۲۰۱۰ بیش از ۳ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خصوصی به همراه داشته‌است.[۱۴] در پی اجرای این طرح، جمعیت ساکن مرکز شهر افزایش چشم‌گیری یافته و تقاضا برای خدمات و امکانات شهری مانند فروشگاه‌ها، خدمات عمومی و مغازه‌ها رو به رشد گذاشته‌است.
در ادامهٔ توسعهٔ مرکز شهر، بسیاری از ساختمان‌های تاریخی بازسازی شدند. از جمله بازسازیهتل اسکیروین در سال ۲۰۰۷ و بازسازیمرکز اول ملی که در حال انجام است.
در ۱۹ آوریل ۱۹۹۵،تیموتی مک‌وی بمبی را در برابرساختمان فدرال آلفرد پی. مورا منفجر کرد. این انفجار ساختمان را نابود کرد (و بقایای آن بعدها در تخریبی کنترل‌شده فروریخت)، بیش از ۱۰۰ ساختمان اطراف آسیب دیدند و ۱۶۸ نفر کشته شدند.[۱۵] محل این فاجعه اکنون بهیادمان ملی اکلاهما سیتی و موزه تبدیل شده‌است.[۱۶] از زمان افتتاح این مکان در سال ۲۰۰۰، بیش از سه میلیون نفر از آن بازدید کرده‌اند. هر سال در ۱۹ آوریل، بازماندگان، خانواده‌ها و دوستان جان‌باختگان برای قرائت نام قربانیان در آن‌جا گرد هم می‌آیند. مک‌وی در ۱۱ ژوئن ۲۰۰۱ از طریقتزریق مرگبار اعدام شد.
طرح «هسته تا ساحل» (Core-to-Shore) به‌منظورجابجایی بزرگراه بین‌ایالتی ۴۰ به‌میزان ۱ مایل (۱٫۶ کیلومتر) به سمت جنوب ایجاد شد تا با احداث یکبلوار جایگزین، ورودی چشم‌نوازی برای شهر ایجاد کند.[۱۷] این طرح همچنین امکان گسترش بخش مرکزی شهر به سمت رود اکلاهما را فراهم می‌سازد. بخش‌هایی از این پروژه در بستهٔ سرمایه‌گذاریMAPS 3 که در اواخر سال ۲۰۰۹ به رأی گذاشته شد، گنجانده شده‌است.
در سال ۲۰۱۲، شرکتدوان انرژی ساختبرج دِوِن را به پایان رساند که با ارتفاع ۲۵۷ متر، بلندترین ساختمان شهر و ایالت اکلاهما شد. این برج که در میان مردم به «برج دِوِن» شناخته می‌شود،[۱۸] به‌عنوان شاخص‌ترین عنصر در افق شهری اکلاهما سیتی شناخته می‌شود. شهردار وقت،میک کورنت، در مراسم افتتاحیه اظهار داشت: «تأثیر بصری این برج بر شهر چشم‌گیر و بی‌نظیر است. این ساختمان که ساخت آن بیش از سه سال به‌طول انجامید، خیلی زود به نمادی از شهر تبدیل شد.»[۱۹]
اکلاهما سیتی در یکی از مسیرهای اصلی ورود بهتگزاس ومکزیک قرار دارد و باکلان‌شهر دالاس–فورت ورث تنها سه ساعت رانندگی فاصله دارد. این شهر در منطقهٔکشور مرزی در مرکز ایالت جای گرفته که آن را به مکان مناسبی برای استقرار دولت ایالتی تبدیل کرده است.
بر پایهٔ داده‌هایاداره آمار ایالات متحده آمریکا، مساحت کل شهر برابر با ۶۲۰٫۷۹ مایل مربع (۱٬۶۰۷٫۸ کیلومتر مربع) است،[۲۰] که از این میان، ۶۰۱٫۱۱ مایل مربع (۱٬۵۵۶٫۹ کیلومتر مربع) خشکی و ۱۹٫۲۳ مایل مربع (۴۹٫۸ کیلومتر مربع) آن آب است. در زمان شهرداری دیوید هولت، این شهر ۴۸۰ جریب خالص به قلمرو خود افزود.
اکلاهما سیتی در ناحیهٔ تپه‌های ماسه‌سنگی اکلاهما جای دارد، که به‌خاطر تپه‌هایی به بلندی ۲۵۰ تا ۴۰۰ فوت (۸۰ تا ۱۲۰ متر) و دو گونه بلوط، یعنیبلوط بلک‌جک (Quercus marilandica) وبلوط پست (Q. stellata)، شناخته می‌شود.[۲۱] بخش شمال‌شرقی شهر و حومه‌های شرقی آن در ناحیهٔ بوم‌شناختیکریس تیمبرز قرار دارند.[۲۲]
شهر تقریباً به‌وسیلهٔرودخانه نورث کانادین (که در محدودهٔ شهری به «رود اکلاهما» تغییر نام داده است) به دو نیم تقسیم شده‌است. این رودخانه زمانی جریان کافی برای طغیان‌های سالانه داشت که باعث خسارت‌هایی در مناطق اطراف، از جمله منطقه تجاری مرکزی وباغ‌وحش نخستین اکلاهما سیتی می‌شد.[۲۳] در دههٔ ۱۹۴۰، سدی برای کنترل سیلاب و کاهش سطح آب رودخانه ساخته شد.[۲۴] در دههٔ ۱۹۹۰، در چارچوب پروژهٔ احیای شهری معروف به MAPS، مجموعه‌ای از سدهای کم‌عمق ساخته شد تا دوباره جریان آب را به بخش رودخانه‌ای که از نزدیکی مرکز شهر عبور می‌کرد بازگرداند.[۲۵] این شهر سه دریاچهٔ بزرگ دارد:دریاچه هفنر ودریاچه اورهولسر در بخش شمال‌غربی، و بزرگ‌ترین آن‌ها،دریاچه استنلی درِیپر در ناحیه‌ای کم‌جمعیت در جنوب‌شرق دور شهر.
تراکم جمعیت اعلام‌شده برای اکلاهما سیتی بر پایهٔ محدودهٔ قانونی شهر می‌تواند گمراه‌کننده باشد، چرا که ناحیهٔ شهری آن تنها حدود ۲۴۴ مایل مربع (۶۳۰ کیلومتر مربع) را در بر می‌گیرد و در سال ۲۰۱۳ تراکم جمعیتی معادل ۲٬۵۰۰ بر مایل مربع (۹۷۰ بر کیلومتر مربع) برآورد شده‌است، در حالی‌که مناطق بزرگ‌تر و کم‌جمعیت‌تری که حوزه‌های آبخیز روستایی هستند و توسط شهر به قلمرو خود افزوده شده‌اند، باقی‌ماندهٔ ۳۷۷ مایل مربع (۹۸۰ کیلومتر مربع) را در بر می‌گیرند.[۲۶]
↑Shariat, Sheryll; Mallonee, Sue; Stidham, Shelli Stephens (December 1998).Oklahoma City Bombing Injuries(PDF) (Report)(به انگلیسی). Injury Prevention Service, Oklahoma State Department of Health. pp. 2–3. Retrieved21 October 2024.
